Gerechtshof Amsterdam, 07-05-2009, BJ4685, 07/00555 en 07/00556

uitspraak van de derde meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

X, gevestigd te Y, belanghebbende,

tegen de uitspraak in de zaken met nrs. AWB 06/10005 en 06/10006 van de rechtbank Haarlem in het geding tussen

belanghebbende

en

1. Ontstaan en loop van het geding

De inspecteur heeft met dagtekening 18 december 2004 aan belanghebbende een aanslag opgelegd in de vennootschapsbelasting voor het 2001, berekend naar een belastbaar bedrag van ƒ 5.323 (€ 2.415,47). Gelijktijdig met deze aanslag heeft de inspecteur een verzuimboete opgelegd van ƒ 250 (€ 113,45). Met dagtekening 24 december 2004 heeft de inspecteur aan belanghebbende een aanslag vennootschapsbelasting opgelegd voor het 2002, berekend naar een belastbaar bedrag van € 22.661.

Nadat belanghebbende tegen beide aanslagen bezwaar had gemaakt, heeft de inspecteur bij uitspraken op bezwaar van 10 augustus 2006 de aanslagen verminderd, berekend naar een belastbaar bedrag van ƒ 4.904 (€ 2.225,34) respectievelijk € 22.465 (2002).

Bij uitspraak van 4 juli 2007 heeft de rechtbank Haarlem (hierna: de rechtbank) de daartegen door belanghebbende ingestelde beroepen ongegrond verklaard.

Het tegen deze uitspraak ingestelde hoger beroep is bij het Hof ingekomen op 15 augustus 2007, aangevuld bij brief van 28 september 2007. De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend. Bij brief van het Hof van 23 april 2008 heeft de griffier aan partijen een afschrift toegezonden van het proces-verbaal van de rechtbank van het verhandelde ter zitting van 23 mei 2007.

2. Feiten

De rechtbank heeft de navolgende feiten vastgesteld die het Hof als vaststaand beschouwt (waarbij belanghebbende door de rechtbank is aangeduid met ‘eiseres’ en de inspecteur met ‘verweerder’):

2.1. De activiteiten van eiseres bestaan uit het adviseren van ondernemingen en het deelnemen in een vennootschap. Van de uitstaande aandelen in eiseres wordt 98,8% gehouden door V, directeur van eiseres.

2.2. Eiseres heeft op 16 februari 2000 een overeenkomst van geldlening gesloten met T B.V., van welke vennootschap alle aandelen worden gehouden door D. Het bedrag van de lening, fl 10.000, heeft eiseres van T B.V. ontvangen. In de overeenkomst, waarin eiseres als partij 1 en T B.V. als leningverstrekker wordt aangegeven, komen onder meer de volgende bepalingen voor:

2.3. Eiseres heeft in verband met hetzelfde materiele geschil bezwaar en beroep ingesteld tegen de aanslag vennootschapsbelasting 2000. Het Gerechtshof te Amsterdam heeft bij uitspraak van 22 juli 2005, nr. 04/00476 (LJN AV0885), het beroep ongegrond verklaard. Eiseres is hiertegen in hoger beroep gegaan. De Hoge Raad bij arrest van 14 april 2006, nr. 42.547 (LJN AW1750), het beroep gegrond verklaard en de zaak zelf afgedaan, oordelend dat geen hoger bedrag dan 4,016 percent van het gepassiveerde bedrag als rentekosten in aanmerking mag worden genomen.

2.4. Eiseres heeft in haar aangifte vennootschapsbelasting voor de jaren 2001 en 2002 fl 81.000 respectievelijk € 37.210 (˜ fl 82.000) opgenomen als kosten van schulden in verband met deze lening. Deze bedragen zijn bij het vaststellen van de aanslag niet in aftrek toegelaten. Bij beslissing op bezwaar is overeenkomstig evenbedoeld arrest van de Hoge Raad een bedrag aan rentekosten in aanmerking genomen

Tegen de over 2001 opgelegde verzuimboete zijn in bezwaar geen klachten aangevoerd. De verzuimboete is bij uitspraak op bezwaar gehandhaafd.

