Gerechtshof Amsterdam, 29-08-2007, BC4143, 04/04019

GERECHTSHOF TE AMSTERDAM

Derde Meervoudige Belastingkamer

UITSPRAAK

op het beroep van X te Z, belanghebbende,

tegen

een uitspraak van de inspecteur van de Belastingdienst te P, de inspecteur.

1. Loop van het geding

1.1. Namens belanghebbende is op 13 oktober 2004 ter griffie een beroepschrift ingekomen, ingediend door drs. A (B Accountants en Adviseurs) te Q als gemachtigde (hierna: gemachtigde) en aangevuld bij brief van 14 januari 2005. Het beroep is gericht tegen de uitspraak van de inspecteur, gedagtekend 8 september 2004, betreffende de aan belanghebbende opgelegde aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor het jaar 2000.

1.2. De aanslag, gedagtekend 20 november 2003, is vastgesteld en berekend naar een belastbaar inkomen van ƒ 1.885.424, waarvan ƒ 1.827.480 is belast naar het bijzonder tarief van artikel 57 van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 (hierna: de Wet). Na bezwaar is de aanslag gehandhaafd.

1.3. Het beroep strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak en tot vermindering van de aanslag tot een berekend naar een belastbaar inkomen van ƒ 1.592.179, waarvan – naar het Hof begrijpt – ƒ 1.543.185 is te belasten naar het bijzonder tarief van art. 57 van de Wet.

1.4. De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend. Hij concludeert tot ongegrondverkla-ring van het beroep.

1.5. Van belanghebbende is een nader stuk ontvangen op 28 september 2006, waarin hij meer subsidiair concludeert tot vermindering van de aanslag tot een berekend naar een belastbaar inkomen van ƒ 1.573.053. Een kopie hiervan is aan de inspecteur toegezonden.

1.6. Het beroep is behandeld ter zitting van 11 oktober 2006. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt, waarvan een afschrift bij brief van de griffier van 2 januari 2007 aan partijen is toegezonden.

1.7. De inspecteur heeft nadere inlichtingen verstrekt bij brief met bijlagen van 31 oktober 2006. Een kopie van deze brief is aan gemachtigde toegezonden.

1.8. Namens belanghebbende zijn nadere stukken ingezonden bij brieven van 17 oktober en 3 november 2006. Een kopie van deze stukken is aan de inspecteur toegezonden.

1.9. Van de inspecteur is een brief ontvangen van 17 november 2006. Een kopie hiervan is aan gemachtigde toegezonden.

1.10. Gemachtigde heeft bij brief van 20 december 2006 gereageerd op de brieven van de inspecteur van 31 oktober en 17 november 2006. Een kopie van deze brief is aan de inspecteur toegezonden.

1.11. Partijen hebben schriftelijk toestemming gegeven voor het achterwege laten van een nadere zitting.

2. Tussen partijen vaststaande feiten

2.1. Belanghebbende, geboren [dd-mm] 1938, dreef tot en met 31 december 2000 een melkveehouderij aan de a-weg te R. Deze onderneming is per 31 december 2000 gestaakt. De tot het vermogen van de onderneming behorende onroerende zaken zijn op 25 september 2000 voor een koopsom van in totaal ƒ 5.455.000 aan C verkocht.

2.2. In de koopovereenkomst is de koopsom als volgt gespecificeerd:

2.3. In de akte van levering van de door belanghebbende aan C verkochte boerderij, gedagtekend 1 mei 2001, is onder meer het volgende vermeld:

2.4. Ingevolge het bestemmingsplan van de gemeente R zijn voor het gebied waartoe de locatie a-weg behoort de desbetreffende gronden aangewezen voor agrarische doeleinden. De gronden die op de bij het bestemmingsplan behorende kaart zijn aangewezen voor agrarische doeleinden IV (bouwpercelen) zijn volgens het bestemmingsplan bestemd voor grondgebonden agrarische bedrijven, met daarbij behorende bedrijfsgebouwen, dienstwoningen en andere bouwwerken.

2.5. In een uittreksel uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor R, gedagtekend 2 maart 2004, is onder meer het volgende vermeld:

2.6. In een brief van 14 oktober 2004 aan D (B accountants en adviseurs) schrijft E (Makelaarskantoor E) het volgende:

2.7. In een brief van belanghebbende van 1 februari 2004 aan voornoemde D is het volgende vermeld:

2.8. De door belanghebbende in 2000 gerealiseerde stakingswinst bedraagt ƒ 5.431.693. Van dit bedrag is in de door belanghebbende ingediende aangifte voor ƒ 2.964.562 aanspraak gemaakt op toepassing van de landbouwvrijstelling. Het door belanghebbende aangegeven belastbaar inkomen bedraagt ƒ 1.592.179.

