Gerechtshof Amsterdam, 14-06-2004, AQ6559, 02/3855 DK

in de zaak nr. 02/3855 DK

de dato 14 juni 2004

2.4. De uitslag van het monsteronderzoek is bij brief van 29 oktober 2001 door de inspecteur aan belanghebbende medegedeeld. Voor zover van toepassing is in deze brief het volgende vermeld:

“(…) Bij onderzoek bevonden: het monster bestaat uit langkorrelige rijst. Lengte van de korrels: meer dan 6,0 mm. Verhouding lengte/breedte: 3,0 of meer. Het gehalte aan breuk (…) bedraagt meer dan 20, doch niet meer dan 30 gewichtspercenten.

Het monster bestaat voor ca 2/3 uit gedopte rijst en ca. 1/3 uit halfwitte rijst. Het bevat sporen van padie en slijpresten.

Goederencode: 1006.2098.90

Als u bezwaar heeft tegen de uitslag van dit onderzoek, kunt u een heronderzoek vorderen (…) De kosten van het heronderzoek zijn voor uw rekening als er tussen de uitkomst van het eerste onderzoek en het heronderzoek geen wettelijke voorschreven verschil in uw voordeel bestaat (…)”

2.5. Belanghebbende heeft een heronderzoek gevorderd. Op 20 november 2001 heeft het douanelaboratorium, onder nummer 18226 G 01 de bevindingen van het heronderzoek schriftelijk aan de inspecteur medegedeeld. In deze brief is, voor zover van belang, het volgende vermeld:

“ (…)

Dit betreft een uitslag van een heronderzoek.

Het monster bestaat uit langkorrelige rijst.

Lengte van de korrels: meer dan 6,0 mm.

Verhouding lengte/breedte: 3,0 of meer.

Het gehalte aan breuk (…)bedraagt meer dan 20, doch niet meer dan 30 gewichtspercenten.

Gedraadpleegde instantie: RIKILT-DLO.

Het monster bestaat voor ruim de helft uit gedopte rijst en voor de rest uit halfwitte rijst en sporen padie.

Advies goederencode: 1006 2098 00 (…)”

2.7. Tot de stukken van het geding behoort een kopie van een door het douanelaboratorium gehanteerd analysevoorschrift met als titel “onderscheiden van gedopte, halfwitte en volwitte rijst d.m.v. microscopie” (hierna: het Voorschrift Rijst). Daarin zijn, voor zover van belang, de volgende definities gegeven:

“Gedopte rijst: rijst waarvan alleen het kroonkafje is verwijderd;

Halfwitte rijst: rijst waarvan het kroonkafje, een deel van het zilvervlies en tenminste een gedeelte van de kiem zijn verwijderd.

(…)”

Tussen partijen is in geschil het antwoord op de vraag of de inspecteur terecht de onderhavige uitnodiging tot betaling heeft vastgesteld.

De berekening van de douanerechten als zodanig is tussen partijen niet in geschil.

Post 1006 2098

“1006 Rijst:

(…)

1006 20 - gedopte rijst:

-- voorgekookte (parboiled) rijst:

(…)

-- andere:

(…)

--- langkorrelige rijst:

(…)

1006 2098 ---- waarvan de verhouding lengte/breedte gelijk is aan of groter dan 3.”

Post 1006 3048

“1006 Rijst:

(…)

1006 30 - halfwitte of volwitte rijst, ook indien gepolijst of geglansd:

-- halfwitte rijst:

(…)

--- andere:

(…)

---- langkorrelige rijst:

(…)

1006 3048 ----- waarvan de verhouding lengte/breedte gelijk is aan of groter dan 3.”

4.2. Aanvullende aantekening (EG) 1, aanhef en onderdelen e en f op Hoofdstuk 10 van de Gecombineerde Nomenclatuur (hierna: GN) luidt als volgt:

“1. Wordt aangemerkt als:

(…)

e. “gedopte rijst”, bedoeld bij de onderverdelingen (…) 1006 2098 (…): rijst waarvan alleen het kroonkafje is verwijderd. Hieronder valt met name rijst die in de handel wordt aangeduid als (…) “cargorijst”, (…);

f. “halfwitte rijst”, bedoeld bij onderverdelingen (…) 1006 3048 (…): rijst waarvan het kroonkafje, een gedeelte van de kiem en alle of een deel van de buitenlagen van het zilvervlies zijn verwijderd, maar niet de binnenlagen;

(…).”.

