Gerechtshof Amsterdam, 31-03-2020, ECLI:NL:GHAMS:2020:1296, 19/00583
Gerechtshof Amsterdam, 31-03-2020, ECLI:NL:GHAMS:2020:1296, 19/00583
Gegevens
- Instantie
- Gerechtshof Amsterdam
- Datum uitspraak
- 31 maart 2020
- Datum publicatie
- 27 mei 2020
- ECLI
- ECLI:NL:GHAMS:2020:1296
- Zaaknummer
- 19/00583
Inhoudsindicatie
Heeft belanghebbende recht op vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn en vergoeding van proceskosten? Is de WOZ-waarde juist vastgesteld?
Uitspraak
kenmerk 19/00583
31 maart 2020
uitspraak van de derde meervoudige belastingkamer
op het hoger beroep - na verwijzing door de Hoge Raad der Nederlanden - van
B.V. [X], gevestigd te [Z], belanghebbende,
gemachtigde: P.R. Autar (Reesingh Advies)
tegen de uitspraak van 30 mei 2017 in de zaak met kenmerk ROT 16/774 van de rechtbank Rotterdam (hierna: de rechtbank) in het geding tussen
belanghebbende
en
de heffingsambtenaar van de gemeente Rotterdam, de heffingsambtenaar.
1 Ontstaan en loop van het geding
Bij beschikking krachtens artikel 22 van de Wet waardering onroerende zaken (hierna: de Wet WOZ) met dagtekening 23 januari 2015 (hierna: de beschikking) heeft de heffingsambtenaar de waarde (hierna: WOZ-waarde) van de onroerende zaak [A-straat] (hierna: de woning) voor het belastingjaar 2015 vastgesteld op € 143.000. Gelijktijdig, verenigd in één geschrift, is de aanslag onroerendezaakbelastingen (hierna: OZB) voor het jaar 2015 bekendgemaakt.
Nadat belanghebbende tegen de onder 1.1. vermelde beschikking en aanslag bezwaar heeft gemaakt, heeft hij de heffingsambtenaar in gebreke gesteld wegens niet tijdig beslissen op zijn bezwaarschrift. Vervolgens heeft belanghebbende bij brief van 28 januari 2016 beroep ingesteld wegens het uitblijven van een uitspraak op bezwaar en een verzoek ingediend tot het opleggen van een dwangsom.
De heffingsambtenaar heeft bij uitspraak op bezwaar van 12 februari 2016 de voor de woning vastgestelde WOZ-waarde alsook de onder 1.1 vermelde aanslag OZB gehandhaafd en geen dwangsom toegekend. Belanghebbende heeft daartegen (tijdig) beroep ingesteld.
De rechtbank heeft in haar uitspraak als volgt beslist (in deze uitspraak is belanghebbende aangeduid als ‘eiser’ en de heffingsambtenaar als ‘verweerder’):
“De rechtbank:
- verklaart het beroep voor zover zich dit richt tegen de hoogte van de WOZ-waarde ongegrond;
- verklaart het beroep voor zover zich richt op de toekenning van een dwangsom en schadevergoeding gegrond;
- bepaalt dat verweerder een dwangsom van € 550,- is verschuldigd;
- veroordeelt verweerder tot een schadevergoeding van € 500,-;
- bepaalt dat voornoemde betalingen dienen te geschieden binnen zes weken nadat de uitspraak openbaar is gemaakt;
- bepaalt dat verweerder aan eiseres het betaalde griffierecht van € 334,- vergoedt;
- veroordeelt verweerder in de proceskosten tot een bedrag van € 1.482,- te betalen aan eiseres.”
De heffingsambtenaar heeft tegen de uitspraak van de rechtbank hoger beroep ingesteld. Belanghebbende heeft incidenteel hoger beroep ingesteld. Gerechtshof Den Haag heeft in zijn uitspraak van 15 december 2017 (BK-17/00542) het hoger beroep gegrond verklaard, de uitspraak van de rechtbank vernietigd en het beroep niet-ontvankelijk verklaard.
Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van Gerechtshof Den Haag beroep in cassatie ingesteld bij de Hoge Raad der Nederlanden. Bij arrest van 5 april 2019, nr. 18/00328, ECLI:NL:HR:2019:518 (hierna: het arrest), heeft de Hoge Raad het beroep in cassatie gegrond verklaard, de uitspraak van Gerechtshof Den Haag vernietigd, behalve voor zover daarin het beroep tegen het niet tijdig beslissen op bezwaar niet-ontvankelijk is verklaard, de uitspraak van de rechtbank vernietigd voor zover het betreft de dwangsom en heeft het geding naar het Hof verwezen ter verdere behandeling en beslissing van de zaak met inachtneming van het arrest.
Partijen zijn door de griffier van het Hof in de gelegenheid gesteld een schriftelijke reactie op het arrest in te dienen. Belanghebbende heeft van deze gelegenheid gebruik gemaakt bij brief van 19 juni 2019 en de heffingsambtenaar bij brief van 7 mei 2019.
