Gerechtshof Amsterdam, 08-07-2010, BN2553, 07/00750

8 juli 2010

uitspraak van de derde meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

de inspecteur van de Belastingdienst/Holland-Noord/kantoor Hoorn, de inspecteur,

tegen de uitspraak in de zaak met nummer AWB 06/6722 van de rechtbank Haarlem in het geding tussen

en

de inspecteur.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. De inspecteur heeft met dagtekening 30 juni 2005 aan belanghebbende voor het jaar 2002 een aanslag inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen opgelegd berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 409.095 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 5.738.

1.2. Na daartegen gemaakt bezwaar, dat tevens geacht wordt te zijn gericht tegen de op hetzelfde aanslagbiljet vermelde beschikking heffingsrente, heeft de inspecteur bij uitspraak, gedagtekend 10 mei 2006, de aanslag gehandhaafd.

1.3. Bij uitspraak van 27 augustus 2007, verzonden op 31 augustus 2007, heeft de rechtbank Haarlem (hierna: de rechtbank) het tegen die uitspraak door belanghebbende ingestelde beroep gegrond verklaard, de uitspraak op bezwaar vernietigd en de aanslag verminderd tot een berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 22.212 en (naar het Hof verstaat) een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 5.738.

1.4. Het tegen deze uitspraak door de inspecteur ingestelde hoger beroep is bij het Hof ingekomen op 5 oktober 2007. Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.

1.5. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 3 februari 2010. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat met deze uitspraak wordt meegezonden.

2. Feiten

2.1. De rechtbank heeft in haar uitspraak de navolgende feiten vastgesteld:

“2.1. [Belanghebbende] exploiteerde, in de vorm van een eenmanszaak, een melkveehouderijbedrijf. Het betreft een landbouwbedrijf in de zin van artikel 3.12 Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: Wet IB 2001). [Belanghebbende] heeft zijn onderneming op 31 december 2002 gestaakt.

2.2. Bij een koopovereenkomst van 18 september 2002 verkoopt [belanghebbende] een ligboxenstal met ondergrond, erf, pad en betonplein alsmede aangesloten landerijen (door [belanghebbende] altijd aangewend als weideplaats voor zijn vee en als land voor voederwinning) staande en gelegen aan de [A-straat] en de [B-straat] te [Z], totaal groot 12.38.70 hectare, aan [C BV] (hierna: koper) voor € 1.017.261 (f 2.241.750). De koopsom is in de koopovereenkomst als volgt gesplitst:

2.3. In artikel 5 van de koopovereenkomst is, voor zover van belang, het volgende opgenomen:

2.4. Artikel 15 van de koopovereenkomst luidt als volgt:

2.5. Koper heeft zich niet beroepen op bovengenoemde ontbindende voorwaarde, en de levering van de onroerende zaken heeft bij akte van 13 december 2002 plaatsgevonden.

2.6. Bij een brief van 20 februari 2001 hebben burgemeester en wethouders van de gemeente [Z] aan Gedeputeerde Staten van Noord-Holland verzocht het bestemmingsplan Landelijk Gebied [Z] (2000), waarin voor het gebied waartoe de verkochte gronden behoren de bestemming zodanig was aangepast dat er onder andere kassenbouw mogelijk was, goed te keuren.

2.7. Op 18 september 2001 heeft Gedeputeerde Staten van Noord-Holland het bestemmingsplan Landelijk Gebied [Z] goedgekeurd. Op deze goedkeuring zijn uitzonderingen gemaakt. In het besluit van 18 september 2001 is, voor zover van belang, het volgende opgenomen:

8.3.7. Zaadteeltbedrijf

Beleidsprincipes

In het plan wordt het zaadteeltbedrijf, gesitueerd in de uiterste zuidoostelijke hoek van het plangebied, (via een wijzigingsbevoegdheid in artikel 20 lid 8 van de voorschriften) de mogelijkheid geboden zich in westelijke richting uit [t]e breiden met een maximale (bebouwde) oppervlakte van 6 hectare.

