Gerechtshof Amsterdam, 08-04-2019, ECLI:NL:GHAMS:2019:1271, 17/00357 en 17/00394

De inspecteur heeft in eerste aanleg met een beroep op artikel 8:29 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) geanonimiseerde en niet-geanonimiseerde stukken ingebracht, alsmede geweigerd stukken in het geheel te overleggen. De geheimhoudingskamer van de rechtbank heeft hierop op 4 december 2015, 18 november 2016 en 14 december 2016 beslist.

Desgevraagd hebben partijen ter zitting van het Hof verklaard dat zij zich voor de stukken waarover de geheimhoudingskamer van de rechtbank heeft geoordeeld, behoudens de hierna onder 2.4 genoemde stukken, aansluiten bij de beslissingen die de rechtbank daarover heeft gegeven. Nu er overigens geen reden is om in de beslissing van de geheimhoudingskamer van de rechtbank te treden zal de geheimhoudingskamer (van het Hof) zich in zoverre bij de 8:29-beslissingen van de rechtbank aansluiten, onder verwijzing naar de daartoe door de rechtbank gebezigde gronden.

De inspecteur heeft – als aangekondigd bij brief van 25 maart 2019 – (kopieën van) Map X, pagina’s 12687 tot en met 12690, alsmede van Map XVII, pagina’s 15689 tot en met 15721, ter zitting alsnog aan de wederpartij en aan de geheimhoudingskamer overgelegd. Ook voor deze stukken verlangen partijen geen beslissing van de geheimhoudingskamer.

Bij de beoordeling van het beroep van de inspecteur op toepassing van artikel 8:29 Awb heeft als uitgangspunt te gelden dat alle stukken die in geding worden gebracht onbeperkt voor de wederpartij beschikbaar moeten zijn. Aan dit uitgangspunt ligt het beginsel van een ‘eerlijk proces’, meer in het bijzonder het beginsel van hoor en wederhoor, ten grondslag. Op dit uitgangspunt kan uitsluitend een uitzondering worden gemaakt indien daarvoor gewichtige redenen aanwezig zijn. Dergelijke redenen kunnen niet zijn gelegen in de omstandigheid dat bepaalde stukken niet relevant worden geacht voor de wederpartij. De relevantie van stukken die in geding zijn gebracht moet voorwerp kunnen zijn van het partijdebat en dat is slechts mogelijk indien die stukken voor beide partijen toegankelijk zijn.

Het gaat in deze pagina’s om gegevens van personen of bedrijven waarvan wordt gesteld dat zij missing traders zijn. Of en hoe zij al dan niet een relatie met belanghebbende hebben gehad, kan alleen door belanghebbende worden beantwoord. Mogelijk kan belanghebbende - nadat zij weet om wie het gaat - deze informatie gebruiken voor een verweer dat deze personen en bedrijven geen missing trader zijn. Dit is relevant voor de bewijswaarde van de overige in de rapporten geverbaliseerde vermoedens.

Een andere mogelijkheid is dat belanghebbende bewust heeft afgezien van handel met deze veronderstelde missing traders, omdat zij signalen van fraude heeft geconstateerd.

Hiermee heeft belanghebbende dus een zwaarwegend belang om kennis te nemen van deze gegevens. De inspecteur heeft op geen enkele wijze gemotiveerd waarom de bescherming van persoonsgegevens in dit geval aanzienlijker zwaarder zouden zijn. Het gaat bovendien om veronderstelde missing traders. Dat de inspecteur deze gegevens niet direct heeft gebruikt voor de onderbouwing van de correcties doet daar niet aan af nu de stukken wel op de zaak betrekking hebbende stukken zijn waar debat over mogelijk moet zijn.”

In dat licht is het niet te begrijpen dat de inspecteur het nodig heeft gevonden om een dossier van de FIOD met de naam ‘ [naam dossier] ’ aan het fiscale dossier toe te voegen. Het strafrechtelijk onderzoek ziet met name op transacties van Nederlandse handelaren in de periode 2011 en 2012, dus na de periode waarop de correcties zien waarover wij het hier in deze fiscale zaak hebben. Bovendien bevatten deze door de inspecteur ingediende stukken veel gegevens van personen en bedrijven die niks met deze kwestie van doen hebben. Kortom, voor de vragen welke informatie van belang kan zijn voor de zaak en welke informatie geheim moet worden gehouden, meet de inspecteur met twee maten.

De geschoonde gegevens betreffen kennelijk onder meer SCAC-verzoeken en antwoorden. Volgens de inspecteur is de omvang van de SCAC verzoeken één van de belangrijkste aanwijzingen van fraude. Ook de SCAC-verzoeken die niet tot een correctie hebben geleid (137 van de 147!) vormen volgens de inspecteur “een indicatie dat mogelijk sprake is van onregelmatigheden of fraude.” (…) Door deze gegevens vervolgens buiten het dossier te laten, wordt belanghebbende ten onrechte beperkt in haar verdedigingsrechten; hoe kan zij zich nu verweren tegen deze niet onderbouwde stellingen van de inspecteur anders dan dat zij het standpunt van de inspecteur betwist?

