Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 07-02-2017, ECLI:NL:GHARL:2017:901, 16/00409 en 16/00410
Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 07-02-2017, ECLI:NL:GHARL:2017:901, 16/00409 en 16/00410
Gegevens
- Instantie
- Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
- Datum uitspraak
- 7 februari 2017
- Datum publicatie
- 17 februari 2017
- ECLI
- ECLI:NL:GHARL:2017:901
- Formele relaties
- Eerste aanleg: ECLI:NL:RBGEL:2016:973, (Gedeeltelijke) vernietiging en zelf afgedaan
- Zaaknummer
- 16/00409 en 16/00410
Inhoudsindicatie
Vennootschapsbelasting. Vordering in rekening-courant. Onzakelijke lening?
Uitspraak
Afdeling belastingrecht
Locatie Arnhem
Nummers 16/00409 en 16/00410
uitspraakdatum: 7 februari 2017
Uitspraak van de tweede meervoudige belastingkamer
op het hoger beroep van
[X] B.V. (voorheen: [Y] B.V.) te [Z] (hierna: belanghebbende)
tegen de uitspraak van de rechtbank Gelderland van 25 februari 2016, nummers AWB 15/996 en 15/997, in het geding tussen belanghebbende en
de inspecteur van de Belastingdienst/Kantoor Zwolle (hierna: de Inspecteur)
1 Ontstaan en loop van het geding
Aan belanghebbende zijn voor de jaren 2010 en 2011 aanslagen in de vennootschapsbelasting opgelegd naar een belastbaar bedrag van respectievelijk negatief € 662.432 en negatief € 71.349. Gelijktijdig zijn daarbij bij beschikking verliezen tot dezelfde bedragen vastgesteld.
Op het bezwaarschrift van belanghebbende heeft de Inspecteur bij in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar de aanslagen en de beschikkingen gehandhaafd.
Belanghebbende is tegen die uitspraken in beroep gekomen bij de rechtbank Gelderland (hierna: de Rechtbank). De Rechtbank heeft het beroep bij uitspraak van 25 februari 2016 ongegrond verklaard voor zover het is gericht tegen de uitspraken van de Inspecteur voor 2010 en gegrond verklaard voor zover het is gericht tegen de uitspraken voor 2011, de uitspraken van de Inspecteur voor dat jaar vernietigd, de aanslag verminderd tot een aanslag berekend naar een belastbaar bedrag van negatief € 84.616 en het verlies nader vastgesteld op € 84.616.
Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.
Tot de stukken van het geding behoren, naast de hiervoor vermelde stukken, de van de Rechtbank ontvangen dossiers die op deze zaak betrekking hebben alsmede alle stukken die nadien, al dan niet met bijlagen, door partijen in hoger beroep zijn overgelegd.
Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 17 januari 2017 te Arnhem. Daarbij zijn verschenen en gehoord mr. dr. [A] als de gemachtigde van belanghebbende, bijgestaan door drs. [B] , alsmede [C] namens de Inspecteur, bijgestaan door mr. [D] .
De gemachtigde van belanghebbende heeft een pleitnota voorgedragen en afschriften daarvan aan het Hof en aan de wederpartij overgelegd.
Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat aan deze uitspraak is gehecht.
2 De vaststaande feiten
[E] te [Z] (hierna: [E] ) is bestuurder van belanghebbende. Belanghebbende is de moedermaatschappij van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting, waarvan [F] BV (hierna: [F] ) onderdeel uitmaakt. [F] houdt 50 percent van de aandelen in [G] BV te [Z] (hierna: [G] ) welke vennootschap is opgericht in 2005. De resterende 50 percent van de aandelen in [G] worden gehouden door [H] BV (hierna: [H] ). [F] , in de persoon van [E] , en [H] treden op als de directie van [G] . [F] en [H] kunnen niet als gelieerde lichamen worden aangemerkt.
