Arrest van het Hof (Tiende kamer) van 15 december 2022

Arrest

1 Het verzoek om een prejudiciële beslissing betreft de uitlegging van artikel 1 en artikel 2, punt 11, van verordening (EU) nr. 651/2014 van de Commissie van 17 juni 2014 waarbij bepaalde categorieën steun op grond van de artikelen 107 en 108 [VWEU] met de interne markt verenigbaar worden verklaard (PB 2014, L 187, blz. 1), van de richtsnoeren inzake regionale steunmaatregelen 2014‑2020 (PB 2013, C 209, blz. 1; hierna: „richtsnoeren 2014‑2020”) en van verordening (EU) nr. 1379/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2013 houdende een gemeenschappelijke marktordening voor visserijproducten en aquacultuurproducten, tot wijziging van verordeningen (EG) nr. 1184/2006 en (EG) nr. 1224/2009 van de Raad en tot intrekking van verordening (EG) nr. 104/2000 van de Raad (PB 2013, L 354, blz. 1), gelezen in samenhang met bijlage I bij het VWEU.

2 Deze vraag is gesteld in het kader van een geding tussen Caxamar – Comércio e Indústria de Bacalhau SA (hierna: „Caxamar”) en de Autoridade Tributária e Aduaneira (belasting‑ en douanedienst, Portugal; hierna: „belastingdienst”) over de correctie van de door deze vennootschap verschuldigde vennootschapsbelasting omdat bepaalde investeringsuitgaven niet in aanmerking kwamen voor een belastingvoordeel.

Toepasselijke bepalingen

Hoofdgeding en prejudiciële vraag

17 Caxamar is een vennootschap naar Portugees recht die zich in eerste instantie voornamelijk bezighoudt met het zouten en drogen van visserij- en aquacultuurproducten en in tweede instantie met het invriezen van dergelijke producten.

18 In 2016 en 2018 heeft deze vennootschap investeringen gedaan ter uitbreiding van de capaciteit van een bestaande inrichting om de processen van het zouten, weken en invriezen van kabeljauw te verbeteren en uit te breiden.

19 Caxamar meende dat de aan deze investeringen verbonden kosten in aanmerking kwamen voor de belastingvoordelen van de in artikel 22 van het belastingwetboek voor investeringen bedoelde RFAI, en heeft uit dien hoofde uitgaven ten bedrage van respectievelijk 72 775,36 EUR en 41 607,67 EUR in mindering gebracht op haar belastbare inkomsten voor de jaren 2016 en 2018.

20 Na een controle op het gebruik van de in het kader van de RFAI toegekende belastingvoordelen, heeft de belastingdienst de door Caxamar over deze twee belastingjaren verschuldigde vennootschapsbelasting gecorrigeerd en die vennootschap vervolgens een aanvullend bedrag van 126 302,62 EUR aan belasting en compenserende rente opgelegd. Volgens de belastingdienst kwam de activiteit waarop die investeringen betrekking hadden niet in aanmerking voor de RFAI, aangezien zij op grond van het belastingwetboek voor investeringen, gelezen in samenhang met de artikelen 1 en 2 van ministerieel besluit nr. 282/2014, verordening nr. 651/2014 en bijlage I bij het VWEU, niet binnen de werkingssfeer ervan viel.

21 De belastingdienst heeft met name opgemerkt dat de activiteit van het zouten, weken en invriezen van kabeljauw, die behoort tot de onder code CAE 10204 Rev3 bedoelde verwerkingsactiviteiten, een activiteit is van de „verwerkende industrie”, in de zin van artikel 2, onder b), van ministerieel besluit nr. 282/2014, die – omdat gezouten kabeljauw, bevroren kabeljauw en geweekte kabeljauw onder hoofdstukken van de in bijlage I bij het VWEU bedoelde nomenclatuur vallen – valt onder het in die bijlage opgenomen begrip „verwerking van landbouwproducten” waarvan het eindproduct ook een landbouwproduct is. Bijgevolg kon deze activiteit niet in aanmerking komen voor de RFAI, overeenkomstig artikel 1 van ministerieel besluit nr. 282/2014 en artikel 22, lid 1, van het belastingwetboek voor investeringen, dat in zijn laatste deel activiteiten uitsluit die niet binnen de werkingssfeer van verordening nr. 651/2014 en de richtsnoeren 2014‑2020 vallen.

22 Caxamar heeft bij de Tribunal Arbitral Tributário (Centro de Arbitragem Administrativa – CAAD) [scheidsgerecht voor belastingzaken (centrum voor bestuursrechtelijke arbitrage – CAAD, Portugal)], de verwijzende rechter, beroep ingesteld tot nietigverklaring van de navorderingsaanslag.

