Gerechtshof Amsterdam, 10-03-2011, BP7588, 09/00816

uitspraak: 10 maart 2011

uitspraak van de eerste meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

de heffingsambtenaar van de gemeente Medemblik, de heffingsambtenaar,

tegen de uitspraak in de zaak no. 08/805 RIOOLR van de rechtbank Alkmaar (hierna: de rechtbank) in het geding tussen

[X] te [Z], belanghebbende,

en

de heffingsambtenaar.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. De heffingsambtenaar heeft met dagtekening 30 april 2007 voor het jaar 2007 aan belanghebbende een aanslag rioolrecht van € 143,20 opgelegd voor het object [a-straat 1a] te [Z].

1.2. Na daartegen gemaakt bezwaar heeft de heffingsambtenaar bij uitspraak, gedagtekend 4 februari 2008, het bezwaar ongegrond verklaard.

1.3. Bij uitspraak van 19 november 2009 heeft de rechtbank het door belanghebbende ingestelde beroep gegrond verklaard en de uitspraak op bezwaar en de aanslag vernietigd.

1.5. De griffier heeft partijen op 24 november 2010 telefonisch meegedeeld dat een zitting achterwege zou blijven en dat de zaak op 14 januari 2011 in raadkamer zou worden behandeld. De heffingsambtenaar heeft vervolgens bij brief van 24 november 2010 medegedeeld dat hij nadere stukken zal indienen en alsnog verzocht om een onderzoek ter zitting.

1.6. Op 22 december 2010 zijn nadere stukken ontvangen van de heffingsambtenaar en op 28 december 2010 is een nader stuk ontvangen van belanghebbende.

1.7. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 14 januari 2011. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat met deze uitspraak wordt meegezonden.

2. Feiten

2.1. Belanghebbende is eigenaar en gebruiker van een perceel grond met een daarop gebouwde woning (hierna: de woning), plaatselijk bekend als [a-straat 1] te [Z] (gemeente Medemblik, tot 1 januari 2007 gemeente Wognum), alsmede van een perceel grond met een daarop gebouwde garagebox, plaatselijk bekend als [a-straat 1a] te [Z] (hierna: de garagebox). De garagebox en de woning zijn aangesloten op de gemeentelijke riolering.

2.2. De woning van belanghebbende is in 1970 gebouwd. Belanghebbende heeft de garagebox in 1974 gekocht. De garagebox maakt deel uit van een blok met garageboxen en is gelegen naast de tuin van de woning. Tussen de tuin en de garagebox ligt een strook grond van ongeveer anderhalve meter breed welke eigendom is van de gemeente en in gebruik is als openbaar pad.

2.3. De heffingsambtenaar heeft met dagtekening 30 april 2007 voor het jaar 2007 aan belanghebbende een aanslag rioolrecht van € 143,20 voor de woning opgelegd en tevens een aanslag rioolrecht van € 143,20 voor de garagebox.

2.4. Tot de stukken van het geding behoort een afschrift van een in de raadsvergadering van 3 december 2007 ingebracht voorstel van burgemeester en wethouders van de gemeente Medemblik met – voor zover hier van belang – de volgende inhoud:

3. Het oordeel van de rechtbank

De rechtbank heeft het beroep gegrond verklaard en onder 6 van haar uitspraak het volgende overwogen (waarbij belanghebbende is aangeduid als eiser):

“De rechtbank is van oordeel dat eisers woonhuis en garagebox naar de omstandigheden beoordeeld bij elkaar horen. De rechtbank acht daartoe van belang dat eisers garagebox in de directe nabijheid van zijn woning is gelegen en dat de garagebox dienstbaar is aan zijn woning. Dat eisers woning en garagebox op verschillende kadastrale percelen zijn gelegen, is voor de bepaling of er sprake is van één of meer eigendommen in de zin van de Verordening rioolrechten 2007 niet van belang. Ook acht de rechtbank niet relevant dat de garagebox niet direct grenst aan het perceel waarop eisers woning is gelegen, maar dat deze aansluiting wordt onderbroken door een strookje grond van circa 1,5 meter breed (doorgang naar een achter eisers tuin gelegen pad voor erfdienstbaarheden). Eiser heeft vanuit zijn tuin, via het bedoelde strookje grond, direct toegang tot zijn garagebox, zodat feitelijk geen sprake is van een andere situatie dan die waarin een woonhuis en garagebox op hetzelfde perceel zijn gelegen. De rechtbank is daarom van oordeel dat eisers woning en garagebox tezamen moeten worden aangemerkt als één eigendom, zodat ingevolgde de artikelen 4 en 5 van de Verordening op de rioolrechten 2007 slechts eenmaal rioolrecht kan worden geheven”.

