Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 16-01-2018, ECLI:NL:GHARL:2018:398, 16/01084
Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 16-01-2018, ECLI:NL:GHARL:2018:398, 16/01084
Gegevens
- Instantie
- Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
- Datum uitspraak
- 16 januari 2018
- Datum publicatie
- 19 januari 2018
- ECLI
- ECLI:NL:GHARL:2018:398
- Formele relaties
- Eerste aanleg: ECLI:NL:RBNNE:2016:3875, (Gedeeltelijke) vernietiging en zelf afgedaan
- Cassatie: ECLI:NL:HR:2018:2312
- Zaaknummer
- 16/01084
Inhoudsindicatie
Heffingsambtenaar geeft in hoger beroep (deels) wel voldoende inzicht in de raming van baten en lasten in de begroting en heeft de redelijke twijfel ten aanzien van bepaalde posten naar vermogen weggenomen.
Uitspraak
locatie Leeuwarden
nummer 16/01084
uitspraakdatum: 16 januari 2018
Uitspraak van de eerste meervoudige belastingkamer
op het hoger beroep van
de heffingsambtenaar van de gemeente Dantumadiel (hierna: de heffingsambtenaar)
tegen de uitspraak van de rechtbank Noord-Nederland van 26 juli 2016, nummer LEE 14/5653, ECLI:NL:RBNNE:2016:3875, in het geding tussen de heffingsambtenaar en
[X] te [Z] (hierna: belanghebbende)
1 Ontstaan en loop van het geding
De heffingsambtenaar heeft met dagtekening 14 mei 2014 aan belanghebbende een aanslag leges tot een bedrag van € 6.805,35 opgelegd.
De heffingsambtenaar heeft bij uitspraak op bezwaar het bezwaar ongegrond verklaard.
Belanghebbende is tegen die uitspraak in beroep gekomen bij de rechtbank Noord-Nederland (hierna: de Rechtbank). De Rechtbank heeft het beroep gegrond verklaard en de uitspraak van de heffingsambtenaar en de aanslag vernietigd. Tevens heeft de Rechtbank de heffingsambtenaar veroordeeld in de proceskosten ten bedrage van € 28 en gelast dat de heffingsambtenaar het griffierecht van € 45 aan belanghebbende vergoedt.
De heffingsambtenaar heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld. Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.
De heffingsambtenaar heeft een conclusie van repliek ingezonden en belanghebbende een conclusie van dupliek.
Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 20 september 2017. Van de zitting is een proces-verbaal opgemaakt, dat aan deze uitspraak is gehecht.
2 Vaststaande feiten
Belanghebbende heeft op 20 februari 2014 bij de gemeente Dantumadiel (hierna ook: de gemeente) een aanvraag ingediend voor de afgifte van een omgevingsvergunning voor de bouw van een woning op het perceel plaatselijk bekend als [a-straat] te [Z] . Burgemeester en wethouders van de gemeente Dantumadiel hebben belanghebbende bij besluit van 7 april 2014 voor de bouw van de betreffende woning een omgevingsvergunning verleend.
De raad van de gemeente Dantumadiel heeft op 17 december 2013 de Verordening op de heffing en de invordering van leges 2014 (hierna: de Verordening) vastgesteld. Bij de Verordening hoort een Tarieventabel, die drie titels bevat. De eerste titel omvat de Algemene dienstverlening, de tweede titel de Dienstverlening vallend onder de fysieke leefomgeving/omgevingsvergunning, en de derde titel de Dienstverlening vallend onder de Europese dienstenrichtlijn.
Het in behandeling nemen van belanghebbendes aanvraag tot het verkrijgen van een omgevingsvergunning valt onder de tweede titel van de Tarieventabel. Op de aanvraag is de per 1 oktober 2010 in werking getreden Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (hierna: Wabo) van toepassing.
