Gerechtshof Amsterdam, 03-02-2011, BP4437, 04/03001

UITSPRAAK

op het beroep van X te Z, belanghebbende,

tegen

in één geschrift vervatte uitspraken van de Inspecteur van de Belastingdienst Utrecht-Gooi/kantoor Hilversum, de inspecteur.

1. Loop van het geding

1.1. Van belanghebbende is ter griffie een beroepschrift ontvangen op 27 juli 2004, ingediend door mr. G.J.M.E. de Bont (Hertoghs advocaten-belastingkundigen te Breda) als gemachtigde van belanghebbende. Het beroepschrift is aangevuld bij brief van 26 augustus 2004.

1.2. Het beroep is gericht tegen de uitspraken van de inspecteur betreffende de aan belanghebbende opgelegde navorderingsaanslagen in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (hierna: IB/PV) voor het jaar 1991 en in de vermogensbelasting (hierna: VB) voor het jaar 1992 (hierna: de navorderingsaanslagen), alsmede tegen de uitspraken betreffende de kwijtscheldingsbesluiten ter zake van de in de navorderingsaanslagen begrepen verhogingen (hierna: de kwijtscheldingsbesluiten). Voorts worden de beroepen geacht mede te zijn gericht tegen de uitspraken van de inspecteur betreffende de gelijktijdig met de navorderingsaanslagen genomen beschikkingen inzake in rekening gebrachte heffingsrente (hierna: de beschikkingen heffingsrente).

1.3. De navorderingsaanslagen IB/PV en VB belopen respectievelijk ƒ 56.704 en ƒ 7.768 aan belasting. Van de in de navorderingsaanslagen begrepen verhoging is geen kwijtschelding verleend. Na bezwaar zijn de navorderingsaanslagen, de kwijtscheldingsbesluiten en de beschikkingen heffingsrente bij de bestreden uitspraken, gedagtekend 15 juli 2004, gehandhaafd.

1.4. Het beroep strekt tot vernietiging van de uitspraken, de navorderingsaanslagen, de kwijtscheldingsbesluiten en de beschikkingen heffingsrente.

1.5. De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend, waarin hij concludeert tot het ongegrond verklaren van het beroep.

1.6. De inspecteur heeft bij brief van 2 november 2006 meegedeeld dat met belanghebbende overeenstemming is bereikt over de hoogte van de navorderingsaanslagen en dat de navorderingsaanslagen dienovereenkomstig zijn verminderd. Bij die brief heeft hij afschriften meegezonden van een brief van de gemachtigde gedagtekend 10 januari 2006 en van de inspecteur gedagtekend 24 november 2005. Een afschrift van deze stukken is bij brief van 7 november 2006 naar de wederpartij gezonden.

1.7. Naar aanleiding van een brief van 30 januari 2007 van de gemachtigde heeft de griffier de inspecteur bij brief van 2 februari 2007 verzocht stukken in te zenden. Een afschrift van dit verzoek is aan de gemachtigde gezonden. De inspecteur heeft de gevraagde stukken ingezonden bij brief van 6 februari 2007.

1.8. Bij brief van 2 februari 2007 heeft de gemachtigde nadere stukken ingezonden. Afschriften hiervan zijn op 5 februari 2007 naar de wederpartij gezonden.

1.9. Bij brief van 8 februari 2007 heeft de gemachtigde aangeboden bewijs te leveren door middel van het horen van getuigen. Een afschrift hiervan is op 9 februari 2007 naar de wederpartij gezonden.

1.10. Van het verhandelde ter zitting van 16 februari 2007 is proces-verbaal opgemaakt, waarvan een afschrift op 22 februari 2007 naar partijen is gezonden.

1.11. Bij brief van 7 juni 2007 heeft de gemachtigde een verzoek ingediend de staatssecretaris van Financiën te gelasten uitvoering te geven aan de uitspraak van de rechtbank Breda van 29 mei 2007, procedurenummer 06/3071 WOB. Dit verzoek is afgewezen bij brief van 12 juni 2007.