3. Geschil in hoger beroep

4. Oordeel van de rechtbank

De rechtbank heeft de beroepen ongegrond verklaard. Aan deze beslissing liggen onder meer de volgende overwegingen ten grondslag (waarin belanghebbende is aangeduid met ‘eiseres’ en de inspecteur met ‘verweerder’):

4.2. Eiseres stelt dat de kans dat er op de genoemde drie postcodes een prijs valt in de Nationale Postcode Loterij niet verwaarloosbaar klein is, zoals het gerechtshof in Amsterdam heeft overwogen in zijn uitspraak van 22 juli 2005 [Hof: nr. P04/00476, LJN AV0885]. Eiseres heeft dit echter niet nader onderbouwd. Ook heeft eiseres zich niet uitgelaten over de hoegrootheid van deze kans en het effect daarvan op de waardering van de schuld per ultimo 2001 en 2002. Eiseres is gewezen op de mogelijkheid om tot tien dagen voor de zitting nadere stukken bij de rechtbank in te dienen, maar heeft dit niet gedaan.

4.3. Ter zitting heeft eiseres bewijs voor haar stellingen aangeboden. Zij stelt te hebben gezocht op het internet maar daar nog geen onderbouwing voor haar standpunt te hebben gevonden. Eiseres is voornemens bewijs aan te bieden in de vorm van een berekening waaruit het effect van de onder nummer 5 van de hiervoor geciteerde overeenkomst op de balanswaardering van de schuld zou moeten blijken. Hiertoe wil eiseres een statisticus raadplegen. Ter zitting was dat contact nog niet gelegd. Eiseres denkt 3 à 4 maanden nodig te hebben om dit bewijs te kunnen leveren. Ter zitting heeft eiseres aangegeven de gevolgen voor het belastbaar bedrag niet in te kunnen schatten, ook niet bij benadering.

4.4. Met betrekking tot het door eiseres ter zitting gedane bewijsaanbod overweegt de rechtbank als volgt. Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiseres ruim de tijd gehad om nader bewijs voor haar stellingen te leveren. Immers, sinds de uitspraak van het gerechtshof te Amsterdam van 22 juli 2005 heeft zij zich op het standpunt gesteld dat geen sprake was van een verwaarloosbaar kleine kans, terwijl bekend was dat verweerder deze opvatting niet deelt. Alsdan mag bekend worden verondersteld dat het op de weg van eiseres ligt om een nadere onderbouwing voor haar standpunt te geven. Voorts is niet duidelijk tot welke gevolgen het standpunt van eiseres moet leiden, nu eiseres zelfs niet bij benadering heeft kunnen aangeven wat het effect is van de onder nummer 5 van de hiervoor geciteerde overeenkomst op de belastbare bedragen. Aldus heeft eiseres naar het oordeel van de rechtbank niet voldaan aan haar stelplicht. In dit verband acht de rechtbank de enkele stelling dat de kans niet verwaarloosbaar klein kan zijn omdat dan niemand aan de Postcodeloterij zal willen meedoen, onvoldoende. Deze redenen tezamen geven de rechtbank aanleiding het bewijsaanbod te passeren.

4.3. Wat de invloed is van de onder nummer 5 van de hiervoor geciteerde overeenkomst op de belastbare bedragen, is gesteld noch gebleken. Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiseres onvoldoende gegevens aangedragen om de rechtbank in staat te stellen evenbedoelde invloed in goede justitie vast te stellen. Gelet op het vorenoverwogene dienen de beroepen ongegrond te worden verklaard.

5. Beoordeling van het geschil

5.1.2. Het Hof stelt vast dat de inspecteur ook voor de onderhavige jaren niet heeft gesteld – laat staan aannemelijk heeft gemaakt – dat belanghebbende en T in afwijking van de hiervoor bedoelde overeenkomst van geldlening een andere schriftelijke of mondelinge overeenkomst hebben gesloten of dat op andere wijze sprake is geweest van compensatie voor de verstrekking van het bedrag van ƒ 10.000. Voorts is het Hof van oordeel dat belanghebbende, evenals in de procedure voor het jaar 2000, aannemelijk heeft gemaakt dat de werkelijke rente – beoordeeld over de volledige looptijd van de lening – 4,016% cumulatief bedraagt en dat de werkelijke rente moet worden beoordeeld in samenhang met de bepalingen in de overeenkomst omtrent betaling, looptijd en opeisbaarheid. Naar het oordeel van het Hof is het dan weliswaar aannemelijk dat de totale over de looptijd van de lening bedongen rente ongebruikelijk laag is, maar kan in casu niet worden geconcludeerd dat T en/of D een schenking heeft beoogd of gedaan aan V. Het Hof verwijst naar zijn reeds in de uitspraak voor het jaar 2000 gegeven motivering (overweging 5.2.1 – 5.2.4). De inspecteur heeft zijn stelling dat belanghebbende en T niet hebben gehandeld als zakelijk handelende, van elkaar onafhankelijke partijen en dat om die reden sprake is van een schijnlening niet aannemelijk gemaakt. Daarvoor is immers niet voldoende de stelling dat belanghebbende en/of haar directeur-groot aandeelhouder in het verleden werkzaamheden heeft verricht voor T en dat partijen in het verleden ook anderszins met elkaar hebben samengewerkt. Het Hof is van oordeel dat sprake is van een lening.