23 Ter ondersteuning van dit beroep voert Caxamar aan dat de activiteit van het zouten, weken en invriezen van kabeljauw binnen de werkingssfeer van verordening nr. 651/2014 en de richtsnoeren 2014‑2020 valt, zodat zij in aanmerking komt voor de betrokken steunregeling. Volgens Caxamar heeft de belastingdienst in dit verband het belastingwetboek voor investeringen, de RFAI en ministerieel besluit nr. 282/2014, de verordeningen nr. 651/2014 en nr. 1379/2013 en bijlage I bij het VWEU onjuist uitgelegd, omdat het gaat om een activiteit van de verwerkingsindustrie die onder artikel 2, onder b), van dat ministerieel besluit valt en niet om een van de werkingssfeer van verordening nr. 651/2014 en de richtsnoeren 2014‑2020 uitgesloten activiteit van verwerking van landbouwproducten. Het nationale recht moet immers worden uitgelegd in overeenstemming met het Unierecht, zoals met name blijkt uit artikel 2, punt 11, van verordening nr. 651/2014, waarin het begrip „landbouwproduct” wordt gedefinieerd als betrekking hebbend op de in bijlage I bij het VWEU genoemde producten, met uitsluiting van de in bijlage I bij verordening nr. 1379/2013 opgesomde visserij‑ en aquacultuurproducten. Deze bijlage vermeldt juist specifiek verse, gedroogde, gezouten of gepekelde vis, bevroren vis, visafvallen en producten van vis. Bijgevolg zijn de producten van de in het hoofdgeding aan de orde zijnde activiteit van verwerking van kabeljauw geen „landbouwproducten” in de zin van verordening nr. 651/2014.

24 De belastingdienst betoogt daarentegen dat uit artikel 1, lid 3, onder a) tot en met c), van verordening nr. 651/2014, gelezen in samenhang met artikel 2 ervan, en uit de richtsnoeren 2014‑2020 volgt dat de activiteit bestaande in het zouten, weken en invriezen van kabeljauw is uitgesloten van de werkingssfeer van die verordening, aangezien het daarbij gaat om een activiteit op het gebied van de verwerking van visserij- en aquacultuurproducten. Deze verordening en de richtsnoeren 2014‑2020 zijn immers niet van toepassing op de in bijlage I bij verordening nr. 1379/2013 opgesomde visserij- en aquacultuurproducten en evenmin op de in bijlage I bij het VWEU opgesomde „landbouwproducten”. Het is juist dat deze activiteit, in strikte en letterlijke zin, niet kan worden beschouwd als verwerking van „landbouwproducten” als zodanig. Uit artikel 38, lid 1, VWEU en de hoofdstukken 3 en 16 van bijlage I daarbij, die betrekking hebben op vis, schaal-, schelp- en weekdieren en bereidingen daarvan, blijkt echter dat het begrip „landbouwproducten” ook visserijproducten omvat. In overeenstemming met deze bepalingen is in artikel 1 van ministerieel besluit nr. 282/2014 bepaald dat investeringsprojecten die betrekking hebben op een economische activiteit in de visserij- en aquacultuursector, en de verwerking van de in bijlage I bij het VWEU opgesomde landbouwproducten, niet in aanmerking komen voor de betrokken steun.

25 De verwijzende rechter is derhalve van oordeel dat de voor de beslechting van het hoofdgeding relevante vraag is of het verwerken van kabeljauw tot gezouten, bevroren en geweekte kabeljauw, hetgeen een activiteit van de verwerkende industrie vormt in de zin van artikel 2, onder b), van ministerieel besluit nr. 282/2014, een activiteit is op het gebied van de verwerking van landbouwproducten in de zin van de toepasselijke regels van het Unierecht, zoals deze voortvloeien uit verordening nr. 651/2014 en de richtsnoeren 2014‑2020, alsmede uit de Uniewetgeving waarnaar deze handelingen verwijzen.