1.13. Bij brief van 3 augustus 2007 heeft de inspecteur gereageerd op de door de gemachtigde ter zitting van 16 februari 2007 overgelegde pleitnota. Een afschrift hiervan is op 10 augustus 2007 naar de wederpartij gezonden.

1.14. Op 24 augustus 2007 is F. van Boxtel gehoord als getuige. Het daarvan opgemaakte proces-verbaal is aan partijen uitgereikt ter zitting van 24 augustus 2007. Van het verhandelde op deze zitting is proces-verbaal opgemaakt, waarvan een afschrift op 7 april 2008 naar partijen is gezonden.

1.15. Op 10 juni 2010 heeft de griffier de uitnodiging voor de zitting van 10 september 2010 naar partijen gestuurd. De uitnodiging voor de gemachtigde is verzonden naar zijn bij de griffie bekende adres (De Bont advocaten te Amsterdam). De gemachtigde heeft bij brief van 18 juni 2010 aan de griffier bericht dat hij in de zaak van belanghebbende geen gemachtigde meer is. De griffier heeft de uitnodiging op 21 juni 2010 naar Hertoghs advocaten-belastingkundigen te Breda gezonden.

1.16. Bij faxbericht van 7 september 2010 heeft de inspecteur afschriften ingezonden van de beschikkingen van 30 juni 2006 waarbij de navorderingsaanslagen zijn verminderd.

1.17. Ter zitting van 10 september 2010 is mr. A.M.E. Nuyens verschenen als nieuwe gemachtigde van belanghebbende (hierna ook: de gemachtigde). Van het tijdens deze zitting verhandelde is proces-verbaal opgemaakt, waarvan een afschrift met deze uitspraak wordt meegezonden.

1.18. Na de sluiting van het onderzoek heeft de Eerste Meervoudige Belastingkamer het beroep verwezen naar de Twaalfde Enkelvoudige Belastingkamer.

2. Geschil

2.2. Met betrekking tot de hoogte van de navorderingsaanslagen zijn partijen tot overeenstemming gekomen.

3. Feiten

3.1. Door de inspecteur overgelegde fotokopieën van microfiches vermelden vier rekeningen met nummer 123456 ten name van ARIE X met een totaal saldo dat hoger is dan ƒ 500.000.

3.2. Tegen belanghebbende is op 30 oktober 2001 proces-verbaal opgemaakt in verband met het opzettelijk onjuist doen van aangiftes inkomstenbelasting voor de jaren 1997 tot en met 2000 en vermogensbelasting voor de jaren 1998 tot en met 2000. Dit strafbare feit is in december 2004 bewezen verklaard en belanghebbende is ter zake daarvan veroordeeld.

Gelet op het bovenstaande doe ik u hierbij een vragenformulier toekomen met het verzoek deze te beantwoorden vóór 1 oktober 2003."

De navorderingsaanslagen zijn opgelegd met dagtekening 14 november 2003.

3.4. Na het instellen van het beroep heeft de gemachtigde gegevens over de door belanghebbende aangehouden KB-Luxrekeningen verstrekt aan de inspecteur. Op grond van die gegevens heeft de inspecteur de in de navorderingsaanslag IB/PV begrepen correctie verminderd van ƒ 100.000 tot ƒ 66.639 en de in de navorderingsaanslag VB begrepen correctie van ƒ 1.000.000 tot ƒ 823.339. De in beide navorderingsaanslagen begrepen verhogingen zijn kwijtgescholden tot op 75%. Deze verminderingen en kwijtscheldingen zijn bij ambtshalve genomen beschikkingen van 30 juni 2006 verleend.

4. Standpunten van partijen en de onderzoeken ter zitting

Voor de standpunten van partijen en de onderzoeken ter zitting verwijst het Hof naar de gedingstukken.

5. Beoordeling van het geschil

Verzoek om getuigenverhoor

5.1. De gemachtigde heeft in de pleitnota ten behoeve van de zitting van 10 september 2010 verzocht de onder 1 genoemde getuigen opnieuw te horen nu na de zitting van 24 augustus 2007 de samenstelling van de Eerste Meervoudige Belastingkamer is gewijzigd, waardoor een lid van die kamer niet aanwezig is geweest bij de eerdere verhoren. Het Hof wijst dit verzoek af, reeds omdat de Meervoudige Belastingkamer de behandeling van het beroep heeft verwezen naar de Twaalfde Enkelvoudige Belastingkamer en het lid van die kamer bij de getuigenverhoren aanwezig is geweest in zijn hoedanigheid van voorzitter van de Eerste Meervoudige Belastingkamer.

