Gerechtshof Amsterdam, 07-07-2011, BR4677, 09/00686

7 juli 2011

uitspraak van de vierde meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

de inspecteur van de Belastingdienst Holland-Noord/kantoor Hoorn, de inspecteur,

en het incidenteel hoger beroep van

[X], wonende te [Z], belanghebbende,

tegen de uitspraak in de zaak met kenmerk AWB 08/6820 van de rechtbank Haarlem (hierna: de rechtbank) in het geding tussen

belanghebbende

en

de inspecteur.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. De inspecteur heeft met dagtekening 7 september 2007 aan belanghebbende voor het jaar 2004 een aanslag inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (hierna: IB/PVV) opgelegd berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 30.780.

1.2. Na het tegen de aanslag gemaakt bezwaar heeft de inspecteur bij uitspraak, gedagtekend 6 oktober 2008, de aanslag verminderd tot een berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 30.240.

1.3. Bij uitspraak van 31 augustus 2009, verzonden op 14 september 2009, heeft de rechtbank het door belanghebbende ingestelde beroep tegen de uitspraak op bezwaar gegrond verklaard en de inspecteur opgedragen om met inachtneming van deze uitspraak opnieuw uitspraak op bezwaar te doen, met nevenbeslissingen als in die uitspraak vermeld.

1.4. Het tegen deze uitspraak door de inspecteur ingestelde hoger beroep is bij het Hof ingekomen op 14 oktober 2009. Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend en daarbij tevens incidenteel hoger beroep ingesteld. De inspecteur heeft op het incidenteel hoger beroep van belanghebbende gereageerd bij brief van 29 januari 2010.

1.5. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 21 juni 2011. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat met deze uitspraak wordt meegezonden.

2. Feiten

2.1.1. De rechtbank heeft in haar uitspraak de navolgende feiten vastgesteld waarbij belanghebbende is aangeduid als eiser en de inspecteur als verweerder.

“2.1. In zijn aangifte heeft eiser geconcludeerd tot een verzamelinkomen van € 11.120. Bij de aanslagregeling heeft verweerder de aangegeven negatieve inkomsten eigen woning ad € 5.955, alsmede de persoonsgebonden aftrekposten alimentatie ad € 4.524 en buitengewone uitgaven ad € 9.181 gecorrigeerd. In de uitspraak op bezwaar heeft verweerder alsnog een aftrekpost (levensonderhoud kinderen) ter grootte van € 540 geaccepteerd.

2.2. Eiser is gehuwd geweest met [A]. De uit het huwelijk geboren [B] (hierna: de zoon) verblijft bij zijn moeder. De ex-echtgenote en de zoon bewonen de voormalige echtelijke woning, [C-straat 1] te [D]. Op deze woning rust een hypotheek ter grootte van € 226.890 op 31 december 2002. Eiser en zijn voormalige echtgenote waren in 2004 tezamen ook eigenaar van de woning in aanbouw [E-straat 2] te [D]. Op deze woning rustte een hypotheek ter grootte van € 340.335.

2.3. Bij beslissing voor de duur van de scheidingsprocedure van 17 maart 2003 heeft de rechtbank Zwolle onder meer beslist dat [A] bij uitsluiting gerechtigd is tot het gebruik van de echtelijke woning, gelegen aan de [C-straat 1] te [D]. Voorts is beslist dat de zoon aan de vrouw wordt toevertrouwd.

2.3. Bij beschikking van 21 januari 2004 heeft de rechtbank Zwolle onder meer bepaald dat de man (eiser) met onmiddellijke ingang voor de duur dat de woning aan de [E-straat] nog niet zal zijn verkocht en geleverd en de vrouw de hypotheeklasten van de echtelijke woning aan de [C-straat] en de man en de vrouw ieder de helft van de hypotheeklasten van de woning in de [E-straat] dragen een bedrag van € 377 (zegge driehonderdzevenenzeventig euro) per maand telkens bij vooruitbetaling aan de vrouw zal voldoen als voorlopige bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding van de minderjarige en dat de man met ingang vanaf het moment dat de woning aan de [E-straat] is verkocht en geleverd en de vrouw de hypotheeklasten van de echtelijke woning aan de [C-straat] draagt een bedrag van € 561 (zegge vijfhonderdeneenenzestig euro) per maand telkens bij vooruitbetaling aan de vrouw zal voldoen als voorlopige bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding van de minderjarige.

2.4. De woning aan de [E-straat] is op 1 maart 2005 geleverd. Deze woning is daaraan voorafgaand niet door eiser of door zijn gewezen echtgenote bewoond geweest.”

2.2.1. Partijen hebben ter zitting desgevraagd verklaard dat de hierboven weergegeven feiten door de rechtbank correct zijn vastgesteld. In aanvulling hierop stelt het Hof nog het volgende vast.

2.2.2. In 2004 leefden belanghebbende en [A] (hierna de ex-echtgenote) duurzaam gescheiden.

2.2.4. Belanghebbende heeft hoger beroep ingesteld tegen de beschikking van 21 januari 2004 van de rechtbank Zwolle. Het Gerechtshof te Arnhem heeft bij beschikking van 7 september 2004, voor zover van belang, lagere bijdragen (van belanghebbende aan zijn ex-echtgenote) in de kosten van verzorging en opvoeding van [B] (hierna: de zoon) vastgesteld. In dit hoger beroep was niet in geschil dat de hypotheeklasten voor de [C-straat] door de ex-echtgenote worden gedragen.

