Hof van Justitie EU 26-03-1981 ECLI:EU:C:1981:79

Elementen van feitelijke aard

Het litigieuze produkt wordt vervaardigd uit inactief biergist, afkomstig van een brouwerij; het wordt verschillende keren gewassen en daarbij ontdaan van een gedeelte van de daarin voorkomende bittere stoffen en hopbestanddelen; de gist wordt vervolgens geperst en verzendklaar gemaakt; bij het persen worden de laatste bierresten verwijderd. Dit vochtverlies wordt vervolgens gecompenseerd door de gist te vermengen met natuurlijk citrussap onder toevoeging van water. Aan de gist wordt 3,9 % citrussap toegevoegd; vervolgens wordt de gist gepasteuriseerd bij een temperatuur van meer dan 60° en zo houdbaar gemaakt. Door de toevoeging van natuurlijk citrussap kan — zonder gebruik van chemische stoffen — barsten of plasmolyse van de gistcellen worden voorkomen; zij behouden dusdoende hun natuurlijke, met gas en plasma gevulde vorm, waarin de vacuolen en volutinekorrels duidelijk zichtbaar zijn. Doordat een gunstige pH-waarde wordt verkregen, blijven de actieve stoffen in de gistcellen behouden; bovendien zuivert het ascorbinezuurhoudende vruchtesap de cellen, door verwijdering van de gistgom en de eventueel nog aanwezige harsachtige hopbestanddelen. Het eindprodukt is een op natuurlijke wijze houdbare en bacteriënvrije „Voll-Hefe” met een minimumgehalte aan toegevoegd citrussap. Door het citrussap wordt ook de natuurlijke smaak van de gist verzacht, die de consument vaak als onaangenaam ondervindt.

De tarifering van het litigieuze produkt

1. Blijkens de rechtspraak van het Hof doet het voor de tarifering van een waar niet ter zake dat de waar bewerkingen heeft ondergaan, indien het bewerkte produkt de wezenlijke bestanddelen van het basisprodukt bezit in een verhouding die niet belangrijk verschilt van die van het produkt in natuurlijke staat.

   Aan deze voorwaarden is in casu voldaan; door de bewerking of verwerking en de toevoeging van een geringe hoeveelheid (3,9 %) citrussap worden de wezenlijke bestanddelen van het basisprodukt en hun onderlinge verhouding niet in belangrijke mate veranderd.

   Het door verzoekster in het hoofdgeding vervaardigde en verhandelde produkt is een „Voll-Hefe”, niet alleen in de zin van het voedingsrecht, maar ook van het gemeenschappelijk douanetarief, het moet daarom onder post 21.06 worden ingedeeld.

2. Algemene bepaling 3b voor de toepassing van de nomenclatuur van het gemeenschappelijk douanetarief, betreffende goederen die vatbaar zijn voor indeling onder twee of meer posten, is in casu niet toepasselijk. Deze regel zou alleen van toepassing zijn wanneer er zo veel citrussap werd toegevoegd, dat het eindprodukt niet meer kon worden geacht — al was het maar bij benadering — de wezenlijke bestanddelen van het basisprodukt, in casu gist, te bevatten in min of meer dezelfde verhouding als het betrokken produkt in natuurlijke staat.

3. Zo het produkt wegens de toevoeging van 3,9 % citrussap niet kan worden ingedeeld onder post 21.06, dan moet het worden beschouwd als een voedingspreparaat in de zin van post 21.07.

4. Indeling onder post 22.02 is uitgesloten, daar onder deze post alleen dranken vallen die als dorstlesser of genotmiddel dienen.

5. Volgens de toelichtingen op post 21.07 weliswaar zijn van deze post uitgezonderd opwekkende middelen (tonica), gereed voor onmiddellijk gebruik als drank, ook indien zij slechts in kleine hoeveelheden (bij voorbeeld met een lepel) worden ingenomen; deze vallen volgens de toelichtingen op hoofdstuk 22 onder dit hoofdstuk.

   In dit verband moet echter worden opgemerkt dat het litigieuze produkt geen tonicum is en dat de toelichtingen met betrekking tot tonica in ieder geval onjuist zijn; zij zijn niet verbindend en worden niet gedekt door de bedoelde tariefposten. Alleen tonica zoals „Schweppes tonic water” vallen onder post 22.02 van het GDT.

6. De vragen van het Bundesfinanzhof zouden daarom kunnen worden beantwoord als volgt:

   1. Een produkt bestaande uit biergist, waaraan 3,9 % natuurlijk citrussap is toegevoegd, valt onder post 21.06 en niet onder post 22.02 van het gemeenschappelijk douanetarief, indien door die toevoeging de wezenlijke bestanddelen van het biergist zelf niet, althans verhoudingsgewijs niet in belangrijke mate worden veranderd.

   2. Subsidiair, voor het geval het Hof tarifering onder post 21.06 zou afwijzen: een produkt bestaande uit biergist, waaraan water en 3,9 % natuurlijk citrussap is toegevoegd, is te beschouwen als een voedingspreparaat, en moet worden ingedeeld onder post 21.07 van het gemeenschappelijk douanetarief.