Redenen om van het vastgestelde provinciale beleid af te wijken

Zoals wij hiervoor (§ 7.3) hebben aangegeven, zijn wij van mening dat achteraf bezien het bedrijf [C BV] in feite in planologisch opzicht op een verkeerde locatie is gevestigd (.....). Het plan wijkt af van het streekplan, waar ter plaatse op de kaart staat aangegeven dat het gebied wordt aangemerkt als “Van bijzondere betekenis voor natuur, landschap en bodem”. (...)

2.8. Voordat het bestemmingsplan Landelijk Gebied [Z] in werking trad, was het bestemmingsplan “Uitbreidingsplan in hoofdzaken 1954” van toepassing. Binnen dit geldende bestemmingsplan hadden de verkochte gronden ten tijde van de verkoop de bestemming “agrarische doeleinden”.

2.9. [E], taxateur in dienst van [de inspecteur], kent in zijn schrijven van 14 februari 2005 per de verkoopdatum (13 december 2002) aan het bouwblok een waarde in het economische verkeer bij voortgezet agrarisch gebruik (WEVAB) toe van € 145.000. De WEVAB-waarde van 11.88.70 ha cultuurgrond taxeert hij in dit schrijven op € 440.000.

2.10. [F], taxateur, werkzaam bij [G BV], heeft in opdracht van [belanghebbende] de 11.88.70 ha cultuurgrond op 4 april 2007, naar de situatiedatum 13 december 2002, getaxeerd op € 815.000. Volgens [F] is de WEVAB-waarde gelijk aan de waarde in het economische verkeer.

2.11. [Belanghebbende] heeft op 23 december 2003 aangifte inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen over het jaar 2002 gedaan naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 17.306. Met dagtekening 30 juni 2005 heeft [de inspecteur] de onderhavige aanslag vastgesteld. Op het door [belanghebbende] aangegeven inkomen uit werk en woning heeft [de inspecteur] de volgende correcties aangebracht:

2.2. Nu daartegen in hoger beroep geen bezwaar is gemaakt, zal ook het Hof van voormelde feiten uitgaan.

2.3. Aan de hiervoor vermelde feiten voegt het Hof nog het volgende toe.

2.3.1. In een email van [H], een ambtenaar van de Gemeente [Z], aan gemachtigde van 28 november 2007 is onder meer het volgende vermeld:

3. Geschil in hoger beroep

3.1. In geschil is in hoeverre de landbouwvrijstelling van toepassing is op de door belanghebbende bij de verkoop van 12.38.70 ha grond gerealiseerde winst.

3.2.1. De inspecteur stelt zich ook in hoger beroep op het standpunt dat de landbouwvrijstelling slechts van toepassing is voor het verschil tussen de boekwaarde en de waarde in het economische verkeer van de grond bij voortgezette aanwending in de ten tijde van de verkoop geldende bestemming. Dit leidt tot een belastbaar inkomen uit werk en woning, conform de aanslag, van € 409.095.

3.2.2. Belanghebbende verdedigt in hoger beroep primair dat bij de bepaling van de waarde in het economische verkeer bij agrarische bestemming ten tijde van de verkoop van de grond niet alleen rekening moet worden gehouden met de aanwendingsmogelijkheden volgens het geldende bestemmingsplan, maar ook op de feitelijke aanwendingsmogelijkheden die vallen binnen het landbouwbedrijf. Subsidiair stelt belanghebbende dat het ten tijde van de levering geldende bestemmingsplan voorzag in de mogelijkheid van de bouw van kassen. De bij de verkoop van de grond gerealiseerde winst is daarom volgens belanghebbende voor het volledige bedrag vrijgesteld onder de landbouwvrijstelling. Dit leidt tot een belastbaar inkomen uit werk en woning, conform de uitspraak van de rechtbank, van € 22.212.

3.3. Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden welke door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken alsmede ter zitting in hoger beroep.

