Hof van Justitie EU 29-10-1980 ECLI:EU:C:1980:249

A — Wordingsgeschiedenis van 's Raads verordening nr. 1293/79

In het arrest, op 25 oktober 1978 door het Hof van Justitie op daartoe strekkend prejudicieel verzoek gewezen in de gevoegde zaken 103/77 en 145/77 (Royal Scholten Honig (Holdings) Ltd. t. Intervention Board for Agricultural Produce; Tunnel Refineries Ltd. t. Intervention Board for Agricultural Produce, Jurispr. 1978, blz. 2037), werd voor recht verklaard dat 's Raads verordening nr. 1111/77 van 17 mei 1977 tot vaststelling van de gemeenschappelijke bepalingen voor isoglucose (PB L 134, biz. 4) niet rechtsgeldig is, omdat in de artikelen 8 en 9 voor isoglucose een produktieheffing van 5 rekeneenheden per 100 kg droge stof werd opgelegd voor de periode, overeenkomende met het verkoopseizoen voor suiker 1977-1978. Het Hof achtte de in genoemde artikelen gegeven regeling in strijd met het algemeen gelijkheidsbeginsel (zoals het in casu tussen de producenten van suiker en de producenten van isoglucose tot gelding had moeten komen). Het Hof heeft voorts echter overwogen dat de Raad bevoegd blijft alle nuttige, met het gemeenschapsrecht verenigbare maatregelen te nemen ter verzekering van de goede werking van de zoetmiddelenmarkt.

Na dat arrest heeft de Commissie op 7 maart 1979 bij de Raad het ontwerp ener verordening tot wijziging van de ongeldigverklaarde bepalingen van verordening nr. 1111/77 ingediend. Op 13 maart 1979 besloot de Raad het Parlement over dit voorstel te raadplegen, en op 19 maart 1979 wendde de Raad zich krachtens artikel 43 van het EEG-Verdrag tot het Parlement met een brief, waarin onder meer het volgende lezen stond:

„In afwachting van de nieuwe regeling voor de zoetmiddelenmarkt, die per 1 juli 1980 in werking moet treden, gaat dit voorstel uit van de situatie die na 's Hofs arrest van 25 oktober 1978 is ontstaan ... Omdat de verordening met ingang van 1 juli 1979 moet worden toegepast, zou de Raad het op prijs stellen, als het Europees Parlement zijn standpunt inzake dit voorstel op zijn in april te houden zitting kon kenbaar maken.”

Overeenkomstig de artikelen 22 en 38 van het Reglement van het Parlement heeft de voorzitter de landbouwcommissie geraadpleegd en de commissie voor de begrotingen om advies verzocht.

Op 10 april 1979 deed de commissie voor de begrotingen haar advies toekomen aan de landbouwcommissie, die van het inwinnen van het facultatieve advies van de juridische commissie heeft afgezien en het rapport van haar rapporteur, de heer Tolman, heeft goedgekeurd; er was een ontwerpresolutie in opgenomen waarbij de landbouwcommissie de ontwerpverordening, behoudens twee wijzigingen, goedkeurde.

Op zijn zitting van 10 mei 1979 is het Parlement overgegaan tot behandeling van het rapport-Tolman en van de door de landbouwcommissie goedgekeurde ontwerpresolutie. Aan de debatten werd deelgenomen door de heer Tolman en — voor de Commissie — door de heer Gundelach, die het standpunt van de Commissie heeft uiteengezet.

Op de zitting van 11 mei 1979 kwam het ontwerp in stemming. Bij die gelegenheid heeft de heer Hughes, lid van het Parlement, een procedurevraag gesteld, waarop door de heer Giolitti, lid van de Commissie, is geantwoord dat hij aan de toelichtingen die de heer Gundelach daags tevoren had gegeven, niets had toe te voegen. Het ontwerp werd verworpen en overeenkomstig artikel 22 van het Reglement van het Parlement voor heronderzoek aan de landbouwcommissie teruggezonden.

