Gerechtshof Amsterdam, 10-03-2011, BP8969, 09/00745

uitspraak van de tweede meervoudige Belastingkamer

op het hoger beroep van

tegen de uitspraak in de zaak met kenmerk AWB 09/1871 van de rechtbank Haarlem (hierna: de rechtbank) van 6 oktober 2009 in het geding tussen

belanghebbende

en

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. De inspecteur heeft met dagtekening 12 februari 2009 aan belanghebbende een voorlopige aanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen opgelegd voor het jaar 2008, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 11.847 en een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 35.600.

1.2. Belanghebbende heeft tegen deze voorlopige aanslag bezwaar gemaakt en daarbij verzocht om een kostenvergoeding als bedoeld in artikel 7:15 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb)

1.3. De inspecteur heeft bij uitspraak van 24 februari 2009 het verzoek om een kostenvergoeding afgewezen; de voorlopige aanslag is verminderd bij geschrift van 14 maart 2009.

1.4. Bij brief van 8 april 2009, ingekomen bij de rechtbank op 9 april 2009, heeft belanghebbende een beroepschrift ingediend tegen de onder 1.3. vermelde uitspraak.

1.5. Bij uitspraak van 6 oktober 2009 heeft de rechtbank het door belanghebbende ingestelde beroep ongegrond verklaard. Het tegen deze uitspraak ingestelde hoger beroep is bij het Hof ingekomen op 16 november 2009. De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend. Op 31 december 2010 is van belanghebbende een nader stuk ontvangen, waarvan een afschrift naar de inspecteur is gezonden.

1.6. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 1 februari 2011. Van het verhandelde is een proces-verbaal opgemaakt dat met deze uitspraak is meegezonden.

2. Feiten

2.1. Belanghebbende heeft voor de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor het jaar 2007 aangifte gedaan van een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 11.847 en een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 35.600. De aanslag is conform de aangifte vastgesteld, waarbij het uitgekeerde dividend werd belast naar een tarief van 22%.

2.2. Met dagtekening 12 februari 2009 is aan belanghebbende over het jaar 2008 een voorlopige aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen opgelegd. Deze aanslag is met behulp van het computersysteem van de inspecteur automatisch vastgesteld en is gebaseerd op de bij de inspecteur bekende gegevens uit het meest recente belastingjaar, waaronder de dividenduitkering van € 35.600 in 2007.

2.3. Belanghebbende heeft met dagtekening 18 februari 2009 bezwaar gemaakt tegen de voorlopige aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen over het jaar 2008. In het bezwaarschrift vermeldde zij onder meer het volgende :

2.5. Over de jaren 2001 tot en met 2006 heeft belanghebbende van de vennootschap waarin zij de aandelen houdt geen dividend uitgekeerd gekregen. Belanghebbende heeft in die jaren evenmin andere voordelen uit aanmerkelijk belang genoten.

2.6. Belanghebbende heeft in 2007 dividend uitgekeerd gekregen om gebruik te maken van het in dat jaar eenmalig verlaagde tarief van 22% voor inkomen uit aanmerkelijk belang.

3. Het oordeel van de rechtbank

De rechtbank heeft het beroep ongegrond verklaard, en heeft daartoe het volgende overwogen, waarbij belanghebbende is aangeduid als eiseres en de inspecteur als verweerder:

4.4. Deze hiervoor bedoelde marge komt verweerder echter niet onbeperkt toe. Ook bij het vaststellen van de hoogte van een vermoedelijke belastingschuld zal verweerder de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht dienen te nemen. Meer in het bijzonder zal de vaststelling van de hoogte van de ‘vermoedelijke’ belastingschuld in alle redelijkheid dienen te geschieden.

4.5. Verweerder heeft de litigieuze voorlopige aanslag opgelegd aan de hand van de voor hem bekende gegevens uit het meest recente belastingjaar. In dat jaar werd door eiseres een dividenduitkering genoten die zich, naar later blijkt, in het onderhavige jaar niet heeft voorgedaan. Bij de vraag of de in geschil zijnde voorlopige aanslag is opgelegd binnen de hiervoor genoemde marge is naar het oordeel van de rechtbank van belang of er feiten of omstandigheden aanwezig zijn waardoor verweerder redelijkerwijs had kunnen vermoeden dat deze dividenduitkering zich in het onderhavige belastingjaar vermoedelijk niet, althans naar een lager bedrag, zou voordoen.

