Gerechtshof Amsterdam, 17-03-2009, BH7804, 07-00478

uitspraak van de tweede meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

tegen de uitspraak in de zaak met nummer AWB 07/0119 van de rechtbank Haarlem van 5 juli 2007 in het geding tussen

belanghebbende

en

1. Ontstaan en loop van het geding

1.2. Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de ontvanger tijdig beroep ingesteld bij de rechtbank Haarlem (hierna: de rechtbank). Bij uitspraak van 5 juli 2007, verzonden op 9 juli 2007, heeft de rechtbank het beroep ongegrond verklaard.

1.4. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 9 februari 2009. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat met deze uitspraak wordt meegezonden.

2. Overwegingen

2.1. Feiten

2.2. Aan de vennootschap is over het vierde kwartaal van 2001 met dagtekening 27 februari 2002 een naheffingsaanslag omzetbelasting opgelegd (aanslagnummer 1) wegens niet (volledige) betaling op aangifte ten bedrage van ƒ 4.187 (€ 1.900), met een verhoging van ƒ 41 (€ 19) (totaal ƒ 4.228 (€ 1.919)).

2.3. Namens de vennootschap is op een formulier "Aangifte Omzetbelasting" met dagtekening 14 maart 2002 opgave gedaan van de over het vierde kwartaal 2001 verschuldigde omzetbelasting ten bedrage van ƒ 126.346. Op het formulier is voorgedrukt: "Aangifte en betaling moeten uiterlijk binnen zijn op 31 januari 2002". Dit bedrag is niet door de vennootschap voldaan.

2.4. Zowel de holding als de vennootschap zijn bij rechterlijk vonnis van xx xxx 2002 in staat van faillissement verklaard. De ondernemingsactiviteiten zijn per die datum gestaakt.

2.5. In het dossier bevindt zich een brief van eiser van 14 maart 2002, waarin hij ter zake van aanslagnummer 1 betalingsonmacht meldt.

2.6. In het dossier bevindt zich voorts een brief van eiser van - naar de rechtbank begrijpt - 18 maart 2002 aan de Belastingdienst Ondernemingen te Q, waarin ter zake van de aangegeven omzetbelasting over het vierde kwartaal van 2001 melding van betalingsonmacht wordt gedaan.

2.7. Verweerder (Hof: de ontvanger) heeft eiser bij brief van 19 maart 2002 meegedeeld dat de op diezelfde datum ontvangen melding van 14 maart 2002 niet rechtsgeldig is, omdat deze niet binnen de gestelde termijn van 14 dagen na de dag waarop op grond van artikel 19 Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) de verschuldigde belasting behoorde te zijn afgedragen of voldaan, is ontvangen.

2.8. Naar aanleiding van de onder 2.3 genoemde opgave van 14 maart 2002 heeft verweerder met dagtekening 24 april 2002 aan de vennootschap een tweede naheffingsaanslag omzetbelasting over het vierde kwartaal van 2001 opgelegd (aanslagnummer 2) wegens niet (volledige) betaling op aangifte, ditmaal ten bedrage van ƒ 122.159 (€ 55.433), met een verhoging van ƒ 1.221 (€ 554) (totaal: ƒ 123.380 (€ 55.987)). De verhoging betreft een verzuimboete wegens te late indiening van de aangifte. Het betreft een eerste verzuim.

2.9. Bij beschikking van 11 augustus 2006 heeft verweerder eiser als middellijk bestuurder van de vennootschap aansprakelijk gesteld voor beide hiervoor genoemde, onbetaald gebleven aanslagen, alsmede de in de aanslagen begrepen heffingsrente en de boete, en de met de aanslagen verband houdende kosten en invorderingsrente, deze laatste vanaf de vervaldag van de aanslagen tot de dag waarop (geheel) zal zijn betaald, een en ander in totaal een bedrag van € 57.915 (€ 1.919 + € 9 aan kosten + € 55.987). Een nadere specificatie van dit bedrag is als bijlage bij de aansprakelijkstelling gevoegd.