Vóór de datum, voorzien in de akte betreffende de verkiezing van de vertegenwoordigers in de Vergadering door middel van rechtstreekse algemene verkiezingen, 17 juli 1979, zou het Parlement niet meer bijeenkomen; de leden zouden daardoor in staat worden gesteld aan de campagne voor de op 7 en 10 juni te houden verkiezingen deel te nemen. Volgens het besluit, door het Bureau van het Parlement op 1 maart 1979 genomen, zou er dan ook tussen de meizitting en de constituerende vergadering van het rechtstreeks gekozen Parlement, geen nieuwe zittingsperiode worden gepland, met dien verstande evenwel dat het Bureau voorts als zijn opvatting uitsprak

„dat Raad en Commissie, mochten zij het nodig achten een nadere zitting te voorzien, overeenkomstig artikel 1, lid 4, van het Reglement om bijeenroeping van het Parlement kunnen vragen; een zitting als bedoeld zou echter moeten worden gereserveerd voor het onderzoek van rapporten, opgemaakt in gevallen waarom om urgente behandeling verzocht werd.”

Op zijn vergadering van 10 mei 1979 bekrachtigde het Bureau van het Parlement dit standpunt:

• Handhaaft het standpunt ingenomen op voormelde vergadering, tijdens welke het besloot tussen de laatste zitting van het tegenwoordig Parlement en de constituerende vergadering van het door middel van rechtstreekse algemene verkiezingen gekozen Parlement geen nadere zittingsperiode te voorzien, met dien verstande evenwel dat de meerderheid der leden van het Parlement, de Raad of de Commissie, mochten zij een nadere zittingsperiode wensen, overeenkomstig artikel 1, lid 4, van het Reglement kan verzoeken het Parlement bijeen te roepen;

• besluit, voorts gezien artikel 139 van het EEG-Verdrag, dat het Bureau in uitgebreide samenstelling, mocht een dergelijk verzoek aan de voorzitter worden voorgelegd, zal bijeenkomen om zich te beraden over het gevolg dat aan het verzoek ware te geven.”

Volgens de Akte betreffende de rechtstreekse verkiezingen zou het mandaat van de leden van het oude Parlement aflopen op de dag waarop het rechtstreeks gekozen Parlement zou bijeenkomen, dat wil zeggen op 17 juli 1979 (artikel 10, lid 4).

Op 25 juni 1979 heeft de Raad, zonder het formele advies van het Parlement te hebben ontvangen, op grondslag van de ontwerpverordening der Commissie die op 19 maart 1979 — voor consultatie — aan het Parlement was voorgelegd, verordening nr. 1293/79 (PB L 162, blz. 10, gerectificeerd in PB L 176, blz. 37, bijlage) tot wijziging van verordening nr. 1111/77 goedgekeurd. Onder de „geziens” van verordening nr. 1293/79 leest men niettemin: „gezien de raadpleging van het Europees Parlement”. Krachtens haar artikel 5 is de verordening op 1 juli 1979 in werking getreden.

B — Verordening nr. 1293/79

Bij verordening nr. 1293/79 is verordening nr. 1111/77 gewijzigd naar aanleiding van 's Hofs arrest van 25 oktober 1978. Op grond van de overweging (zesde overweging van de considerans) „dat de meest geschikte methode ter voorkoming van de ongelijke behandeling is dat de produktie van isoglucose wordt onderworpen aan voorschriften die soortgelijke verplichtingen inhouden als die welke voor de produktie van suiker tot 30 juni 1980 gelden”, heeft men in verordening nr. 1293/79 voorshands — tot aan genoemde datum — een tijdelijk stelsel van produktiequota voor isoglucose ingevoerd. In de zevende overweging van de considerans is de redengeving voor de toewijzing en de bepaling der quota te vinden. De achtste overweging is gewijd aan de noodzaak voor de isoglucoseproduktie een bijzonder produktieheffingsbedrag vast te stellen.

