Gerechtshof Amsterdam, 13-04-2005, AT5069, 03/03998

GERECHTSHOF TE AMSTERDAM

Derde Meervoudige Belastingkamer

UITSPRAAK

op het beroep van de besloten vennootschap X B.V. te Z, belanghebbende

tegen

een uitspraak van de inspecteur van de Belastingdienst Grote ondernemingen P (thans: Belastingdienst P/kantoor P), de inspecteur.

1. Loop van het geding

1.1. A (...) heeft als gemachtigde van belanghebbende op 22 januari 2003 beroep ingesteld bij het Gerechtshof te ’s Gravenhage (hierna: Hof Den Haag). Het beroep, aangevuld bij brief van gemachtigde van 7 april 2003, is gericht tegen de uitspraak van de inspecteur, gedagtekend 12 december 2002, betreffende de aanslag vennootschapsbelasting voor het jaar 2000 (hierna: de aanslag).

1.2. De inspecteur heeft de aanslag, gedagtekend 17 augustus 2002, opgelegd en berekend naar een belastbaar bedrag van f 55.093. Tevens heeft hij bij beschikking een verzuimboete opgelegd ad f 250. Het bezwaar tegen de aanslag is bij de bestreden uitspraak ongegrond verklaard.

1.3. Het beroep strekt tot vernietiging van de uitspraak en van de aanslag.

1.4. Bij brief van 28 april 2003 heeft de inspecteur aan het Hof Den Haag gezonden een ingevuld aangiftebiljet vennootschapsbelasting 2000 ten name van belanghebbende, dat bij hem op 9 april 2003 is ingekomen.

1.5. De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend en concludeert primair tot ongegrondverklaring van het beroep en subsidiair tot vermindering van de aanslag tot een naar een belastbaar bedrag van f 23.417.

1.6. Bij brief van 20 oktober 2003 heeft het Hof Den Haag de behandeling van het beroepschrift overgedragen aan dit Hof. Partijen zijn hiervan in kennis gesteld.

1.7. Het beroep is behandeld ter zitting van 17 maart 2004 van de Negende Enkelvoudige Belastingkamer van dit Hof. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt, dat aan deze uitspraak is gehecht.

1.8. Voormelde Enkelvoudige Belastingkamer heeft de zaak verwezen naar de Derde Meervoudige Belastingkamer.

1.9. Op 11 en 12 mei 12004 heeft mr. B (C Belastingadviseurs te R); hierna eveneens: gemachtigde) brieven aan het Hof gezonden.

1.10. Bij brief van 18 mei 2004 heeft gemachtigde aan het Hof en aan de inspecteur onder meer zijn pleitnota voor de zitting in deze zaak van 19 mei 2004 gezonden.

1.11. Het beroep is behandeld ter zitting van de Derde Meervoudige Belastingkamer van 19 mei 2004. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt, dat aan deze uitspraak is gehecht.

1.12. Bij brief van de griffier van 24 mei 2004 heeft het Hof de inspecteur in de gelegenheid gesteld te reageren op de pleitnota van gemachtigde van 18 mei 2004.

1.13. Bij brief van 8 juni 2004 heeft de inspecteur haar reactie ingezonden. Gemachtigde heeft hierop bij brief van 20 augustus 2004 gereageerd, welke reactie bij een brief van dezelfde datum is aangevuld.

1.14. De inspecteur heeft op 2 december 2004 een zogenoemd tien-dagenstuk aan het Hof gezonden.

1.15. Het beroep is behandeld ter zitting van 15 december 2004. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt, dat aan deze uitspraak is gehecht.