2.10. Het faillissement van de vennootschap is bij vonnis van xx xxx 2006 opgeheven wegens gebrek aan baten.”

2.2. Het oordeel van de rechtbank

4.2. Niet in geschil is dat de vennootschap op grond van de bepalingen van de Wet op de omzetbelasting 1968 in het vierde kwartaal van 2001 (materieel) omzetbelasting verschuldigd is geworden, die had moeten worden voldaan op aangifte. Betaling had volgens het hiervoor weergegeven artikelonderdeel moeten plaatsvinden binnen één maand na einde van het tijdvak, in dit geval dus uiterlijk op 31 januari 2002. De woorden "overeenkomstig de aangifte" hebben in dat verband naar het oordeel van de rechtbank geen andere betekenis dan dat het volledige aangegeven bedrag dient te worden betaald. Eisers (Hof: belanghebbendes) lezing, inhoudend dat de woorden "overeenkomstig de aangifte" zouden meebrengen dat in het geval dat wordt verzuimd de voorgeschreven aangifte te doen ook de in dit artikelonderdeel gegeven betalingstermijn komt te vervallen, vindt geen steun in het recht.

4.5. Volgens de hoofdregel van het eerste lid van artikel 7 Uitvoeringsbesluit had de melding van betalingsonmacht uiterlijk op 14 februari 2002 moeten zijn gedaan. Dat is niet gebeurd. Het tweede lid van artikel 7 Uitvoeringsbesluit opent daarnaast de mogelijkheid voor het alsnog rechtsgeldig melden in het geval een naheffingsaanslag is opgelegd. De rechtbank acht dit artikelonderdeel hier niet van toepassing. Zo de alsnog door eiser ingediende opgave van de over het vierde kwartaal 2001 verschuldigde omzetbelasting al als aangifte als hier bedoeld zou moeten worden gezien, is het immers niet zo dat de naheffingsaanslag van 24 april 2002 is opgelegd omdat er meer omzetbelasting verschuldigd bleek te zijn dan in die opgave is vermeld. Naar het oordeel van de rechtbank brengt een redelijke wetsuitleg mee dat de hier gegeven mogelijkheid is bedoeld voor de situatie waarin tijdig en te goeder trouw aangifte is gedaan en is betaald, maar in een later stadium blijkt dat toch meer belasting verschuldigd was. Daarvan is hier geen sprake. Ook op de eerste naheffingsaanslag, waarvoor eiser overigens de aansprakelijkheid erkent, kan dit artikelonderdeel geen betrekking hebben, aangezien deze niet berust op een ingediende aangifte, maar ambtshalve is opgelegd. Er is dus geen sprake geweest van een tijdige - rechtsgeldige - melding van betalingsonmacht.

4.6. Gelet op het bepaalde in het vierde lid van artikel 36 IW wordt vermoed dat de niet betaling van de belastingschuld aan eiser te wijten is en is er geen plaats voor toelating van eiser tot de weerlegging van dat vermoeden. Eiser is daarmee aansprakelijk voor de hier aan de orde zijnde belastingschuld.

4.8. De rechtbank is van oordeel dat, ook al zou komen vast te staan dat de beschikking niet aangetekend is verzonden, dit niet kan leiden tot vernietiging daarvan. Vast staat immers dat de beschikking eiser heeft bereikt en dat hij in staat is geweest daartegen tijdig bezwaar aan te tekenen, zodat eiser niet in zijn belangen is geschaad. De overige klachten van eiser kunnen evenmin leiden tot vernietiging van de aansprakelijkstelling. Eisers hoedanigheid van middellijk bestuurder van de vennootschap is niet komen te vervallen door het faillissement van de vennootschap. Of de tweede naheffingsaanslag hem al dan niet heeft bereikt is voor deze zaak niet relevant. De beschikking tot aansprakelijkstelling laat geen twijfel bestaan over de vraag voor welke belastingschuldige eiser aansprakelijk is gesteld. De vennootschap was vanaf het verstrijken van de uit de wet voortvloeiende uiterste betaaldatum van 31 januari 2002 van rechtswege in gebreke met het voldoen van haar omzetbelastingschuld over het vierde kwartaal van 2001. Gelet op het daaropvolgende faillissement mocht worden aangenomen dat zij niet meer aan haar verplichting ter zake zou voldoen, welke verwachting ook is uitgekomen. Afspraken die eiser met de curator heeft gemaakt ten slotte, regarderen verweerder (Hof: de ontvanger) rniet.