De Commissie merkt op dat de verwijzende rechter opheldering vraagt omtrent de inhoud en de afbakening van de posten 22.02 A, 21.06 B II en 21.07 G I a van het GDT. Hiertoe moet in de eerste plaats worden uitgegaan van de tekst, het doel en het stelsel van het GDT. Daarnaast moet worden gelet op de toelichtingen en de indelingsadviezen van de Internationale Douaneraad als beslissende criteria, of de toelichtingen op het douanetarief van de Europese Gemeenschappen als „belangrijk hulpmiddel voor de uitlegging”.

1. Daar het om een produkt gaat, dat als zodanig geschikt en bestemd is om te worden gedronken, moet in casu worden nagegaan of een produkt met deze kenmerken bovendien ook steeds en noodzakelijk bestemd moet zijn om de dorst te lessen, om als drank in de zin van post 22.02 van het GDT beschouwd te kunnen worden. Volgens de Commissie moet deze vraag ontkennend worden beantwoord.

   Uit tariefpost 22.09 C blijkt dat ook alcoholische dranken onder het begrip „dranken” vallen; deze dranken, bijvoorbeeld rum, gin, whisky en vodka zijn volstrekt niet bestemd om de dorst te lessen. Ook een reeks groentesappen, bij voorbeeld selderiesap en zuurkoolsap, dienen niet om de dorst te lessen, doch hebben andere doelen, bij voorbeeld het opnemen van vitaminen. Ook al verstaat het spraakgebruik onder niet-alcoholische „dranken” in de eerste plaats vloeistoffen die dienen om de dorst te lessen, dit sluit het bestaan van andere „dranken” niet uit.

   Het is dan ook logisch en juist dat bij de toelichtingen op post 21.07 en op de posten 22.02 en 30.03 van het GDT als criterium geldt of een voor consumptie bestemd produkt als zodanig drinkbaar is, waarbij het er niet toe doet in welke hoeveelheid, hoe vaak en met welk doel het produkt wordt gedronken. In zoverre beantwoorden de toelichtingen aan het beginsel van de rechtszekerkeid, aangezien zij aanknopen aan objectieve en voor toetsing vatbare criteria en rekening houden met praktische tariferingseisen.

2. Indeling van het litigieuze produkt onder post 21.06 is niet mogelijk.

   Door de toevoeging van citrussap en daaropvolgende bewerking is de gist een nieuw produkt geworden met eigen kenmerken en een eigen gebruiksdoel: aan de samengeperste biergist is water en citrussap toegevoegd en met het oog op de houdbaarheid is het aldus verkregen mengsel op een temperatuur van meer dan 60° gebracht. Zonder deze toevoeging en zonder deze thermische behandeling was vervaardiging van het produkt in zijn definitieve vorm niet mogelijk geweest; bovendien was het door zijn geur en smaak niet — althans niet in dezelfde mate — geschikt geweest voor consumptie, en zou het niet de vloeibare, drinkbare vorm hebben gehad die bepalend is voor het doel waarvoor het is bestemd. Een dergelijk produkt valt niet meer onder de termen van post 21.06, die volgens algemene bepaling 1 „wettelijk bepalend zijn voor de indeling”. De algemene bepalingen 2 b) en 3 b) kunnen daarom niet meer worden toegepast; zij zijn alleen van toepassing wanneer, gelet op de tekst van de betrokken post, de goederen onder verschillende posten zouden kunnen worden ingedeeld. In de toelichting op algemene bepaling 2 b) van de IDR-nomenclatuur wordt trouwens uitdrukkelijk gezegd dat „de draagwijdte van de desbetreffende posten door deze regel echter niet zodanig wordt verruimd, dat daaronder ook goederen kunnen worden ingedeeld, die niet overeenkomstig het bepaalde in de regel 1 aan de omschrijving van die posten beantwoorden...”

3. Door de verschillende bewerkingen die zij ondergaat, verandert die oorspronkelijke gist in een preparaat dat, wanneer post 22.02 niet bestond of niet van toepassing was, zou moeten worden ingedeeld onder post 21.07 van het GDT. Het feit dat het litigieuze produkt hoofdzakelijk uit één enkele grondstof bestaat, hetgeen in zekere zin karakteristiek is voor het produkt, verandert daaraan niets. Het produkt waarop het hoofdgeding betrekking heeft, is dus geen gist, doch een preparaat op basis van gist; het wordt trouwens volkomen logisch door verzoekster in het hoofdgeding zelf beschreven als een „gistpreparaat” (Hefepräparat).

4. De tweede prejudiciële vraag behoeft niet te worden beantwoord; de eerste vraag kan worden beantwoord als volgt:

   „Het begrip ‚andere alcoholvrije dranken’ in post 22.02 van het gemeenschappelijk douanetarief moet aldus worden uitgelegd, dat daaronder ook een produkt valt dat bestaat uit biergist, water en 3,9 % natuurlijk citrussap, vloeibaar en drinkbaar is en bestemd om ter bevordering van de gezondheid meerdere malen per dag in kleine hoeveelheden te worden ingenomen.”