4.6. Eiseres stelt in dit verband dat in de onderhavige situatie de dividenduitkering als incidentele inkomsten moeten worden beschouwd en dat verweerder bij het opleggen van een voorlopige aanslag voor een volgend jaar geen rekening had mogen houden met deze (incidentele) inkomsten. De rechtbank kan eiseres niet volgen in haar stelling. Verweerder kan immers niet uit de ingediende aangifte ib/pvv over 2007 afleiden dat de dividenduitkering eenmalig was. Van verweerder kan daarom in redelijkheid niet worden verlangd dat hij bij het opleggen van de voorlopige aanslag 2008 rekening houdt met het mogelijk incidentele karakter van de dividenduitkering in 2007, te meer nu het ook niet ongebruikelijk is dat aanmerkelijk belanghouders dividenduitkeringen ontvangen van de vennootschap waarin zij een aanmerkelijk belang hebben, ook al was daarvan in het onderhavige geval tot en met 2006 geen sprake. Zowel de omstandigheid dat in 2007 het tarief voor inkomsten uit aanmerkelijk belang eenmalig lager was, als de omstandigheid dat verweerder uit de balansresultaten uit de BV eenvoudig had kunnen opmaken dat een dergelijke dividenduitkering zich in het onderhavige jaar niet nogmaals zou kunnen voordoen, maakt het oordeel van de rechtbank niet anders.

4.7. Voorzover eiserses zich nog op het standpunt heeft bedoeld te stellen dat uit artikel 23, tweede lid en sub b, URAWR volgt dat verweerder bij de afweging al dan niet een voorlopige aanslag 2008 op te leggen, rekening diende te houden met de voor één jaar geldende wettelijke tariefverlaging in box 2 in 2007 en aldus rekening diende te houden met de omstandigheid dat de dividenduitkering in 2007 een eenmalige aangelegenheid zou zijn, verwerpt de rechtbank dit standpunt. Genoemde bepaling ziet niet zozeer op omstandigheden waarvan verweerder geen wetenschap draagt, zoals het al of niet uitkeren van dividend in enig jaar, maar veeleer op de omstandigheid dat verweerder bij het opleggen van de voorlopige aanslag ib/pvv 2008 rekening kan houden met het ten opzichte van 2007 gewijzigde tarief ter zake van inkomen uit aanmerkelijk belang (2008: 25%, 2007 22% tot een bedrag van € 250.000), hetgeen verweerder ook heeft gedaan. Een verdergaand rekening houden met het dividendverleden kan van verweerder in de gegeven omstandigheden niet worden verwacht.”

4. Geschil in hoger beroep

In geschil is of belanghebbende aanspraak kan maken op een vergoeding van de kosten van bezwaar als bedoeld in artikel 7:15, tweede lid, van de Awb. Het geschil spitst zich toe op de vraag of de herroeping van de voorlopige aanslag heeft plaatsgevonden wegens aan de inspecteur te wijten onrechtmatigheid.

5. Standpunten van partijen

Voor de standpunten van partijen wordt verwezen naar de stukken van het geding en het proces-verbaal van het verhandelde ter zitting op 1 februari 2011, dat met deze uitspraak wordt meegezonden.

6. Relevante wettelijke bepalingen

6.1. Artikel 7:15, leden 2 en 3, van de Awb luidt, voor zover hier van belang:

2. De kosten, die de belanghebbende in verband met de behandeling van het bezwaar redelijkerwijs heeft moeten maken, worden door het bestuursorgaan uitsluitend vergoed op verzoek van de belanghebbende voorzover het bestreden besluit wordt herroepen wegens aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid.

3. (…) Het bestuursorgaan beslist op het verzoek bij de beslissing op het bezwaar.

6.2. Artikel 13, lid 1, van de Algemene wet inzake rijksbelasting luidt:

“1. Ingeval de grootte van de belastingschuld eerst kan worden vastgesteld na afloop van het tijdvak waarover de belasting wordt geheven, kan de inspecteur volgens bij ministeriële regeling te stellen regels aan de belastingplichtige een voorlopige aanslag opleggen tot ten hoogste het bedrag waarop de aanslag, met toepassing van de in artikel 15 voorgeschreven verrekening van de voorlopige aanslagen en de in de belastingwet aangewezen voorheffingen, vermoedelijk zal worden vastgesteld.”