In 2006 hebben [F] en [H] ieder een bedrag van ongeveer € 1.400.000 in rekening-courant verstrekt aan [G] voor de aankoop, de ontwikkeling en de verkoop van vastgoedprojecten. De overeenkomst tot kredietverstrekking in rekening-courant is op 30 december 2007 schriftelijk vastgelegd en ondertekend. In deze overeenkomst is onder meer opgenomen dat de verschuldigde rente gelijk is aan de marktrente van enig jaar en dat de crediteur zich het recht voorbehoudt op een door haar gewenst moment een ander rentepercentage vast te stellen dat evenwel niet hoger kan zijn dan de depositorente zoals die in aanmerking wordt genomen door de Europese Centrale Bank, verhoogd met 2,5 procentpunt. Voorts is opgenomen dat de schuldenaar is gehouden op eerste aanvraag van de andere partij in de door de andere partij gewenste vorm en omvang zekerheid te stellen of reeds eerder gestelde zekerheid aan te vullen. In 2006 is 4 percent rente in rekening gebracht, in 2007 en 2008 5 percent en vanaf 2009 wederom 4 percent.
In 2006 zijn ook door een bank leningen verstrekt aan [G] . Met deze leningen zijn door [G] vastgoedprojecten aangekocht die ook weer zijn verkocht. Voor de financiering van bepaalde onroerende zaken werd daarbij door [G] zekerheid verstrekt.
Door de ING-Bank is in 2007 aan [G] een krediet verstrekt tot een bedrag van maximaal € 7.500.000, aan te wenden ten behoeve van de handel in onroerende zaken en projectontwikkeling. Ook [F] en [H] hebben in dat jaar ieder in rekening-courant een bedrag van ongeveer € 400.000 verstrekt. Na de verkopen van een deel van de onroerende zaken is de schuld aan de ING-bank in 2009 volledig afgelost. Op de beide rekening-courantschulden aan [F] en [H] is door [G] in dat jaar telkens ruim € 1 miljoen afgelost.
Het eigen vermogen van [G] bedroeg op 31 december 2006 € 1.266.726. Over het jaar 2006 is door [G] een fiscale winst behaald van € 1.715.683. Over het jaar 2007 is een verlies geleden van € 1.631.907. Het verlies is ontstaan door afwaardering van het vastgoed.
Het eigen vermogen van [G] bedroeg ultimo 2010 € 739.341 negatief.
Op 30 november 2011 is een aanvulling op de overeenkomst tot kredietverstrekking in rekening-courant opgesteld waarin onder meer is vermeld (partij 1 is [G] , partij 2 is [F] en partij 3 is [H] ):
"(…)
Zekerheid
Als zekerheid voor de schuld welke partij 1 aan partijen 2 en 3 heeft, verbindt partij 1 zich om het aan haar toebehorende registergoed te [I] (Duitsland) (aan partijen zonder nadere omschrijving genoegzaam bekend), zonder schriftelijke toestemming van partijen 1 en 2 (Hof: kennelijk is bedoeld partijen 2 en 3) noch ten dele te zullen verkopen, in huurkoop te geven, te ruilen, te schenken of op andere wijze te vervreemden (waaronder begrepen zich verbinden tot vervreemding), te verhuren, te verpachten of op enige andere wijze in gebruik te geven, met hypotheek of andere zakelijke rechten te bezwaren.
Partij 1 verbindt zich bovendien jegens partijen 2 en 3 om op eerste verzoek van laatstgenoemden een recht van hypotheek van zo hoog mogelijke rang te verstrekken, tot zekerheid van al hetgeen partij 1 uit welke hoofde ook aan partijen 2 en 3 verschuldigd is, vermeerderd met renten, boeten en kosten, zulks op de aan partij 1 in eigendom toebehorende onroerende zaak welke hierboven is beschreven. Tevens verbindt schuldenaar zich jegens alsdan schuldeiser om alsdan aan laatstgenoemde een pandrecht van zo hoog mogelijke rang te verstrekken op de roerende zaken welke behoren tot de hiervoor omschreven onroerende zaak.
Rente
Vanaf 1 januari 2010 is partij 1 verplicht over de hoofdsom of het onafgeloste gedeelte daarvan aan partijen 2 en 3 rente te voldoen groot 4% (vier procent van honderd). De rente zal jaarlijks vastgesteld worden tijdens de vergadering van aandeelhouders.
Aflossing
Ongeacht het vorenstaande zal aflossing van de schuld van partij 1 aan partijen 2 en 3 uiterlijk plaatsvinden bij verkoop/levering van het object te [I] , doch hoe dan ook uiterlijk op 31 december 2017.