4. Geschil in hoger beroep

5. Toepasselijke regelgeving

In de op 18 december 2006 door de raad van de gemeente Wognum vastgestelde en op 2 januari 2007 door de raad van de gemeente Medemblik bekrachtigde Verordening op de heffing en de invordering van rioolrechten 2007 (hierna: de Verordening) zijn - voor zover hier van belang - de volgende bepalingen opgenomen:

6. Beoordeling van het geschil

6.1.2. In het arrest van 15 februari 2008, nr. 41 036, LJN BC4328, heeft de Hoge Raad geoordeeld: ‘Het rioolrecht wordt ingevolge de Verordening geheven per eigendom. Onder eigendom wordt ingevolge artikel 1, aanhef en letter c, van de Verordening verstaan "een (...) onroerende zaak". Nu er geen aanwijzingen zijn voor een andere (welbepaalde) betekenis, dient het begrip 'zaak' te worden verstaan in de civielrechtelijke betekenis (vgl. HR 30 september 2005, nr. 40315, BNB 2006/22 en HR 17 november 2006, nr. 41485, BNB 2007/48). De Verordening bevat geen bepaling op grond waarvan voor de toepassing ervan afzonderlijke zaken (in de civielrechtelijke betekenis ervan) tezamen als één eigendom mogen worden aangemerkt. Wel bevat de Verordening in het slot van artikel 3 een samenstelbepaling voor zelfstandige gedeelten van een eigendom/zaak. Aan die bepaling, (…) wordt pas toegekomen indien die woning en de bedrijfsgebouwen geen afzonderlijke zaken zijn (in de civielrechtelijke betekenis ervan), maar (zelfstandige) gedeelten van één zaak.’

6.1.3. Uit de feiten en de gedingstukken leidt het Hof af dat de garagebox en de woning elk op een afzonderlijk perceel zijn gelegen en onafhankelijk van elkaar zijn te gebruiken. De garagebox en de woning kunnen als afzonderlijke zaken worden overgedragen. Naar het oordeel van het Hof moeten de garagebox en de woning daarom in civielrechtelijke zin worden aangemerkt als zelfstandige zaken. Nu in de Verordening geen bepaling is opgenomen waardoor twee afzonderlijke zaken (in de civielrechtelijke betekenis ervan) tezamen als één eigendom mogen worden aangemerkt, vormen de garagebox en de woning elk voor zich een eigendom in de zin van artikel 1, onderdeel c, van de Verordening. Uit artikel 4 van de Verordening volgt dat het rioolrecht per eigendom is verschuldigd.

6.1.4. Het Hof is van oordeel dat in de uitspraak van de rechtbank is uitgegaan van een onjuiste rechtsopvatting. Niet doorslaggevend is of het woonhuis en de garagebox naar de omstandigheden beoordeeld bij elkaar horen. Alleen indien en voor zover sprake zou zijn van gedeelten van één eigendom die tezamen als een geheel worden gebruikt, zouden op grond van art. 3 van de Verordening die gedeelten als één eigendom kunnen worden aangemerkt. Dit artikel heeft echter geen betekenis als het, zoals in het geval van belanghebbende, gaat om twee afzonderlijke eigendommen.

6.1.5. Belanghebbende neemt het standpunt in dat voor de vraag of sprake is van één eigendom, moet worden aangesloten bij de Wet waardering onroerende zaken en dat zijn woonhuis, bijkeuken/schuur, tuin en garagebox naar de omstandigheden beoordeeld bij elkaar horen. Ook in de zin van artikel 3.111 Wet inkomstenbelasting 2001 is, aldus belanghebbende, zijn garagebox een aanhorigheid. Belanghebbende gaat er echter ten onrechte vanuit dat in de door hem genoemde wetten aanknopingspunten kunnen worden gevonden voor de vraag of rioolrecht kan worden geheven voor de garagebox. Voor het rioolrecht geldt alleen de Verordening en aan de bepalingen van de Wet waardering onroerende zaken en Wet inkomstenbelasting 2001 komt, zoals volgt uit het in 6.1.2 vermelde arrest van de Hoge Raad, geen betekenis toe.