5.2.2. Het Hof is, evenals in zijn uitspraak voor het jaar 2000, van oordeel – tegen welk oordeel de Staatssecretaris van Financiën in de procedure over het jaar 2000 overigens incidenteel cassatieberoep heeft aangetekend dat door de Hoge Raad in het reeds genoemde arrest BNB 2006/229 ongegrond is verklaard - dat het enkele gegeven dat een renteverplichting medebepalend is voor de winst, niet tot gevolg heeft dat het behalen van winst noodzakelijk is voor het kunnen voldoen aan een renteverplichting. Bovendien wordt in geen van de bepalingen van de overeenkomst tussen belanghebbende en T de vergoeding voor de geldverstrekking afhankelijk gesteld van het behalen van winst door belanghebbende. Het Hof is daarom ook voor de onderhavige jaren van oordeel dat de vergoeding niet winstafhankelijk is en dat reeds op deze grond niet is voldaan aan de in het arrest HR 11 maart 1998, nr. 32.240 , BNB 1998/208 aan een deelnemerschapslening cumulatief gestelde vereisten. Het Hof is derhalve van oordeel dat de geldverstrekking niet kan worden beschouwd als een kapitaaldeelname door T in belanghebbende.

5.3.2. Belanghebbende heeft in hoger beroep zijn voor de rechtbank ingenomen stelling herhaald dat de kans niet verwaarloosbaar klein is dat een van de in nummer 5 van de overeenkomst opgenomen voorwaarden voor tussentijdse opeisbaarheid van geaccumuleerde rente gedurende de looptijd van de lening in vervulling gaat. Berekening van de jaarwinst volgens goed koopmansgebruik brengt volgens belanghebbende dan mee dat in bepaalde mate rekening wordt gehouden met de kans dat de rente op een eerder tijdstip moet worden betaald dan de overeengekomen einddatum. In de aanvulling op het beroepschrift in hoger beroep vermeldt belanghebbende dat zij in het vervolg van de behandeling van het hoger beroep zal trachten het effect te kwantificeren en argumenten aan te dragen voor het bepalen van de grootte van de door haar gestelde kans, hetgeen voor haar tijdens de behandeling van het beroep door de rechtbank niet mogelijk was.

5.3.3. Ook in hoger beroep heeft belanghebbende echter niet de door haar aangekondigde onderbouwing verstrekt van haar standpunt, hoewel zij daarvoor ruimschoots de gelegenheid heeft gehad. Het Hof is van oordeel, gelet op het door partijen over en weer gestelde, dat belanghebbende niet aannemelijk heeft gemaakt dat in de onderhavige jaren de kans dat een of meer van de in punt 5 van de overeenkomst opgenomen voorwaarden vóór het einde van de looptijd van de overeenkomst in vervulling gaat groter is dan verwaarloosbaar klein, zodat bij de waardering van de schuld met een eventuele tussentijdse aflossing geen rekening behoeft te worden gehouden. Gelet op de overige voorwaarden van de overeenkomst, in onderlinge samenhang beoordeeld, heeft de inspecteur bij de bestreden uitspraken op bezwaar derhalve terecht de in aftrekbare rentekosten voor beide jaren beperkt tot 4.016% van het gepassiveerde bedrag van de verplichting.

6. Kosten

Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de kosten op de voet van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht.

7. Beslissing

Het Hof bevestigt de uitspraak van de rechtbank.

Aldus gedaan door mrs. E.A.G. van der Ouderaa, voorzitter, H.E. Kostense en A.M.J.G. van Amsterdam, leden van de belastingkamer, in tegenwoordigheid van mr. E.J.E.M. Anderluh -Vanherck als griffier. De beslissing is op 14 mei 2009 in het openbaar uitgesproken.