Gerechtshof Amsterdam, 11-10-2012, BY2299, 11/00760

uitspraak van de meervoudige douanekamer

op het hoger beroep van

tegen de uitspraak in de zaak met kenmerk AWB 09/4180 van de rechtbank Haarlem in het geding tussen

belanghebbende

en

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. De inspecteur heeft met dagtekening 13 november 2007 aan belanghebbende een uitnodiging tot betaling (hierna: UTB) uitgereikt voor een totaalbedrag van € 152.256,05, met betrekking tot 11 aangiften ten invoer gedaan in de periode van 17 november 2004 tot en met 26 juli 2006. Na daartegen gemaakt bezwaar heeft de inspecteur bij uitspraak, gedagtekend 15 juli 2009, de UTB gehandhaafd.

1.2. Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de inspecteur beroep ingesteld bij de rechtbank Haarlem (hierna: de rechtbank). Bij uitspraak van 18 augustus 2011 heeft de rechtbank het door belanghebbende ingestelde beroep ongegrond verklaard.

1.3. Het tegen deze uitspraak ingestelde hoger beroep is bij het Hof ingekomen op 27 augustus 2011 per post, aangevuld bij brief van 15 november 2011. De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

1.4. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 4 september 2012. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat met deze uitspraak wordt meegezonden.

2. Feiten

2.1. In de periode 12 november 2004 tot en met 26 juli 2006 heeft eiseres 11 aangiften ten invoer gedaan voor het vrije verkeer van knoflooktenen met als goederenomschrijving “bevroren knoflook”, onder vermelding van goederencode 0710 8095 80 (bevroren knoflook). De aangiften betreffen knoflooktenen met een temperatuur van circa -1,5 graden Celsius.

2.2. Op 9 oktober 2006, op 4 december 2006 en op 6 april 2007 is, op grond van artikel 78, tweede lid, van het Communautair Douanewetboek (hierna: CDW), een controle na invoer uitgevoerd. Naar aanleiding van dit onderzoek heeft de inspecteur de knoflooktenen ingedeeld in onderverdeling 0703 20 00 (knoflook, vers of gekoeld) van de Gecombineerde Nomenclatuur (GN) en de in geschil zijnde UTB ’s uitgereikt voor de volgende aangiften:

In het hiernavolgende zal het Hof deze aangiften aanduiden met de laatste vier cijfers van het aangiftenummer.

3. Geschil in hoger beroep

3.1. Primair is in geschil is of navordering achterwege had moeten blijven omdat de voorwaarden van artikel 220, tweede lid, aanhef en letter b, van het CDW zijn vervuld, hetgeen belanghebbende stelt doch de inspecteur bestrijdt.

3.2. Voor zover het gelijk met betrekking tot 3.1 aan de inspecteur is, is in geschil of navordering achterwege had moeten blijven omdat is gehandeld in strijd met het gelijkheids-, rechtszekerheids- en zorgvuldigheidsbeginsel, hetgeen belanghebbende stelt, doch de inspecteur bestrijdt.

3.3. Zo het gelijk met betrekking tot 3.1 en 3.2 aan de inspecteur is, is in geschil of de onjuiste jaaraanduiding in vier van de elf op het aanslagbiljet vermelde aangiftenummers, er toe dient te leiden dat de uitnodiging tot betaling ten aanzien van deze vier aangiften dient te worden vernietigd, hetgeen belanghebbende stelt, doch de inspecteur bestrijdt.

4. Standpunten van partijen

Voor de standpunten van partijen wordt verwezen naar de gedingstukken. Voor het verhandelde ter zitting wordt verwezen naar het proces-verbaal van zitting.

5. De overwegingen van de rechtbank

De rechtbank heeft ten aanzien van het geschil het volgende overwogen.