Al deze overwegingen worden geconcretiseerd in de regeling van artikel 3 der verordening, waarbij in verordening nr. 1111/77, na artikel 7, de navolgende titel is ingevoegd:

Artikel 4 van deze verordening bepaalt:

„Aan verordening (EEG) nr. 1111/77 wordt onderstaande bijlage II toegevoegd:

BIJLAGE II

Bedrijf	Adres hoofdvestiging	Basisquotum in ton, uitgedrukt in droge stof
Maizena GmbH	2000 Hamburg 1, Postfach 1000	28 000
Amylum SA	Opzichterstraat 49, 1020 Brussel	56 667
Roquettes Frères SA	17, Boulevard Vauban, 59000 Lille	15 887
SPAD	15063 Cassano Spinola, Alessandria, Casella postale 1	5 863
Fabbriche riunite Amido glucosio destrina, SpA	Piazza Erculea 9, Milano	10 706
Tunnel Refineries Ltd	Thames Bank House, Greenwich, London SE10 OPA	21 696 ”

Artikel 5 van de verordening bepaalt:

„Deze verordening treedt in werking op 1 juli 1979.”

C — Het procesverloop c.a.

Bij op 31 augustus 1979 ter griffie ingekomen beroepschrift heeft de vennootschap naar Frans recht Roquette Frères, die in haar fabriek te Lestrem (Pas-deCalais) onder meer isoglucose vervaardigt, het Hof verzocht de vaststelling van de produktiequota, te haren aanzien in bijlage II van de gewijzigde verordening nr. 1111/77 vastgelegd, niet rechtsgeldig te verklaren.

Op 17 augustus 1979 heeft de voorzitter, gekozen door het Parlement dat uit de rechtstreekse verkiezing is voorgekomen, tot de voorzitter van de Raad een brief gericht, waarin onder meer het navolgende te lezen valt:

„Hoewel de raadpleging van het Europees Parlement over deze aangelegenheid verplicht was, heeft de Raad beslist zonder dat het Europees Parlement zijn advies had kenbaar gemaakt.

In verband met een en ander zou ik u erkentelijk zijn, indien u mij het standpunt van uw instelling te dezen zoudt kenbaar maken; het Bureau van het Europees Parlement behoudt zich uiteraard in de ruimste zin het recht voor akties te ondernemen ten einde de eerbiediging van de bepalingen der Verdragen te verzekeren.”

Op die brief heeft de voorzitter van de Raad geantwoord bij een brief van 23 oktober 1979, waarin hij de vaststelling van verordening nr. 1293/79 zonder dat dienaangaande het advies van het Parlement was ingewonnen, heeft gerechtvaardigd met onder meer een beroep op de juridische noodzaak onverwijld uitvoering te geven aan het arrest, door het Hof van Justitie op 25 oktober 1978 gewezen, en op de noodzaak rekening te houden met het dringend belang, dat het publiek erbij had dat de isoglucoseregeling, krachtens de basisverordening houdende een gemeenschappelijke ordening van de suikermarkt, vóór de aanvang van het op 1 juli 1979 ingaande verkoopseizoen voor suiker werd vastgesteld. Deze overwegingen zouden in de vierde overweging van de considerans der verordening zijn overgenomen.

Op zijn zitting van 14 december 1979 heeft het Parlement een ontwerpresolutie aangenomen, vervat in het rapport van de juridische commissie, waarvan de heer Ferri rapporteur en voorzitter was. Volgens die resolutie zou het Parlement met name „besluiten ... bij het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen te interveniëren in de zaken 138/79 en 139/79, opdat er sancties zouden worden getroffen naar annleiding van het feit dat de Raad verordening nr. 1293/79 had vastgesteld zonder het voorgeschreven advies van het Europese Parlement te hebben ontvangen.”

Bij beschikking van het Hof van 16 januari 1980 is het Parlement als gevoegde partij — aan de zijde van verzoekster, die zich op schending van wezenlijke vormvoorschriften beroept — toegelaten.

Bij beschikking van 13 februari 1980 heeft het Hof de Commissie als gevoegde partij aan de zijde van de Raad toegelaten.

Op rapport van de rechterrapporteur en de advocaat-generaal gehoord, heeft het Hof besloten zonder instructie tot de mondelinge behandeling over te gaan. Het heeft evenwel verzoekster in de gelegenheid gesteld schriftelijke opmerkingen te maken betreffende een als bijlage aan de memorie van de gevoegde partij gehechte, vergelijkende kostentabel.

