Arrest van het Hof (Derde kamer) van 12 januari 2006.

Internationaal recht

Het op 14 juni 1983 te Brussel gesloten Internationaal Verdrag betreffende het geharmoniseerde systeem inzake de omschrijving en de codering van goederen (hierna: „GS-verdrag”), alsmede het daarbij behorende protocol van wijziging van 24 juni 1986 zijn bij besluit 87/369/EEG van de Raad van 7 april 1987 goedgekeurd namens de Gemeenschap (PB L 198, blz. 1).

Krachtens artikel 3, lid 1, van dit verdrag verbindt elke verdragsluitende partij zich om haar tariefnomenclatuur en haar statistieknomenclaturen in overeenstemming te doen zijn met het GS, om alle posten en onderverdelingen ervan, zonder enige toevoeging of wijziging, alsmede de daarop betrekking hebbende numerieke codes te gebruiken, en om de volgorde van nummering van het systeem in acht te nemen. Iedere verdragsluitende partij verbindt zich tevens om de algemene regels voor de interpretatie van het systeem, alsmede alle aantekeningen op de afdelingen en de hoofdstukken en de aanvullende aantekeningen op de onderverdelingen van het GS toe te passen en de draagwijdte daarvan niet te wijzigen.

De Internationale Douaneraad (thans Werelddouaneorganisatie; hierna: „WDO”), die is ingesteld bij het op 15 december 1950 te Brussel ondertekende verdrag houdende oprichting van een Internationale Douaneraad, keurt, onder de in artikel 8 van het GS-verdrag bepaalde voorwaarden, toelichtingen op het GS goed die worden vastgesteld door het in artikel 6 van dit verdrag bedoelde comité voor het geharmoniseerde systeem.

De nomenclatuur van het GS, die is opgenomen in de bijlage bij het GS-verdrag, bevat een afdeling II, getiteld „Producten van het plantenrijk”, met daarin onder meer hoofdstuk 10, getiteld „Granen”. In dit hoofdstuk staat met name post 10.06, getiteld „Rijst”. De hierin vastgestelde postonderverdelingen zijn de volgende: 1006.10„padie”, 1006.20„gedopte rijst”, 1006.30„halfwitte of volwitte rijst, ook indien gepolijst of geglansd”, 1006.40„breukrijst”.

Volgens de WDO-toelichting op deze post 10.06 omvat deze post met name:

1. ongedopte rijst (padie), d.w.z. rijst waarvan de korrels nog zeer nauw omsloten zijn door kroonkafjes;

2. gedopte rijst, d.w.z. rijst waarvan de kroonkafjes in pelmolens zijn verwijderd doch waarvan het zilvervlies (de taaie vruchtwand) nog aanwezig is. Gedopte rijst bevat gewoonlijk nog een kleine hoeveelheid padie;

3. halfwitte rijst, d.w.z. rijst in gave korrels waarvan het zilvervlies gedeeltelijk werd verwijderd;

4. volwitte rijst, d.w.z. rijst in gave korrels waarvan het zilvervlies is verwijderd in een slijpmolen met kegelvormige slijpelementen […]”

Gemeenschapsrecht

De eerste vraag

Met zijn eerste vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of de omstreden aanvullende aantekening ongeldig is voor zover daarin een definitie van halfwitte rijst wordt gegeven die een element bevat, betreffende de kiem van de rijstkorrel, dat in de GS-toelichting niet voorkomt.

Vooraf zij in herinnering gebracht dat het Verdrag betreffende het geharmoniseerde systeem overeenkomstig artikel 300, lid 7, EG verbindend is voor de instellingen van de Gemeenschap. Ingevolge artikel 3 van dit verdrag heeft de Gemeenschap zich ertoe verbonden de draagwijdte van het GS niet te wijzigen (zie in die zin arrest van 28 maart 2000, Holz Geenen, C-309/98, Jurispr. blz. I-1975, punt 13). In dit verband dient er tevens op te worden gewezen dat door de Gemeenschap gesloten volkenrechtelijke overeenkomsten van hogere rang zijn dan de bepalingen van afgeleid gemeenschapsrecht (arrest van 10 januari 2006, IATA e.a., C-344/04, nog niet gepubliceerd in de Jurisprudentie, punt 35), zodat deze bepalingen zo veel mogelijk in overeenstemming met die overeenkomsten moeten worden uitgelegd (arresten van 10 september 1996, Commissie/Duitsland, C-61/94, Jurispr. blz. I-3989, punt 52, en 1 april 2004, Bellio F.lli, C-286/02, Jurispr. blz. I-3465, punt 33).

