Hof van Justitie EU 26-02-1992 ECLI:EU:C:1992:92

De eerste vraag

Artikel 16 Executieverdrag luidde ten tijde van het ontstaan van het geschil als volgt:

„Ongeacht de woonplaats zijn bij uitsluiting bevoegd:

ten aanzien van zakelijke rechten op en huur en verhuur, pacht en verpachting van onroerende goederen: de gerechten van de verdragsluitende staat waar het onroerend goed gelegen is;

(...)”

Zoals het Hof in zijn arrest van 15 januari 1985 (zaak 241/83, Rosier, Jurispr. 1985, blz. 99, r. o. 19) heeft verklaard, vindt de uitsluitende bevoegdheid die artikel 16, punt 1, toekent aan de gerechten van de verdragsluitende staat waar het onroerend goed is gelegen, zijn bestaansreden in de nauwe band van huur en pacht van onroerend goed met de rechtsregels inzake onroerend goed en de __ meestal dwingende — voorschriften inzake het gebruik daarvan, zoals de wettelijke regelingen betreffende het toezicht op de huur- en pachtprijzen en de bescherming van rechten van huurders en pachters.

In hetzelfde arrest verklaarde het Hof eveneens, dat artikel 16, punt 1, een rationele bevoegdheidsverdeling beoogt tot stand te brengen, door de voorkeur te geven aan het gerecht dat zijn bevoegdheid ontleent aan het feit dat het zich in de nabijheid bevindt van de plaats waar het onroerend goed is gelegen, omdat dit gerecht het best in staat is om rechtstreeks kennis te nemen van de feitelijke omstandigheden die verband houden met de sluiting en de uitvoering van overeenkomsten betreffende huur en pacht van onroerend goed (r. o. 20).

Op grond van deze overwegingen besliste het Hof, dat de betrokken bepaling van toepassing is op elke overeenkomst inzake huur en verhuur van onroerend goed, ongeacht de bijzondere kenmerken van die overeenkomst (r. o. 24).

In een eerder arrest (van 14 december 1977, zaak 73/77, Sanders, Jurispr. 1977, blz. 2383, r. o. 15 en 16) had het Hof echter anderzijds beslist, dat dergelijke overwegingen weliswaar verklaren waarom ter zake van de huur van onroerende goederen in eigenlijke zin een uitsluitende bevoegdheid is toegekend aan de gerechten van het land waar het onroerend goed is gelegen, maar dat zij niet gelden wanneer de overeenkomst in hoofdzaak betrekking heeft op een onderwerp van andere aard.

Volgens hetzelfde arrest heeft de toekenning, in het belang van de goede rechtsbedeling, van een uitsluitende bevoegdheid aan de gerechten van een verdragsluitende staat in het kader van artikel 16 Executieverdrag bovendien tot gevolg, dat partijen worden beroofd van de forumkeuze die hun anders zou toekomen, en dat zij in bepaalde gevallen worden gedaagd voor een rechter die ten aanzien van geen hunner de eigen rechter van de woonplaats is (r. o. 17). Deze overweging brengt ertoe, de bepalingen van artikel 16 niet uit te leggen in een ruimere zin dan hun oogmerk verlangt (r. o. 18).

Op basis van deze overwegingen kwam het Hof tot de slotsom, dat artikel 16, punt 1, niet van toepassing is op een overeenkomst tot verpachting van een winkelbedrijf.

Een soortgelijke situatie doet zich voor bij een overeenkomst als in het hoofdgeding aan de orde is, die wordt gesloten tussen een professionele reisorganisator en zijn cliënt op de plaats waar zij hun zetel respectievelijk woonplaats hebben. Een dergelijke overeenkomst omvat immers — wat er ook zij van haar benaming en ook al voorziet zij in een prestatie bestaande in de terbeschikkingstelling van een vakantiewoning voor korte tijd — eveneens andere prestaties, zoals het geven van informatie en advies, waarmee de reisorganisator de cliënt allerlei keuzemogelijkheden voor zijn vakantie biedt, voorts de reservering van een accommodatie voor de door de cliënt gekozen periode, de reservering van vervoergelegenheid, de ontvangst ter plaatse en eventueel een annuleringsverzekering.

Een dergelijke gemengde overeenkomst, op grond waarvan tegen een door de cliënt betaalde totaalprijs een pakket van diensten moet worden verricht, ligt buiten het gebied waarin de exclusieve bevoegdheidsregel van artikel 16, punt 1, zijn bestaansrecht heeft, en is geen eigenlijke huur- of pachtovereenkomst in de zin van deze bepaling zoals uitgelegd in het genoemde arrest van 14 december 1977.

Bijgevolg moet op de eerste vraag van de verwijzende rechter worden geantwoord, dat artikel 16, punt 1, Executieverdrag aldus moet worden uitgelegd, dat het niet van toepassing is op een in een verdragsstaat gesloten overeenkomst waarbij een in deze staat gevestigde professionele reisorganisator zich jegens een in dezelfde staat woonachtige cliënt ertoe verbindt om aan deze laatste voor enkele weken een in een andere verdragsstaat gelegen vakantiewoning, die niet zijn eigendom is, ter beschikking te stellen en te zorgen voor de reservering van de reis.

De tweede vraag

Gelet op het antwoord op de eerste vraag, behoeft de tweede vraag van de verwijzende rechter niet te worden beantwoord.

Kosten

De kosten door de Duitse en de Britse regering en door de Commissie van de Europese Gemeenschappen wegens indiening hunner opmerkingen bij het Hof gemaakt, kunnen niet voor vergoeding in aanmerking komen. Ten aanzien van de partijen in het hoofdgeding is de procedure als een aldaar gerezen incident te beschouwen, zodat de nationale rechterlijke instantie over de kosten heeft te beslissen.