“5.1. Volgens vaste jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie beoogt artikel 220, tweede lid, aanhef, sub b, van het CDW de bescherming van gewettigd vertrouwen van de douaneschuldenaar (in de juistheid van alle factoren die een rol spelen bij het besluit om al dan niet tot boeking achteraf van invoerrechten over te gaan). Op grond van deze bepaling wordt niet overgegaan tot boeking achteraf van invoerrechten indien de volgende drie, cumulatieve voorwaarden zijn vervuld: het niet heffen van de rechten is te wijten aan een vergissing van de bevoegde autoriteiten zelf; de vergissing is van dien aard dat zij door een douaneschuldenaar die te goeder trouw is, redelijkerwijze niet kon worden ontdekt en de douaneschuldenaar heeft aan alle voorschriften van de geldende regeling inzake de douaneaangifte voldaan. Uit het arrest van het Hof van Justitie van 27 juni 1991, C-348/89, inzake Mecanarte, volgt dat vergissingen inzake de uitlegging of de toepassing van de voorschriften betreffende de rechten bij invoer of bij uitvoer, die de belastingschuldige niet redelijkerwijze kon ontdekken, alle vergissingen omvatten, wanneer zij het gevolg zijn van een actieve gedraging. Op eiseres (Hof: belanghebbende) rust de bewijslast haar stelling aannemelijk te maken dat de voorwaarden zijn vervuld.

5.2. De rechtbank ziet zich gesteld voor de vraag of er sprake is van een vergissing door de bevoegde autoriteiten. De rechtbank beantwoordt deze vraag ontkennend en motiveert dit als volgt.

5.3.1. Allereerst is de rechtbank van oordeel dat geen sprake is van een actieve standpuntbepaling ten aanzien van de indeling van het onderhavige product wanneer het product is gecontroleerd via een containerscan. Bij de scan gaat de vrachtwagen waarin de goederen zijn geladen door een zogenoemde scanstraat. Daarbij wordt de lading tamelijk goed zichtbaar. De rechtbank volgt verweerder (Hof: de inspecteur) in zijn standpunt dat bij een containerscan primair wordt gecontroleerd of sprake is van smokkel; of aannemelijk is dat (enkel) de aangegeven goederen in de container aanwezig zijn. De scan kent echter beperkingen doordat controle alleen plaatsvindt aan de hand van beelden. Verweerder heeft niet dan wel onvoldoende weersproken gesteld dat de scan niet geschikt is om goederen in te delen in het tarief en dat de scan daartoe dan ook niet wordt gebruikt. Voorts heeft verweerder niet dan wel onvoldoende weersproken gesteld dat de scan een hulpmiddel is ten behoeve van de stopfunctie van de douane. De mededeling van het Ministerie van Financiën is in die zin bedoeld. De rechtbank volgt verweerder hierin. De scan geeft over de indeling in het tarief dus geen uitsluitsel en er is geen sprake van een actieve standpuntbepaling.

5.4. Gelet op het vorenstaande komt de rechtbank tot de conclusie dat er geen sprake is van actieve standpuntbepaling die een vergissing in de zin van artikel 220 CDW vormt.

5.5. Gelet op hetgeen de rechtbank hiervoor heeft overwogen ten aanzien van de vraag of sprake is van een vergissing van de bevoegde autoriteiten, behoeven de overige stellingen aangaande artikel 220, tweede lid, sub b, van het CDW geen behandeling meer.

5.6. Eiseres heeft zich in repliek subsidiair op het standpunt gesteld dat de utb voor vier van de elf invoeraangiften ten onrechte is opgelegd omdat daarvan in de utb de onjuiste nummers zijn vermeld. Als jaar van aangifte staat vermeld 2004 in plaats van 2005.