Bovendien is het vaste rechtspraak dat in het belang van de rechtszekerheid en van een gemakkelijke controle het beslissende criterium voor de tariefindeling van goederen in de regel moet worden gezocht in de objectieve kenmerken en eigenschappen ervan, zoals deze in de tekst van de GN-posten en in de aantekeningen op de afdeling of het hoofdstuk zijn omschreven (zie met name arresten van 16 september 2004, DFDS, C-396/02, Jurispr. blz. I-8439, punt 27, en 15 september 2005, Intermodal Transports, C-495/03, Jurispr. blz. I-8151, punt 47).

De door de Commissie van de Europese Gemeenschappen met betrekking tot de GN en door de WDO met betrekking tot het GS uitgewerkte toelichtingen zijn, hoewel rechtens niet bindend, belangrijke hulpmiddelen bij de uitlegging van de draagwijdte van de verschillende tariefposten (zie met name reeds aangehaalde arresten DFDS, punt 28, en Intermodal Transports, punt 48).

De inhoud van deze GN-toelichtingen moet derhalve in overeenstemming zijn met de bepalingen ervan en mag de draagwijdte daarvan niet wijzigen (zie met name arresten van 9 februari 1999, ROSE Elektrotechnik, C-280/97, Jurispr. blz. I-689, punt 23, en 26 september 2000, Eru Portuguesa, C-42/99, Jurispr. blz. I-7691, punt 20, en arrest Intermodal Transports, reeds aangehaald, punt 48).

In casu dient te worden vastgesteld dat de bewoordingen van de omschrijving van de verschillende soorten rijst in de posten en de postonderverdelingen in het GS en de GN identiek zijn. Vaststaat voorts dat de definities van padie en gedopte rijst in de omstreden aanvullende aantekening sub d en e, identiek zijn aan die van de GS-toelichting. Padie is rijst waarvan de korrels hun kroonkafje nog hebben behouden. Gedopte rijst is rijst waarvan de kroonkafjes door een eerste bewerking zijn verwijderd.

Postonderverdeling 1006 30 omvat zowel in het GS als in de GN rijst die na een verdere bewerking halfwitte of volwitte rijst wordt, ook indien gepolijst of geglansd. De GN is dus in overeenstemming met het GS.

De vraag van de verwijzende rechter komt er dus op neer of de inhoud van de omstreden aanvullende aantekening, voor zover daarin een definitie van halfwitte rijst en volwitte rijst wordt gegeven, de draagwijdte van de GN wijzigt.

Volgens het GS, waarvan de draagwijdte wordt verduidelijkt door de toelichting van de WDO, is halfwitte rijst rijst waarvan het zilvervlies gedeeltelijk is verwijderd, en volwitte rijst rijst waarvan het zilvervlies volledig is verwijderd. De omstreden aanvullende aantekening omschrijft sub f halfwitte rijst als rijst waarvan het kroonkafje, een gedeelte van de kiem en alle of een deel van de buitenlagen van het zilvervlies zijn verwijderd, maar niet de binnenlagen. Deze aanvullende aantekening omschrijft sub g volwitte rijst als rijst waarvan het kroonkafje, alle buiten- en binnenlagen van het zilvervlies, de gehele kiem in het geval van langkorrelige rijst en halflangkorrelige rijst, en ten minste een deel van de kiem in geval van rondkorrelige rijst zijn verwijderd. Tussen de toelichting van de WDO en de omstreden aanvullende aantekening bestaat er dus een verschil in de bewoordingen van de definities, inhoudende dat in de definitie van halfwitte rijst wel of niet rekening wordt gehouden met de verwijdering van de kiem.

Gelet echter op de objectieve kenmerken van de rijst, zoals deze voortvloeien uit de gegevens in het dossier, is rijst waarvan een gedeelte van het zilvervlies is verwijderd, niet langer gedopte rijst van postonderverdeling 1006.20 van het GS, omdat daarbij, zoals in punt 29 van het onderhavige arrest is gesteld, enkel het kroonkafje is verwijderd. Aangezien bovendien de categorie halfwitte rijst volgens het GS alle rijst omvat waarvan een gedeelte van het zilvervlies is verwijderd, voldoet de in de omstreden aanvullende aantekening sub f omschreven halfwitte rijst aan dit criterium, en is bijgevolg deze aantekening als zodanig niet in strijd met het GS.

