Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 02-06-2015, ECLI:NL:GHARL:2015:4058, 13/00247

2.1

Al in 1993 had belanghebbende het plan de nieuwbouwwijk [G] te realiseren. In dat kader is besloten de kosten voor de ontsluiting van deze nieuwbouwwijk ten laste te brengen van de “reserve bovenwijkse voorzieningen”, waaraan een deel van de opbrengst van uit te geven percelen grond zou worden gedoteerd.

2.2

De nieuwbouwwijk [G] zou worden gerealiseerd in de nabijheid van rijksweg 28 (hierna: de A28). Aan de andere zijde van de A28 had de gemeente [H] plannen voor de realisering van de nieuwbouwwijk [I].

2.3

Aanvankelijk werd aangenomen dat met de destijds bestaande indirecte aansluiting op de A28 de wijk [I] voldoende ontsloten zou worden, namelijk via de afslag van rijksweg 1, [H] Noord. Bij uitspraak van 26 juli 2000, nr. 200001629/2, heeft de Raad van State echter beslist dat een extra aansluiting op de A28 moest worden aangelegd in verband met de bouw van de nieuwbouwwijk [I]; de aanleg van de nieuwbouwwijk [I] kon alleen doorgang vinden, indien die wijk zou worden ontsloten door middel van nieuw aan te leggen op- en afritten op de A28. De gemeente [H] en belanghebbende (hierna tezamen ook: de gemeenten) hebben vervolgens een gezamenlijk plan opgesteld om de nieuwbouwwijken [I] en [G] te ontsluiten.

2.4

Op 21 december 2000 is de “Overeenkomst inzake optimalisering (auto)infrastructuur [I] en omgeving” (hierna: de Raamovereenkomst) ondertekend. Partijen daarbij waren de minister van Verkeer en Waterstaat, de staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, de provincies Gelderland en Utrecht en de gemeenten. In deze Raamovereenkomst hebben partijen een zogenoemde spreidingsvariant ontwikkeld, die onder meer voorziet in de realisering van de A28-aansluiting [I]/[G]. De bij de overeenkomst betrokken partijen hebben zich verplicht de bestuurlijke maatregelen te nemen om de spreidingsvariant te realiseren. In de overeenkomst is opgenomen dat de kosten van onder meer de toe- en afritten die de aansluiting op de A28 vormen worden gedragen door de gemeenten, met dien verstande dat de provincie Gelderland de mogelijkheid van een bijdrage zal onderzoeken.

2.5

a. De realisatie van een nieuwe aansluiting op de A28 (kwart klaverblad), bestaande uit:

1. Het Rijk draagt € 1,1 miljoen exclusief BTW, inclusief VAT-kosten, prijspeil 2004 bij aan een toekomstvast viaduct t.b.v. de nieuwe A-28 aansluiting [I]/[G].

(…)

1. Partijen voeren gezamenlijk de regie over het project, waarbij de gemeente [H] als penvoerder optreedt.

2. De gemeente [H] stelt mede namens de gemeente [X] en het Rijk voor de uitvoering van het project een projectleider aan, die tevens projectbegeleider is voor de gemeente [H].

3. De projectleider functioneert op basis van een door Partijen vast te stellen Plan van aanpak en informeert Partijen door middel van voortgangsrapportages.

4. De gemeente [X] en het Rijk stellen beiden een projectbegeleider aan. De projectbegeleider van [X] treedt op als eerste aanspreekpunt voor de projectleider en begeleidt de gemeentelijke processen in [X] ten behoeve van de uitvoering van het project De projectbegeleider van het Rijk treedt op als eerste aanspreekpunt voor de projectleider en begeleidt de processen bij het Rijk ten behoeve van de uitvoering van het project.

5. De projectleider is integraal verantwoordelijk voor de uitvoering van het project en overlegt met de projectbegeleiders van de gemeente [X] en het Rijk over de inhoud en de voortgang van het project.

6. De gemeente [X] stelt een toezichthouder aan ten behoeve van de uitvoering van het project. Deze toezichthouder maakt onderdeel uit van de directie UAV van de gemeente [H], die de uitvoering van het project begeleidt.

7. Het Rijk is agendalid van de bouwvergaderingen. Het Rijk stelt geen toezichthouder aan.

1. (…)

2. Direct na de feitelijke levering zullen gemeenten [H] en [X] alle documenten die zij heeft aangaande het viaduct en de weg overdoen aan Rijkswaterstaat.”