(…)"
Het verloop van de rekening-courantvordering van [F] op [G] is als volgt:
|
1-1-2006 |
365 |
|
verstrekking |
1.427.531 |
|
rente 2006 |
45.649 |
|
31-12-2006 |
1.473.545 |
|
verstrekking 2007 |
409.284 |
|
rente 2007 |
68.119 |
|
31-12-2007 |
1.950.948 |
|
verstrekking 2008 |
151.159 |
|
rente 2008 |
101.326 |
|
31-12-2008 |
2.203.433 |
|
ontvangen aflossing en rente |
-1.047.000 |
|
rente 2009 |
67.197 |
|
31-12-2009 (transport) |
1.223.630 |
|
transport ontvangen aflossing en rente |
1.223.630 -218.920 |
|
rente 2010 |
44.567 |
|
31-12-2010 |
1.049.277 |
|
ontvangen aflossing en rente |
-35.000 |
|
rente 2011 |
40.829 |
|
31-12-2011 |
1.055.106 |
|
ontvangen aflossing en rente |
-50.000 |
|
rente 2012 |
41.525 |
|
31-12-2012 |
1.046.631 |
|
ontvangen aflossing en rente |
-425.000 |
|
rente 2013 |
36.633 |
|
31-12-2013 |
658.264 |
|
samenvatting: |
|
|
totaal ontvangen rente |
445.845 |
|
totaal ontvangen aflossing |
1.330.075 |
|
totaal ontvangen van [G] B.V. |
1.775.920 |
In de aangifte vennootschapsbelasting voor het jaar 2010 van belanghebbende is de rekening-courantvordering van [F] op [G] voor een bedrag van € 208.531 ten laste van de winst afgewaardeerd. In de aangifte voor het jaar 2011 is de rekening-courantvordering op [G] voor een bedrag van € 40.210 ten laste van de winst afgewaardeerd.
In samenhang met de overdracht van de aandelen in [G] door [F] aan [H] , heeft [F] op 15 november 2013 een akte van kwijtschelding schuldvordering door [F] en [G] ondertekend waarin het restant van de vordering in rekening-courant van € 658.263 door [F] is kwijtgescholden. Eenzelfde kwijtscheldingsakte is opgemaakt met betrekking tot de vordering in rekening-courant van [H] op [G] .
3 Het geschil, de standpunten en conclusies van partijen
In geschil is, kort gezegd, of de vordering in rekening-courant van [F] op [G] is aan te merken als een lening met een onzakelijk debiteurenrisico dat door [F] slechts uit aandeelhoudersmotieven is aanvaard.
Belanghebbende stelt dat de rekening-courantovereenkomst in 2006 onder gebruikelijke en zakelijke voorwaarden is aangegaan en dat de Inspecteur het tegendeel niet aannemelijk maakt. Evenmin maakt de Inspecteur aannemelijk dat de rekening-courantverhouding tussen [F] en [G] in enig jaar daarna onzakelijk is geworden. Naar de mening van belanghebbende kan de afwaardering van de vordering in rekening-courant in 2010 en 2011 ten laste van haar winst worden gebracht.
De Inspecteur stelt zich op het standpunt dat de rekening-courantverhouding reeds in 2006 moet worden aangemerkt als een lening van [F] aan [G] die onder onzakelijke voorwaarden is aangegaan omdat zekerheden en een aflossingsschema ontbreken. Met de kennis en wetenschap van belanghebbende zou een onafhankelijke derde reeds vóór 2010 zekerheden hebben geëist en uitgewonnen. Nu [F] dat heeft nagelaten is sprake van onzakelijk handelen en moet worden aangenomen dat [F] het debiteurenrisico met betrekking tot de lening slechts heeft aanvaard met het oog op het belang dat zij als aandeelhouder heeft bij [G] . Het afwaarderingsverlies kan niet ten laste van de winst van belanghebbende komen.
Beide partijen hebben voor hun standpunt aangevoerd wat is vermeld in de van hen afkomstige stukken. Daaraan hebben zij ter zitting toegevoegd hetgeen is vermeld in het aan deze uitspraak gehechte proces-verbaal van de zitting.
Belanghebbende concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de Rechtbank en de uitspraken van de Inspecteur, en, naar het Hof begrijpt, tot vaststelling van de belastbare bedragen over 2010 en 2011 op respectievelijk € 870.963 negatief en € 124.826 negatief met gelijktijdige vaststelling van de verrekenbare verliezen over de genoemde jaren op dezelfde bedragen.
De Inspecteur concludeert tot bevestiging van de uitspraak van de Rechtbank.