Verlengde navorderingstermijn

5.2.1. De onderhavige navorderingsaanslagen zijn opgelegd ter zake van in het buitenland gehouden bankrekeningen en hebben betrekking op het jaar 1991 voor de IB/PV en op het jaar 1992 voor de VB. Zij zijn vastgesteld op 14 november 2003, derhalve bijna twaalf jaar na afloop van het tijdstip waarop de belastingschulden zijn ontstaan, te weten 1 januari 1992.

5.2.2. Voor het opleggen van deze navorderingsaanslagen heeft de inspecteur gebruik moeten maken van zijn in artikel 16, lid 4, AWR gegeven bevoegdheid. De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 26 februari 2010, nr. 43 050bis, geoordeeld dat deze bevoegdheid alleen mag worden gebruikt indien en voor zover daarbij de in artikel 16, lid 3, AWR gestelde termijn niet verder wordt overschreden dan met het tijdsverloop dat noodzakelijkerwijs is gemoeid met het verkrijgen van inlichtingen die nodig zijn voor het bepalen van de verschuldigde belasting en tevens met het met redelijke voortvarendheid voorbereiden en vaststellen van een aanslag aan de hand van de gegevens die de inspecteur ter beschikking staan.

5.2.3. Belanghebbende heeft gesteld dat de inspecteur voornoemd tijdsverloop heeft overschreden en mitsdien zijn in artikel 16, lid 4, AWR gegeven bevoegdheid niet meer mocht gebruiken. De inspecteur heeft dit betwist en met name ter zitting van 10 september 2010 - het onder 3.5 weergegeven - verslag gedaan van de wijze waarop het door de Belgische overheid verstrekken van gegevens over in Luxemburg gehouden bankrekeningen door personen met de Nederlandse nationaliteit uiteindelijk heeft geleid tot het opleggen van navorderingsaanslagen, waaronder de onderhavige. De inspecteur heeft er daarbij op gewezen dat ten aanzien van belastingplichtigen, zoals belanghebbende, jegens wie tevens een strafvervolging was ingesteld het fiscale onderzoek pas is gestart nadat het strafrechtelijke onderzoek was afgerond.

5.2.4. Uit de onder 3.2 beschreven feiten leidt het Hof af dat belanghebbende op de door de gemachtigde genoemde datum 16 oktober 2001 is geïdentificeerd als houder van rekeningen bij de KB-Luxbank. Gelet op hetgeen de inspecteur ter zitting van 10 september 2010 heeft verklaard omtrent het verloop van het identificatieproces dat heeft plaatsgevonden in het kader van het Rekeningenproject, welke verklaring het Hof aannemelijk acht, is naar het oordeel van het Hof tussen de ontvangst van de fotokopieën van de microfiches op 27 oktober 2000 en de identificatie van belanghebbende als rekeninghouder niet meer tijd verlopen dan noodzakelijkerwijs met die identificatie was gemoeid.

5.2.6. Ter zitting van 10 september 2010 heeft de inspecteur onweersproken verklaard dat hij pas eind juni 2003 in het bezit is gekomen van het proces-verbaal van het strafdossier doordat dit toen door de FIOD aan hem is toegezonden. Naar het oordeel van het Hof dient het tijdstip van ontvangst van dit proces-verbaal als uitgangspunt te worden genomen bij de beoordeling of de inspecteur de navorderingsaanslagen met redelijke voortvarendheid heeft voorbereid en vastgesteld. Uit de onder 3.3 beschreven feiten blijkt dat de inspecteur op 10 september 2003 aan belanghebbende schriftelijke vragen heeft gesteld en op 14 november 2003 de navorderingsaanslagen heeft opgelegd. Gelet op deze feiten kan niet geoordeeld worden dat tussen eind juni 2003 en 14 november 2003 meer tijd is verlopen dan noodzakelijkerwijs was gemoeid met het verkrijgen van de benodigde inlichtingen en het voorbereiden en vaststellen van de navorderingsaanslagen.