26 Tegen deze achtergrond heeft de Tribunal Arbitral Tributário (Centro de Arbitragem Administrativa – CAAD) de behandeling van de zaak geschorst en het Hof de volgende prejudiciële vraag gesteld:

„Moeten de [richtsnoeren 2014‑2020], gelezen in samenhang met de bepalingen van [verordening nr. 651/2014], in het bijzonder artikel 1 en artikel 2, punt 11, daarvan, alsmede [verordening nr. 1379/2013] en bijlage I bij het [VWEU], aldus worden uitgelegd dat met het oog op de verlening van fiscale steun overeenkomstig artikel 2, lid 2, en artikel 22, lid 1, van [het belastingwetboek voor investeringen], alsook de artikelen 1 en 2 van [ministerieel besluit nr. 282/2014], de verwerking van visserij- en aquacultuurproducten met betrekking tot ‚gezouten kabeljauw’, ‚bevroren kabeljauw’ en ‚geweekte kabeljauw’, die onder CAE-code 10204Rev3 valt, geen activiteit ter verwerking van landbouwproducten is?”

Beantwoording van de prejudiciële vraag

27 Met zijn vraag wenst de verwijzende rechter in essentie te vernemen of artikel 1 en artikel 2, punten 10 en 11, van verordening nr. 651/2014 alsmede de richtsnoeren 2014‑2020, gelezen in samenhang met bijlage I bij het VWEU en bijlage I bij verordening nr. 1379/2013, aldus moeten worden uitgelegd dat een activiteit waarbij visserij- en aquacultuurproducten worden verwerkt, zoals de productie van gezouten kabeljauw, bevroren kabeljauw en geweekte kabeljauw, een activiteit ter verwerking van landbouwproducten is, die krachtens artikel 1, lid 3, onder c), van verordening nr. 651/2014 is uitgesloten van de werkingssfeer ervan.

28 Vooraf moet worden gepreciseerd dat de feiten van het hoofdgeding betrekking hebben op de jaren 2016 en 2018, zodat artikel 1, lid 3, van verordening nr. 651/2014 op dit geding van toepassing is in zowel de versie van vóór de inwerkingtreding van verordening 2017/1084 als de uit die verordening voortvloeiende versie. Aangezien de bij die verordening ingevoerde wijzigingen geen invloed hebben op de inhoud van het deel van die bepaling dat relevant is voor de beantwoording van de vraag van de verwijzende rechter, geldt de uitlegging van artikel 1, lid 3, van verordening nr. 651/2014, in de oorspronkelijke versie ervan, echter mutatis mutandis voor de uit verordening 2017/1084 voortvloeiende versie van artikel 1, lid 3, van verordening nr. 651/2014.

29 In dit verband dient in herinnering te worden gebracht dat verordening nr. 651/2014, op grond van artikel 1, lid 3, onder c), ervan, niet van toepassing is op „steun toegekend in de sector van de verwerking en de afzet van landbouwproducten” in de in deze bepaling aangeduide gevallen. Deze uitsluiting is overgenomen in punt 10 van de richtsnoeren 2014‑2020 en in het bijzonder in voetnoot 11 waarnaar dit punt verwijst.

30 Wat het begrip „verwerking van landbouwproducten” in de zin van verordening nr. 651/2014 betreft, ziet dit volgens artikel 2, punt 10, van deze verordening, behoudens een voor het hoofdgeding irrelevante uitzondering, op de „bewerking van een landbouwproduct die een product oplevert dat nog steeds een landbouwproduct is”, waarbij het begrip „landbouwproduct” in artikel 2, punt 11, van die verordening is gedefinieerd als de in bijlage I bij het VWEU vermelde producten, „met uitzondering van visserijproducten en aquacultuurproducten vermeld in bijlage I bij [verordening nr. 1379/2013]”.

31 Laatstgenoemde bijlage vermeldt uitdrukkelijk onder meer bevroren vis, bevroren visfilets en gedroogde en gezouten vis.

32 Hieruit volgt dat, zoals opgemerkt door alle belanghebbenden die schriftelijke opmerkingen hebben ingediend, producten die voortkomen uit de verwerking van visserij- en aquacultuurproducten, zoals gezouten kabeljauw, bevroren kabeljauw en geweekte kabeljauw, geen „landbouwproducten” in de zin van artikel 2, punt 11, van verordening nr. 651/2014 zijn.

33 Bijgevolg kan een dergelijke activiteit niet worden aangemerkt als een activiteit van „verwerking van landbouwproducten” in de zin van artikel 2, punt 10, van deze verordening, aangezien zij geen landbouwproduct oplevert.

34 Zoals de Commissie terecht heeft betoogd, is de door de verwijzende rechter opgeworpen vraag of de in het hoofdgeding aan de orde zijnde producten onder bijlage I bij het VWEU vallen, in deze context irrelevant, aangezien verordening nr. 651/2014 een eigen definitie van het begrip „landbouwproduct” bevat die uitdrukkelijk de onder de bij verordening nr. 1379/2013 vastgestelde GMO vallende visserij- en aquacultuurproducten uitsluit.

