Hof van Justitie EU 22-01-2004 ECLI:EU:C:2004:43

Zaak C-133/02

6 Op 12 januari 1999 heeft Timmermans een aanvraag voor een BTI ingediend bij de inspecteur te Roosendaal. Zij verklaarde dat het ging om kandelaars van glas, waarop volgens haar postonderverdeling 9405500090 van het gemeenschappelijk douanetarief (hierna: „GDT”) van toepassing was. Zij heeft er daarbij op gewezen dat deze postonderverdeling reeds voor hetzelfde type goederen was aangewezen in een eerdere BTI en zij heeft een brochure overgelegd waarin alle door haar te koop aangeboden producten stonden met foto's van de betrokken goederen.

7 Op 15 januari 1999 heeft de inspecteur te Roosendaal de gevraagde BTI afgegeven. Daarin werd het goed op dezelfde wijze omschreven en onder dezelfde postonderverdeling ingedeeld als in de aanvraag.

8 Op 19 maart 1999 heeft de inspecteur te Roosendaal de BTI echter ingetrokken op grond dat bij nadere beschouwing en in overleg met een naburige douanepost was gebleken dat de betreffende goederen dienden te worden ingedeeld onder postonderverdeling 7013299100 van het GDT als glaswerk voor tafel-, keuken-, toilet- of kantoorgebruik, etc. De intrekking is ingegaan op de dag dat deze beschikking werd gegeven.

9 Op 29 maart 1999 heeft Timmermans bezwaar ingediend tegen deze beschikking. Dit bezwaar is door de inspecteur te Roosendaal afgewezen op 20 mei 1999.

10 Op 12 juni 1999 heeft Timmermans bij het Gerechtshof te Amsterdam beroep ingesteld.

Zaak C-134/02

11 Op 9 oktober 1997 heeft Hoogenboom een aanvraag voor een BTI ingediend bij de inspecteur te Rotterdam. Zij verklaarde dat het ging om verduurzaamde abrikozen met toegevoegde kristalsuiker, waarop volgens haar postonderverdeling 2008 50 61 00 00 van het GDT van toepassing was.

12 Op 5 december 1997 heeft de inspecteur te Rotterdam de gevraagde BTI afgegeven. Daarin werd het goed op dezelfde wijze omschreven en onder dezelfde postonderverdeling ingedeeld als in de aanvraag.

13 Op 6 februari 1998 heeft Hoogenboom vier andere aanvragen voor een BTI ingediend bij de inspecteur te Rotterdam. Zij verklaarde dat het ging om zonnebloempitten, hazelnoten en appels, alle verduurzaamd met toegevoegde kristalsuiker, en ongebrande grondnoten. Op deze producten waren volgens haar respectievelijk de postonderverdelingen 2008 19 19 90 00, 2008 19 19 10 00, 2008 99 49 30 00 en 2008 11 94 00 00 van het GDT van toepassing

14 Op 26 februari 1998 heeft de inspecteur te Rotterdam de gevraagde BTI afgegeven. Daarin werden de goederen op dezelfde wijze omschreven en in dezelfde posten ingedeeld als in de aanvragen.

15 Op 6 oktober 1998 heeft de inspecteur te Rotterdam de vijf aan Hoogenboom afgegeven BTI echter ingetrokken op grond dat de indeling van de betrokken goederen onder post 2008 van het GDT (vruchten en andere eetbare plantendelen, op andere wijze bereid of verduurzaamd, al dan niet met toegevoegde suiker, andere zoetstoffen of alcohol, elders genoemd noch elders onder begrepen) onverenigbaar was met de tekst van die post. Hij heeft verklaard dat de goederen moesten worden ingedeeld onder tariefpost 1701 van het GDT (rietsuiker en beetwortelsuiker, alsmede chemisch zuivere sacharose, in vaste vorm). Omdat de BTI waren ingetrokken wegens een ambtelijke onzorgvuldigheid, heeft de inspecteur te Rotterdam Hoogenboom toegestaan daarvan nog tot en met 31 december 1998 gebruik te maken.

16 Op 9 november 1998 heeft Hoogenboom bezwaar ingediend tegen deze beschikking. Dit bezwaar is door de inspecteur te Rotterdam afgewezen op 25 maart 1999.