5.2.7. De gemachtigde heeft verzocht de in haar pleitnota voor de zitting van 10 september 2010 onder 1.18 genoemde getuigen (opnieuw) te horen. Uit de op dit verzoek gegeven toelichting blijkt dat de gemachtigde daarmee nadere feiten over het verloop van de ten aanzien van belanghebbende ingestelde strafrechtelijke en fiscale onderzoeken wil doen vaststellen. Uit het onder 5.2.5 overwogene vloeit voort dat het vaststellen van feiten aangaande het verloop van het strafrechtelijke onderzoek niet tot een andere beslissing zou kunnen leiden. Hetzelfde geldt voor het fiscale onderzoek, aangezien dit onderzoek dermate kort heeft geduurd dat reeds daarom een nader onderzoek naar het verloop ervan overbodig moet worden geacht.

5.2.8. Het onder 5.2.4 tot en met 5.2.7 overwogene leidt tot de slotsom, dat niet geoordeeld kan worden dat de - op 14 november 2003 vastgestelde -navorderingsaanslagen zijn opgelegd met een verdere overschrijding van de in artikel 16, lid 3, AWR bedoelde termijn dan nodig was in de door de Hoge Raad bedoelde zin. Het Hof verwerpt mitsdien de andersluidende stelling van belanghebbende. Met betrekking tot het onder 2.3 (a) omschreven geschilpunt is dus het gelijk aan de inspecteur.

Rechtmatigheid gebruik microfiches

5.3. De gemachtigde heeft zich beroepen op een vonnis van een rechtbank te Brussel, op grond waarvan, naar de gemachtigde stelt, de conclusie is gerechtvaardigd dat de microfiches, en dus ook de (fotokopieën van de) afdrukken daarvan, niet als bewijsmiddel mogen worden gebruikt. De inspecteur heeft deze conclusie betwist en voorts gesteld dat tegen het vonnis hoger beroep is ingesteld. Wat er ook moge zijn van het door partijen hieromtrent gestelde, het Hof ziet geen reden zijn oordeel over de rechtmatigheid van het gebruik van de microfiches als bewijsmiddel te wijzigen op de enkele grond dat een rechtbank te Brussel mogelijkerwijs anders heeft geoordeeld. Ook met betrekking tot het onder 2.3 (b) omschreven geschilpunt is dus het gelijk aan de inspecteur.

Slotsom met betrekking tot de enkelvoudige belasting

5.4. Het vorenoverwogene voert tot de slotsom dat er geen reden is voor vernietiging van de navorderingsaanslagen. Nu partijen het eens zijn over de vermindering van deze navorderingsaanslagen volstaat het Hof met de constatering dat de inspecteur deze verminderingen reeds ambtshalve heeft verleend.

Verhogingen

5.5.1. Het Hof acht aannemelijk dat belanghebbende wist dat een vordering uit hoofde van een KB-Luxrekening een bezitting voor de VB vormt en dat de inkomsten daaruit inkomsten uit vermogen vormen voor de IB. Het is daarom naar het oordeel van het Hof aan opzet van belanghebbende te wijten dat aanvankelijk over het tegoed en de inkomsten daaruit geen belasting is geheven. In dit verband acht het Hof mede van belang dat aannemelijk is dat belanghebbende er bewust voor heeft gekozen om een banktegoed aan te houden in een land waar een bankgeheim bestaat.

5.5.2. Het Hof verwerpt de stellingen van belanghebbende welke zijn omschreven onder 3.1 tot en met 3.32 in de pleitnotitie voor de zitting van 16 februari 2007. Het Hof verwijst voor zijn overwegingen dienaangaande naar de onderdelen 5.7.1.5 tot en met 5.7.1.12 van zijn uitspraak van 2 juli 2009 met kenmerk P04/03329 tot en met 04/03349.