2. Tussen partijen vaststaande feiten

2.1. Belanghebbende is op 23 september 1992 onder de naam M B.V. opgericht.

2.2. Blijkens de aangifte voor de heffing van vennootschapsbelasting over het jaar 1999 lagen haar ondernemingsactiviteiten in dat jaar in de sfeer van metaalbewerking. In de bij die aangifte gevoegde jaarrekening over 1999 is onder meer het volgende vermeld:

“In 2000 is er een onderzoek geweest naar de configuratie van de machine. Dit heeft er toe geleid(..) dat de machine verkocht is aan de lease maatschappij tegen kwijting van de schuld. Tevens resulteerde dit tot een extra afschrijvingslast aangezien de verkoopwaarde van de machine aanzienlijk minder is dan de boekwaarde op dat moment.”

Blijkens die jaarrekening bedraagt zowel de boekwaarde van de machine, als de lang-lopende schuld ter zake van de lease, ultimo 1999 f 73.191.

2.3. Op 22 mei 2001 is de naam van belanghebbende gewijzigd in X B.V.

2.5. Belanghebbende heeft tijdens de beroepsfase een aangiftebiljet vennootschaps-belasting 2000 bij de inspecteur ingeleverd (zie 1.4.). Het biljet geeft een belastbaar bedrag aan van nihil. Bij het biljet is gevoegd een “Jaarrekening 2000” met balansen per 31 december 1999 en 31 december 2000 en verlies- en winstrekeningen over 1999 en 2000.

Schulden op lange termijn f 73.191

2.5.3. De bedragen in het aangiftebiljet sluiten aan bij de commerciële jaarrekening over 2000.

2.5.4. Onderdeel 9 van het aangiftebiljet “Belastbaar Bedrag” maakt geen melding van te verrekenen verliezen; de onderdelen 25 en 26 “Verliesverrekening” zijn niet ingevuld.

2.5.5. “Specificatie 3 Aandeelhouders” bij het aangiftebiljet geeft aan dat A NV f 40.000 aandelen in belanghebbende heeft, dat is 100%.

Vraag 1o bij het aangiftebiljet die luidt “Heeft de verdeling van het aandelenkapitaal over de middellijke of onmiddellijke aandeelhouders in 2000 een wijziging ondergaan?” is beantwoord met nee.

2.6. Belanghebbende heeft voor het onderhavige jaar geen jaarstukken bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken gedeponeerd.

2.7. In 2001 is belanghebbende nieuwe activiteiten gestart. Daartoe zijn tot een waarde van ruim f 14 miljoen activa in belanghebbende ingebracht. De voor het jaar 2001 aldaar gedeponeerde stukken luiden onder meer als volgt:

2.8.1. Mr. drs. E, directeur van belanghebbende (hierna: de directeur), heeft een op schrift gestelde verklaring afgelegd en deze, met bijlagen, ter zitting van 15 december 2004 overgelegd. De verklaring luidt als volgt:

Bij deze verklaring zijn twee brieven gevoegd, beide op briefpapier van A NV.

2.8.2. De eerste brief, van 30 mei 2001, is gericht aan belanghebbende en luidt onder meer als volgt:

De brief is ondertekend door de directeur en voor accoord getekend door belang-hebbende. Beide handtekeningen zijn van de directeur.

2.8.3. De tweede brief, van 20 december 2000, is gericht aan D en luidt onder meer als volgt.

De brief is namens A NV getekend door de directeur en voor akkoord getekend door D.

2.9.1. De aanslag is, met dagtekening 17 augustus 2002, wegens het niet doen van aangifte, opgelegd naar een geschat belastbaar bedrag van f 55.093 (€ 25.000).

2.9.2. Belanghebbende heeft bij brief van 26 september 2002 “ter behoud van rechten (…) formeel bezwaar” gemaakt tegen de aanslag.

2.9.3. De inspecteur heeft, ook nadat hij belanghebbende daartoe had aangemaand, geen motivering van het bezwaar ontvangen. In de bestreden uitspraak verklaart hij het bezwaar ontvankelijk omdat het binnen de wettelijke termijn is ingediend en handhaaft hij vervolgens de aanslag, omdat het bezwaar niet is gemotiveerd.

