Gerechtshof Amsterdam, 05-01-2012, BV3002, 08/00345 en 08/00346

5 januari 2012

uitspraak van de vierde meervoudige belastingkamer

op de hogere beroepen van

de inspecteur van de Belastingdienst Amsterdam, de inspecteur,

en

[X], wonende te [Z], belanghebbende,

tegen de uitspraak in de zaak met kenmerk AWB 06/6738 van de rechtbank Haarlem (hierna: de rechtbank) in het geding tussen belanghebbende en de inspecteur.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. De inspecteur heeft met dagtekening 22 december 2004 aan belanghebbende voor het jaar 2004 een voorlopige aanslag opgelegd in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 182.310.

1.2. Na daartegen gemaakt bezwaar heeft de inspecteur bij uitspraak, gedagtekend 30 oktober 2006, de voorlopige aanslag gehandhaafd.

1.3. Bij uitspraak van 19 februari 2008 heeft de rechtbank het door belanghebbende ingestelde beroep gegrond verklaard, de uitspraak op bezwaar vernietigd en de voorlopige aanslag verminderd tot een berekend naar een belastbaar inkomen (Hof: bedoeld is belastbaar inkomen uit werk en woning) van € 90.964, met nevenbeslissingen zoals in de uitspraak van de rechtbank vermeld.

1.5. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 13 september 2011. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat aan partijen is toegezonden.

1.6. Het Hof heeft belanghebbende de gelegenheid geboden voor een nadere standpuntbepaling. Belanghebbende heeft hierop gereageerd bij brief van 11 oktober 2011. De inspecteur heeft hierop gereageerd bij brief van 26 oktober 2011.

1.7. Beide partijen hebben het Hof te kennen gegeven geen behoefte te hebben aan een nadere mondelinge behandeling. Hierop heeft het Hof het onderzoek gesloten.

2. Feiten

Het Hof vindt aanleiding om de feiten zelfstandig vast te stellen.

2.1. Belanghebbende is op 21 oktober 2004 tijdens een algemene verkeerscontrole staande gehouden. Hij reed toen in een gepantserde personenauto van het merk Volkswagen, type Passat, met het kenteken […] (hierna: de VW). Hij was in het bezit van een doorgeladen vuurwapen van het merk Glock, type 26 Austria met negen volmantelpatronen en is aangehouden op basis van overtreding van de Wet wapens en munitie. Voorts was hij bij zijn aanhouding onder meer in bezit van een gouden schakelarmband met diamantjes, een gouden ketting met gouden hanger, een polshorloge merk Chopard voorzien van een diamanten rand en zeven losse diamanten tussen het glas en het uurwerk, een geldbedrag van in totaal € 975, meerdere mobiele telefoons en semafoons. Bij doorzoeking van de VW werd MDMA (grondstof voor XTC) en coffeïne (wordt gebruikt als versnijdingsmiddel) aangetroffen en naast andere bescheiden ook offertes – gedateerd 3 november 2002 – van [autobedrijf A] te [Z].

2.2. Bij de aanhouding van belanghebbende had hij een portemonnee bij zich met daarin onder ander een giropas op zijn naam (gironummer […1]), en een giropas op naam van [B] (gironummer […2]).

2.3. De onder 2.1 gemelde offertes hebben betrekking op een Volkswagen Passat Highline Limousine en melden een totaal bedrag van € 118.720, waarin begrepen een ‘security-pakket’ voor een bedrag van € 62.766,55.

2.5. Belanghebbende was tot 28 maart 2004 eigenaar van een BMW 328i sedan, met kenteken […]. Op genoemde datum is het kenteken van deze auto overgeschreven op naam van [C].

Op de vraag of hij de laatste 10 jaar een erfenis heeft ontvangen of een aanzienlijke prijs heeft gewonnen, meer dan € 5.000, in een loterij, antwoordt belanghebbende “Nee”.

2.8. Tot de door de inspecteur in eerste aanleg overgelegde stukken behoren onder meer kopieën van een aan belanghebbende gerichte factuur van 19 oktober 2004 van [autobedrijf H BV] voor werkzaamheden aan de VW tot een bedrag van € 783,17, met op de factuur de aantekening ‘voldaan kas’, en een bon van [I] voor contante lesgelden ten bedrage van € 1.232,87 met daarop de naam van belanghebbende.