5.5.3. Belanghebbende heeft gesteld dat de verhogingen volledig (hadden) moeten worden kwijtgescholden op grond van het bepaalde in paragraaf 19, lid 3, van de Leidraad administratieve boeten 1984. De inspecteur heeft daar tegenover onweersproken gesteld dat deze bepaling toepassing mist, omdat de opgelegde straf geen betrekking had op de jaren 1991 en 1992 en de strafrechter bij de straftoemeting met die jaren ook geen rekening heeft gehouden. Het Hof acht deze stelling van de inspecteur aannemelijk. Het beroep op de genoemde leidraad moet om die reden worden verworpen.

5.5.4. Na het instellen van het beroep heeft belanghebbende aan de inspecteur gegevens verstrekt over de door hem aangehouden KB-Luxrekening. Dit kan niet worden aangemerkt als het alsnog doen van een juiste en volledige aangifte, dan wel het alsnog verstrekken van juiste en volledige inlichtingen, gegevens of aanwijzingen voordat belanghebbende wist of redelijkerwijs moest vermoeden dat de inspecteur met de onjuistheid of onvolledigheid bekend was of bekend zou worden, in de zin van artikel 67n AWR. De omstandigheid dat tegen belanghebbende de onder 3.2 bedoelde strafvervolging liep, maakt dit niet anders.

5.5.5. Belanghebbende heeft voorts aangevoerd dat de enkelvoudige belasting lager zou uitvallen indien deze wordt berekend op de voet van de Wet inkomstenbelasting 2001, zodat de verhogingen in dezelfde mate moeten worden verlaagd. Hij beroept zich in dit verband op de tekst en de strekking van artikel 15, eerste lid, van het IVBPR, waarin is bepaald dat een verdachte bij verandering van regelgeving na het tijdstip waarop het feit is begaan, recht heeft op toepassing van de meest gunstige regeling. Het Hof verwerpt dit betoog, aangezien die bepaling slechts ziet op wijziging van bepalingen van strafrechtelijke aard en daarvan is hier geen sprake.

5.5.6. Het Hof verwerpt voorts de stelling van belanghebbende dat het opleggen van verhogingen voor zowel de IB/PV als de VB leidt tot een ongeoorloofde cumulatie van sancties. Het Hof verwijst in dit verband naar het arrest van de Hoge Raad van 22 juni 2007, nr. 42013, BNB 2007/292.

5.5.7. Belanghebbende heeft nog aangevoerd dat de inspecteur de verhogingen had dienen kwijt te schelden tot op 50%, zoals hij heeft gedaan bij belastingplichtigen die voorafgaand aan het opleggen van de navorderingsaanslagen openheid van zaken hebben gegeven. Het Hof verwerpt deze stelling en verwijst daartoe naar de onderdelen 5.7.2.8 tot en met 5.7.2.10 van voormelde uitspraak van 2 juli 2009.

5.5.8. Belanghebbende heeft gesteld dat bij het bepalen van de verhogingen alsnog rekening moet worden gehouden met zijn persoonlijke omstandigheden. Het Hof acht die omstandigheden evenwel niet van dien aard dat deze tot een verdere matiging van de verhogingen zouden moeten leiden.

5.5.9. Het bepalen van de gegrondheid van de aan belanghebbende opgelegde verhogingen dient ingevolge artikel 6 van het Europese verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) te geschieden binnen een redelijke termijn. Het is aan het Hof om te onderzoeken of deze termijn in acht is genomen.

5.5.10. Om de aanvang van de redelijke termijn te bepalen dient beoordeeld te worden, aan welke handeling van de inspecteur belanghebbende in redelijkheid de verwachting kon ontlenen dat aan hem verhogingen zouden worden opgelegd. Uit de vaststaande feiten vloeit voort dat de termijn in ieder geval voor of in november 2003 een aanvang heeft genomen. Hiervan uitgaande is de redelijke termijn in aanzienlijke mate is overschreden. In het midden kan dus blijven of de termijn wellicht reeds op een eerder tijdstip is aangevangen.