3. Geschil in principaal en incidenteel hoger beroep

3.1. Evenals bij de rechtbank is bij het Hof in geschil of belanghebbende recht heeft op aftrek van de rente ter zake van de hypotheek van de woningen aan de [C-straat] respectievelijk de [E-straat] en, zo ja, tot welk bedrag. Ook is in geschil de vraag of belanghebbende recht heeft op overige geclaimde aftrekposten.

3.2. Belanghebbende concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de rechtbank, gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraak op bezwaar en vermindering van de belastingaanslag.

3.3. De inspecteur concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de rechtbank en ongegrondverklaring van het beroep.

4. Beoordeling van het geschil

4.2. Van bij het bepalen van de belastbare inkomsten uit eigen woning in aanmerking te nemen aftrekbare kosten is echter alleen sprake indien met betrekking tot die woning de kosten en lasten op de betreffende belastingplichtige of zijn partner drukken (vgl. art. 3.110 van de Wet IB 2001). Nu de (ex)-echtgenote en belanghebbende in het onderhavige jaar duurzaam gescheiden leefden zijn zij niet als partners in de zin van artikel 1.2 van de Wet IB 2001 aan te merken en dient te worden beoordeeld of de kosten en lasten van de woning aan de [C-straat] op belanghebbende hebben gedrukt in het onderhavige jaar.

4.6. Belanghebbende stelt dat hij, ook na de relatiebreuk met zijn ex-echtgenote in 2002/2003, de intentie heeft gehad de woning aan de [E-straat] te gaan bewonen en hij aldus recht heeft op aftrek van de door hem betaalde rentekosten ( artikel 3.120 Wet IB 2001 in samenhang met 3.111, derde lid, van de Wet IB 2001). In dit verband heeft hij onder meer verwezen naar stukken opgemaakt in het kader van echtscheidingsprocedure, een brief van 27 september 2004 van belanghebbende aan [G] (hypotheeknemer [E-straat 2]) waarin belanghebbende verzoekt om te bepalen of hij de hypotheek kan overnemen. Ook betoogt belanghebbende dat de intentie kan worden afgeleid uit de omstandigheid dat zijn werkgever in de buurt van de [E-straat] gevestigd was en hij aldus een geringe woon-werkreistijd zou hebben, hij in 2004 verbleef bij familie en belang had bij een eigen plek en hij al werkzaamheden in de tuin van de [E-straat] verrichte en enig meubilair en stoffering (o.a. gordijnen) naar de [E-straat] had gebracht.

4.7. Voorts heeft belanghebbende getuigenbewijs (in de persoon van de aannemer van de [E-straat] en de aspirant-buurman in de [E-straat]) aangeboden voor de stelling dat hij en zijn ex-echtgenote (tezamen) de bedoeling hadden om er samen te gaan wonen. Nu het Hof aannemelijk acht dat belanghebbende en zijn ex-echtgenote (voor de breuk in 2002/2003) de intentie hadden om in de [E-straat] te gaan wonen passeert het Hof dit aanbod.

4.10. Aftrek als onderhoudsverplichting is niet mogelijk indien het gaat om uitkeringen aan bloed- of aanverwanten in de rechte lijn of in de tweede graad van de zijlijn (artikel 6.3, eerste lid, aanhef en onderdeel a, van de Wet IB 2001). Uit de beschikking van 21 januari 2004 van de rechtbank Zwolle en de beschikking van het Gerechtshof te Arnhem van 7 september 2004 volgt dat voor belanghebbende alleen bijdragen in de kosten van verzorging en opvoeding van de zoon zijn vastgesteld. Voorts is ook overigens niet aannemelijk geworden dat belanghebbende een alimentatieverplichting jegens zijn ex-echtgenote had en uit dien hoofde betalingen heeft gedaan. Aldus komt belanghebbende ter zake geen aftrek toe.

4.11. In de aangifte IB/PVV 2004 heeft belanghebbende onder de overige buitengewone uitgaven onder meer een bedrag van € 9.181 opgenomen. Belanghebbende heeft gesteld dat dit in aftrek gebrachte bedrag ziet op de op advocaatkosten welke zijn gemaakt met het oog op het voor belanghebbende verkrijgen van alimentatie.

4.12. De door belanghebbende genoemde kosten kunnen bij de alimentatiegerechtigde in aftrek worden toegelaten indien de kosten zijn gemaakt ten behoeve van een met succes gevolgde procedure ter verkrijging van alimentatie, niet zijnde kinderalimentatie. Nu belanghebbende geen (recht op) alimentatie heeft verkregen is geen sprake van een met succes gevolgde procedure(s) ter verkrijging van alimentatie en heeft belanghebbende reeds daarom geen recht op aftrek voor de advocaatkosten.

Slotsom

De slotsom is dat het hoger beroep van de inspecteur gegrond is en de uitspraak van de rechtbank moet worden vernietigd. Het incidenteel hoger beroep van belanghebbende slaagt niet. Doende wat de rechtbank had moeten doen zal het Hof het beroep ongegrond verklaren.

5. Kosten

Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de kosten op de voet van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht.

6. Beslissing

De uitspraak is gedaan door mrs. M.J. Leijdekker, voorzitter, J.P.A. Boersma en F.J.P.M. Haas, leden van de belastingkamer, in tegenwoordigheid van mr. M.H. Hogendoorn als griffier. De beslissing is op 7 juli 2011 in het openbaar uitgesproken.