A — De ontvankelijkheid van het beroep

Verzoekster heeft in haar introductief request betoogd dat de vaststelling van haar basisquotum, zoals die geschied is in de bij verordening nr. 1293/79 in verordening nr. 1111/77 opgenomen bijlage II, een beschikking inhoudt als bedoeld in de artikelen 173 en 189 van het Verdrag. Die beschikking zou alleen verzoekster zelf betreffen en met het oog op haar persoonlijke situatie zijn vastgesteld op grondslag van gegevens die zij, op daartoe strekkend speciaal verzoek, aan de instellingen van de Gemeenschap zou hebben verschaft.

Volgens het nieuwe artikel 9, lid 2, van verordening nr. 1111/77, zou het quotum van iedere onderneming worden vastgesteld naar rato van de produktie tijdens een reeds verstreken periode. De vaststelling van een quotum naar gelang van de produktie van een onderneming, zou zijn te beschouwen als de uitkomst van een onderzoek, leidende tot een individuele beschikking.

De Raad noemt de zes tegenwoordige producenten niet illustrandi causa, maar stelt voor ieder hunner — op grond van afzonderlijke recherches — het quotum vast. Ook uit lid 9 van het nieuwe artikel 9 spreekt trouwens de gedachte dat de vaststelling van het quotum niet een eenvoudige rekenkundige verrichting is, maar de uitkomst van een onderzoek en van een door de Raad met gekwalificeerde meerderheid genomen collegiaal besluit.

De vaststelling van haar quotum is volgens verzoekster, volgens de criteria welke te dezen aan 's Hofs jurisprudentie kunnen worden ontleend, een beschikking. Zij wordt door die vaststelling rechtstreeks geraakt, omdat de Raad zelf het quotum heeft vastgesteld, en zij wordt er individueel door geraakt omdat haar naam in de tekst van de verordening figureert en zij deel uitmaakt van de beperkte groep der tegenwoordige producenten waarvoor de quota, anders dan bij voorbeeld voor toekomstige producenten, speciaal worden vastgesteld.

Volgens het verweerschrift van de Raad komt verzoekster op tegen het beginsel zelve van de door ieder quotasysteem gerealiseerde produktiebeperking, dat zou indruisen tegen verschillende basisvoorschriften van het communautaire stelsel, en wel met name tegen de liberale verdragsfilosofie en tegen het mededingingsregime.

De Raad geeft evenwel toe dat de kwestie wordt gecompliceerd door het feit dat de regeling enerzijds algemene bepalingen omvat, die zonder onderscheid van toepassing zijn en gelden voor alle isoglucosefabrikanten, maar anderzijds de voorschriften van de bijlage waarin de quota der onderscheiden producenten worden vermeld. Maar volgens verzoekster zou de regeling — met haar bijlage — in werkelijkheid een — vermomde — beschikking zijn, gericht tot een particulier, die daardoor rechtstreeks en individueel wordt geraakt, terwijl zij zou opkomen tegen alle bepalingen dier verordening, met name ook tegen bepalingen van algemene, onpersoonlijke aard.

Zonder zich op artikel 91 van het Reglement voor de procesvoering te beroepen, verklaart de Raad dan ook het beroep niet-ontvankelijk te achten.

Men dient zich, wat de normatieve aard der verordening betreft, volgens de Raad niet op een dwaalspoor te laten brengen door de inhoud der bijlage, waarin de ondernemingen die thans isoglucose produceren achtereenvolgens worden genoemd, terwijl voor ieder hunner het basisquotum wordt vastgesteld. Het blijft een feit dat de verordening het bedrag waarop de onderscheiden ondernemingen recht hebben, in het algemeen — en niet voor individuele bedrijven — vaststelt aan de hand van de produktie in de loop van een referentieperiode, die voor allen zonder onderscheid gelijkelijk is vastgesteld. Men zou de bijlage, die er in sommige opzichten als een beschikking uitziet, dienen te plaatsen in haar verordenende context, dat wil zeggen in het kader van de invoeging — bij verordening nr. 1293/79 — van een nieuw artikel 9 in verordening nr. 1111/77. Die bepaling zou een quotaregeling inhouden, die vrijwel identiek is aan de regeling inzake de basisquota voor suiker, die in artikel 24, lid 2, van verordening nr. 3330/74 besloten ligt, terwijl niemand ooit de verordenende aard dier bepaling heeft betwist. Het enige belangrijke verschil zou zijn dat, waar de quota in de suikersector door de Lid-Staten worden toegewezen volgens de bijzonder precieze criteria van verordening nr. 3330/74, het de Raad was die, op grondslag van door hem zelf vastgestelde criteria, per onderneming het basisquotum heeft aangegeven.