6. Beoordeling van het geschil

Artikel 220, tweede lid, aanhef en letter,b CDW

6.1. Het Hof stelt voorop dat de inspecteur, op grond van artikel 220, tweede lid, aanhef en letter b, CDW, gehouden is af te zien van navordering, indien drie cumulatieve voorwaarden zijn vervuld: (1) sprake moet zijn van een vergissing van de douaneautoriteiten zelf, (2) die de belastingschuldige, die te goeder trouw is, redelijkerwijze niet kon ontdekken en (3) de belastingschuldige heeft voldaan aan alle voorschriften inzake de douaneaangifte. Het ligt op de weg van belanghebbende om, bij betwisting door de inspecteur, aannemelijk te maken dat deze voorwaarden zijn vervuld.

6.2. De inspecteur heeft voor alle aangiften gemotiveerd betwist dat sprake is van een vergissing. Ter onderbouwing van haar stelling dat wel sprake is van een vergissing van de inspecteur, heeft belanghebbende in haar appelschrift gewezen op de behandeling van de aangiften 3656, 3767, 4376, 4519 en 4687.

6.2.1. De containers welke zijn aangegeven met de aangiften 3656 en 4376 zijn door de douane geïnspecteerd met behulp van een containerscan in het kader van de zgn. “stop-functie” van de douane. Naar de inspecteur ter zitting onweersproken heeft gesteld is op een containerscan niet zichtbaar wat de temperatuur is van goederen welke zich in de container bevinden. Nu de betreffende aangiften overigens niet aan enige verificatie zijn onderworpen dient naar ’s Hofs oordeel reeds om die reden de stelling dat de inspecteur zich bij de behandeling van deze aangiften heeft vergist in de zin van artikel 220 CDW, te worden verworpen.

6.2.2. Aangifte 4519 maakt geen deel uit van de bestreden navordering. Voormelde aangifte is aanvaard op 18 mei 2006, doch de verificatie is pas op 14 december 2006 beëindigd. Gelet op deze omstandigheid is aangifte 4519 niet van betekenis voor de beoordeling of de inspecteur zich heeft vergist ten aanzien van de onderwerpelijke 11 aangiften, welke zijn aanvaard in de periode12 november 2004 tot en met 26 juli 2006, nog daargelaten dat bij de beëindiging van de verificatie de tariefpost is gecorrigeerd van post 0710 (bevroren) naar 0703 (gekoeld).

6.2.3. Aangifte 4687 maakt geen deel uit van de bestreden navordering. Voormelde aangifte is ingediend op 10 augustus 2006, derhalve eerst nádat de aangiften zijn ingediend welke onderwerp vormen van de bestreden navordering. Reeds om die reden is deze aangifte niet van betekenis voor de beoordeling of de inspecteur zich heeft vergist ten aanzien van de 11 aangiften welke het onderwerp van de bestreden navordering zijn.

6.2.5. Naar ’s Hofs oordeel kan, anders dan belanghebbende bepleit, aan het vorenoverwogene niet de gevolgtrekking worden verbonden dat de inspecteur zich ten aanzien van alle aangiften heeft vergist. Het Hof volgt belanghebbende evenmin in haar stelling dat een begane vergissing bij de behandeling van één aangifte doorwerkt alle in daarop volgende aangiften. Deze stelling vindt geen steun in het recht, ook niet in het door belanghebbende aangehaalde arrest van de Hoge Raad van 25 september 2009, 07/10290 (LJN BD4373).

6.3. De inspecteur heeft voor het Hof niet betwist dat de overige voorwaarden voor toepassing van artikel 220, lid 2, letter b, van het CDW zijn vervuld, zodat ten aanzien van de aangiften 3767 en 4561 is voldaan aan alle onder 6.1 genoemde voorwaarden voor het afzien van navordering.