Partijen hebben bij e-mailberichten van 16 maart 2020 schriftelijk inlichtingen aan het Hof verstrekt en toestemming gegeven tot het achterwege laten van een onderzoek ter zitting. Hierna heeft het Hof het onderzoek gesloten.
2 Feiten
De Hoge Raad heeft in zijn arrest de volgende – na verwijzing relevante – feiten vastgesteld:
“2.1.1. De heffingsambtenaar heeft op 6 februari 2015 het bezwaarschrift van belanghebbende ontvangen dat gericht is tegen de beschikking op grond van de Wet waardering onroerende zaken en de aanslag in de onroerendezaakbelastingen van de gemeente Rotterdam voor het jaar 2015 betreffende de onroerende zaak [A-straat].
Bij brief van 21 december 2015 heeft de heffingsambtenaar belanghebbende meegedeeld dat de termijn voor het doen van uitspraak op bezwaar, onder verwijzing naar artikel 7:10, lid 3, Awb, met zes weken is verdaagd.
Bij brief van 2 januari 2016, door de heffingsambtenaar ontvangen op 5 januari 2016, heeft belanghebbende de heffingsambtenaar in gebreke gesteld wegens het niet tijdig beslissen op haar bezwaarschrift.
Bij brief van 28 januari 2016 heeft belanghebbende beroep ingesteld wegens het uitblijven van een uitspraak op bezwaar en een verzoek ingediend tot het opleggen van een dwangsom wegens het niet naleven van de wettelijk voorgeschreven beslistermijn.
De heffingsambtenaar heeft op 12 februari 2016 uitspraken op bezwaar gedaan, het bezwaar ongegrond verklaard en geen dwangsom vastgesteld. De Rechtbank heeft het beroep op grond van artikel 6:20, lid 3, Awb mede gericht geacht tegen de uitspraken op bezwaar.
De Rechtbank heeft het beroep voor zover het gericht is tegen de hiervoor in 2.1.5 bedoelde uitspraken op bezwaar ongegrond verklaard, een dwangsom vastgesteld wegens het niet tijdig beslissen op bezwaar en aan belanghebbende een vergoeding toegekend voor immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn voor bezwaar en beroep.”
Op de zitting van 24 november 2017 bij Gerechtshof Den Haag, waar een twintigtal zaken (waaronder de onderhavige zaak) gelijktijdig is behandeld, is namens belanghebbende onder meer het volgende verklaard:
“In al de zaken heb ik incidenteel hoger beroep ingesteld, maar dat wordt beperkt tot de zaken met de nummers BK-17/00510, BK-17/00516 en BK-17/00523 [Toevoeging Hof Amsterdam: na verwijzing ligt van de genoemde zaken alleen de zaak met kenmerk
BK-17/00523 (kenmerknummer Hof Amsterdam 19/00582) voor ter beoordeling]. In die zaken heb ik het Hof verzocht de waarde te verlagen en heb ik verder niets toe te voegen.”
In zijn schriftelijke reactie na verwijzing heeft belanghebbende met betrekking tot de vastgestelde WOZ-waarde het volgende vermeld:
“Belanghebbende behoudt zich het recht voor om de WOZ-waarde als geschilpunt voor te leggen lopende onderhavige procedure.”
3 Geding na cassatie
De Hoge Raad heeft in zijn arrest – voor zover voor het geding na verwijzing van belang – het volgende overwogen:
“2.2.1. De heffingsambtenaar heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld.
Voor het Hof was in geschil of de WOZ-waarde te hoog was vastgesteld, of de termijn voor het doen van de uitspraken op bezwaar was verlengd door de in 2.1.2 vermelde brief van de heffingsambtenaar en of belanghebbende recht had op een dwangsom wegens het niet tijdig doen van die uitspraken. Tevens was in geschil of belanghebbende recht had op vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn voor bezwaar en beroep en op een vergoeding van de (proces)kosten van bezwaar en beroep.
Het Hof heeft geoordeeld dat de beslistermijn van artikel 30, lid 9, Wet WOZ door de in 2.1.2 vermelde brief met zes weken is verdaagd, zodat de ingebrekestelling van 2 januari 2016 prematuur was en de heffingsambtenaar geen dwangsom verbeurt. Voorts heeft het Hof geoordeeld dat belanghebbende geen vergoeding van immateriële schade toekomt omdat de beroepsfase niet meer dan anderhalf jaar heeft geduurd, en evenmin van in bezwaar en beroep gemaakte proceskosten. Het Hof heeft de uitspraak van de Rechtbank vernietigd en het beroep niet‑ontvankelijk verklaard.
De eerste klacht betoogt dat de beslistermijn van artikel 30, lid 9, Wet WOZ niet met toepassing van artikel 7:10, lid 3, Awb kan worden verdaagd, zodat het beroep ten onrechte niet-ontvankelijk is verklaard.
De klacht faalt op de gronden die zijn vermeld in het arrest dat de Hoge Raad vandaag heeft uitgesproken in de zaak met nummer 18/00309, waarvan een geanonimiseerd afschrift aan dit arrest is gehecht.