2.10. In het verweerschrift is onder meer het volgende opgenomen:

“Rekening houdend met het voorgaande zou de belastbare winst over 2000 als volgt berekend kunnen worden:

Er is een definitieve aanslag opgelegd naar een geschat belastbaar bedrag van f 55.093 (€ 25.000). Dat is weliswaar iets hoger dan de voorgaande berekening maar mijn inziens kan, gezien alle (…) onzekerheden, toch niet gesteld worden dat sprake was van een onredelijke schatting.”

2.11. Tot de gedingstukken behoren geen op de voet van artikel 20b, eerste lid, van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 (hierna: de Wet) genomen beschikkingen waarbij voor jaren voorafgaand aan het onderhavige jaar een verlies is vastgesteld. Het totaalbedrag van de door belanghebbende te verrekenen verliezen bedraagt ultimo 1999 f 659.379. De inspecteur heeft voor het onderhavige jaar geen beschikking genomen op de voet van 21, eerste lid, van de Wet (hierna: verliesverrekeningsbeschikking).

3. Geschil

4. Standpunten van partijen

Voor de standpunten van partijen wordt verwezen naar de gedingstukken en naar de aan deze uitspraak gehechte kopieën van de processen-verbaal van de zittingen van 17 maart 2004, 19 mei 2004 en 15 december 2004.

5. Beoordeling van het geschil

omkering van de bewijslast

5.1. Vaststaat dat aan belanghebbende een aangiftebiljet vennootschapsbelasting 2000 is uitgereikt en dat dit biljet door belanghebbende, nadat zij daartoe op 20 september 2001 is aangemaand en op 3 december 2001 - nogmaals - is uitgenodigd, niet is ingediend. Eerst in de beroepsfase is namens belanghebbende een aangiftebiljet vennootschaps-belasting 2000 ingediend. Gelet op deze feiten en omstandigheden dient belanghebbende op de voet van het bepaalde in artikel 27e van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: de Awr) ervan te doen blijken dat de bestreden uitspraak onjuist is. Nu de inspecteur bij afwezigheid van een aangifte voor het onderhavige jaar een aanslag vennootschapsbelasting heeft opgelegd berekend naar een ambtshalve en schat-tenderwijs vastgesteld belastbaar bedrag van ƒ 55.093 (€ 25.000) en deze aanslag na bezwaar is gehandhaafd, houdt het vorenstaande in dat belanghebbende ervan dient te doen blijken dat het belastbare bedrag lager is.

met betrekking tot de schulden

5.4. Zo al niet uit de ten aanzien van belanghebbende van toepassing geachte omkering en verzwaring van de bewijslast mede volgt dat belanghebbende ervan dient te doen blijken dat de door de inspecteur betwiste schulden op 31 december 2000 nog bestaan en tot haar vermogen behoren, heeft het niet doen van aangifte, bezien in samenhang met de voor het jaar 2001 gedeponeerde jaarstukken als vermeld onder 2.7., naar het oordeel van het Hof ertoe te leiden dat belanghebbende aannemelijk maakt wat er in de loop van het jaar 2000 met deze - naar tussen partijen vaststaat: op 1 januari 2000 tot het vermogen van belanghebbende behorende - schulden is gebeurd dan wel, indien ervan wordt uitgegaan dat deze schulden ook op 31 december 2000 nog tot het vermogen van belanghebbende behoorden, daarvan bewijs te leveren. Bij de waardering van dit bewijs zal het Hof in aanmerking nemen dat evenbedoelde schulden volgens de voor het jaar 2001 gedeponeerde jaarstukken per 31 december 2000 niet meer op de balans van belanghebbende voorkwamen en dat aan de in de jaarrekening voor het jaar 2000 opgenomen balans per 31 december 2000 niet, althans niet zonder meer, enig bewijs kan worden ontleend, nu het daarin verantwoorden van de posten “vaste activa” en “schulden op lange termijn” niet is te rijmen met hetgeen terzake in de jaarrekening voor het jaar 1999 is vermeld, terwijl de post “crediteuren” volgens de eigen stellingen van belanghebbende (zie 5.3.) kennelijk ten onrechte als zodanig is gehandhaafd.

