Gerechtshof Amsterdam, 26-01-2005, AU6116, 04/00415

GERECHTSHOF TE AMSTERDAM

Tweede Meervoudige Belastingkamer

UITSPRAAK

op het beroep van X te Z, belanghebbende,

tegen

een uitspraak van de inspecteur van de Belastingdienst P, de inspecteur.

1. Loop van het geding

Van belanghebbende is ter griffie een beroepschrift ontvangen op 28 januari 2004, ingediend door A ( Accountantskantoor A te Y) als gemachtigde. Het beroep is gericht tegen de uitspraak van de inspecteur, gedagtekend 23 december 2003, betreffende de aan belanghebbende opgelegde aanslag in de vermogensbelasting voor het jaar 2000.

Aan belanghebbende is een aanslag opgelegd berekend naar een vastgesteld vermogen van ? 2.211.189. Na bezwaar tegen de aanslag is deze bij de bestreden uitspraak verminderd tot een naar een vastgesteld vermogen van ? 2.005.275.

Het beroep strekt tot vernietiging van de uitspraak van de inspecteur en tot vermindering van de aanslag tot een naar een vermogen van ? 787.151.

De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend en concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

Ter zitting van 22 november 2004 zijn verschenen de gemachtigde alsmede namens de inspecteur mr. B.

Belanghebbende heeft ter zitting een pleitnota voorgedragen en overgelegd. De pleitnota wordt tot de gedingstukken gerekend.

2. Tussen partijen vaststaande feiten

2.1. Belanghebbende is enig aandeelhouder van C Technische Handelsonderneming “D” Holding B.V. (verder: de B.V.). Deze B.V. houdt alle aandelen in C Technische Handelsonderneming “D” B.V. (verder: de dochtermaatschappij). Het bedrijf van de dochtermaatschappij is het inkopen en verkopen van onder andere kabels en andere installatiematerialen bestemd voor computerhardware. Klanten zijn vooral bankinstellingen. In de aangifte vermogensbelasting voor het jaar 2000 heeft belanghebbende omtrent de waarde van de aandelen in de B.V. het volgende vermeld (in guldens):

2.2. Blijkens de commerciële jaarrekening is het (geconsolideerde) vermogen van de B.V. per 31 december 1999 als volgt samengesteld (in guldens):

Onder de “kortlopende schulden” is in de jaarrekening onder meer opgenomen een post vennootschapsbelasting ad ? 550.792.

2.3. Het (geconsolideerde) resultaat van de B.V. na vennootschapsbelasting beliep, blijkens de commerciële jaarrekening, in het jaar 1999 ? 1.028.927,69 en in het jaar 1998 ? 1.253.660,89. Het resultaat na vennootschapsbelasting van het jaar 1997 beliep meer dan ? 1 miljoen.

2.5. In de uitspraak op bezwaar is de waarde van de aandelen als volgt berekend:

Daarnaast is alsnog rekening gehouden met een op de waarde van de aandelen in mindering te brengen bedrag aan vennootschapsbelasting, voortvloeiende uit een boekenonderzoek, van ? 240.207. De correctie belastingschulden IB/PVV 1996 ad ? 171.577 is ongedaan gemaakt.

3. Geschil

4. Standpunten van partijen

4.1. Voor de standpunten van partijen verwijst het Hof naar de stukken van het geding.

5. Beoordeling van het geschil

5.1. Op grond van het bepaalde in artikel 9, eerste lid, van de Wet op de vermogensbelasting 1964 (verder: de Wet) - voor zover hier van belang - worden bezittingen in aanmerking genomen naar de waarde welke daaraan in het economische verkeer kan worden toegekend, waarbij het derde lid van dat artikel bepaalt dat bezittingen die behoren tot wat in het economische verkeer als een eenheid wordt beschouwd in aanmerking moeten worden genomen met inachtneming van die omstandigheid. Tussen partijen is niet in geschil dat de aandelen in de B.V. op 1 januari 2000 tot belanghebbendes vermogen behoorden en klaarblijkelijk evenmin dat voor de waardering van deze aandelen de geconsolideerde balans en de geconsolideerde winsten van de B.V. en haar dochtervennootschap tot uitgangspunt kunnen worden genomen. Het Hof sluit zich hierbij aan. Alsdan dient voor de beoordeling van de waarde in het economische verkeer van de aandelen in de B.V. op dat tijdstip te worden uitgegaan van de prijs, die bij aanbieding van het gehele pakket aandelen ten verkoop op de meest geschikte wijze na de beste voorbereiding door de meest biedende gegadigde daarvoor zou worden besteed.