Indien de omstreden aanvullende aantekening desalniettemin aldus zou moeten worden gelezen dat rijst waarvan een gedeelte van het zilvervlies maar niet de kiem is verwijderd, van postonderverdeling 1006 30 is uitgesloten, zou moeten worden vastgesteld dat deze rijst evenmin onder postonderverdeling 1006 20 van de GN zou kunnen worden ingedeeld. Een dergelijke uitlegging zou dan tot gevolg hebben dat deze rijst helemaal niet kan worden ingedeeld, en zou bijgevolg de draagwijdte van het GS beperken, terwijl dit juist zo is gestructureerd dat voor alle goederen een indeling wordt gegeven. Gelet op de in punt 25 van dit arrest in herinnering gebrachte voorwaarden, volgens welke het afgeleide gemeenschapsrecht zo veel mogelijk moet worden uitgelegd in overeenstemming met de volkenrechtelijke overeenkomsten die krachtens artikel 300, lid 7, EG verbindend zijn voor de Gemeenschap, dient dus te worden nagegaan of een andere uitlegging van de omstreden aanvullende aantekening mogelijk is, die in overeenstemming is met het GS.

Zoals de advocaat-generaal in punt 42 van haar conclusie opmerkt, leert een vergelijking van de punten f en g van de omstreden aanvullende aantekening, dat deze aantekening aldus kan worden gelezen dat zij in dit verband enkel preciseert dat de gedeeltelijke verwijdering van de kiem bij langkorrelige rijst niet volstaat om deze rijst als volwitte rijst te kunnen indelen. Bijgevolg moet deze aantekening aldus worden uitgelegd dat de vermelding van de verwijdering van een gedeelte van de kiem geen additioneel vereiste vormt op grond waarvan rijst ten opzichte van gedopte rijst als halfwitte rijst kan worden ingedeeld.

Aangezien deze verwijzing naar de kiem in de omstreden aanvullende aantekening slechts van invloed kan zijn op de indeling van rijst als halfwitte rijst dan wel als volwitte rijst, welke beide onder postonderverdeling 1006 30 van de GN vallen, kan zij niet tot gevolg hebben dat rijst waarvan het zilvervlies overeenkomstig het GS een volledige of gedeeltelijke bewerking heeft ondergaan, van deze postonderverdeling wordt uitgesloten. Deze verwijzing moet dus in overeenstemming met het GS worden geacht en doet bijgevolg niet af aan de geldigheid van de omstreden aanvullende aantekening.

Gelet op een en ander dient op de eerste vraag te worden geantwoord dat bij onderzoek van deze vraag niet is gebleken van feiten of omstandigheden die de geldigheid van punt f van de omstreden aanvullende aantekening kunnen aantasten.

De tweede vraag

Voor het geval dat de omstreden aanvullende aantekening geldig zou worden verklaard, wenst de verwijzende rechter met zijn tweede vraag in wezen te vernemen of een belastingschuldige zoals ASAD, om overeenkomstig artikel 220, lid 2, sub b, van het douanewetboek aan navordering van invoerrechten te ontkomen, als te goeder trouw kan worden beschouwd, terwijl het niet zeker lijkt dat deze belastingschuldige door bij zijn douaneaangifte uit te gaan van de toelichting van de WDO en niet van de omstreden aanvullende aantekening, er zich zorgvuldig van heeft vergewist dat alle voorwaarden voor preferentiële behandeling werden geëerbiedigd.

Blijkens de verwijzingsbeschikking is de tweede vraag enkel gesteld voor het geval dat de toepassing van de omstreden aanvullende aantekening ertoe zou leiden dat de partijen rijst waarvan een gedeelte van het zilvervlies maar niet de kiem is verwijderd, onder een andere postonderverdeling dan die van halfwitte of volwitte rijst zouden worden ingedeeld.

Uit punt 35 van het onderhavige arrest volgt echter dat de omstreden aanvullende aantekening aldus moet worden uitgelegd dat rijst waarvan een gedeelte van het zilvervlies, maar niet de kiem is verwijderd, niet onder een andere postonderverdeling kan worden ingedeeld dan die van halfwitte rijst. De verwijzende rechter heeft zelf gepreciseerd dat de aangegeven rijst onder postonderverdeling 1006 30 van de GN moest worden ingedeeld en dat ASAD aan alle voorschriften van de geldende regeling had voldaan.

In die omstandigheden behoeft de tweede vraag niet te worden beantwoord.