2.9. Gedagtekend 15 september 2003 is in opdracht van de inspecteur door I van de Belastingdienst U een taxatierapport opgemaakt inzake de "ondergrond erf en tuin van de woning van een boerderij Staande en gelegen te R, a-weg ". In dit rapport is onder meer het volgende vermeld:

2.10. In een brief van de inspecteur van 17 september 2003 aan D is naar aanleiding van de door belanghebbende ingediende aangifte onder meer het volgende vermeld:

2.11. Bij de aanslag is de (niet-vrijgestelde) stakingswinst, overeenkomstig de brief van de inspecteur van 17 september 2003, met ƒ 293.245 verhoogd.

2.12. In een door de inspecteur op 1 juni 2005 voor akkoord getekende brief van gemachtigde van 30 mei 2005 is onder meer het volgende vermeld:

“Het bezwaarschrift is ingediend tot behoud van keuzerechten. U gaf in het telefoongesprek aan er geen bezwaar tegen te hebben als cliënt, mocht hij ten aanzien van zijn primaire en subsidiaire standpunt in de procedure over het jaar 2000 in het ongelijk worden gesteld, er desgewenst alsnog voor zou kiezen om de ondergrond en woning per 27 juni 2000 naar privé over te brengen. Het onherroepelijk worden van de aanslag inkomstenbelasting 2001 beschouwt u hierbij niet als een belemmering (…).”

2.13. In een brief van gemachtigde aan de inspecteur van 24 mei 2006 is onder meer het volgende vermeld:

“De problematiek van de ondergrond van de agrarische bedrijfswoning is sinds het Besluit van 8 maart 2006, nr. CPP2005/3338M, volop in beweging. (…) In vervolg op het Besluit is tussen de Belastingdienst en de VLB een werkafspraak gemaakt over de afwikkeling van de keuzeherziening per 27 juni 2000 (…). Vanwege het feit dat de keuze voor cliënt nog volledig openstaat (…) melden wij cliënt aan voor deze werkafspraak. (…) Op grond van het voorgaande komen wij tot de conclusie dat cliënt er voor kan kiezen de ondergrond en de woning per 27 juni 2000 naar privé over te brengen, waarbij voor de ondergrond geen belast waardeverschil wordt geconsta-teerd.”

2.14. In een brief van de inspecteur aan gemachtigde van 21 juni 2006 is onder meer het volgende vermeld:

“Uw cliënt kan (…) meedoen aan de werkafspraak.”

2.15. In een brief van gemachtigde aan de inspecteur van 5 juli 2006 is onder meer het volgende vermeld:

2.16. In de brief van de inspecteur van 31 oktober 2006 is onder meer het volgende vermeld:

2.17. Bij de brief van de inspecteur van 31 oktober 2006 zijn bijlagen gevoegd, waaronder een brief van de inspecteur van de Belastingdienst U, waarin onder meer het volgende is vermeld:

2.18. Met betrekking tot bijlage V bij de brief van de inspecteur van 31 oktober 2006 heeft gemachtigde in diens brief van 20 december 2006 onder meer het volgende opgemerkt:

“Om misverstanden te voorkomen merk ik op dat de foto die de inspecteur heeft bijgevoegd (…) geen foto betreft van het door belanghebbende verkochte bedrijf aan de a-weg. Het gaat om een foto van het loonbedrijf van de heer C op de andere locatie, namelijk aan de b-weg.”

3. Geschil

4. Standpunten van partijen

Voor de standpunten van partijen verwijst het Hof naar de stukken van het geding, waaronder het proces-verbaal van de zitting.

5. Beoordeling van het geschil

5.1.1. Ingevolge artikel 8, eerste lid, aanhef en onderdeel b, van de Wet (tekst van 27 juni 2000 tot en met 31 december 2000; Wet van 14 december 2000, Stb. 567) behoren tot de winst niet voordelen uit landbouwbedrijf ter zake van waardeveranderingen van gronden – daaronder begrepen de ondergrond van gebouwen – voorzover de waardeverandering van de grond is toe te rekenen aan de ontwikkeling van de waarde in het economische verkeer bij voortzetting van de aanwending van de grond in het kader van een landbouwbedrijf, en niet is ontstaan in de uitoefening van het bedrijf (de landbouwvrijstelling).

5.1.2. Voor de vraag of en in hoeverre de landbouwvrijstelling van toepassing is op het door belanghebbende met de vervreemding van de ondergrond van de woning en de bijbehorende tuin aan de a-weg (hierna: de ondergrond) behaalde voordeel, dient te worden nagegaan of ter zake van die ondergrond de waarde in het economische verkeer bij ongewijzigde agrarische bestemming (wevab) lager is dan de waarde in het economische verkeer (wev).

