Gerechtshof Amsterdam, 08-09-2020, ECLI:NL:GHAMS:2020:2482, 20/0076

De Meervoudige Douanekamer heeft de onderhavige zaak verwezen met de opdracht dat de Achtste Enkelvoudige Belastingkamer zich eerst uitlaat over de vraag of de beperking van kennisneming (als bedoeld in artikel 8:29 Awb) ter zake van de als staatsgeheim gerubriceerde stukken is gerechtvaardigd.

De Minister voert in dit verband in de aanvulling op het hoger beroepschrift van 24 februari 2020 – voor zover hier van belang – het volgende aan:

Belanghebbende stelt zich op het standpunt dat vorenbedoelde documenten volstrekt niet relevant voor de (hoofd)zaak zijn. De beoordeling of de ‘ [naam] ’ een militair goed is, is een puur technische exercitie. De vermeende verwervingspogingen waarvan de documenten verslag doen – en het lijkt belanghebbende ook sterk dat hier sprake zou zijn van (staats)geheime informatie – betreft contextuele informatie, die geen betrekking heeft op de transactie waarvoor belanghebbende de uitvoervergunning heeft aangevraagd. Het gaat hier volgens belanghebbende om een uit zijn verband gehaald en opgeklopt verhaal.

Voor zover nodig zal het Hof hierna – veronderstellende wijs – ervan uitgaan dat de documenten waarop de verlangde toepassing van artikel 8:29 Awb ziet, op de zaak betrekking hebbende stukken zijn. De vraag of stukken waarop het oordeel van de geheimhoudingskamer betrekking heeft op de zaak betrekking hebbende stukken zijn, is niet een vraag waarover de geheimhoudingskamer een oordeel geeft; die vraag ligt, voor zover in hoger beroep in geschil, ter beoordeling voor aan de Meervoudige Douanekamer van het Hof. Voor zover belanghebbende met haar stelling dat ‘de stukken volstrekt niet relevant zijn’ heeft bedoeld te stellen dat de documenten niet op de zaak betrekking hebbende stukken zijn (als bedoeld in artikel 8:42 Awb), zal (de geheimhoudingskamer van) het Hof daaraan voorbijgaan.

Bij de beoordeling van het beroep op toepassing van artikel 8:29 Awb heeft als uitgangspunt te gelden dat alle op de zaak betrekking hebbende stukken en alle (overige) stukken die in geding worden gebracht onbeperkt voor de wederpartij beschikbaar moeten zijn. Aan dit uitgangspunt liggen de beginselen van ‘fair trial’, meer in bijzonder het beginsel van hoor en wederhoor ten grondslag. Op dit uitgangspunt kan uitsluitend een uitzondering worden gemaakt indien daarvoor gewichtige redenen aanwezig zijn. Dergelijke redenen kunnen niet zijn gelegen in de omstandigheid dat bepaalde stukken niet relevant worden geacht voor de wederpartij. De relevantie van stukken die in het geding zijn gebracht moet voorwerp kunnen zijn van het partijdebat en dat is slechts mogelijk indien die stukken voor beide partijen onbeperkt toegankelijk zijn.

Gegeven het hiervoor geformuleerde uitgangspunt zal de geheimhoudingskamer van het Hof nagaan of de door de Minister aangevoerde grond(en) voor beperkte kennisneming gewichtige redenen vormen die tot beperkte kennisneming kunnen leiden. Daartoe beschikt de geheimhoudingskamer van het Hof over het volledige dossier in ‘de hoofdzaak’ en het zal dat voor zover nodig in zijn beoordeling betrekken.

Het Hof is van oordeel dat beperkte kennisneming van de berichten (zie onder 2.2) gegeven de rubricering daarvan als ‘staatsgeheim’ – dit is tijdens de inzage geconstateerd – alsook de inhoud en de strekking van die berichten is gerechtvaardigd.

Het gaat hier om korte berichten van (buitenlandse) inlichtingendiensten waarbij de Minister erop wordt geattendeerd dat partijen vermeld op de Europese sanctielijst met gebruikmaking van een dekmantelconstructie pogen de ‘ [naam] ’ (of meerdere exemplaren daarvan) te verwerven. De berichten bevatten – zo is tijdens de inzage geconstateerd – detailinformatie over bij de dekmantelconstructie betrokken bedrijven alsmede persoonsgegevens (zoals namen) van (mede hierbij) betrokken personen. Vorenbedoelde berichtgeving van inlichtingendiensten is voorts – zo leidt het Hof uit de berichten af – naar zijn aard vertrouwelijk (en voor genoemde bedrijven potentieel gevoelig) en kan (bij bekendmaking daarvan) potentieel inzicht geven in de wijze waarop dit type informatie tussen inlichtingendiensten over en weer wordt uitgewisseld en in de werkwijzen van de betrokken bedrijven.

In dit alles ziet het Hof een voldoende algemeen belang (daaronder begrepen veiligheid) dat beperkte kennisneming van de berichten rechtvaardigt althans aanzienlijk zwaarder weegt dan het belang dat belanghebbende heeft bij onbeperkte kennisneming van die berichten. Daarbij heeft het Hof meegewogen dat tijdens de inzage is geconstateerd dat de inhoud van de berichten strookt met de in 4.6.2 van de aanvulling op het hoger beroepschrift opgenomen beschrijving ervan en overigens, zoals hiervoor al gezegd, detailinformatie over bij de dekmantelconstructie betrokken bedrijven alsmede persoonsgegevens (zoals namen) van (mede hierbij) betrokken personen bevatten.