4.3. Aanvullende aantekening (EG) 2 op Hoofdstuk 10 van de GN luidt als volgt:

“2. Het van toepassing zijnde douanerecht op mengsels vallende onder dit hoofdstuk wordt als volgt vastgesteld:

a. voor mengsels waarvan een van de bestanddelen ten minste 90 gewichtspercenten uitmaakt, is het douanerecht voor dat bestanddeel van toepassing;

b. voor andere mengsels is het douanerecht van het bestanddeel van toepassing dat leidt tot het hoogste bedrag aan douanerechten.”

4.4. De relevante posten van het Geharmoniseerd Systeem (hierna: GS) luiden als volgt:

“10.06 - RICE.

1006.10 - Rice in the husk (paddy or rough)

1006.20 - Husked (brown) rice

1006.30 - Semi-milled or wholly milled rice, wether or not polished or glazed

(…)

4.5. De Engelse en de Nederlandse tekst van de toelichting van de IDR op post 1006 van het GS luiden, voor zover hier van belang, als volgt

“This heading covers :

(1) Rice in the husk (paddy or rough rice), that is to say, rice grain still tightly enveloped by the husk.

(2) Husked (brown) rice (cargo rice) which, although the husk has been removed by mechanical hullers, is still enclosed in the pericarp. Husked rice almost always still contains a small quantity of paddy.

(3) Semi-milled rice, that is to say, whole rice grains from which the pericarp has been partly removed.

(…)

The heading also includes the following:

(…)

(b) Parboiled rice, (…)”

“Deze post omvat:

1. ongedopte rijst (padie) (…);

2. gedopte rijst, dat wil zeggen rijst waarvan de kroonkafjes in pelmolens zijn verwijderd doch waarvan het zilvervlies (de taaie vruchtwand) nog aanwezig is. Gedopte rijst bevat gewoonlijk nog een kleine hoeveelheid padie;

3. halfwitte rijst, dat wil zeggen rijst waarvan het zilvervlies gedeeltelijk is verwijderd;

(…)”

5.1. De rijst is terecht aangegeven onder post 1006 3048 00 van het GDT. De uitnodiging tot betaling is dan ook ten onrechte vastgesteld en dient te worden vernietigd.

- De resultaten van het monsteronderzoek zijn onbetrouwbaar. De uitslag van het heronderzoek is dermate onduidelijk dat niet kan worden gezegd dat deze een betrouwbaar beeld geeft van het onderzochte monster. Daarbij komt nog dat de uitslag van het heronderzoek sterk afwijkt van dat van het eerste monsteronderzoek. Een hoeveelheid gedopte rijst van “circa 66%” is wezenlijk anders dan een hoeveelheid gedopte rijst van “ruim de helft”. Bij een zodanig verschil in bevindingen kan niet anders worden geconcludeerd dan dat het monster niet representatief is voor de hele partij. Al met al geven de uitslagen van het monsteronderzoek en het heronderzoek onvoldoende grond om af te wijken van de aangifte.

- Gelet op de definitie van halfwitte rijst in het GS is in casu sprake van halfwitte rijst. Met name de in aanvullende aantekening (EG) 1, aanhef en onderdeel f op Hoofdstuk 10 van de GN gestelde voorwaarde dat de kiem gedeeltelijk verwijderd moet zijn, gaat verder dan de in de definitie in het GS gestelde voorwaarden en de toelichting van de IDR. De aanvullende aantekening van de EG wijzigt de facto de reikwijdte van de tariefposten 1006 20 en 1006 30 ten opzichte van de toelichting IDR op die posten. Dat mag niet. Nu de bepalingen van het GS rechtstreekse werking hebben is belanghebbende gerechtigd op de bepalingen een beroep te doen.