5.5. Het Hof acht het louter op grond van de in 2.8.1. geciteerde verklaring en de in 2.8.2. en 2.8.3. geciteerde brieven niet aannemelijk dat de schulden op 31 december 2000 nog bestonden en tot het vermogen van belanghebbende behoorden.

Het Hof neemt hierbij in aanmerking dat de verklaring respectievelijk de brieven strijdig zijn met hetgeen omtrent de beginbalans 2001 is vermeld in de jaarstukken 2001 en dat belanghebbende voor deze strijdigheid geen verklaring heeft gegeven. Voorts doet naar het oordeel van het Hof ook het tijdstip waarop de verklaring respectievelijk de brieven in deze procedure zijn overgelegd, voor welk tijdstip belanghebbende evenmin een (bevredigende) verklaring heeft gegeven, afbreuk aan de geloofwaardigheid van die bewijsmiddelen. Naar het oordeel van het Hof is belanghebbende derhalve niet erin geslaagd aannemelijk te maken dat de schulden op 31 december 2000 nog bestonden en tot haar vermogen behoorden.

met betrekking tot de verliesverrekening

5.8. Het Hof gaat er van uit dat de inspecteur bij het opleggen van de ambtshalve aanslag geen rekening heeft gehouden met de verliezen. De inspecteur heeft geen feiten gesteld op grond waarvan het tegendeel aannemelijk is geworden en heeft, alhoewel artikel 21a, eerste lid, van de Wet daartoe verplicht, geen verliesverrekeningsbeschik-king genomen. Het Hof overweegt dat de verliezen op grond van artikel 7, tweede lid, van de Wet zijn aan te merken als een onderdeel van het belastbare bedrag dat de grondslag vormt van de aanslag die het voorwerp is van de onderhavige procedure.

Het Hof oordeelt dat de inspecteur op grond van het leerstuk van de interne compensatie, ook in de beroepsfase, het recht heeft om binnen de grenzen van het bij de aanslag vastgestelde belastbare bedrag het standpunt in te nemen dat de belastbare winst tot een hoger bedrag dient te worden vastgesteld en dat verrekening van de verliezen heeft plaatsgevonden. Het Hof wijst er in dit verband op dat de Hoge Raad in zijn arrest van 24 januari 2003, nr. 36 247, BNB 2003/172, heeft bevestigd dat genoemd leerstuk in belastingzaken onverkort van toepassing is. De omstandigheid dat de inspecteur geen verliesverrekenings-beschikking heeft genomen doet aan het evenvermelde oordeel van het Hof niet af. Een op de voet van artikel 21a, eerste lid, van de Wet genomen beschikking heeft tot doel de rechtszekerheid te dienen en een rechtsingang te creëren met betrekking tot de hoogte van het verrekende verlies. De beschikking heeft een declaratoir karakter; het ontbreken van een dergelijke beschikking kan niet tot gevolg hebben dat verliezen die op grond van artikel 7, tweede lid, van de Wet verrekend behoren te worden, bij de vaststelling van het belastbare bedrag niet in aanmerking worden genomen. Het Hof acht belang-hebbende als gevolg van het hiervoor bedoelde beroep op interne compensatie niet in haar processuele positie geschaad, nu zij na kennisneming van het verweerschrift voldoende in de gelegenheid is geweest zich daartegen te verweren.