4.9. Ten aanzien van de aansprakelijkstelling voor de verhoging en kosten heeft verweerder nader onderbouwd dat eiser van het ontstaan daarvan een verwijt gemaakt kan worden, nu hij heeft nagelaten als bestuurder op enigerlei wijze toezicht te houden op het tijdig indienen van de aangifte door de vennootschap en het (tijdig) betalen van de verschuldigde belasting. Eiser heeft hier niets tegenover gesteld. De aansprakelijkstelling kan daarom ook op dit punt in stand blijven.”

2.3. Omvang van het geschil in hoger beroep

2.4. Standpunten van partijen

Voor de standpunten van partijen wordt verwezen naar de gedingstukken en naar het proces-verbaal van het verhandelde ter zitting.

2.5. Beoordeling van het geschil in hoger beroep

2.5.1. Op grond van hetgeen is bepaald in artikel 19, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) diende A B.V. de over het vierde kwartaal 2001 door haar verschuldigde omzetbelasting uiterlijk 31 januari 2002 op aangifte te voldoen. Tussen partijen is niet in geschil dat A B.V. hieraan niet heeft voldaan.

2.5.2. A B.V. was verplicht op grond van artikel 36, tweede lid, van de Invorderingswet 1990 (hierna: de Wet), jo. artikel 7, eerste lid, Uitvoeringsbesluit Invorderingswet 1990 (hierna: het Uitvoeringsbesluit) uiterlijk twee weken na 31 januari 2002 van haar betalingsonmacht mededeling te doen aan de ontvanger. Vaststaat dat deze melding niet heeft plaatsgevonden zodat A B.V. in zoverre in gebreke is gebleven. In dit kader kan in het midden blijven of A B.V. al dan niet over de door belanghebbende gestelde kredietfaciliteit beschikte.

2.5.3. Belanghebbende stelt dat hij desondanks rechtsgeldig melding heeft gedaan, omdat hij namens A B.V. op 14 maart 2002 betalingsonmacht heeft gemeld met betrekking tot de aan A B.V. opgelegde naheffingsaanslag omzetbelasting met dagtekening 27 februari 2002. Met betrekking tot de daarna op 24 april 2002 opgelegde naheffingsaanslag is deze melding in ieder geval tijdig geschied, aldus belanghebbende.

2.5.4. Belanghebbende beroept zich op artikel 7, tweede lid, van het Uitvoeringsbesluit, ingevolge waarvan, voor zover hier van belang, de mededeling kan worden gedaan uiterlijk twee weken na de vervaldag van de naheffingsaanslag. Voorwaarde is dat de verschuldigde belasting meer beloopt dat die welke overeenkomstig de aangifte had moeten worden voldaan en dat zulks niet is te wijten aan opzet of grove schuld van het lichaam.

2.5.5 Naar het oordeel van het Hof faalt dit beroep omdat de situatie waarop genoemd artikellid ziet zich in het onderhavige geval niet voordoet. Er kan niet worden gezegd dat de verschuldigde belasting meer bedraagt dan die welke overeenkomstig de aangifte had moeten worden voldaan. A B.V. heeft niet tijdig, dat wil zeggen uiterlijk 31 januari 2002, aangifte gedaan over het vierde kwartaal 2001 zodat reeds hierom niet met succes een beroep kan worden gedaan op artikel 7, tweede lid, van het Uitvoeringsbesluit. Uit de nota van toelichting bij het Uitvoeringsbesluit volgt dat als over een tijdvak geen aangifte is gedaan en dientengevolge over dat tijdvak een naheffingsaanslag wordt opgelegd, geen melding van betalingsonmacht meer kan worden gedaan. De hiervoor bedoelde bepaling is daarom slechts bedoeld voor gevallen waarin tijdig en te goeder trouw aangifte is gedaan en de volgens die aangifte verschuldigde belasting is betaald en vervolgens blijkt dat toch meer belasting had moeten worden aangegeven en betaald. Het Hof is van oordeel dat de rechtbank haar beslissing dienaangaande op goede gronden heeft genomen.