2.10. Belanghebbende bewoonde een huurwoning. De maandelijkse huur bedraagt volgens belanghebbendes verklaring tijdens zijn verhoor op 16 november 2004 € 248, volgens zijn bezwaarschrift € 238.

De voorlopige aanslag is opgelegd naar een belastbaar inkomen uit werk en woning gelijk aan het saldobedrag van € 182.310.

2.12. Belanghebbende heeft op 23 juni 2005 aangifte gedaan voor het jaar 2004 naar een inkomen uit werk en woning van € 4.300 (resultaat uit overige werkzaamheden).

2.14. Belanghebbende heeft op 2 november 2005 voor € 820.000 grond gekocht in [land M]. Hij heeft op de door hem in [land M] gekochte grond in 2005 € 10.000 aanbetaald. Per ultimo 2007 had hij in totaal € 165.000 betaald. Inmiddels is de koopovereenkomst ontbonden.

2.15. De omstreden voorlopige aanslag is verrekend met de inmiddels vastgestelde definitieve aanslag. Per saldo resulteert een te betalen bedrag. Tegen de definitieve aanslag is bezwaar gemaakt. De inspecteur heeft de behandeling van het bezwaar aangehouden in afwachting van de uitkomst van de onderhavige procedure.

3. Geschil in het hoger beroep (van de inspecteur en van belanghebbende)

3.1. Tussen partijen is naar het Hof verstaat in geschil of de voorlopige aanslag terecht is opgelegd, althans terecht is opgelegd naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 182.310.

3.2. Belanghebbende concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de rechtbank en – naar het Hof begrijpt – tot gegrondverklaring van het beroep en vernietiging van de voorlopige aanslag. De inspecteur concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de rechtbank en ongegrondverklaring van het beroep

3.3. Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden welke door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken.

4. Beoordeling van het geschil

Ten aanzien van de aanwezigheid van inkomen uit werk en woning

4.1.4. Gelet op het vorenoverwogene gaat het Hof er voor dit geding vanuit dat belanghebbende in het onderhavige jaar over een (of meer) bron(nen) van inkomen heeft beschikt waaruit hij een inkomen uit werk en woning heeft genoten dat het in zijn aangifte vermelde bedrag verre overtreft.

Nader ten aanzien van belanghebbendes uitgaven

4.2.1. De VW van belanghebbende betrof een gepantserde auto (een auto voorzien van een security-pakket). Belanghebbende ontkent dat hij het security-pakket heeft aangeschaft na aankoop van de auto. Zijn standpunt komt er op neer dat de VW reeds bij invoer was voorzien van dit pakket.

4.2.2. Het Hof acht de inspecteur er echter in geslaagd aannemelijk te maken dat de VW ten tijde van de invoer nog niet voorzien was van het security-pakket. Uit de berekening van de BPM volgt immers dat ‘slechts’ rekening is gehouden met een prijs voor accessoires van € 10.210 en het Hof acht onaannemelijk dat hierin het security-pakket is begrepen gelet op de aanschafprijs voor zo’n pakket zoals die blijkt uit de onder 2.1 en 2.3 gemelde offertes. Het Hof acht voorts onaannemelijk dat de aanwezigheid van het pakket de behandelend ambtenaren bij visuele inspectie van de VW zou zijn ontgaan en de inspecteur heeft ter zitting van de rechtbank onweersproken gesteld dat bij de invoer een dergelijke inspectie heeft plaatsgevonden.

4.2.3. Aan het onder 4.2.2 overwogene doet niet af dat de VW bij de latere verkoop door de Belastingdienst slechts € 23.000 heeft opgebracht. Zowel belanghebbende (pleitnota bij de rechtbank) als de inspecteur (proces-verbaal van het verhandelde ter zitting bij de rechtbank) gaan er immers vanuit dat het security-pakket geen (financiële) meerwaarde oplevert.

4.2.4. Het Hof gaat er dan ook vanuit dat het security-pakket na de invoer van de VW door belanghebbende is aangeschaft en ziet geen aanleiding de kosten daarvan te stellen op een lager bedrag dan dat genoemd in de meergemelde offertes: € 62.766,55.