- De certificaten inzake goederenverkeer EUR.1 zijn geviseerd door de bevoegde Arubaanse autoriteiten. Nu de inspecteur in twijfel trekt dat sprake is van halfwitte rijst had hij de desbetreffende certificaten voor onderzoek naar de Arubaanse autoriteiten moeten zenden. Dit heeft hij nagelaten. De inspecteur mag niet eenzijdig de certificaten EUR.1 buiten toepassing laten.

- Het bepaalde in artikel 220, tweede lid, aanhef en onderdeel b, van het communautair douanewetboek (hierna: CDW) dan wel het vertrouwensbeginsel in het algemeen staat aan heffing van douanerechten in de weg.

- De uitnodiging tot betaling vermeldt een niet bestaande belastingsoort: “RINV78”. Nu noch de communautaire regelgeving noch de nationale regelgeving voorzien in een heffing van RINV78, is de uitnodiging tot betaling niet rechtsgeldig gedaan.

5.2. Ter zitting heeft belanghebbende, zakelijk weergegeven, nog het volgende aan haar stellingen toegevoegd.

De GN is praktisch onuitvoerbaar; tussen de omschrijvingen in het GS en in de GN is een onderscheid, waardoor een “gat” ontstaat tussen de definities van halfwitte en gedopte rijst.

Belanghebbende beschikt niet over het formulier “fysieke controle” dat in het kader van de monsterneming moet zijn opgemaakt. Uit het thans ter zitting door de inspecteur getoonde afschrift van dit formulier blijkt dat belanghebbende niet is geïnformeerd over de monsterneming en daarbij ook niet aanwezig is geweest. De medewerker van Silo Dordrecht was niet gemachtigd om als vertegenwoordiger van belanghebbende op te treden.

De indeling van de rijst en de geldigheid van de EUR.1-certificaten hangen met elkaar samen. Als de indeling niet juist zou zijn, zijn ook de EUR.1-certificaten niet correct. Een dergelijke omstandigheid kan niet aan belanghebbende worden tegengeworpen.

Het standpunt over de toepassing van artikel 220, tweede lid, aanhef en onderdeel b, van het CDW wordt gehandhaafd, ook al gaat het hier niet om navordering. Het vertrouwensbeginsel is immers geschonden.

De stelling dat de uitnodiging tot betaling moet worden vernietigd omdat daarbij een niet-bestaande belasting wordt geheven, wordt hierbij ingetrokken.

Aanspraak wordt gemaakt op vergoeding van de kosten van het heronderzoek. Deze kosten bedroegen f 400.

6.1. De inspecteur stelt zich op het standpunt dat de uitnodiging tot betaling terecht is opgelegd.

- Bij de monstername heeft belanghebbende zich laten vertegenwoordigen door de heer L van K. Deze heeft bij de monsterneming voor akkoord getekend. De werkwijze bij de monsterneming is correct geweest. Het genomen monster moet daarom representatief worden geacht. Het onderzoek én het heronderzoek hebben geresulteerd in de conclusie dat sprake is van gedopte rijst. Het resultaat van de verificatie geldt als grondslag voor de heffing van de rechten bij invoer. Bij beide onderzoeken is gebleken dat meer dan 50% van het onderzochte monster uit gedopte rijst bestond. In dat opzicht was de uitslag van beide onderzoeken eensluidend en betrouwbaar.

- Gelet op aanvullende aantekening (EG) 1 bij post 1006 30 kan rijst alleen worden aangemerkt als halfwitte rijst indien de kiem gedeeltelijk is verwijderd. De aanvullende aantekening is vastgesteld bij Verordening (EEG) nr. 2658/87 van de Raad van 23 juli 1987 (PbEG 1987, nr. L256). Deze verordening is verbindend in al haar onderdelen en rechtstreeks toepasselijk in de lidstaten. Bij de uitnodiging tot betaling is de aanvullende aantekening dan ook terecht in aanmerking genomen en is op basis daarvan terecht geconstateerd dat sprake is van gedopte rijst.