2.6

Eveneens op 14 november 2005 hebben de gemeenten de “Realisatie-overeenkomst A28-aansluiting [I]/[G]” gesloten (hierna: de Realisatieovereenkomst). Daarin is onder meer het volgende bepaald:

a. De realisatie van een nieuwe aansluiting op de A28 (kwart klaverblad), bestaande uit:

1. Ontwerpen en engineering van wegen en kunstwerken;

2. Conditionering (geotechniek, archeologie, milieu, geluid, kabels&leidingen, waterhuishouding, landschap, vergunningen, etc.);

3. Grondverwerving;

4. Aanbesteding en contractering;

5. Directievoering en toezicht tijdens de uitvoering;

6. Communicatie.

5.1

Partijen zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de uitvoering van het project, waarbij de drie in artikel 3. gedefinieerde onderdelen te onderscheiden zijn.

5.2

Gemeente [H] is verantwoordelijk voor de uitvoering van de in artikel 4. omschreven werkzaamheden met uitzondering van de grondverwerving binnen de gemeentegrenzen van gemeente [X] aan de oostzijde van de A-28.

5.3

Gemeente [X] is verantwoordelijk voor de verwerving van gronden binnen haar gemeentegrenzen aan de oostzijde van de A-28.

5.4

7.1

8.1

Partijen voeren gezamenlijk de regie over het project, waarbij de gemeente [H] als penvoerder optreedt.

9.1

De totale realisatiekosten van het project bedragen € 37.577 miljoen exclusief BTW prijspeil 2007.

9.2

Gemeente [X] draagt € 9.692 miljoen exclusief BTW (prijspeil 2007) bij aan het project, zijnde 50% van de geraamde projectkosten genoemd onder artikel 3 lid a, en de geraamde projectkosten genoemd onder artikel 3 lid c. Tevens draagt zij de kosten van de grondverwerving binnen haar gemeentegrenzen voor de ontsluitingsweg ‘[G]’ en de nieuwe A-28 aansluiting aan de oostzijde van de A-28.

11.3

Gemeente [H] maakt een proces-verbaal van de oplevering van (een onderdeel van) het werk en verstrekt dit proces-verbaal onmiddellijk aan de gemeente [X].

12.1

Het beheer en onderhoud van het in deze overeenkomst genoemde werk berust bij de verantwoordelijke wegbeheerders (zie bijlage II).

12.2

Vanaf het moment dat (een onderdeel van) het werk is opengesteld voor het verkeer berust het beheer en onderhoud bij de verantwoordelijke wegbeheerder.

13.1

De toekomstige beheer- en eigendomsgrenzen tussen Rijk, de gemeente [H] en de gemeente [X] van de in deze overeenkomst genoemde werken zijn aangegeven op de bij deze overeenkomst behorende tekening (zie bijlage II).

17.1

Afspraken tussen partijen en het Rijk met betrekking tot het project ‘A28-aansluiting ‘[I]/[G]’ zijn vastgesteld in een aparte overeenkomst tussen Rijk, gemeente [H] en gemeente [X].

2.7

De gemeente [H] heeft vervolgens een aannemer opdracht gegeven de op- en afritten te realiseren. Op 25 mei 2009 heeft de aannemer de op- en afritten opgeleverd aan de gemeente [H] en op 27 mei 2009 zijn deze opengesteld voor het verkeer. Het beheer en onderhoud van de op- en afritten berusten sinds de openstelling in mei 2009 bij het Rijk.

2.8

Op grond van de Realisatieovereenkomst heeft de gemeente [H] aan belanghebbende facturen uitgereikt voor haar deel van de kosten van de aanleg van  onder meer  de op- en afritten, met vermelding van omzetbelasting. De op de facturen vermelde bedragen heeft belanghebbende aan de gemeente [H] betaald. Het Rijk heeft geen financiële bijdrage geleverd aan de aanleg van de op- en afritten.

2.9

Bij overeenkomst van 7 december 2010 heeft belanghebbende de bij haar in eigendom zijnde percelen grond waarop de op- en afritten zijn gelegen, verkocht aan de Staat (Ministerie van Infrastructuur en Milieu; hierna: het Rijk). Deze percelen grond zijn vervolgens bij notariële akte van 13 januari 2011 geleverd. De koopsom van € 1.323.322 was gelijk aan de grondwaarde (exclusief de kosten van de nieuwe aansluiting op de A28). In deze overeenkomst is onder meer het volgende opgenomen:

1. Koper koopt van verkoper, die aan koper verkoopt de percelen grond, gelegen nabij de aansluiting [I]/[G] op rijksweg A28 (…).

3. De koop geschiedt voor de koopsom van € 1.323.322 (…).

4. Koper is over de koopsom ad € 1.323.322,= een rentevergoeding van 4% (samengestelde intrest) over de periode vanaf 1 juli 2005 tot de datum van juridische levering aan verkoper verschuldigd.