5.2. Uit de stukken blijkt dat de B.V. in de jaren 1997, 1998 en 1999 winsten heeft gemaakt van gemiddeld tenminste ? 1,1 miljoen na belastingen. Tevens blijkt dat tot de financiële vaste activa per 31 december 1998 alleen vorderingen behoorden tot een bedrag van ? 207.956, en per 31 december 1999 vorderingen tot een bedrag van ? 162.936,33 alsmede een in 1999 verworven deelneming in een chateau in Frankrijk van ? 1.193.499,24 en dat de winsten in zowel 1998 als 1999 nagenoeg geheel werd gerealiseerd in de technische handelsonderneming. Onder zodanige omstandigheden acht het Hof aannemelijk dat een koper van de aandelen voor de deelneming in het chateau, de liquide middelen en vorderingen in beginsel de intrinsieke waarde zou willen betalen en voor het vermogen van de B.V. voor zover dit betrokken is bij de technische handelsonderneming een aan de hand van de rentabiliteitswaarde van die onderneming te bepalen waarde, en dat hij op basis van deze uitgangspunten de prijs voor het totale aandelenpakket zou vaststellen op een combinatie van intrinsieke en rentabiliteitswaarde. Het Hof is met de inspecteur van oordeel dat tweemaal de intrinsieke waarde en eenmaal de rentabiliteitswaarde gedeeld door drie een goede benadering is van de waarde van de aandelen voor een potentiële koper.

5.3. Het Hof zal allereerst vaststellen wat de intrinsieke waarde van de aandelen is per 1 januari 2000, nu dat het belangrijkste geschilpunt tussen partijen is.

5.3.1. Uitgangspunt van de intrinsieke waarde vormt het eigen vermogen van de B.V. zoals dat uit de jaarrekening blijkt, gecorrigeerd voor stille reserves.

5.3.2. In het onderhavige geval is niet gesteld of gebleken dat in de op de balans vermelde activa, meer stille reserves zijn begrepen dan het door belanghebbende in de aangifte opgevoerde bedrag van ? 19.016. Nu het hierbij gaat om een relatief gering bedrag aan stille reserves en de inspecteur bij zijn berekening van de intrinsieke waarde van de aandelen met deze, overigens niet in geschil zijnde, post geen rekening houdt, zal ook het Hof dit bedrag niet in aanmerking nemen.

5.3.3. Tot het eigen vermogen van de B.V. behoort naar het oordeel van het Hof naast het gestorte aandelenkapitaal de gehele winstreserve, derhalve zowel de in voorgaande jaren gerealiseerde winsten welke bij besluit van de algemene vergadering van aandeelhouders (verder: ava) aan de reserves zijn toegevoegd als de in het aan de balansdatum voorafgaande boekjaar gerealiseerde winst waaromtrent nog geen bestemming is bepaald. Uit hetgeen omtrent de winstbestemming in de statuten is bepaald volgt immers dat de winst ter beschikking van de vergadering van aandeelhouders staat en daarmee tot het vermogen van de B.V. behoort zolang de algemene vergadering van aandeelhouders omtrent de bestemming van die winst nog geen beslissing heeft genomen.

5.3.4. Tussen partijen is niet in geschil dat het in de jaarstukken vermelde vermogen dient te worden gecorrigeerd met een bedrag van ? 240.207 in verband met nog in aanmerking te nemen vennootschapsbelasting.

5.3.5. Op grond van het onder 5.3.1. tot en met 5.3.4. overwogene kan de intrinsieke waarde dan worden berekend op ? 3.285.960 min ? 240.207 is afgerond ? 3.045.000.