4. Beoordeling van het geschil

Het oordeel van de rechtbank

4.1. De rechtbank heeft het volgende overwogen:

“4.1. Artikel 3.12 Wet IB 2001 luidde in het onderhavige jaar:

4.2. De rechtbank stelt voorop dat de overgang van de ene naar de andere agrarische activiteit, vallend onder de definitie van landbouwbedrijf, niet als een bestemmingswijziging wordt aangemerkt en derhalve niet leidt tot belastingheffing (vergelijk Tweede Kamer, vergaderjaar 2000-2001, 27 209, nr 6, blz. 65). Niet in geschil is dat de activiteiten van koper zijn aan te merken als “voortzetting van de aanwending van de grond in het kader van een landbouwbedrijf” (vgl. artikel 3.12 Wet IB 2001).

4.3. Op [de inspecteur] rust de bewijslast om aannemelijk te maken dat een gedeelte van de boekwinst buiten de landbouwvrijstelling valt. Hieruit volgt dat hij aannemelijk moet maken dat een bedrag van € 386.883 niet onder de landbouwvrijstelling valt. De rechtbank ziet geen aanleiding de bewijslast anders te verdelen dan uit de jurisprudentie volgt die is gewezen onder het regime van de vóór 27 juni 2000 geldende wettekst, nu tijdens de parlementaire behandeling van deze wetswijziging de bewijslastverdeling niet aan de orde is geweest.

4.4. Naar het oordeel van de rechtbank is [de inspecteur] niet geslaagd in de op hem rustende bewijslast. Daarbij neemt de rechtbank in aanmerking dat de koper de grond feitelijk in agrarische sfeer heeft voortgezet en voorts dat uit de onder 2.3. en 2.5. opgenomen koopovereenkomst en leveringsakte volgt dat koper ook de bedoeling had om de grond in agrarische sfeer voort te zetten. [De inspecteur] heeft niet aannemelijk gemaakt dat er prijsopdrijvende factoren buiten de agrarische sfeer waren die ertoe geleid zouden hebben dat de overeengekomen koopsom uitkwam boven de WEVAB. Voorts bestaat er noch in de wet, noch in de jurisprudentie steun voor het standpunt van [de inspecteur] dat het enkele feit dat het bestemmingsplan op het moment van verkoop niet voorzag in de door koper gewenste vorm van tuinbouw moet leiden tot de conclusie dat het verschil in prijs tussen weidegrond en tuinbouw (kassen) niet in de landbouwvrijstelling deelt. In verband hiermee passeert de rechtbank het door [belanghebbende] gedane getuigenaanbod, waarmee [belanghebbende] wenst aan te tonen dat het op het verkoopmoment geldende bestemmingsplan wél (al dan niet gedeeltelijk) voorzag in de door koper gewenste vorm van tuinbouw.

4.5. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, zal de rechtbank het beroep gegrond verklaren.”

De beoordeling door het Hof

4.2. Artikel 3.12 van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: de Wet) - waarnaar ook de rechtbank heeft verwezen - bevat een vrijstelling voor de winst behaald “ter zake van waardeveranderingen van gronden - daaronder begrepen de ondergrond van gebouwen - voor zover de waardeverandering van de grond is toe te rekenen aan de ontwikkeling van de waarde in het economische verkeer bij voortzetting van de aanwending van de grond in het kader van een landbouwbedrijf (het Hof kort het gecursiveerde begrip af tot: WEVAB) en niet is ontstaan in de uitoefening van het bedrijf.

4.3. De inspecteur herhaalt in hoger beroep zijn door de rechtbank verworpen stelling dat bij de bepaling van de WEVAB dient te worden uitgegaan van voortgezette aanwending van de grond in de planologische bestemming die deze grond formeel bezat ten tijde van de verkoop, te weten weidegrond. In dat verband heeft de inspecteur in het bijzonder erop gewezen dat Gedeputeerde Staten van Noord-Holland in hun besluit van 18 september 2001 geen goedkeuring hebben verleend voor de vestiging van het zaadteeltbedrijf van koper in de uiterste zuidoostelijke hoek van het plangebied. Belanghebbende heeft daarentegen erop gewezen dat kort na voormeld besluit is besloten daarvan af te wijken, zodat ook een tuinbouwbestemming mogelijk was geworden.