Gelijkheids-, rechtszekerheids- en zorgvuldigheidsbeginsel

6.4. In haar indelingsverordening 902/2007 van 27 juli 2007 heeft de Europese Commissie verduidelijkt dat knoflook op een temperatuur tussen 0°C en -5°C als ‘gekoelde knoflook’ onder post 0703 moet worden ingedeeld, omdat deze niet geheel bevroren is. Belanghebbende heeft gesteld dat de inspecteur het gelijkheids-, rechtszekerheids- en zorgvuldigheidsbeginsel heeft geschonden door een controle na de invoer in te stellen nadat de indelingskwestie reeds was aangekaart bij de Europese Commissie en door de indelingsverordening met terugwerkende kracht toe te passen op de onderwerpelijke aangiften. Het Hof overweegt ter zake als volgt. De omstandigheid dat een indelingskwestie door een lidstaat bij de Europese Commissie is aangekaart, vormt geen beletsel voor het instellen van administratieve nacontroles op de betreffende goederensoort. Uit de dagtekening van het controlerapport volgt dat de inspecteur zijn controle reeds heeft afgerond op 23 mei 2007. Blijkens de onder 2.3 aangehaalde tekst van dit rapport was de inspecteur op genoemde datum, ruim twee maanden voor de publicatie van de verordening, de mening toegedaan dat knoflook met een temperatuur van -0,5°C, -1°C of -1,5°C niet als “bevroren” kan worden aangemerkt. De stelling dat de inspecteur de verordening met terugwerkende kracht heeft toegepast mist daarmee feitelijke grondslag, nog daargelaten dat op het aanslagbiljet op geen enkele wijze wordt gerefereerd aan verordening 902/2007. Ook anderszins is niet aannemelijk gemaakt dat sprake is van een schending van het gelijkheids-, rechtszekerheids- of zorgvuldigheidsbeginsel.

6.5. Uit de vaststelling van verordening 902/2007 kan worden afgeleid dat in de Europese Unie sprake is geweest van onjuiste tariefindeling van knoflook met een temperatuur van 0°C tot -5°C . Dat in andere lidstaten sprake is geweest van dergelijke onjuistheden blijkt tevens uit de door belanghebbende aangehaalde Belgische en Duitse bindende tariefinlichtingen. Voor zover het betoog van belanghebbende aldus moet worden verstaan dat een schending van het gelijkheidsbeginsel is gelegen in de afwijkende behandeling van andere aangevers in andere lidstaten, dient dit beroep te worden verworpen, reeds omdat volgens vaste rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie een met de gemeenschapsregeling strijdige praktijk van een lidstaat nooit tot het ontstaan van een door het gemeenschapsrecht beschermde rechtspositie kan leiden (HvJ 15 december 1982, zaak 5/82, Maizena, Jurispr. 1982 blz. 04601, alsmede HvJ 26 april 1988, zaak 316/86, Krücken, Jurispr. 1988 blz. 02213).

Vermelding onjuiste aangiftenummers

7. Kosten

Het Hof acht termen aanwezig voor een kostenveroordeling op de voet van artikel 8:75 van de Awb. De voor vergoeding in aanmerking komende kosten zijn opgenomen in artikel 1 van het Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: het Besluit)

Voor het onderhavige geval zijn dat de in onderdeel a vermelde kosten van door een derde beroepsmatige verleende rechtsbijstand. Ingevolge artikel 2, eerste lid, aanhef en onderdeel a, van het Besluit stelt het Hof het bedrag van deze kosten overeenkomstig het in de bijlage bij het Besluit opgenomen tarief op: € 161 voor de bezwaarprocedure, 2,5 [beroepschrift, repliek, mondelinge behandeling] x € 322 x 1,5 = € 1.207,50 voor de procedure bij de rechtbank en 2 [hogerberoepschrift en mondelinge behandeling] x € 437 x 1,5 = € 1.311 voor het hoger beroep, in totaal € 2.679,50.

Ook het griffierecht in beide instanties (€ 297 + € 454 = € 751) dient aan belanghebbende te worden vergoed.

8. Beslissing

De uitspraak is gedaan door mrs. A. Bijlsma, voorzitter, B.A. van Brummelen en S.T.M. Beelen, leden van de douanekamer, in tegenwoordigheid van R.J.M. Bosch als griffier. De beslissing is op 11 oktober 2012 in het openbaar uitgesproken.