- In de certificaten EUR.1 wordt gesproken van “cargo rice”. In de handel wordt gedopte rijst wel cargorijst genoemd. De goederenomschrijving op de certificaten is dan ook in overeenstemming met het resultaat van het monsteronderzoek. Bij de invoer bestond dan ook geen twijfel over de certificaten. Gezien de uitslag van het monsteronderzoek blijkt dat de ingevoerde goederen niet een voldoende bewerking hebben ondergaan om als halfwitte rijst te worden aangemerkt.

- Er is niet voldaan aan de voorwaarden van artikel 220, tweede lid, onderdeel b, van het CDW, zodat het bepaalde in dit artikel geen belemmering voor de heffing is.

6.2. Ter zitting heeft de inspecteur, zakelijk weergegeven, nog het volgende aangevoerd.

Bij een monsterneming is altijd iemand van K aanwezig. De douane meldt zich bij de loodsmedewerker en neemt niet zelfstandig monsters. Dat is te gevaarlijk. Als het monster genomen is, worden de goederen klaargemaakt voor verzending naar het douanelaboratorium. Dat gebeurt op de douanepost. Het verzamelmonster wordt op de douanepost met behulp van een apparaat in drieën gedeeld en naar het douanelaboratorium gezonden. Van deze drie gedeelten dient er één voor het initiële monsteronderzoek, de andere twee dienen als contramonsters voor de bezwaar- en beroepsfase. In het douanelaboratorium wordt van één van deze drie gedeelten een monster genomen. Dat geschiedt via de zogeheten “kwartier-methode”. Van een bewerkbare hoeveelheid van 100 gram worden 100 korrels verkregen, die per stuk worden bekeken. In 80 gram rijst wordt naar 100 hele korrels gezocht. Van die 100 korrels wordt de gemiddelde lengte gemeten, waarvan ¾ wordt genomen. Elke korrel die kleiner is dan ¾ van de gemiddelde lengte, is breukrijst. Breukrijst kan gedopt, halfwit of volwit zijn. Sporen van padie zijn korrels waar alles nog aan zit (kroonkafje, dop). De kleuringsmethode die in het douanelaboratorium wordt toegepast is vergelijkbaar met de methode van het Franse laboratorium M. Kleuring kan niet worden gebruikt om te bepalen of de kiem nog aanwezig is. Dat moet microscopisch bepaald worden en dat is in dit geval ook gebeurd.

Indien het Hof waarde toekent aan de bij de pleitnota gevoegde stukken van M, dan wil ik de gelegenheid krijgen daarop schriftelijk te reageren.

Een afschrift van het formulier “fysieke controle” dat ten behoeve van de monsterneming is opgemaakt, wordt hierbij getoond. Bij het eerste onderzoek van het monster is een verhouding gedopt:halfwit bevonden van 60:40; in duplo was dat 55:45. Ook bij het heronderzoek werd een verhouding van 55% gedopte rijst tegen 45% halfwitte rijst bevonden.

De door belanghebbende geclaimde kosten ad f 400 voor het heronderzoek zijn redelijk.

Het Hof

- verklaart het beroep gegrond;

- vernietigt de bestreden uitspraak alsmede de uitnodiging tot betaling;

- veroordeelt de inspecteur in de proceskosten tot een bedrag van € 1.147,51 en wijst de Staat der Nederlanden aan deze kosten aan belanghebbende te voldoen;

- gelast de Staat der Nederlanden het griffierecht ad € 218 aan belanghebbende te vergoeden.

Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de verzenddatum van deze uitspraak beroep in cassatie worden ingesteld bij de Hoge Raad der Nederlanden. Daarbij moet het volgende in acht worden genomen:

- Het instellen van beroep in cassatie geschiedt door het indienen van een beroepschrift bij dit gerechtshof (zie voor het adres de begeleidende brief).

- Bij het beroepschrift wordt een afschrift van de bestreden uitspraak overgelegd.

- Het beroepschrift wordt ondertekend en bevat ten minste:

a. de naam en het adres van de indiener;

b. de dagtekening;

c. een omschrijving van de uitspraak waartegen het beroep in cassatie is gericht;

d. de gronden van het beroep in cassatie.