5.3.6. Voor zover belanghebbende bedoelt te stellen dat bij de hiervoor opgenomen berekening van de intrinsieke waarde nog rekening moet worden gehouden met een aftrekpost van ? 550.792 wegens over het jaar 1999 verschuldigde vennootschapsbelasting, is die stelling ongegrond. Uit de jaarstukken van de B.V. leidt het Hof af dat met die aftrekpost reeds is rekening gehouden bij het bepalen van de schulden van de B.V.

5.4. Voor wat betreft de rentabiliteitswaarde dient naar het oordeel van het Hof uitgegaan te worden van de gemiddelde winsten na belastingen van de jaren 1997 tot en met 1999. Niet in geschil is dat die winsten gemiddeld uitkomen op ongeveer ? 1,1 miljoen. Het Hof volgt de inspecteur in zijn – door belanghebbende niet weersproken – uitgangspunt dat als normrendement kan gelden het rendement op staatsobligaties van 5%. Maar het Hof is van oordeel dat de risico’s die zijn verbonden aan de aard van een handelsonderneming met een beperkt aantal specifieke producten, mede gezien de aard van die producten, een hogere risico-opslag rechtvaardigen dan de door de inspecteur gehanteerde opslag van 5%. Het Hof stelt in goede justitie de rentabiliteitswaarde van de aandelen vast op 7 x de winst na belastingen of ? 7,7 miljoen.

5.5. Belanghebbende heeft tegenover de gemotiveerde ontkenning van de inspecteur niet aannemelijk gemaakt dat sprake is of is geweest van een beleid van de inspecteur om bij de bepaling van de intrinsieke waarde van aandelen geen rekening te houden met de in het aan de balansdatum voorafgaande boekjaar gerealiseerde winst waaromtrent nog geen bestemming is bepaald. Evenmin heeft belanghebbende aannemelijk gemaakt dat een dergelijk – onjuist – uitgangspunt door de inspecteur is of pleegde te worden gehanteerd ten aanzien van andere belastingplichtigen. Tot slot is ook niet aannemelijk geworden dat de inspecteur hieromtrent enige toezegging aan belanghebbende heeft gedaan. Het enkel volgen door de inspecteur van de aangiften van belanghebbende in voorgaande jaren kan niet tot het in rechte te honoreren vertrouwen leiden dat de inspecteur de wijze waarop in die aangiften de waarde van de aandelen is berekend, heeft geaccordeerd of dat de inspecteur ook voor volgende jaren de aangifte zal volgen. Het Hof verwerpt mitsdien belanghebbendes beroep op het vertrouwensbeginsel en, voor zover belanghebbende zich ook op het gelijkheidsbeginsel heeft willen beroepen, eveneens belanghebbendes beroep op dat beginsel.

5.6. Het onder 5.1. tot en met 5.5. overwogene leidt tot een waarde van de aandelen van (? 7.700.000 + ? 3.045.000 + ? 3.045.000) gedeeld door 3 = afgerond ? 4.600.000.

5.7. Belanghebbendes vermogen per 1 januari 2000 kan dan als volgt worden berekend:

Nu bij de uitspraak het vermogen was vastgesteld op ? 2.005.275 is het beroep derhalve gegrond.

6. Proceskosten

Het Hof acht termen aanwezig voor een veroordeling van de inspecteur in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht. Op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht worden de proceskosten gesteld op € 966 (2 punten voor proceshandelingen à € 322, met toepassing van factor 1,5 wegens het gewicht van de zaak).

7. Beslissing

De uitspraak is vastgesteld op 26 januari 2005 door mrs. D.B. Bijl, A.F.M.Q. Beukers-van Dooren en J.W. Zwemmer, in tegenwoordigheid van mr. H.H. de Rijk als griffier. De beslissing is op dezelfde dag ter openbare zitting uitgesproken.

Het Hof heeft geen bezwaar tegen afgifte door de griffier van een afschrift van de uitspraak in geanonimiseerde vorm.

In het cassatieberoepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.