17 Op 23 april 1999 heeft Hoogenboom tegen deze beschikking beroep ingesteld bij het Gerechtshof te Amsterdam.

Bij het Hof ingediende opmerkingen

19 Volgens Timmermans en Hoogenboom kan een BTI door de nationale douaneautoriteiten niet eenzijdig worden gewijzigd. Een dergelijke wijziging moet van de Commissie uitgaan. Anders zou de rechtszekerheid in gevaar komen, hetgeen in strijd is met het doel dat bij de invoering van de BTI voor ogen heeft gestaan en met de eenvormige toepassing van het gemeenschapsrecht.

20 De Nederlandse regering en de Commissie stellen dat uit de tekst van artikel 12, lid 5, sub a-iii, van het douanewetboek, gelezen in samenhang met artikel 9, lid 1, van dit wetboek, volgt dat douaneautoriteiten een BTI vóór het verstrijken van de geldigheidsduur van zes jaar kunnen intrekken, wanneer „aan een of meer daaraan verbonden voorwaarden niet is of niet meer wordt voldaan”. Dit is het geval wanneer voortschrijdend inzicht over de indeling van bepaalde goederen daartoe aanleiding geeft. De Nederlandse regering stelt dat de verkrijger van een BTI tegen een onverwachte koerswijziging van de douaneautoriteiten wordt beschermd door artikel 12, lid 6, van het douanewetboek, waarin is bepaald dat, indien een BTI haar geldigheid verliest, de verkrijger van de BTI deze nog gedurende een periode van zes maanden na de kennisgeving van de intrekking mag gebruiken. De Commissie betoogt dat het stelsel van de artikelen 9 en 12 van het douanewetboek zo is opgezet dat de algemene beginselen van het gemeenschapsrecht automatisch worden gewaarborgd wanneer de autoriteiten zich aan de daarin voorgeschreven procedure houden.

Antwoord van het Hof

21 Artikel 12, lid 5, sub a, van het douanewetboek beschrijft drie situaties waarin een BTI haar geldigheid verliest. Volgens deze bepaling, sub iii, is dit het geval wanneer de BTI „overeenkomstig artikel 9 wordt ingetrokken of gewijzigd” en mits aan de verkrijger van de inlichting kennis wordt gegeven van die intrekking of wijziging.

22 Volgens artikel 9, lid 1, van het douanewetboek kan een voor de belanghebbende gunstige beschikking worden ingetrokken indien aan een of meer aan de verstrekking verbonden voorwaarden niet is of niet meer wordt voldaan.

23 Daarmee heeft de gemeenschapswetgever ondubbelzinnig bepaald dat een BTI haar geldigheid verliest wanneer aan een van de voor verstrekking gestelde voorwaarden niet is of niet meer wordt voldaan.

24 Een BTI wordt verstrekt op basis van de uitlegging door de douaneautoriteiten van de wettelijke bepalingen die op de tariefindeling van de betrokken goederen van toepassing zijn, en hangt af van de juistheid van die uitlegging.

25 Wanneer de douaneautoriteiten bij nader onderzoek tot de bevinding komen dat die uitlegging onjuist is, als gevolg van een beoordelingsfout of van voortschrijdend inzicht over de indeling, hebben zij het recht om te beslissen dat aan een van de voorwaarden voor verstrekking van de BTI niet meer wordt voldaan, en die BTI in te trekken teneinde de tariefindeling van de betrokken goederen te wijzigen.

26 Opgemerkt zij dat de gemeenschapswetgever, om de rechtszekerheid te waarborgen, in artikel 12, lid 6, van het douanewetboek specifieke regels heeft opgenomen — die ook van toepassing zijn op intrekkingen overeenkomstig artikel 12, lid 5, sub a-iii — volgens welke een BTI onder bepaalde voorwaarden ook na de intrekking nog gedurende een bepaalde periode geldig blijft.

27 Voor het antwoord op de in deze zaken gestelde vraag behoeft niet te worden ingegaan op de vraag of die bepalingen in alle situaties voldoende zijn om de rechtszekerheid te waarborgen.

28 Gezien het voorgaande moet op de vraag worden geantwoord dat artikel 9, lid 1, gelezen in samenhang met artikel 12, lid 5, sub a-iii, van het douanewetboek, aldus moet worden uitgelegd dat deze artikelen voor de douaneautoriteiten de wettelijke grondslag bieden om een bindende tariefinlichting in te trekken, wanneer zij het daarin vastgelegde standpunt omtrent de interpretatie van de voor de tariefindeling van deze goederen toepasselijke wettelijke bepalingen wijzigen.