5.2.1. De inspecteur heeft gesteld dat C een agrarisch loonwerkbedrijf drijft dat formeel aan de b-weg te R is gevestigd, maar dat feitelijk aan de a-weg wordt uitgeoefend en dat de terreinen en opstallen aan de a-weg (hierna ook: de boerderij) door C niet zijn verworven met de bedoeling daar een landbouwbedrijf uit te oefenen, maar met het oog op de vestiging van het loonbedrijf.

5.2.2. Belanghebbende heeft gesteld dat C ten tijde van de koop van de boerderij een agrarisch loonbedrijf aan de b-weg te R uitoefende, dat C op de locatie a-weg te R een landbouwbedrijf is gaan uitoefenen en dat die locatie mede wordt gebruikt voor diens agrarisch loonbedrijf.

5.3.1. Vaststaat dat belanghebbende zijn boerderij, destijds gevestigd aan de a-weg te R, op 25 september 2000 aan C heeft verkocht en dat het gebied waarin die boerderij is gelegen, volgens het bestemmingsplan voor agrarische doeleinden is aangewezen.

5.3.2. In de akte van levering, als aangehaald onder 2.3, is vermeld dat C voornemens is de van belanghebbende verworven activa te gaan gebruiken als woning en veehouderijbedrijf voor eigen gebruik.

5.3.3. Uit de inlichtingen die de inspecteur bij zijn brief van 31 oktober 2006 heeft verstrekt is af te leiden dat er bij levering van de boerderij op 1 mei 2001 nog 27 stuks vee aanwezig waren die door C zijn overgenomen en dat C in 2001 ten overstaan van de gemeente R aannemelijk heeft gemaakt dat hij aan de a-weg een ‘agrarisch bedrijf’ is gaan exploiteren. In dat verband zou gebruik van loodsen van het bedrijf aan de a-weg worden gedoogd totdat C zijn loonbedrijf (volledig) heeft verplaatst naar de b-weg. Dat door C (mede) aan de b-weg een loonbedrijf wordt uitgeoefend is ook af te leiden uit een door de inspecteur bij zijn brief van 31 oktober 2006 overgelegde (kopie van een) foto van (een gedeelte van) het aan de b-weg gevestigde loonbedrijf van C.

5.3.4. Ter zitting is namens belanghebbende – niet weersproken door de inspecteur – verklaard dat er 35 stuks vee op de aan de a-weg gevestigde boerderij van C aanwezig zijn en dat er in de schuren machines staan van het loonwerkbedrijf.

5.3.5.Voor zover op grond van hetgeen is vastgesteld en overwogen in 5.3.1 tot en met 5.3.4 al niet aannemelijk is dat sprake is geweest van voortgezet agrarisch gebruik door C, levert een en ander in ieder geval niet een zodanig duidelijk beeld omtrent de aanwending van de ondergrond door C op dat daaraan – op zichzelf genomen – een conclusie zou kunnen worden verbonden omtrent de vraag of en in hoeverre aan die ondergrond een wevab moet worden toegekend die lager is dan de wev ervan.

5.4. Belanghebbende heeft, onder overlegging van schriftelijke verklaringen van E en van hemzelf, gesteld dat er in 2000 vanuit de agrarische sector ook van andere potentiële kopers, waaronder tenminste één agrariër, belangstelling was voor de koop van zijn boerderij en dat daarbij biedingen zijn gedaan die – kort samengevat – weinig afweken van het bod van C. Het Hof acht deze verklaringen aannemelijk.

5.5. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, heeft het naar het oordeel van het Hof op de weg van de inspecteur gelegen om met nader bewijsmateriaal aannemelijk te maken dat en tot welk bedrag de boekwinst op de ondergrond van de woning (hierna: het woonperceel) verband houdt met de omstandigheid dat die grond ‘voortaan of waarschijnlijk binnenkort buiten het kader van de uitoefening van het landbouwbedrijf zal worden aangewend’, dat wil zeggen: dat en tot welk bedrag aan de ondergrond, mede in aanmerking genomen de aanwending daarvan, een hogere wev moet worden toegekend dan de wevab ervan.