6.2.2. De door belanghebbende bedoelde situaties zijn feitelijk en rechtens echter niet gelijk te stellen met die van hem. Belanghebbende kan immers, zo is hiervoor reeds overwogen, de garage afzonderlijk van zijn woning overdragen. Splitsing van zijn perceel is hiervoor niet nodig. Gesteld noch gebleken is dat de heffingsambtenaar in andere gevallen, zoals dat van belanghebbende, heeft afgezien van heffing van rioolrecht. In de gemeente wordt aldus voor alle zelfstandige garageboxen evenveel geheven, ongeacht de afstand tot de woning van de eigenaar van de garagebox en ongeacht de vraag of er sprake is van een woning in eigendom of een huurwoning. Het Hof is daarom van oordeel dat geen sprake is van strijd met het gelijkheidsbeginsel.

6.3.2. De bevoegdheid tot het vaststellen van tarieven komt op grond van artikel 216 van de Gemeentewet toe aan de raad van de gemeente Medemblik. Het staat de belastingrechter niet vrij om over de hoogte van het tarief te oordelen, tenzij het tarief leidt tot een willekeurige en onredelijke belastingheffing waarop de wetgever bij het aan de lagere overheden toekennen van de bevoegdheid tot het heffen van rechten niet het oog kan hebben gehad.

6.3.3. Uit artikel 2, eerste lid, van de Verordening volgt dat belastingplicht ontstaat als een eigendom direct of indirect is aangesloten op de gemeentelijke riolering. De mate waarin van die riolering gebruik wordt gemaakt voor het afvoeren van water is niet van belang voor de hoogte van het tarief. Van de gemeentelijke wetgever kan, mede gelet op de betrekkelijk geringe hoogte van het per eigendom verschuldigde bedrag, niet worden verlangd dat hij voor specifieke (categorieën) eigendommen onderscheid maakt naar de mate van de hoeveelheid af te voeren water en de hoogte van het tarief daarop afstemt. Het ontbreken van een dergelijk onderscheid in het tarief leidt niet tot een willekeurige en onredelijke belastingheffing, die de wetgever niet op het oog kan hebben gehad.

6.4. Belanghebbende stelt dat tot en met 2006 geen rioolrecht voor de garagebox is geheven en dat de gemeente de wijziging van de regelgeving op dit punt vooraf had moeten melden. Het Hof is van oordeel dat deze klacht evenmin kan slagen. Niet gesteld of gebleken is dat de Verordening niet vooraf op de voorgeschreven wijze is bekendgemaakt. De door belanghebbende gestelde onbekendheid van hem met de wijziging brengt niet mee dat de gemeente Medemblik niet bevoegd was om de aanslag voor de garagebox op te leggen. Ook het feit dat het tarief voor garageboxen voor het jaar 2008 is verlaagd, brengt niet mee dat het tarief voor 2007 onverbindend is.

6.5. Tot slot overweegt het Hof dat het aan de raad van de gemeente is om een coulance- of restitutieregeling in te voeren. De belastingrechter is hiertoe niet bevoegd.

5. Kosten

Gelet op de omstandigheid dat de heffingsambtenaar om een mondelinge behandeling heeft verzocht nadat beide partijen hadden afgezien van een zitting acht het Hof termen aanwezig voor een veroordeling in de kosten op de voet van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht. Met inachtneming van het Besluit proceskosten bestuursrecht wordt die vergoeding gesteld op de reiskosten per openbaar vervoer [Z] - Amsterdam, door het Hof begroot op € 21.

6. Beslissing

De uitspraak is gedaan door mrs. O.B. Onnes, voorzitter van de belastingkamer, en J.P.F. Slijpen en A.P.M. van Rijn, leden, in tegenwoordigheid van mr. J. Couperus, als griffier. De beslissing is op 10 maart 2011 in het openbaar uitgesproken.