De bijlage zou verzoekster dan ook noch individueel noch rechtstreeks raken. Niet individueel, omdat de betrokken maatregel alle isoglucoseproducerende ondernemingen aangaat — en die hoedanigheid ook aan andere dan de in de bijlage genoemde ondernemingen kan toevallen (vlg. artikel 9, lid 5, en lid 6) —. Niet rechtstreeks, omdat de hierbedoelde maatregel slechts een middel van verordenenden aard ¡s, bedoeld om in de suikersector als geheel te zorgen voor een billijke toepassing van de voor alle isoglucosefabrikanten geldende produktieheffingsregeling.

Verzoekster zegt voor repliek dat zij, als zij bezwaren heeft tegen het quotum dat in de bijlage van verordening nr. 1293/79 te haren aanzien werd vastgesteld, krachtens artikel 184 van het Verdrag ook mag opkomen tegen bepalingen van normatieve aard, in die verordening besloten liggende.

In haar conclusie van dupliek erkent de Raad dat bijlage II op het eerste gezicht hier en daar aan een beschikking doet denken. Maar die bijlage dient vooral te worden bezien in samenhang met artikel 9, lid 1-3; doet men dat niet, dan blijft de bijlage onbegrijpelijk. De in bijlage II opgenomen tabel maakt alleen maar aanschouwelijk hetgeen — in numerieke zin — reeds besloten lag in de algemene, abstracte regeling van artikel 9, lid 1-3. Met andere woorden, in de tabel wordt de inhoud der verordening op een bijzonder heldere en begrijpelijke wijze toegelicht en er zou ook alleen maar een referentie, een strikt informele en puur declaratoire mededeling van de Raad in mogen worden gelezen.

De Raad erkent dat het niet gebruikelijk is een verordening van de Gemeenschap door toevoeging van een puur informatieve mededeling als in bijlage II besloten ligt, aan te vullen. Het doet er evenwel niet aan af dat de bijlage alleen maar de uitkomst weergeeft waartoe men komt langs de weg van een puur mathematische berekening — op grondslag van de maatstaven van artikel 9, lid 1-3. De vermelding der basisquota in bijlage II houdt dus geen zelfstandige regeling in en een vermomde beschikking mag er niet in worden gelezen.

Noch het Parlement noch de Commissie gaan in op de vraag of het beroep ontvankelijk is. De Commissie acht het evenwel van het grootste belang dat het Hof definitief over de materiële vragen uitspraak doet. Zonder uitspraak ten principale zou de omstreden materie toch weer — langs de weg van prejudiciële vragen der nationale rechters — aan de orde worden gesteld.

B — De gegrondheid van het beroep

Verzoekster betoogt dat de vaststelling van haar quotum onder bijzonder ongunstige omstandigheden heeft plaatsgehad. Met betrekking tot het beginsel dier vaststelling legt zij aan haar kritiek zowel de feitelijke gegevens als de verdragsbeginselen en 's Hofs jurisprudentie, met name het arrest van 25 oktober 1978, ten grondslag.

Alvorens zich evenwel in het debat ten principale te begeven, vraagt verzoekster zich om te beginnen af of de nieuwe isoglucoseregeling werkelijk van „transitoire” aard is, alsook of, zonder advies van de Vergadering, de voorwaarden van artikel 43, lid 2, van het Verdrag, waarin van de „raadpleging van de Vergadering” wordt gesproken, zijn vervuld.

