Gerechtshof Amsterdam, 04-08-2011, BR5226, 07/00722 t/m 07/00740

datum uitspraak: 4 augustus 2011

uitspraak van de eerste meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

tegen de uitspraken in de zaken met kenmerk AWB 06/6643 t/m 06/6661 van de rechtbank Haarlem (hierna: de rechtbank) in het geding tussen

en

de inspecteur.

1. Ontstaan en loop van het geding

De inspecteur heeft navorderingsaanslagen in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (IB/PV) opgelegd voor de jaren 1992 tot en met 2001 en een aanslag IB/PV voor het jaar 2002, alsmede navorderingsaanslagen in de vermogensbelasting (VB) voor de jaren 1993 tot en met 2000. De (navorderings)aanslagen zijn hierna onder 2.3 nader gespecificeerd.

Na daartegen gemaakt bezwaar heeft de inspecteur bij uitspraken van 1 mei 2006 de (navorderings)aanslagen gehandhaafd.

Bij uitspraak van 6 september 2007 heeft de rechtbank het door belanghebbenden ingestelde beroep gegrond verklaard en de navorderingsaanslagen, waaronder kennelijk tevens werd verstaan de aanslag IB/PV voor het jaar 2002, vernietigd.

Het tegen deze uitspraak door de inspecteur ingestelde hoger beroep is bij het Hof ingekomen op 1 oktober 2007 en aangevuld bij brief van 3 december 2007. Belanghebbenden hebben een verweerschrift ingediend.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 21 februari 2011. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt, waarvan een afschrift bij brief van 25 februari 2011 aan partijen is gezonden.

In de ontwikkeling van het geschil in hoger beroep vindt het Hof aanleiding de feiten als volgt vast te stellen:

2.2.1. Met dagtekening 27 oktober 2004 zijn aan de erven opgelegd navorderingsaanslagen IB/PV voor de jaren 1996, 1997, 1998, 1999, 2000 en 2001, alsmede navorderingsaanslagen VB voor de jaren 1997, 1998, 1999 en 2000.

2.2.2. Met dagtekening 26 november 2004 zijn aan de erven opgelegd navorderingsaanslagen IB/PV voor de jaren 1992, 1993, 1994 en 1995, alsmede navorderingsaanslagen VB voor de jaren 1993, 1994, 1995, 1996.

2.3.1. De navorderingsaanslagen IB/PV 1992 tot en met 2000 zijn berekend naar de belastbare inkomens, vermeld in een overzicht zoals verstrekt bij de aan de vader gezonden brief van 10 maart 2004, met onder meer de volgende gegevens:

2.3.2. De navorderingsaanslagen VB 1993 tot en met 2000 zijn – op een enkel afrondingsverschil na – berekend naar de vermogens vermeld in een overzicht zoals verstrekt bij de aan de vader gezonden brief van 10 maart 2004, met onder meer de volgende gegevens:

Hierbij stel ik u in de gelegenheid om deze vermoedens te weerleggen, dan wel het Hof alsnog informatie te verschaffen omtrent de inkomsten uit voormelde bankrekeningen en tegoeden in elk van de tot die periode behorende jaren en de saldi van die rekeningen en tegoeden op 1 januari van elk van die jaren.”

Voorts zijn ter zake van rekeningnummer [123456] twee afschriften ingezonden van “STAAT VAN TEGOEDEN EN VERBINTENISSEN GESCHAT IN NLG”, met de printdata 29 december 2000 en 28 december 2001 en het totaal van de tegoeden op deze data van resp. NLG 208.549 en NLG 216.793.

3. Geschil in hoger beroep

Anders dan bij de rechtbank is bij het Hof uiteindelijk niet meer in geschil dat de vader van belanghebbenden houder was van KB-Luxrekeningen. Het geschil is - naar het Hof begrijpt - aldus beperkt tot de vraag of ter zake van deze rekeningen navorderingsaanslagen aan de erven kunnen worden opgelegd.

4. Beoordeling van het geschil

4.1.1. Vaststaat dat de vader houder was van de rekeningen met nummer [1213456] in de jaren 2000, 2001 en tot in mei 2002. Voorts acht het Hof, gelet op de onder 2.1 vermelde feiten, aannemelijk dat de vader reeds houder van deze rekeningen was op 31 januari 1994. Gelet hierop mag er redelijkerwijs van worden uitgegaan dat hij ook de houder was van de rekeningen gedurende de gehele periode vanaf 1994 tot en met mei 2002. Voorts is in de onder 2.4.1 geciteerde brief opgenomen dat het vermoeden bestaat dat deze rekeningen gedurende de gehele door de inspecteur in aanmerking genomen periode door de vader werden gehouden. Dit vermoeden is niet weerlegd, zodat ook voor de jaren 1992 en 1993 wordt aangenomen dat de vader houder was van deze rekeningen.