4.4. Het Hof is van oordeel dat de stelling dat bij de toepassing van de landbouwvrijstelling dient te worden uitgegaan van de formele planologische bestemming van het in geding zijnde perceel geen steun vindt in de tekst van de wet en evenmin in haar ontstaansgeschiedenis. Het Hof wijst op de volgende passages uit de wetsgeschiedenis:

Hieruit blijkt dat, kort gezegd, de WEVAB dient te worden gesteld op de prijs die de beste koper na de beste voorbereiding bereid is voor de grond te betalen, ervan uitgaande dat de grond in het kader van een landbouwbedrijf blijft aangewend, de overige niet-agrarische bestemmingen weggedacht. In deze WEVAB (kan) zijn verdisconteerd de invloed van verwachtingen omtrent mogelijke toekomstige aanwending van de grond in een ander soort landbouwbedrijf. Door slechts uit te gaan van de (agrarische) bestemming die de grond formeel bezit ten tijde van de verkoop, geeft de inspecteur hieraan een te beperkte toepassing.

4.5. Naar ’s Hofs oordeel is het aan belanghebbende, als degene die zich op een vrijstelling beroept, om feiten en omstandigheden te stellen en bij betwisting aannemelijk te maken waaruit volgt dat en tot welk bedrag de door hem gerealiseerde winst is toe te rekenen aan de ontwikkeling van de WEVAB. Het Hof acht de door de rechtbank toegepaste bewijslastverdeling in zoverre niet juist.

4.6. Belanghebbende heeft onbetwist gesteld dat de koper de grond heeft gekocht met de bedoeling deze - na de bouw van kassen - aan te wenden in het kader van haar zaadveredelingsbedrijf. Tussen partijen is niet in geschil dat het bedrijf van de koper onder de definitie valt van een landbouwbedrijf in de zin van artikel 3.12 van de Wet.

4.7.2. De omstandigheid dat het ten tijde van de verkoop van de grond vigerende bestemmingsplan nog niet (de door de koper beoogde) grootschalige kassenbouw toestond maar slechts de bouw van zogenoemd ondersteunend glas, doet aan dit oordeel niet af, nu belanghebbende aannemelijk heeft gemaakt dat de koper - gelet op het destijds gevoerde overleg met de gemeente, waarover mededelingen zijn gedaan door een functionaris van de Gemeente [Z] (zie 2.3.1.) - in redelijkheid mocht verwachten dat de hiervoor vereiste goedkeuring alsnog zou worden verleend.

4.8. Gelet op het voorgaande komt het Hof tot het oordeel dat belanghebbende met de door hem aangevoerde feiten en omstandigheden aannemelijk heeft gemaakt dat het verschil tussen de van de koper ontvangen koopprijs en de boekwaarde geheel is toe te rekenen aan de ontwikkeling van de WEVAB, en daarmede geheel onder de landbouwvrijstelling valt.

Slotsom

4.9. De slotsom is dat het hoger beroep ongegrond is en dat de uitspraak van de rechtbank, met wijziging van gronden waar het de bewijslast betreft, dient te worden bevestigd.

5. Kosten

Het Hof acht termen aanwezig de inspecteur te veroordelen in de proceskosten die belanghebbende tot zijn verweer in de procedure voor het Hof heeft moeten maken. Op de voet van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht en met inachtneming van het Besluit proceskosten bestuursrecht wordt de vergoeding gesteld op 2 (voor proceshandelingen: 1 voor het verweerschrift en 1 voor het bijwonen van de zitting) x 1,5 (gewicht van de zaak) x € 322 (waarde per punt) = € 966.

6. Beslissing

De uitspraak is gedaan door mrs. J. den Boer, voorzitter, E.A.G. van der Ouderaa en H.E. Kostense, leden van de belastingkamer, in tegenwoordigheid van mr. M.H. Hogendoorn als griffier. De beslissing is op 8 juli 2010 in het openbaar uitgesproken.