De tweede klacht houdt in dat het Hof heeft verzuimd te beslissen op het verzoek om vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn in eerste aanleg.
De Rechtbank heeft op 30 mei 2017 uitspraak gedaan. Dat is twee jaar, drie maanden en vierentwintig dagen nadat het bezwaarschrift door de heffingsambtenaar was ontvangen. De redelijke termijn voor berechting van de zaak in eerste aanleg is daardoor met ruim drie maanden overschreden. Dit heeft het Hof miskend. De tweede klacht slaagt.
De derde klacht betoogt dat het Hof ten onrechte de door de Rechtbank toegekende vergoeding van griffierecht en proceskosten niet in stand heeft gelaten. Gelet op het hiervoor overwogene behoeft deze klacht geen behandeling.
De uitspraak van het Hof kan niet in stand blijven. Verwijzing moet volgen. Het verwijzingshof dient opnieuw te oordelen over de WOZ-waarde, de vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn, en vergoeding van (proces)kosten en griffierecht.”
De rechtbank heeft in haar uitspraak – voor zover voor het geding na verwijzing van belang – het volgende overwogen:
“Waarde object
1. Eiseres is eigenaar van de onroerende zaak. Het betreft een tweede en derde verdieping van een herenhuis uit 1894. De totale oppervlakte van de woning bedraagt volgens de Basisregistraties Adressen en Gebouwen (BAG) 173 m². In geschil is de waarde per waardepeildatum 1 januari 2014. Verweerder heeft de waarde vastgesteld op € 143.000,-. Eiseres bepleit een waarde van € 124.000,-.
2. In geschil is de waarde van de onroerende zaak per waardepeildatum 1 januari 2014.
Verder is de toekenning van een dwangsom bij niet tijdig beslissen door een bestuursorgaan zoals bedoeld in artikel 4:17 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) en de toekenning van schadevergoeding bij overschrijding van de redelijke termijn zoals bedoeld in artikel 6 van het Europees Verdrag tot bescherming van de [rechten] van de mens en de fundamentele vrijheden (hierna: het EVRM) in geschil.
Eiseres is van opvatting dat verweerder een dwangsom en een schadevergoeding verschuldigd is en verzoekt de rechtbank te bepalen dat:
- verweerder, op grond van artikel 4:17 van de Awb, aan eiseres een dwangsom van
€ 550,- verschuldigd is in verband met het niet tijdig doen van de uitspraak op bezwaar;
- verweerder aan eiseres een schadevergoeding verschuldigd is in verband met het overschrijden van de redelijke termijn van € 500,- (1 periode van € 500,-);
- verweerder aan eiseres de proceskosten vergoedt die eiseres heeft moeten maken in verband met beroepsmatig verleende rechtsbijstand in de bezwaar- en beroepsprocedure.
3. De beroepsgrond dat verweerder de WOZ-waarde van € 143.000,- niet aannemelijk maakt, faalt.
De WOZ-waarde dient gelijk te zijn aan de prijs die de meest biedende koper betaalt na de meest geschikte voorbereiding. Op verweerder rust de plicht aannemelijk te maken welke prijs de meest biedende koper betaalt na de meest geschikte voorbereiding. In beginsel is verweerder gehouden dit te doen aan de hand van verkoopprijzen van de best vergelijkbare woningen, waarvan de verkoopprijzen moeten zijn gerealiseerd zo dicht mogelijk rond de waardepeildatum.
Verweerder heeft ter onderbouwing van de vastgestelde WOZ-waarde een taxatierapport van [naam taxateur] van 3 november 2016 in het geding gebracht. De rechtbank is van oordeel dat de in dat rapport genoemde vergelijkingsobjecten en de woning onder meer wat betreft ligging, type woning, woningoppervlakte en bouwjaar voldoende vergelijkbaar zijn. Vervolgens houdt de taxateur voldoende rekening met de onderlinge verschillen tussen de vergelijkingsobjecten en de woning. Het feit dat de woning een eenvoudige staat heeft, betrekt de taxateur voldoende in de waardering door voor de waarde per vierkante meter € 923,- aan te houden in plaats van € 1.434,-, wat de gemiddelde waarde is per vierkante meter van de vergelijkingsobjecten. Ook als het vergelijkingsobject [1] (transactiedatum 13 november 2012) buiten beschouwing wordt gelaten is de gemiddelde waarde is per vierkante meter van de vergelijkingsobjecten (€ 1.211,-) nog aanmerkelijk hoger dan de waarde die voor de woning van eiseres wordt aangehouden. Eiseres betwist niet gemotiveerd dat deze door de taxateur aangehouden marge voldoende is. Het door eiseres opgevoerde vergelijkingsobject [2] is niet geschikt om de waarde van de woning te onderbouwen omdat de woning na aankoop voor
€ 30.000,- is gerenoveerd en de overige argumenten die eiseres ter onderbouwing van de bepleite waarde heeft aangevoerd zijn te algemeen van aard en niet toegespitst op haar woning.”