Na te hebben herinnerd aan de oorsprong van de quotastelsels voor de suikerindustrie en aan de in 1967 door de Raad ingevoerde regeling van produktiequota voor suiker — die in de Gemeenschap geheel op zichzelf staat —, heeft verzoekster de redengeving betwist, vervat in de zesde overweging van de considerans van verordening nr. 1293/79, waarin de uitbreiding van het quotastelsel tot isoglucose wordt gerechtvaardigd met een beroep op de noodzaak uitvoering te geven aan 's Hofs arrest van 25 oktober 1978 — en de produktie van isoglucose te onderwerpen aan soortgelijke regels als tot aan 30 juni 1980 voor de suikerproduktie zijn vastgesteld —. Verzoekster meent dat de uitbreiding van de quotaregeling tot isoglucose niet mag worden voorgesteld als een noodzakelijk en onvermijdelijk gevolg van genoemd arrest. Zij wijst erop dat het Hof in dat arrest de zorg voor het treffen van maatregelen waarmede een goede werking van de zoetmiddelenmarkt zou kunnen worden verzekerd, met zoveel woorden aan de Raad heeft overgelaten.

Verzoekster meent dat de situaties waarin suiker en isoglucose zich bevinden, wat de produktie en de markt betreft, niets met elkander gemeen hebben.

In 1967 was de suikerindustrie reeds meer dan 150 jaar oud. Bij het beheer van de erfenis die in de nationale wettelijke regelingen besloten ligt, hadden de gezagsorganen van de Gemeenschap derhalve regelingen te treffen voor een bedrijfssector die kon bogen op een lang verleden, tijdens hetwelk zich evoluties hadden voorgedaan en door de betrokken industriëlen de economische beslissingen konden worden getroffen die hun het meest convenieerden. Er was sprake van een stabiele markt, waarvoor bovendien strikte regels golden.

De isoglucose-industrie staat in de kinderschoenen. Reeds in een pril stadium werd de strijd tegen haar aangebonden, om te beletten dat zij de suikermarkt zou verstoren. Slechts zes fabrieken fabriceren isoglucose, terwijl er ongeveer 200 suikerfabrieken zijn. De produktie is zwak en de markt verkeert in ontwikkeling.

Voorts zou het quotastelsel in de suikersector, waar verschillende begeleidende maatregelen zijn genomen (hoge interventieprijs; aangepaste suikerbietenprijs, enz.), niet tot een beperking van de produktie hebben geleid, terwijl alle in de isoglucosesector genomen maatregelen op een afremming der produktie gericht zijn — en daartoe ook leiden —.

Niet betwistende dat de fabrikant van isoglucose, een nieuw produkt dat voor vloeibare suiker in de plaats kan treden, in de fase waarin het moet worden „gelanceerd”, kan trachten een prijs te maken die juist beneden de garantieprijs van laatstbedoeld produkt ligt, betoogt verzoekster dat zij een dergelijk beleid slechts zou kunnen voeren wanneer hetzelfde produkt niet door anderen wordt gefabriceerd, dan wel als de aangeboden hoeveelheden niet te groot zijn.

Om isoglucose de gelegenheid te ontnemen langer te profiteren van de beweerdelijk langs kunstmatige weg op peil gehouden suikerprijs, zou de Raad quota vaststellen die er, door voor de produktie onder na te melden voorwaarden een laag niveau aan te houden, in casu toe zouden leiden dat iedere concurrentie, en bijgevolg de mogelijkheid van prijsverlaging, verdwijnt.

Wat het „Roquette”-quotum betreft, verzoekster stelt met de produktie van isoglucose te zijn begonnen in februari 1975. Bij haar memorie heeft zij een tabel gevoegd, waarin de produktie per seizoen en per jaar is aangegeven, en omdat zij, in tegenstelling tot bepaalde andere producenten, niet over opslagmogelijkheden beschikt, komt die tabel met de tabel der werkelijke verkopen overeen.

Anders dan het geval schijnt te zijn, heeft de Raad haar, door voor de vaststelling der quota het tijdvak van de grootste produktie en de grootste afzet te kiezen, geen recht doen wedervaren, en wel vanwege:

1. de betrekkelijke seizoengebondenheid der afzetten;

2. het feit dat de produktie en de ontwikkeling der capaciteit wordt afgeremd;

3. de onmogelijkheid aan de vraag van de recentelijk geopende markten te voldoen.