5.5.11. Uitgaande van deze aanvangsdatum van de termijn moet worden vastgesteld dat sinds die datum tot heden ruim 7 jaar zijn verstreken. Voor de vraag of en zo ja in hoeverre sprake is van overschrijding van de redelijke termijn dient gelet op het arrest van de Hoge Raad van 22 april 2005, nr. 37.984, BNB 2005/337, te worden beoordeeld in hoeverre bijzondere omstandigheden, zoals bedoeld in 4.5 van dit arrest, een langere termijn dan 2 jaar rechtvaardigen.

5.5.12. Ten aanzien van de vraag of zich in de beroepsfase bijzondere omstandigheden als voormeld hebben voorgedaan heeft het volgende te gelden. Naar 's Hofs oordeel maakt de problematiek van het Rekeningenproject naar aard en omvang (de behandeling van) de zaak ingewikkeld. Voorts is het vooronderzoek driemaal heropend voor nadere zittingen en tweemaal voor het horen van getuigen.

5.5.14. Voor het bieden van compensatie voor de uit de termijnoverschrijding voortvloeiende schending van artikel 6 EVRM hanteert het Hof de uitgangspunten als verwoord in de uitspraak van 2 juli 2009 met kenmerk P04/03329 t/m 04/03349, nu niet gebleken is van omstandigheden die een afwijking op deze uitgangspunten rechtvaardigen. Als zodanige omstandigheid is naar 's Hofs oordeel niet aan te merken de door de gemachtigde genoemde uitspraak van de rechtbank Breda van 21 juni 2010, LJN BN2491, waarbij een vermindering is verleend van 35%. De uitgangspunten brengen mee dat een overschrijding van de redelijke termijn met meer dan twee jaar niet tot een verdere matiging van de verhoging dan tot 80% leidt, zodat de verhoging per saldo dient te worden verminderd tot (80% van 75% =) 60%.

Heffingsrente

5.6. Belanghebbende heeft geen afzonderlijke grieven tegen de beschikkingen heffingsrente aangevoerd. Ook anderszins is het Hof niet gebleken dat de heffingsrente is berekend in strijd met de wettelijke bepalingen of enige andere rechtsregel. Derhalve bestaat geen aanleiding om de heffingsrente verder te verminderen dan overeenkomstig de vermindering van de navorderingsaanslagen.

6. Proceskosten

6.1. Nu het beroep gegrond is, acht het Hof termen aanwezig voor een kostenveroordeling op de voet van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht, zowel voor de beroepsfase als voor de bezwaarfase. De gemachtigde heeft om vergoeding van de kosten van bezwaar verzocht in zijn bezwaarschrift van 5 december 2003. De voor vergoeding in aanmerking komende kosten zijn opgenomen in artikel 1 van het Besluit proceskosten bestuursrecht (het Besluit).

6.2. Deze kosten dienen in het onderhavige geval te worden berekend op de voet van artikel 2, eerste lid, aanhef en onder a, van het Besluit, nu het Hof geen reden ziet deze bepaling buiten toepassing te laten. Het Hof verwerpt mitsdien het andersluidende standpunt van belanghebbende. Voor de toepassing van deze bepaling worden de onder kenmerk 04/03000 en 04/03001 ingeschreven beroepen, zowel voor de beroepsfase als voor de bezwaarfase als één zaak beschouwd, nu zij samenhangende zaken zijn in de zin van artikel 3, tweede lid, van het Besluit.

6.3. De enkele omstandigheid dat de onder 04/03073, 04/03074 en 05/00137 ingeschreven beroepen eveneens door de gemachtigde zijn ingediend en de zittingen voor alle beroepen op dezelfde data hebben plaatsgevonden, acht het Hof onvoldoende om ook die zaken en de onderhavige als samenhangende zaken te beschouwen. Wel acht het Hof de omstandigheid dat de getuigen zijn gehoord tijdens dan wel direct voorafgaand aan zittingen reden om voor deze verhoren geen afzonderlijke punten toe te kennen.

7. Beslissing

De uitspraak is gedaan op 3 februari 2011 door mr. O.B. Onnes, lid van de belastingkamer, in tegenwoordigheid van mr. E.G. van der Laan als griffier. De beslissing is op die datum in het openbaar uitgesproken.