Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 24-11-2017, ECLI:NL:GHARL:2017:10358, 200.223.547/01

Voor de beoordeling van het wrakingsverzoek wordt de toepasselijke norm gegeven door zowel artikel 8:15 van de Awb als door artikel 6 van het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, dit alles in samenhang met de door de Hoge Raad en de door het Europese Hof voor de rechten van de mens ontwikkelde criteria.

Artikel 8:15 van de Awb bepaalt dat op verzoek van een partij elk van de rechters die een zaak behandelen, kan worden gewraakt op grond van feiten of omstandigheden waardoor de rechterlijke onpartijdigheid schade zou kunnen lijden.

Uitgangspunt bij de beoordeling van een wrakingsverzoek is dat de rechter uit hoofde van zijn of haar aanstelling wordt vermoed onpartijdig te zijn, tenzij zich uitzonderlijke omstandigheden voordoen die een zwaarwegende aanwijzing opleveren voor het oordeel dat een rechter jegens een van de procesdeelnemers een vooringenomenheid koestert, althans dat de bij die procesdeelnemer dienaangaande bestaande vrees gerechtvaardigd is. Het subjectieve standpunt van de betrokken procesdeelnemer dat daarvan sprake is, is daarbij niet beslissend; de vrees voor partijdigheid van de rechter moet objectief gerechtvaardigd zijn.

In zijn pleitnota stelt verzoeker dat de citaten in Het Financieele Dagblad van mr. Polak bij hem een schijn van partijdigheid wekken die niet alleen betrekking heeft op de omzetbelasting, maar ook op andere geschillen in belastingzaken waarin de Belastingdienst optreedt en die mr. Polak zou kunnen behandelen. Een verzoek om wraking van een rechter kan slechts worden gedaan in zaken die door die rechter worden behandeld. Voor zover het verzoek om wraking ziet op behandeling van zaken waarmee mr. Polak nog niet is belast, is verzoeker niet-ontvankelijk in zijn verzoek.

Ter zitting van de wrakingskamer heeft verzoeker verklaard dat het krantenartikel en in het bijzonder de onder 1.3 vermelde uitlatingen van mr. Polak een tendentieus karakter dragen. Verzoeker stelt zich niet te herkennen in het in het krantenartikel geschetste beeld dat de Belastingdienst zich ‘altijd laat leiden door de belastingopbrengst’, daarbij mede verwijzend naar het boven de uitlatingen van mr. Polak opgenomen tussenkopje ‘Fiscus gaat voor opbrengst’. Verzoeker benadrukt dat de uitvoering van de belastingwet- en regelgeving de taak van de Belastingdienst is en dat zij daarbij een redelijke wetstoepassing als uitgangspunt hanteert.

Het krantenartikel in Het Financieele dagblad met als onderwerp ‘Efteling voert loopgravenoorlog tegen 21% btw voor parkeren’ levert in de onderhavige zaak waarin de motorrijtuigenbelasting onderwerp van geschil is geen enkele aanwijzing op dat mr. Polak niet voldoet aan de eis van rechterlijke onpartijdigheid. Ook het enkele feit dat mr. Polak werkzaam is als belastingadviseur maakt niet dat zij vooringenomen is jegens de Belastingdienst of een andere procespartij en rechtvaardigt evenmin de vrees voor partijdigheid.

Wat betreft het door verzoeker geschetste karakter van het krantenartikel stelt de wrakingskamer voorop dat mr. Polak niet verantwoordelijk is voor de titel, de tussenkopjes en het - door de verzoeker ervaren suggestieve - karakter van het krantenartikel. Mr. Polak kan alleen verantwoordelijk worden gehouden voor de daarin aan haar toegeschreven uitlatingen voor zover deze door haar zijn gedaan. Ter zitting heeft verzoeker de juistheid erkend van de uitlating van mr. Polak, te weten dat als een door een ondernemer verrichte dienst opgesplitst kan worden zodat die deels onder het gewone tarief in plaats van het verlaagde tarief valt, de Belastingdienst dat zal doen. De verzoeker heeft ter zitting desgevraagd verklaard dat de Belastingdienst daartoe op grond van (communautaire) wet- en regelgeving zelfs verplicht is. De eerste zin van de geciteerde uitlating van mr. Polak laat meer dan voldoende ruimte over voor de opvatting van verzoeker dat het genereren van belastingopbrengsten niet doorslaggevend is voor de Belastingdienst in de uitvoering van haar taken. Ook laat die zin voldoende ruimte over voor het feit dat de Belastingdienst bij de uitvoering van haar taak van belastingheffing en - inning zich laat leiden door de wet- en regelgeving en rechtsbeginselen en daarbij een redelijke wetstoepassing als uitgangspunt hanteert. Dat laatste mag in een rechtstaat voorondersteld worden en het niet uitspreken van deze vooronderstelling wettigt, anders dan verzoeker meent, niet de conclusie dat mr. Polak deze vooronderstelling niet deelt. Mr. Polak heeft ook niet de schijn gewekt dat zij van oordeel is dat de Belastingdienst zich bij de uitvoering van haar taak niet laat leiden door de wet- en regelgeving en/of dat de Belastingdienst daarbij niet een redelijke wetstoepassing als uitgangspunt hanteert. De wrakingskamer volgt verzoeker niet in zijn standpunt dat uit het artikel in Het Financieele Dagblad afgeleid kan worden dat mr. Polak geen scheiding lijkt te maken tussen haar functie als raadsheer en haar functie als belastingadviseur. Hieraan doet niet af dat boven de ondertekening door mr. Polak van de brief van 20 oktober 2017 de naam is vermeld van het adviesbureau waarvoor zij werkzaam is, ofschoon de wrakingskamer van oordeel is dat het gelukkiger was geweest indien deze vermelding achterwege was gebleven.

De conclusie uit het voorgaande is dat de aangevoerde gronden noch afzonderlijk, noch in onderling verband en samenhang bezien, feiten of omstandigheden behelzen die erop wijzen dat mr. Polak jegens verzoeker een vooringenomenheid koestert, of dat vrees daarvoor objectief is gerechtvaardigd.