35 Hieruit volgt dat een activiteit waarbij visserij- en aquacultuurproducten worden verwerkt, zoals de productie van gezouten kabeljauw, bevroren kabeljauw en geweekte kabeljauw, geen activiteit van „verwerking van landbouwproducten” vormt in de zin van artikel 2, punt 10, van verordening nr. 651/2014, gelezen in samenhang met artikel 2, punt 11, van deze verordening en met bijlage I bij verordening nr. 1379/2013, en dus niet uit dien hoofde op grond van artikel 1, lid 3, onder c), van verordening nr. 651/2014 kan worden uitgesloten van de werkingssfeer van die verordening.

36 Om de verwijzende rechter een volledig antwoord te geven, moet evenwel in navolging van de Portugese regering en de Commissie worden gepreciseerd dat verordening nr. 651/2014 volgens artikel 1, lid 3, onder a), ervan evenmin van toepassing is op „steun toegekend in de visserij- en aquacultuursector, voor zover die onder [verordening nr. 1379/2013] valt”, behoudens een reeks uitzonderingen die niet relevant zijn voor het hoofdgeding. Deze uitsluiting is daarnaast herhaald in punt 10 van de richtsnoeren 2014‑2020, alsmede in voetnoot 10 waarnaar dat punt verwijst.

37 Uit artikel 2 en artikel 5, onder a) en d), van verordening nr. 1379/2013, gelezen in samenhang met bijlage I bij deze verordening, blijkt dat die verordening van toepassing is op alle verwerkingsactiviteiten met betrekking tot aquatische organismen die afkomstig zijn uit de visserij en de aquacultuur, en meer in het bijzonder – zoals in wezen reeds is opgemerkt in de punten 30 en 31 van het onderhavige arrest – verwerkingsactiviteiten bestaande in de productie van gezouten kabeljauw, bevroren kabeljauw en geweekte kabeljauw.

38 Zo blijkt dat visserij- en aquacultuurproducten en daarop betrekking hebbende verwerkingsactiviteiten, zoals de in het hoofdgeding aan de orde zijnde activiteiten, weliswaar niet vallen onder de in artikel 1, lid 3, onder c), van verordening nr. 651/2014 opgenomen regel inzake uitsluiting van de werkingssfeer van deze verordening, die betrekking heeft op de sector van de verwerking en de afzet van landbouwproducten, maar dat dit komt omdat deze producten en activiteiten vallen onder de in artikel 1, lid 3, onder a), daarvan vastgestelde regel inzake uitsluiting van de werkingssfeer van die verordening, die betrekking heeft op de visserij- en aquacultuursector.

39 Hieruit volgt dat een activiteit waarbij visserij- en aquacultuurproducten worden verwerkt, zoals de productie van gezouten kabeljauw, bevroren kabeljauw en geweekte kabeljauw, behoort tot de visserij- en aquacultuursector in de zin van artikel 1, lid 3, onder a), van verordening nr. 651/2014, gelezen in samenhang met artikel 2 en artikel 5, onder a) en d), van verordening nr. 1379/2013 en bijlage I daarbij, zoals de verwijzende rechter overigens aanduidt in zijn vraag, en dus hoe dan ook niet uit dien hoofde is uitgesloten van de werkingssfeer van verordening nr. 651/2014.

40 Bijgevolg moet op de prejudiciële vraag worden geantwoord dat artikel 1 en artikel 2, punten 10 en 11, van verordening nr. 651/2014 alsmede de richtsnoeren 2014‑2020, gelezen in samenhang met artikel 2 en artikel 5, onder a) en d), van verordening nr. 1379/2013 en bijlage I daarbij, aldus moeten worden uitgelegd dat de verwerking van visserij- en aquacultuurproducten, zoals de productie van gezouten kabeljauw, bevroren kabeljauw en geweekte kabeljauw, geen activiteit ter verwerking van landbouwproducten is die krachtens artikel 1, lid 3, onder c), van verordening nr. 651/2014 is uitgesloten van de werkingssfeer van die verordening, maar een activiteit die behoort tot de visserij- en aquacultuursector en krachtens artikel 1, lid 3, onder a), van diezelfde verordening is uitgesloten van de werkingssfeer daarvan.

Kosten

41 Ten aanzien van de partijen in het hoofdgeding is de procedure als een aldaar gerezen incident te beschouwen, zodat de verwijzende rechter over de kosten heeft te beslissen. De door anderen wegens indiening van hun opmerkingen bij het Hof gemaakte kosten komen niet voor vergoeding in aanmerking.