2.5.7. Op grond van het hiervoor overwogene is het Hof van oordeel dat A niet aan de verplichting als bedoeld in artikel 36, tweede lid, van de Wet heeft voldaan.

2.5.8. Ingevolge het vierde lid van artikel 36 van de Wet is belanghebbende dan aansprakelijk op de voet van het bepaalde in het derde lid van artikel 36, met dien verstande dat wordt vermoed dat de niet betaling aan hem is te wijten. Slechts indien belanghebbende aannemelijk maakt dat het niet aan hem te wijten is dat A B.V. niet aan de in genoemd tweede lid vermelde verplichting heeft voldaan, mag hij het vermoeden weerleggen.

2.5.9. Belanghebbende voert daartoe in hoofdzaak aan dat hij zich bezig hield met activiteiten inzake het internet en dat hij de financiële zaken overliet aan zijn vader, een professionele boekhouder en belastingconsulent.

2.5.10. Belanghebbende, die in dit verband een aanbod heeft gedaan tot het horen van de boekhouder als getuige, is ermee akkoord gegaan dat deze, belanghebbendes vader, in de hoedanigheid van bijstand ter zitting een verklaring zou afleggen.

2.5.11. In dit kader heeft belanghebbendes vader ter zitting verklaard dat hij de aangiften loon- en omzetbelasting voor de besloten vennootschappen van zijn zoon zelfstandig verzorgde en dat hij ook gerechtigd was om de betalingen van de verschuldigde belastingbedragen te verrichten. Met betrekking tot de aangifte omzetbelasting over het vierde kwartaal 2001 verklaarde belanghebbendes vader ter zitting dat hij “niet achter het belastingbedrag stond” en dat hij daarom de aangifte niet indiende en evenmin de belasting voldeed.

2.5.12. Met hetgeen belanghebbende en zijn vader aldus naar voren hebben gebracht, acht het Hof niet aannemelijk gemaakt dat belanghebbende, die in de zin van artikel 36, vijfde lid, aanhef en onderdeel c, van de Wet bestuurder van A B.V. is, niet valt te verwijten dat A B.V. niet aan zijn meldingsplicht heeft voldaan. Het Hof overweegt in dit verband dat belanghebbende op generlei wijze toezicht heeft gehouden op de aangifteverplichtingen en dat dit behoort tot zijn verplichtingen als bestuurder.

2.5.13. Ingevolge artikel 32, tweede lid, van de Wet strekken de bepalingen van hoofdstuk VI, Aansprakelijkheid, zich mede uit tot in te vorderen bedragen die verband houden met de belasting waarvoor de aansprakelijkheid geldt, een en ander voor zover het belopen daarvan aan de aansprakelijke is te wijten.

2.5.15. De slotsom is dat het hoger beroep ongegrond is en dat de uitspraak van de rechtbank dient te worden bevestigd.

2.6. Proceskosten

Het Hof acht geen termen aanwezig voor het uitspreken van een proceskostenveroordeling als bedoeld in artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht.

3. Beslissing

Het Hof bevestigt de uitspraak van de rechtbank.

Aldus vastgesteld door mrs. E.M. Vrouwenvelder, voorzitter, A. Bijlsma en A.P.M. van Rijn, leden van de belastingkamer, in tegenwoordigheid van mr. V.M. Maat als griffier. De beslissing is op 17 maart 2009 in het openbaar uitgesproken.