4.1.2. Belanghebbenden stellen dat ter zake van de KB-Luxrekeningen van hun vader geen (navorderings)aanslagen aan hen kunnen worden opgelegd. Deze stelling kan geen stand houden, nu deze (navorderings)aanslagen aan hen zijn opgelegd in hun hoedanigheid van erfgenamen van de vader. De door hen gestelde omstandigheid dat zij niet op de hoogte waren van de door hun vader gehouden rekeningen bij de KB-Luxbank doet daar niet aan af, zodat de juistheid van die - door de inspecteur gemotiveerd betwiste - stelling in het midden kan blijven. Voor zover belanghebbenden in hun verweerschrift in hoger beroep bedoelen te stellen dat de inspecteur hun de mogelijkheid heeft ontnomen de erfenis te verwerpen door pas na het overlijden van hun vader (navorderings)aanslagen op te leggen, verwerpt het Hof die stelling evenzeer. De omstandigheid dat de erfgenamen niet op de hoogte zijn van een materiële belastingschuld van de erflater, hoeft de inspecteur niet te beletten die schuld na het overlijden van de erflater door het opleggen van één of meer aanslagen te formaliseren. Daar komt bij dat [B.X] in zijn hoedanigheid van administrateur van de vader reeds voor diens overlijden, namelijk door kennisneming van de brief van 10 maart 2004, op de hoogte was van de op te leggen navorderingsaanslagen. In een zodanig geval kan niet geoordeeld worden dat [B.X] in zijn hoedanigheid van erfgenaam daar niet van op de hoogte was. Indien hij deze wetenschap niet met de andere erven heeft gedeeld dient dit voor rekening van de erven te blijven.

4.2. Niet in geschil is dat de KB-Luxbank desgevraagd gegevens verstrekt over een periode van 10 jaar voorafgaand aan een daartoe ingediend verzoek van de rekeninghouder. Nu de inspecteur de vader op 13 januari 2004 heeft aangeschreven, brengt dit mee dat indien (de vertegenwoordiger van) de vader zijn verzoek direct na de aanschrijving zou hebben gedaan, de gegevens over de jaren 1994 tot en met de opheffing van de rekening in mei 2002 zouden zijn verstrekt. Voor zover belanghebbenden in hun verweerschrift in hoger beroep bedoelen te stellen dat de inspecteur hun de mogelijkheid heeft ontnomen bewijs te leveren door de vader eerst in 2004 aan te schrijven, volgt uit het voorgaande dat deze stelling feitelijke grondslag mist.

4.3. Nu vaststaat dat de gevraagde gegevens niet zijn verstrekt, moet geoordeeld worden dat sprake is van een situatie als bedoeld in artikel 27e, onderdeel b, AWR, welke bepaling ingevolge artikel 27j, lid 2, AWR ook in hoger beroep van toepassing is. Deze bepaling houdt in dat het Hof het hoger beroep afwijst, tenzij blijkt dat en in hoeverre de uitspraak op bezwaar onjuist is.

4.4. Belanghebbenden hebben omtrent de hoogte van de (navorderings)aanslagen in hoger beroep geen grieven aangevoerd en overigens volstaan met het inbrengen van de onder 2.4.2 bedoelde Staat van tegoeden. De inspecteur heeft erop gewezen dat KB-Luxbank op verzoek ook rekeningoverzichten verstrekt, waaruit het verloop, de genoten inkomsten en de wijze waarop de rekening is opgeheven naar voren zouden komen. Het Hof sluit zich hierbij aan en acht het enkele overleggen van de Staat van tegoeden dan ook onvoldoende voor het onder 4.3 bedoelde tegenbewijs..

4.5.1. Dit laat onverlet dat ook indien sprake is van toepassing van artikel 27e AWR de (navorderings)aanslagen niet naar willekeur mogen worden vastgesteld, maar moeten berusten op een redelijke schatting.

4.5.2. Voor wat de onderhavige (navorderings)aanslagen betreft heeft de inspecteur gesteld dat deze als gevolg van een fout lager zijn vastgesteld dan wanneer zij zouden zijn vastgesteld met inachtneming van de schatting welke in het Rekeningenproject wordt toegepast bij rekeninghouders van wie de som van de op de microfiches aangetroffen saldi lager is dan ƒ 500.000.