Wat met name dit laatste punt betreft, heeft verzoekster erop gewezen dat het gebruik van isoglucose in de referentieperiode in Frankrijk verboden was. Bij een in het Journal Officiel van 9 augustus 1979 geplaatst besluit had het ministerie van Landbouw juist de opneming in de categorie van voor menselijke voeding bestemde levensmiddelen en dranken goedgekeurd van siropen, met behulp van een door verzoekster gebruikt enzym door hydrolyse van glucoseoplossingen verkregen. Op het ogenblik waarop verzoekster haar inspanningen door de Franse regering erkend en beloond zag, verbood de Raad haar — door haar in die omstandigheden quota voor te schrijven — in feite de haar aldus geboden nieuwe afzetmogelijkheden te benutten.

Verzoekster stelt dat de quota met de vroegere werkelijke verkopen overeenkomen, dat de tegenwoordige afzetmarkten de toegestane produktie opnemen en dat zij ter naleving van verordening nr. 1293/79 dus gedwongen was nieuwe bestellingen, die haar als gevolg van het besluit van het Franse ministerie van Landbouw konden bereiken, niet te honoreren. Het antwoord, door de Raad in zijn verweerschrift op verschillende posita van verzoekster gegeven, kan als volgt worden samengevat:

De Raad gaat allereerst over tot bespreking van de argumenten van verzoekster volgens welke enerzijds het ten aanzien van suiker historisch gegroeide quotasysteem er voor isoglucose helemaal niet behoefde te komen, terwijl bovendien in het besluit van 25 oktober 1978 niet besloten zou liggen dat de Raad verplicht was zulk een stelsel te creëren, in aanmerking genomen dat er voor suiker en isoglucose geenszins vergelijkbare omstandigheden zouden gelden. De Raad stelt deze laatste bewering onjuist te achten: waar beide produkten elkander kunnen substitueren, bestaat er ook tussen de markten een nauwe samenhang.

In verzoeksters stelling de grief lezende dat de Raad, door het quotastelsel te creëren, de grondbeginselen van het Verdrag zou hebben geschonden en strenger zou zijn opgetreden dan noodzakelijk was, heeft de Raad erop gewezen dat het Hof met betrekking tot de suikersector in zijn op 27 september 1979 in de zaak 230/78, Eridania, gewezen, nog niet gepubliceerde arrest, heeft vastgesteld dat de quota niet zijn te beschouwen als een systeem van produktiebeperking, doch als een systeem dat voor bepaalde hoeveelheden van het produkt (het A-quotum) een prijsgarantie biedt, terwijl ervoor een deel van hetgeen daarenboven wordt geproduceerd (de B-quota) een soortgelijk, maar door oplegging van een heffing minder voordelig stelsel zou bestaan.

Met betrekking tot de problemen, gerezen als gevolg van het feit dat men op grondslag van diezelfde beginselen voor isoglucose quota heeft ingesteld, heeft de Raad enerzijds de niet-ontvankelijkheid ingeroepen van een vordering, die erop gericht is een gedeelte van verordening nr. 1293/79, dat als van algemene strekking is te beschouwen discutabel te stellen, en anderzijds betoogd dat hem, wanneer er in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid een ingewikkeld economisch systeem van de grond moet komen, bij de besluitvorming de nodige armslag moet worden gelaten.

De Raad gaat vervolgens in op het door verzoekster gehanteerde argument, volgens hetwelk het quotasysteem, door beperking van de produktie, de verlaging der prijzen zou kunnen tegenwerken en daarmede alle concurrentie zou doen verdwijnen. Verzoekster verklaart zich volgens de Raad a priori tegen zijn systeem. Het stelsel was voorlopig voor een jaar opgezet. Wie al dadelijk zegt dat het alle ontwikkelings- en mededingingsmogelijkheden afsnijdt, bestrijdt het voordat het heeft gefunctioneerd.

Voorzover verzoekster bezwaar maakt tegen de referentieperiode die ter bepaling van de quota werd aangehouden, stelt de Raad zich op het standpunt dat het Hof niet heeft verlangd dat beide stelsels volkomen identiek zijn en alleen heeft willen zeggen dat men, door voor beide produkten een soortgelijk stelsel te doen gelden, duidelijke gevallen van discriminatie uit de weg zou gaan.