4.2.5. Belanghebbende heeft in 2004 reizen gemaakt naar [land K] en [land L]. De inspecteur heeft de kosten van die reizen (boven de pinopnamen ter plaatse vanaf de girorekeningen van belanghebbende en [B]) gesteld op (in totaal) € 5.000. Dit bedrag is als zodanig niet gemotiveerd betwist en het Hof ziet ook geen aanleiding van een lager bedrag uit te gaan.

4.2.6. In de loop van het jaar 2004 is als ‘storting op eigen rekening’ in totaal € 32.760 in contanten gestort op de girorekening van [B]. Evenals de inspecteur acht ook het Hof het aannemelijk dat die stortingen door belanghebbende zijn gedaan nu hij beschikte over de (voor die stortingen benodigde) giropas van die rekening en hij tijdens zijn politieverhoor op 16 november 2004 ook verklaarde die pas te hebben om geld op de rekening te storten. Hetgeen – in ieder geval voor een deel – ook verklaarbaar was uit de omstandigheid dat hij naar zijn zeggen alimentatie betaalde voor de drie kinderen die hij met [B] had en die bij haar woonden.

4.2.7. In zijn onder 4.1.2 weergegeven berekening is het Hof uitgegaan van de door belanghebbende gemelde verkoopprijs van de BMW van € 18.000. Belanghebbende heeft hiervoor echter geen enkel bewijs aangevoerd hoewel dat op zijn weg had gelegen. Het Hof vindt dan ook geen grond een hoger bedrag in aanmerking te nemen dan de door de inspecteur geschatte opbrengst van € 5.000.

4.2.8. De door belanghebbende in 2004 gedane uitgaven berekent het Hof dan ook op ten minste € 24.834 (overweging 4.1.2) + € 13.000 (minder opbrengst BMW) + € 62.766 (overweging 4.2.4) + € 5.000 (overweging 4.2.5) + € 32.760 (overweging 4.2.6) = € 138.360. Daarnaast heeft belanghebbende nog andere uitgaven moeten doen zoals die om te voorzien in zijn dagelijks levensonderhoud (waaronder voeding en kleding, verwarming, elektriciteit, water) en voor de kosten verbonden aan het gebruik van de auto (waaronder motorrijtuigenbelasting, brandstof en verzekering).

Tussenconclusie

4.3. Bij gebreke van enige andere redelijke verklaring gaat het Hof ervan uit dat de onder 4.2.8 gemelde uitgaven zijn bestreden uit de bron(nen) van inkomen tot aanwezigheid waarvan het Hof in overweging 4.1.4 concludeerde, zodat er voor dit geding van moet worden uitgegaan dat belanghebbendes inkomen uit werk en woning uit die bron(nen) in 2004 meer dan € 138.360 heeft belopen.

Vereiste aangifte en bewijslast

4.4. Belanghebbende heeft voor het jaar 2004 de vereiste aangifte niet gedaan. Het door hem in zijn aangifte verantwoorde inkomen uit werk en woning (€ 4.300) wijkt immers zowel absoluut als relatief aanzienlijk af van het inkomen uit werk en woning waarvan in dit geding aannemelijk is dat het door belanghebbende in 2004 ten minste is genoten (€ 138.360). Hieruit volgt dat de volgens de aangifte verschuldigde belasting zowel verhoudingsgewijs als absoluut aanzienlijk lager is dan de werkelijk verschuldigde belasting waarvan belanghebbende zich – minst genomen – bewust heeft moeten zijn.

4.4.1. Ingevolge artikel 27e van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) – voor zover hier van belang – wordt indien de vereiste aangifte niet is gedaan het beroep ongegrond verklaard tenzij gebleken is dat en in hoeverre de uitspraak op bezwaar onjuist is.

4.4.2. De ‘omkering en verzwaring van de bewijslast’ in de bezwaarfase is gelet op de tekst van artikel 25, derde lid, van de AWR niet mogelijk indien het bezwaar zich richt tegen een voorlopige aanslag. De tekst van artikel 27e AWR staat er echter niet aan in de weg die bepaling ook toe te passen indien het beroep betrekking heeft op een uitspraak op bezwaar gericht tegen een voorlopige aanslag.

4.4.4. Hetgeen is overwogen onder 4.4 en 4.4.1 tot en met 4.4.3 leidt tot de conclusie dat het beroep ongegrond moet worden verklaard tenzij belanghebbende op overtuigende wijze aantoont (doet blijken) dat en in hoeverre de uitspraak op bezwaar onjuist is.