4.5.3. Uit de reeds bekende uitspraken van dit Hof over onder meer de door de inspecteur bedoelde schatting, waaronder de uitspraak van 2 juli 2009 met kenmerk P04/03329 t/m 04/03349, gepubliceerd onder LJN BJ1298, volgt dat deze stelling juist is voor zover deze betrekking heeft op de correcties begrepen in de navorderingsaanslagen IB/PV voor de jaren 1992 tot en met 2000 en VB voor de jaren 1993 tot en met - voor zover thans nog van belang - 1999.

4.5.4. Dit kan er echter niet toe leiden dat voor de toegepaste correcties geen onderbouwing behoeft te worden gegeven. Nu de inspecteur in dit kader niet meer heeft aangevoerd dan dat er een fout is gemaakt, acht het Hof dit onvoldoende.

4.5.5. In het voorgaande ziet het Hof aanleiding voor de beoordeling van deze navorderingsaanslagen aansluiting te zoeken bij de saldi zoals deze blijken uit de ingebrachte Staat van tegoeden.

Navorderingsaanslagen IB/PV voor de jaren 1992 t/m 2000

4.6.1. Ultimo 2000 had de vader bij de KB-Luxbank een vermogen van in totaal ƒ 208.549. Daarvan uitgaande kunnen de KB-Luxvermogens en de daaruit genoten inkomsten worden berekend met behulp van de in het Rekeningenproject voor andere situaties gehanteerde saldomethode. Aldus ontstaat het volgende overzicht:

Navorderingsaanslag IB/PV voor het jaar 2001 en de aanslag IB/PV voor het jaar 2002

4.6.2.1. Het Hof heeft geen gegevens over de hoogte van de KB-Luxcorrecties begrepen in de verzamelinkomens die ten grondslag liggen aan de navorderingsaanslag IB/PV voor het jaar 2001 en de aanslag IB/PV voor het jaar 2002. Het Hof kan daardoor niet beoordelen in hoeverre de voor die jaren aangebrachte correcties op de aangegeven inkomens uit sparen en beleggen, welke correcties voor 2001 en 2002 respectievelijk ƒ 6.000 en € 7.000 bedroegen, zijn toe te rekenen aan KB-Luxcorrecties.

Navorderingsaanslagen VB voor de jaren 1993 t/m 2000

4.6.3. Voor wat betreft de vaststelling van de vermogens voor de navorderingsaanslagen VB oordeelt het Hof als volgt. De als heffingsgrondslag in aanmerking te nemen vermogens bestaan uit de niet-aangegeven tegoeden bij de KB-Luxbank en de daarop in mindering te brengen inkomstenbelasting-, heffingsrente- en vermogensbelastingschulden over voorafgaande jaren. Nu de vaststelling van die vermogens voor de verschuldigde vermogensbelasting niet afhankelijk is van enig subjectief oordeel van de inspecteur (zij vloeien immers rechtstreeks uit de wet voort), zal het Hof de inspecteur bij wijze van tussenuitspraak opdragen om met inachtneming van de in de onder 4.6.1 opgenomen tabel berekende vermogens op 1 januari van de desbetreffende jaren de als heffingsgrondslagen in aanmerking te nemen vermogens te berekenen, waarna kan worden beoordeeld hoe de in de navorderingsaanslagen VB begrepen correcties zich verhouden tot de correcties voortvloeiend uit de schatting volgens de saldomethode.

5. Proceskostenveroordeling

5.2. Ingevolge artikel 2, eerste lid, aanhef en onderdeel c, van het Besluit wordt het bedrag van de in onderdeel c van artikel 1 bedoelde kosten vastgesteld op de door twee belanghebbenden voor het bijwonen van het onderzoek ter zitting gemaakte reiskosten per openbaar vervoer tweede klasse, Houten-Amsterdam v.v. ad (2x16,32=) € 32,64.

6. Beslissing

6.2. Het Hof draagt in de vorm van een tussenuitspraak voorts de inspecteur op de navorderingsaanslag IB/PV voor het jaar 2001 en de aanslag IB/PV voor het jaar 2002 te berekenen met inachtneming van het overwogene onder 4.6.2, alsmede de vermogens als heffingsgrondslag voor de navorderingsaanslagen VB voor de jaren 1993 t/m 2000 met inachtneming van het overwogene onder 4.6.3 en het Hof die berekeningen binnen 8 weken na deze uitspraak te doen toekomen. Het Hof houdt iedere verdere beslissing inzake het beroep betreffende deze navorderingsaanslagen en aanslag aan.

De uitspraak is gedaan door mrs. O.B. Onnes, voorzitter, J.P.A. Boersma en A.P.M. van Rijn, leden, in tegenwoordigheid van mr. E.G. van der Laan als griffier. De beslissing is op 4 augustus 2011 in het openbaar uitgesproken.