Gelet op het belang dat de inspecteur hecht aan de informatie vastgelegd in de SCAC-verzoeken, kan ook de informatie vastgelegd in SCAC-verzoeken over eventuele derden (ook over andere periodes!) relevant zijn voor de beslechting van het onderhavige geschil.

Belanghebbende heeft aldus een zwaarwegend belang, omdat belanghebbende hiermee mogelijk kan onderbouwen dat nadere informatie van de inspecteur nodig is voor haar stelling dat sprake is van fraude in de keten en dat belanghebbende dat wist of had moeten weten.

Het argument dat mogelijk sprake is van concurrentiegevoelige informatie gaat niet meer op.

Dat de bescherming van persoonsgegevens van derden aanzienlijk zwaarder wegen dan de redenen voor bekendmaking, wordt betwist en is niet gemotiveerd. Bovendien kan belanghebbende zich niet voorstellen dat al deze pagina’s volledig bestaan uit persoon- of bedrijfsgegevens.”

Wat de inhoud van deze onderzoeken is geweest is niet duidelijk, maar vermoedelijk betreft het een onderzoek naar de btw-fraude en de keten van rechtspersonen.

Het is niet bekend wat in deze stukken staat opgeschreven. Daarmee is het niet mogelijk voor belanghebbende nader te motiveren waarom deze stukken van belang zijn. Dat kan belanghebbende niet worden tegengeworpen. Voor zwaarwegende belangen wordt verwezen naar de overige argumenten. Het is aan de inspecteur om aan te geven waarom de door haar genoemde gewichtige redenen zwaarder wegen.

Ook in dit verband is van belang dat de inspecteur tientallen pagina’s niet heeft overgelegd. Het is zeer onwaarschijnlijk dat deze pagina’s volledig uit persoonsgegevens van bedrijven bestaan (zoals “bedrijfsnamen en contactgegevens”). Ik verwijs in dit verband naar de voorgaande argumenten.”

De inspecteur stelt dat belanghebbende een gering belang heeft bij kennisname van deze stukken. Daarmee staat dus vast dat deze stukken ook volgens de inspecteur dienen te worden aangemerkt als op de zaak betrekking hebbende stukken.

De inspecteur meent dat er gewichtige redenen zijn die zich verzetten tegen openbaarmaking. Ik kan hier kort over zijn.

Voor zover er persoonsgegevens van ambtenaren in deze stukken worden vermeld, kunnen deze in dit stadium worden doorgehaald en genummerd. Belanghebbende is nu niet geïnteresseerd in de namen van ambtenaren, maar in hetgeen zij over haar en de keten van rechtspersonen hebben geschreven.

Het argument dat internationale belangen zich tegen bekendmaking verzetten is onjuist. Op grond van de door de inspecteur genoemde Verordeningen mogen de stukken gebruikt worden voor gerechtelijke procedures. Hierbij is niet relevant hoe belangrijk deze stukken zijn. Ik verwijs in dit verband naar r.o. 75 van de uitspraak van de Rechtbank van 4 december 2015.

Dat deze stukken behoren tot het strategisch domein van de opsporing en de controle is niet gemotiveerd, het is zeer onaannemelijk en wordt ook uitdrukkelijk betwist.

Belanghebbende meent dat deze gegevens een gevolg hebben gehad voor de belastingheffing en zij wil dan ook toetsen of deze hun weerslag vinden in de opgestelde rapportages. Deze informatie is cruciaal voor de beoordeling van het geschil en is ook van belang voor de besluitvorming van de zaak door de rechter. Ik kom hier straks nog op terug.”

De inspecteur heeft in hoger beroep met een beroep op artikel 8:29 Awb geanonimiseerde en niet-geanonimiseerde stukken ingebracht (zie 1.3). Het betreft het in die stukken zwarten van namen van (buitenlandse) ambtenaren en persoonsgegevens van (natuurlijke) personen (Bijlagen I tot en met VIII).

De geheimhoudingskamer constateert ten aanzien van de gezwarte namen van de (buitenlandse) ambtenaren dat de inspecteur deze overeenkomstig de afspraak op de comparitiezitting van 15 juni 2016 bij de rechtbank heeft gezwart en op een juiste en consistente wijze heeft voorzien van een code (als genoemd in bijlage 1 bij de brief van 19 augustus 2015, bijlage 1A bij de brief van 28 november 2016 en de in hoger beroep overgelegde ‘LIJST Ambtenaren 1A’). Bij die stand van zaken heeft belanghebbende ter zitting van het Hof verklaard dat zij zich niet tegen het anonimiseren van de namen van (buitenlandse) ambtenaren verzet.

De geheimhoudingskamer concludeert dat het beroep van de inspecteur op geheimhouding van de onder 2.10.1 vermelde stukken, met uitzondering van de pagina’s 16785 tot en met 17057 van Map XX, gerechtvaardigd is. Voor de overige onder 2.4.2 vermelde stukken is het beroep op beperkte kennisneming van de inspecteur niet gerechtvaardigd. De beperkte kennisneming van de gezwarte gegevens op pagina 7 van Bijlage VI ‘SCAC-verzoek [A] S.R.L. ( [A] )’ is evenmin gerechtvaardigd.