5.6.1. In eerste instantie heeft de inspecteur zich in dit verband beroepen op het onder 2.9 vermelde taxatierapport. Het Hof beschouwt dit taxatierapport evenwel niet als een deugdelijke onderbouwing van de stelling van de inspecteur, omdat uit dat rapport niet is af te leiden wat de taxateur omtrent de bestemming van de getaxeerde activa heeft vastgesteld en er – zo valt althans af te leiden uit het verweerschrift – kennelijk van is uitgegaan dat (in het geheel) geen sprake is van voortgezet agrarisch gebruik. Een overtuigende motivering, die rekening houdt met hetgeen is vastgesteld en overwogen in 5.3.1 tot en met 5.3.5, is daarbij evenwel niet gegeven. Het rapport biedt daarom geen betrouwbare grondslag ter bepaling van een meerwaarde die het woonperceel zou hebben tengevolge van zijn (toekomstige) aanwending en ontbeert ook overigens een voldoende grondslag voor de door de taxateur bepaalde wevab.

5.6.2. Na, ervan uitgaande dat door C op het perceel aan de a-weg (mede) agrarische activiteiten worden uitgeoefend, de inspecteur ter zitting te hebben voorgehouden dat uit het taxatierapport niet duidelijk wordt of en in hoeverre daarmee in dat rapport rekening wordt gehouden, is de inspecteur in de gelegenheid gesteld zijn taxatie (nader) te onderbouwen. Dit heeft – in aanvulling op het taxatierapport – geleid tot het, als bijlage bij de brief van de inspecteur van 31 oktober 2006, overleggen van (een kopie van) een brief van de Belastingdienst U (als vermeld onder 2.17). De in die brief vermelde gegevens hebben betrekking op (toegerekende) waarden van woonpercelen als onderdeel van verkoopprijzen van boerderijen bij koop/verkooptransacties in de zuiver agrarische sfeer; bij de toerekening is uitgegaan van de uitsplitsing van de verkoopprijzen volgens de koopakten.

5.8. Het vorenoverwogene brengt het Hof tot de slotsom dat de inspecteur niet is geslaagd in het van hem te vergen bewijs, als omschreven in 5.5. Dit betekent dat het gehele door belanghebbende met het woonperceel behaalde voordeel onder de landbouwvrijstelling valt.

5.9. In zijn verweerschrift heeft de inspecteur primair gesteld dat de landbouwvrijstelling ter zake van het woonperceel niet van toepassing is, omdat deze grond reeds voor de verkoop van de boerderij aan de landbouwbestemming geacht moet worden te zijn onttrokken. De inspecteur heeft zich in dit verband beroepen op de arresten van de Hoge Raad der Nederlanden van 7 mei 2004, nrs. 38 650 (BNB 2004/335), 39 115 (BNB 2004/336), 39 116, 39 751 (BNB 2004/337), 39 752 en 39 963 (BNB 2004/338). Ter zitting heeft de inspecteur deze stelling ingetrokken. Het Hof beschouwt deze intrekking als een de inspecteur bindende standpuntbepaling ten gunste van belanghebbende. Ten overvloede merkt het Hof hierbij op niet in te zien dat genoemde arresten tot het aanvankelijk door de inspecteur ingenomen standpunt nopen.

5.10. Ter zitting heeft de inspecteur gesteld dat belanghebbende gehouden is aan de onder 2.13 bedoelde werkafspraak tussen de Vereniging van Accountants- en belastingadsviesbu-reau’s VLB en de Belastingdienst inzake het overbrengen van een tot het ondernemingsver-mogen van een landbouwbedrijf behorende woning met ondergrond naar het privé-vermogen. Belanghebbende heeft gesteld dat zijn primaire standpunt is gebaseerd op de verkoop van de boerderij aan C (en niet op het ontrekken van de ondergrond naar privé) en dat hij dat standpunt niet heeft opgegeven.

6. Proceskosten

Nu de bestreden uitspraak wordt vernietigd acht het Hof termen aanwezig de inspecteur te veroordelen tot vergoeding van proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht. Het Hof stelt de voor vergoeding in aanmerking komende kosten met inachtneming van het bepaalde in het Besluit proceskosten bestuursrecht vast op € 1.207,50 (2,5 voor proceshandelingen x 1,5 voor het gewicht van de zaak x € 322 voor de waarde per punt).

7. Beslissing

Het Hof

De uitspraak is vastgesteld op 29 augustus 2007 door mrs. E.A.G. van der Ouderaa, voorzitter, J. den Boer en P.F. Goes, leden van de belastingkamer, in tegenwoordigheid van mr. E.G. van der Laan als griffier. De beslissing is op die datum in het openbaar uitgesproken.

Het Hof heeft geen bezwaar tegen afgifte door de griffier van een afschrift van deze uitspraak in geanonimiseerde vorm.

Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de verzenddatum beroep in cassatie worden ingesteld bij de Hoge Raad der Nederlanden (belastingkamer), Postbus 20303, 2500 EH Den Haag. Daarbij moet het volgende in acht worden genomen:

In het cassatieberoepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.

________________________________________