4.4.5. Belanghebbende die op geen enkele wijze inzicht heeft willen geven in de wijze waarop hij zijn uitgaven heeft gefinancierd, is met hetgeen hij heeft aangevoerd niet in die van hem verlangde (zware) bewijslast geslaagd. Hij volstaat in wezen met het ontkennen.

4.4.6. Tussen het onder 4.2.8 berekende bedrag aan uitgaven van € 138.360 en het bij de voorlopige aanslag in aanmerking genomen inkomen uit werk en woning (€ 182.310) bevindt zich nog een aanzienlijk verschil. Desalniettemin kan naar het oordeel van het Hof niet worden gezegd dat die belastingaanslag onredelijk hoog of willekeurig is. Daarbij is van belang dat, zoals overwogen is onder 4.2.8, door belanghebbende nog andere uitgaven gedaan zullen zijn zoals die om te voorzien in zijn dagelijks levensonderhoud (waaronder voeding en kleding, verwarming, elektriciteit, water) en voor de kosten verbonden aan het gebruik van de auto (waaronder motorrijtuigenbelasting, brandstof en verzekering). Voorts is daarbij van belang dat de inspecteur door de houding van belanghebbende geen enkel inzicht heeft in diens inkomen noch in diens uitgaven voor zover die niet zijn begrepen in het bedrag van € 138.360 en dat hetgeen omtrent belanghebbende in dit geding naar voren is gekomen – bij zijn aanhouding was hij onder meer in het bezit van een gouden schakelarmband met diamantjes, een gouden ketting met gouden hanger, een polshorloge merk Chopard voorzien van een diamanten rand en zeven losse diamanten tussen het glas en het uurwerk, meerdere mobiele telefoons en semafoons – niet wijst op beperkte financiële mogelijkheden.

4.5. Indien anders moet worden geoordeeld dan is weergegeven onder 4.4.3 – en de bewijsrechtelijke sanctie van artikel 27e AWR niet mag worden toegepast – heeft het volgende te gelden.

4.5.1. Op grond van het bepaalde in artikel 13, eerste lid, van de AWR – voor zover hier van belang – kan de inspecteur volgens bij ministeriële regeling te stellen regels aan de belastingplichtige een voorlopige aanslag opleggen tot ten hoogste het bedrag waarop de aanslag vermoedelijk zal worden vastgesteld. Artikel 23, eerste lid, van de Uitvoeringsregeling Algemene wet inzake rijksbelastingen bepaalt dat de inspecteur een voorlopige aanslag oplegt “indien het bedrag waarop de aanslag vermoedelijk zal worden vastgesteld, (...), zulks naar zijn mening rechtvaardigt”.

4.5.2. De inspecteur heeft derhalve bij het opleggen van een voorlopige aanslag een zekere marge. Dit geldt te meer in een geval als het onderhavige waar de inspecteur door toedoen van belanghebbende beschikt over minimale gegevens omtrent zijn inkomen. Aanvaard moet dan worden dat alsdan de inspecteur een voorlopige aanslag met een zekere ruwheid vaststelt, en dat in situaties als die van belanghebbende waar in rechte komt vast te staan dat de betrokkene uitgaven heeft gedaan die zelfs niet bij benadering uit zijn bij de fiscus bekende inkomensbronnen gefinancierd kunnen worden, het aan de belastingplichtige is om aannemelijk te maken dat het bij de voorlopige aanslag in aanmerking genomen inkomen te hoog is.

4.5.3. Belanghebbende die om hem moverende reden geen enkel reëel inzicht heeft willen geven in zijn inkomens- en uitgaven patroon, hoewel hij in staat moet worden geacht ter zake opening van zaken te geven, heeft niet aannemelijk gemaakt dat het in aanmerking genomen inkomen te hoog is.

Slotsom

5. Kosten

Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de kosten op de voet van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht.

6. Beslissing op de hogere beroepen van de inspecteur en van belanghebbende

De uitspraak is gedaan door mrs. F.J.P.M. Haas, voorzitter, J.P.A. Boersma en M.J. Leijdekker, leden van de belastingkamer, in tegenwoordigheid van mr. J. Couperus als griffier. De beslissing is op 5 januari 2012 in het openbaar uitgesproken.