Volgens de Raad gaat men door het ingewikkelde stelsel van referentieperioden, zoals dat is aangehouden om alle mogelijke ongunstige gevolgen van de onrechtmatigverklaarde heffing te voorkomen, bij de vaststelling van de basisquota voor isoglucose dit inconvenient kennelijk goeddeels uit de weg. Kennelijk ook zou men door de correctie, in het in aanmerking nemen van de produktiecapaciteit (de 65 % van lid 3) gelegen, de laatste sporen van een negatieve invloed der heffing uitwissen.

Met betrekking tot de vergelijking met de suikersector, heeft de Raad eraan herinnerd dat men in die sector, ter beperking van de produktie, altijd al met quota heeft gewerkt, terwijl isoglucose zich, althans na 's Hofs arrest, zonder van de zijde van de Gemeenschap hinder te ondervinden, vrijelijk heeft kunnen ontwikkelen, waarvan bepaalde producenten ook terdege hebben weten te profiteren.

De Raad meent te dezen een billijke oplossing te hebben gevonden, waaraan door het Hof niet kan worden getornd, ook al mocht het de beleidsmarge van de Raad strengelijk willen controleren, hetgeen volgens 's Hofs vaste jurisprudentie niet mogelijk is.

Er met nadruk aan herinnerend dat de beleidsmarge van de Raad aan controle onderworpen is, welke controle zich zou uitstrekken tot de feitelijke gegevens welke aan 's Raads besluitvorming ten grondslag liggen, heeft verzoekster het standpunt van de Raad betwist, zulks met name wat betreft de aan 's Raads beschouwingen ten grondslag gelegde statistieken, aard en bedoeling der quota en het tijdelijk karakter van het quotastelsel. Voorts is zij op een aantal punten nader op het verweerschrift ingegaan. In zijn memorie van dupliek heeft de Raad de grieven en opmerkingen van verzoekster beantwoord.

De Commissie heeft als gevoegde partij ter aanvulling van het door de Raad gevoerde verweer, zoals dat met name in 's Raads conclusie van dupliek besloten ligt, zeer gedetailleerde opmerkingen gemaakt over de vraag of het beroep, aan het economisch recht getoetst, als gegrond is te beschouwen.

C — Schending van wezenlijke vormvoorschriften

Verzoekster vraagt zich in haar introductief request allereerst af of, waar verordening nr. 1293/79 is vastgesteld zonder dat de Vergadering zich erover had uitgesproken, wel voldaan is aan de voorwaarden gesteld in artikel 43, lid 2, van het Verdrag, waarin van de „raadpleging van de Vergadering” sprake is.

Na de redenen te hebben gememoreerd waarom men met de vaststelling van verordening nr. 1293/79 niet tot na het begin van het suikerverkoopseizoen, 1 juli 1979, heeft willen wachten (de noodzaak uitvoering te geven aan 's Hofs arrest; dwingende redenen van openbaar belang maakten een gelijktijdige vaststelling van de suikerregeling en de isoglucoseregeling noodzakelijk; de maatregel droeg een voorlopig karakter) heeft de Raad nochtans erkend dat de raadpleging van de Vergadering een „wezenlijk vormvoorschrift” is in de zin van artikel 173 van het Verdrag. Het Hof zou echter niet verstoken zijn van iedere mogelijkheid te dezen een waardeoordeel uit te spreken: volgens de in bepaalde landen bestaande jurisprudentie, kan de ten aanzien van de consultatie getroffen regeling de procedure waarin die regeling tot gelding moet komen, niet lamleggen, zodat er in een onvolledige consultatie niet per se een substantiële fout behoeft te zijn gelegen. Wordt in de artikelen van het EEG-Verdrag de raadpleging van de Vergadering voorzien, dat de Vergadering haar advies moet hebben uitgebracht, wordt nergens gezegd. Dat aan de Vergadering evenwel tijd en gelegenheid moet worden geboden haar standpunt kenbaar te maken, wordt uiteraard niet betwist.

Het Europese Parlement heeft als gevoegde partij met betrekking tot na te melden punten rechtens als volgt zijn standpunt bepaald: