Gerechtshof Amsterdam, 02-10-2007, BB5034, 05/01072

uitspraak van de derde meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

tegen de uitspraak in de zaak no. AWB 05/628 van de rechtbank Haarlem van 13 juli 2005 in het geding tussen

belanghebbende

en

1. Ontstaan en loop van het geding

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 17 januari 2007, gelijktijdig met het onderzoek in de zaak met kenmerk 05/01073 betreffende de echtgenote van belanghebbende. Van het verhandelde ter zitting heeft de griffier een proces-verbaal opgemaakt waarvan een afschrift aan deze uitspraak is gehecht.

Bij brief van 29 januari 2007 heeft de griffier bij de inspecteur inlichtingen ingewonnen. De inspecteur heeft geantwoord bij brief van 6 februari 2007. Belanghebbende heeft gereageerd bij brief van 23 februari 2007, waarop de inspecteur weer heeft geantwoord bij brief van 16 maart 2007. Partijen hebben kopieën van de gevoerde correspondentie ontvangen.

Partijen hebben het Hof doen weten geen behoefte te hebben aan een tweede mondelinge behandeling.

2. Overwegingen

2.1. Voor de feiten verwijst het Hof naar onderdeel 2. van de uitspraak van de rechtbank. Nu daartegen door partijen geen bezwaren zijn ingebracht, gaat ook het Hof van die feiten uit.

2.2. De inspecteur heeft in zijn brief van 6 februari 2007 onder meer de volgende inlichtingen gegeven over de gang van zaken bij de aanslagregeling:

Bij de definitieve regeling van de aangiften is door de heffingsmedewerker (waarschijnlijk) niet gecontroleerd of alle gegevens met betrekking tot de vrijval van de for goed waren ingevuld door de administratieve medewerker. Indien de aanslagregelaar een aanslag definitief wil vaststellen, dan dient hij eventuele correcties aan te brengen (zoals gebeurd is bij de aanslag van [de echtgenote van belanghebbende] en vervolgens kan met een enkele handeling (het intoetsen van F4 plus enter) in het IBS-systeem worden ingevoerd dat de aanslag kan worden opgemaakt en verzonden.”

2.3. Het geschil in hoger beroep betreft, evenals voor de rechtbank, primair de vraag of de inspecteur bevoegd was de navorderingsaanslag op te leggen. Hierbij is niet in geschil dat de inspecteur niet over een ‘nieuw’ feit beschikte als bedoeld in artikel 16, eerste lid, eerste volzin, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR). Evenmin is in geschil dat belanghebbende niet te kwader trouw is geweest als bedoeld in artikel 16, eerste lid, tweede volzin, AWR. Het geschil spitst zich toe op de vragen (1) of de aanslag te laag was opgelegd als gevolg van een schrijf- of tikfout of daarmee gelijk te stellen vergissing en (2) of het voor belanghebbende redelijkerwijs kenbaar was dat bij de totstandkoming van de aanslag een fout was gemaakt. Partijen gaan er daarbij – terecht – van uit dat het gelijk slechts dan aan de inspecteur is indien zowel vraag (1) als vraag (2) in bevestigende zin moeten worden beantwoord. Subsidiair is – voor het geval het gelijk op het primaire punt aan de inspecteur is – in geschil of terecht een bedrag van f. 6.003 aan heffingsrente in rekening is gebracht.

2.4. Met betrekking tot het toetsingskader bij de beoordeling van de in 2.3. onder (1) vermelde vraag, overweegt het Hof als volgt:

2.4.1. In de casus die aan de orde was in de uitspraak van dit Hof van 22 april 2002 (leidende tot het arrest HR 9 juli 2004, nr. 38.980, BNB 2004/351) waren van een correct gedane aangifte met gegevens inzake vijf dienstbetrekkingen, slechts gegevens betreffende drie van die dienstbetrekkingen ingetoetst hetgeen leidde tot een te lage primitieve aanslag. Het Hof overwoog dat de fout een gevolg was van de omstandigheid dat de gegevens werden ingetoetst door niet fiscaal geschoolde uitzendkrachten en er nadien slechts een beperkte controle plaatsvond. Het Hof verbond daaraan de conclusie dat de fout het gevolg was van een door de Belastingdienst gekozen werkwijze, en voor haar rekening diende te komen. De Hoge Raad overwoog dat het Hof met dit oordeel tot uitdrukking heeft gebracht dat de aanslag te laag is vastgesteld als gevolg van een verwijtbaar onjuist inzicht van de inspecteur in de feiten die bepalend zijn voor de omvang van de belastingplicht, en niet als gevolg van een vergissing die heeft geleid tot een discrepantie tussen wat de inspecteur wilde en wat in het aanslagbiljet is vastgelegd. Het cassatieberoep van de staatssecretaris van Financiën werd verworpen.

2.4.3. In zijn arrest van 14 april 2006, nr. 40.958, BNB 2006/315, heeft de Hoge Raad overwogen dat een discrepantie als bedoeld in de schrijf- en tikfoutenjurisprudentie niet kan worden aanvaard in geval van fouten die het gevolg zijn van een onjuiste gegevensverwerking (door personen of automatiseringssystemen) welke voortvloeit uit een bepaalde werkwijze waarvoor binnen de Belastingdienst of op de eenheid gekozen is. In dat geval moet de inspecteur worden geacht de gevolgen van die werkwijze voor zijn rekening te hebben willen nemen.

2.5. De rechtbank heeft met betrekking tot vraag (1) geoordeeld dat sprake is geweest van een vergissing die heeft geleid tot een discrepantie tussen wat de inspecteur wilde en wat in het aanslagbiljet is vastgelegd. De rechtbank heeft daarbij het volgende overwogen:

“4.3. (…) Uit de (…) schermprints uit IBS volgt dat verweerder bij de administratieve verwerking van de aangifte wel de beginstand van de FOR heeft ingevuld, maar is vergeten om iets in te vullen achter “Afneming art. 44f”, welke aanduiding de rechtbank begrijpt als afneming FOR. Nu daarbij voorts conform de aangifte (…) achter het bijzondere tarief (art. 57) een bedrag van fl. 115.682 is ingevuld, was het kennelijk de bedoeling de vrijval van de FOR mee te nemen bij het vaststellen van de primitieve aanslag, en is dit door een vergissing achterwege gebleven. De omstandigheid dat dezelfde fout ook in de primitieve aanslag van echtgenote van [belanghebbende] is gemaakt, doet aan het vorenstaande niet af, nu de aanslagen kennelijk op hetzelfde moment door dezelfde aanslagregelaar zijn afgehandeld”.

2.6. De nader vastgestelde feiten – het Hof verwijst naar 2.2. – voeren het Hof evenwel tot een andersluidende conclusie; daartoe overweegt het Hof als volgt:

2.6.1. Niet in geschil is dat belanghebbende een juiste aangifte heeft gedaan.

2.6.3. Voorts staat vast dat de ambtenaar die de aanslag heeft geregeld (in 2.2. aangeduid als ‘de heffingsmedewerker’) zich geen oordeel heeft gevormd over de wijze waarop – op het onderhavige punt – de gegevens van de aangifte in het systeem IBS zijn ingevoerd en dat hij zonder verdere controle de (overigens geautomatiseerde) vaststelling van de aanslag op basis van die invoer heeft bekrachtigd. Dusdoende heeft de aanslagregelaar de wijze waarop de aanslag in feite was (of zou worden) vastgesteld zonder meer voor zijn rekening genomen, inclusief daarbij eventueel door administratieve medewerkers gemaakte fouten. Niet is komen vast te staan dat zich een discrepantie – in de hiervoor bedoelde zin – heeft voorgedaan tussen hetgeen deze ambtenaar inzake de FOR heeft gewild en hetgeen in de aanslag is vastgesteld; de aanwezigheid van een dergelijke discrepantie kan althans in een geval als het onderhavige niet worden aanvaard.

2.6.4. Geoordeeld moet derhalve worden dat de aanslag te laag is vastgesteld als gevolg van een verwijtbaar onjuist inzicht van de inspecteur in de feiten die bepalend zijn voor de omvang van de belastingplicht. Voor toepassing van de exceptie op de hoofdregel van artikel 16, eerste lid, AWR, is dan geen plaats. De vraag of de gemaakte fout redelijkerwijs kenbaar was voor belanghebbende, kan in het midden blijven.

2.7. Uit het vorenoverwogene volgt dat het gelijk op het primaire geschilpunt aan belanghebbende is. Aan het subsidiaire geschilpunt wordt dan niet meer toegekomen. Het hoger beroep is gegrond; het bij de rechtbank ingestelde beroep dient alsnog gegrond te worden verklaard en de uitspraak op bezwaar en de navorderingsaanslag dienen te worden vernietigd.

2.8. Nu het hoger beroep gegrond is, en het bij de rechtbank ingestelde beroep alsnog gegrond wordt verklaard, zijn termen aanwezig de inspecteur te veroordelen in de kosten van het geding voor de rechtbank en voor het Hof. De proceskostenveroordeling wordt gesteld op € 40 (reiskosten voor het bijwonen van twee zittingen € 80, dus € 40 voor het onderhavige beroep en € 40 voor de zaak met kenmerknummer 05/01073). Van verdere voor vergoeding in aanmerking komende kosten is niet gebleken. De Staat zal ook het griffierecht in beide instanties moeten vergoeden.

3. Beslissing

Aldus vastgesteld door mrs. E.A.G. van der Ouderaa, voorzitter, J. den Boer en P.F. Goes, leden van de belastingkamer, in tegenwoordigheid van mr. G.J.H.M. Milder-Wolbers als griffier. De beslissing is op 2 oktober 2007 in het openbaar uitgesproken.