6.3. Artikel 23, lid 1 en lid 2 van de Uitvoeringsregeling Algemene wet inzake rijksbelastingen 1994 (Uitvoeringsregeling AWR) luiden, voor zover van belang, onder meer als volgt:

6.4. Artikel 2.12 van de Wet op inkomstenbelasting 2001 (tekst 2007) luidt:

“Artikel 2.12. Tarief belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang

De belasting op het belastbare inkomen uit aanmerkelijk belang (afdeling 4.1 respectievelijk afdeling 7.3) bedraagt 22%, met dien verstande dat de belasting 25% bedraagt op het gedeelte van dit inkomen dat € 250 000 te boven gaat.”

7. Beoordeling van het geschil

“Met betrekking tot de fiscale beschikkingen is ervan uitgegaan dat jaarlijks ongeveer 100.000 bezwaarschriften geheel of gedeeltelijk worden toegewezen, waarbij door een derde beroepsmatig rechtsbijstand is verleend, die voor toepassing van een kostenvergoeding in het kader van het Besluit proceskosten bestuursrecht in aanmerking komen. (...) De bezwaarschriften gericht tegen een voorlopige aanslag op grond van art. 13 Algemene wet rijksbelastingen behoren daar in beginsel niet toe. Voorlopige aanslagen voldoen niet aan het hiervoor genoemde vergoedingscriterium, zoals dat is vastgesteld in art. 7:15 lid 2 Awb. Voorlopige aanslagen zijn namelijk gebaseerd op schattingen omdat de grootte van de belastingschuld pas kan worden vastgesteld na afloop van het tijdvak waarover de belasting wordt geheven. Indien een voorlopige aanslag wordt herroepen, na indiening van een bezwaarschrift is er in beginsel geen sprake van onrechtmatigheid.”

7.4. Uit het vorenoverwogene volgt niet dat de inspecteur een onbeperkte beslissingsmarge toekomt bij het opleggen van voorlopige aanslagen. Ook bij het vaststellen van de hoogte van een vermoedelijke belastingschuld dient de inspecteur de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht te nemen. Meer in het bijzonder zal de vaststelling van de hoogte van de vermoedelijke belastingschuld zorgvuldig dienen te geschieden.

7.6. De hiervoor vastgestelde schending van het zorgvuldigheidsbeginsel bij de uitoefening van de bevoegdheden die de inspecteur ontleent aan artikel 13 van de AWR in samenhang met artikel 23 van de Uitvoeringsregeling AWR, levert een onrechtmatigheid op als bedoeld in artikel 7:15, lid 2, van de Awb. De stelling van de inspecteur dat een voorlopige aanslag naar zijn aard een voorlopig karakter heeft en dat bij de vaststelling van een voorlopige aanslag van de zijde van de Belastingdienst geen grondig onderzoek plaatsvindt - wat hier ook van zij - doet aan het vorenoverwogene niet af. Er is aanleiding om van het in vorengenoemde Nota van Toelichting geformuleerde beginsel af te wijken.

7.7. Het hoger beroep is gegrond. Het Hof stelt de vergoeding voor de kosten van bezwaar vast op € 161 (waarde per punt) x 1 (punt) x 0,5 (gewicht) = € 80,50.

8. Proceskosten en griffierecht

8.1. Het Hof acht termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht. De kosten worden vastgesteld op 2 (beroepschrift bij de rechtbank en verschijnen ter zitting) x 1 (gewicht) x € 322 = € 644, 2 (hoger beroep en verschijnen ter zitting) x 1 (gewicht) x € 437 = € 874, en 80,50 (bezwaarkosten), zodat in totaal voor vergoeding in aanmerking komt € 1.598,50. Het Hof ziet, anders dan de inspecteur stelt, geen aanleiding om te oordelen dat het gewicht van de zaak zeer licht is.

8.2. Ook het griffierecht in beide instanties, € 41 en € 110, dient aan belanghebbende te worden vergoed.

9. De beslissing

De uitspraak is gedaan door mrs. A. Bijlsma, voorzitter, A.P.M. van Rijn en B.A. van Brummelen, leden van de belastingkamer, in tegenwoordigheid van de griffier. De beslissing is op 10 maart 2011 in het openbaar uitgesproken.