5.9. Voorzover de aanslag in de beroepsfase wordt gebaseerd op een hogere belastbare winst dan waarvan ambtshalve, bij het vaststellen van de aanslag is uitgegaan en voorzover deze aanslag wordt gehandhaafd met toepassing van de zogenoemde omkering van de bewijslast, rijst de vraag of het de inspecteur is toegestaan om de ambtshalve vastgestelde aanslag nader te onderbouwen met aanvullende gegevens, zoals de door haar op grond van bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken gedeponeerde jaarstukken van belanghebbende veronderstelde vrijval van de schulden. Naar het oordeel van het Hof is een dergelijke nadere onderbouwing toegestaan, mits daarbij de grenzen der redelijkheid niet worden overschreden. Nu de inspecteur de door haar veronderstelde vrijval van de schulden heeft gebaseerd op enerzijds - de met belang-hebbende gedeelde - veronderstelling van het tot het vermogen van belanghebbende behoren van die schulden per 1 januari 2000 en anderzijds op de verwerking van die schulden in de bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken gedeponeerde jaarrekening 2001, terwijl voorts uit de verlies- en winstrekening over 2000 is af te leiden dat er in dat jaar geen activiteiten zijn verricht, heeft de inspecteur met het veronderstellen van een vrijval of kwijtschelding van de schulden in 2000 de grenzen der redelijkheid niet overschreden. Op grond van het vorenstaande is het Hof van oordeel dat belang-hebbende ook ter zake van de hogere belastbare winst dient te doen blijken dat deze te hoog is vastgesteld. Overigens geldt in dit verband dat, zoals is overwogen in r.o. 5.5, het Hof het niet aannemelijk heeft geacht dat de schulden op 31 december 2000 nog bestaan en tot het vermogen van belanghebbende behoren en reeds op grond daarvan (in samenhang met de omstandigheid dat niet is gesteld of gebleken dat belanghebbende haar schulden heeft voldaan) in r.o. 5.6. heeft geoordeeld dat een vrijval of kwijtschelding van de schulden moet worden aangenomen.

is gebleken dat en in hoeverre de uitspraak onjuist is?

5.10. Gelet op al het vorenstaande is belanghebbende niet erin geslaagd aannemelijk te maken, laat staan op de voet van artikel 27e Awr ervan te doen blijken, dat de schulden op 31 december 2000 nog bestaan en tot haar vermogen behoren en evenmin, dat die schulden haar vermogen op een andere wijze hebben verlaten dan door middel van vrijval of kwijtschelding. Hiervan uitgaande heeft de inspecteur erop gewezen dat het belastbare bedrag ƒ 23.417 (€ 10.626) zou bedragen, hetgeen lager is dan het bij de aanslag vastgestelde belastbare bedrag.

5.11. De inspecteur heeft gesteld dat de aanslag ondanks het onder 5.10 vermelde bedrag toch behoort te worden gehandhaafd, vanwege de onzekerheden die bij de schatting van een belastbaar bedrag altijd een rol spelen en die met zich brengen dat bij die schatting redelijkerwijs een zekere marge in aanmerking behoort te worden genomen. De inspecteur heeft gesteld te twijfelen aan de cijfers in het aangiftebiljet en de daarbij behorende stukken. Zij voert daartoe aan dat belanghebbende blijkens de toelichting bij haar jaarrekening 1999 (zie 2.2) in 2000 een machine heeft verkocht aan de leasemaatschappij tegen kwijting van de schuld terwijl in de jaarstukken (zie 2.5.1.) zowel de machine als de schuld nog voorkomen. Voorts heeft zij gemotiveerd gesteld dat belanghebbende in 2000 mogelijk nog omzet dan wel nagekomen bedrijfsbaten heeft gerealiseerd en/of rente heeft genoten.

slotsom

5.13. Al het voorgaande leidt tot de conclusie dat het beroep ongegrond is.

6. Proceskosten

Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling van een partij in de proceskosten als bedoeld in artikel 8.75 van de Awb.

7. Beslissing

Het Hof verklaart het beroep ongegrond.

De uitspraak is vastgesteld op 13 april 2005 door mrs. E.F. Faase, voorzitter, E.A.G. van der Ouderaa en J.P.F. Slijpen, leden, in tegenwoordigheid van mr. J. Couperus als griffier. De beslissing is op die datum ter openbare zitting uitgesproken.

Het Hof heeft geen bezwaar tegen afgifte door de griffier van een afschrift van de uitspraak in geanonimiseerde vorm.

In het cassatieberoepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.