Vanwege de onder 2.1 genoemde aanvraag is aan belanghebbende op grond van de Verordening een bedrag van € 6.805,35 aan leges in rekening gebracht. Dit bedrag is als volgt berekend:
|
Leges Omgevingsvergunning activiteit bouw |
€ 6.405,20 |
|
Leges welstandsadvies |
€ 440,00 |
|
Leges bodemgesteldheidsonderzoek |
€ 127,65 |
|
Teruggave leges (vooroverleg) |
€ 167,50- |
|
Leges totaal |
€ 6.805,35 |
In bezwaar heeft de heffingsambtenaar ten aanzien van "Vergunningverlening", waaronder onder meer de behandeling van aanvragen van de Wabo vergunningen, welstandsadvisering en de kosten van huisnummering zijn begrepen, het volgende overzicht van de geraamde lasten en baten aan belanghebbende overgelegd uit de programmabegroting van 2014 van de gemeente Dantumadiel (in €):
|
2014 |
|
|
Bestaand beleid |
|
|
Externe baten |
169.250 |
|
Variabele directe kosten |
123.473- |
|
Vaste kosten bedrijfsvoering |
630.520- |
|
Kapitaallasten |
0 |
|
Reserveringen |
0 |
|
Saldo |
584.743- |
In beroep heeft de heffingsambtenaar aanvullend de volgende overzichten van de geraamde lasten en baten overgelegd uit de programmabegroting van 2014 van de gemeente Dantumadiel (in €):
ten aanzien van “Burgerzaken”
|
2014 |
|
|
Bestaand beleid |
|
|
Externe baten |
183.192 |
|
Variabele directe kosten |
66.185- |
|
Vaste kosten bedrijfsvoering |
145.610- |
|
Kapitaallasten |
0 |
|
Reserveringen |
0 |
|
Saldo |
28.603- |
ten aanzien van “Dienstverlening GBKN informatie”
|
2014 |
|
|
Bestaand beleid |
|
|
Externe baten |
971 |
|
Variabele directe kosten |
155.500- |
|
Vaste kosten bedrijfsvoering |
132.340- |
|
Kapitaallasten |
0 |
|
Reserveringen |
0 |
|
Saldo |
286.869- |
ten aanzien van “Gemeentelijke Basis Administratie”
|
2014 |
|
|
Bestaand beleid |
|
|
Externe baten |
15.517 |
|
Variabele directe kosten |
22.500- |
|
Vaste kosten bedrijfsvoering |
187.608- |
|
Kapitaallasten |
0 |
|
Reserveringen |
0 |
|
Saldo |
194.591- |
In het verweerschrift van de heffingsambtenaar aan de Rechtbank van 20 februari 2015 is, voor zover te dezen van belang, onder meer het volgende vermeld:
“Samenvattend geven de grootste legesposten uit de begroting het onderstaande beeld:
|
Begrotingspost |
Geraamde baten |
Geraamde lasten |
Saldo |
|
Burgerzaken |
€ 189.192 |
€ 217.795 |
-/- € 28.603 |
|
Dienstverlening GBKN informatie |
€ 911 |
€ 287.780 |
-/- € 286.869 |
|
Gemeentelijke Basis Administratie |
€ 15.517 |
€ 210.108 |
-/- € 194.591 |
|
Vergunningverlening |
€ 169.250 |
€ 753.993 |
-/- € 584.743 |
Op basis van de begrotingsposten van de belangrijkste dienstverlening zijn de baten al ruim een miljoen (€ 1.094.806) lager dan de lasten. Het is derhalve aannemelijk dat de geraamde baten de geraamde lasten niet overtreffen. Ik concludeer dat de beslissing op bezwaar gehandhaafd dient te worden.”
In hoger beroep heeft de heffingsambtenaar ter nadere toelichting de volgende overzichten verstrekt van cijfers uit de gemeentelijke administratie met vermelding van de betreffende grootboeknummers en daarbij een vertaling gegeven van deze cijfers naar het begrotingsboekje:
|
“Primitieve Begroting 2014 |
|||||
|
Grootboeknummer |
Omschrijving Grootboeknummer |
Inkomsten/ Uitgaven |
Begroting |
||
|
Programma 1 Boarger & bestjoer |
|||||
|
916 Burgerzaken |
|||||
|
61980 Burgelijke stand |
|||||
|
61980005 |
Burgerlijke stand |
U |
2.085,00 |
||
|
61980650 |
Doorberekende huisvestingskosten |
U |
16.120,00 |
||
|
61980700 |
Doorberekende kosten bedrijfsvoering |
U |
54.312,00 |
||
|
61980910 |
Opbrengst leges |
I |
-8.269,00 |
||
|
Saldo 61980 Burgelijke stand |
64.023,00 |
||||
|
61990 Identiteitsdocumenten |
|||||
|
61990005 |
Rijksleges |
U |
44.000,00 |
||
|
61990700 |
Doorberekende kosten bedrijfsvoering |
U |
55.233,00 |
||
|
61990910 |
Opbrengst leges |
I |
-127.407,00 |
||
|
Saldo 61990 Identiteitsdocumenten |
-31.728,00 |
||||
|
62000 Rijbewijs |
|||||
|
62000005 |
Rijbewijzen |
U |
500,00 |
||
|
62000010 |
Rijksleges |
U |
15.000,00 |
||
|
62000015 |
Eigen verklaringen |
U |
4.600,00 |
||
|
62000700 |
Doorberekende kosten bedrijfsvoering |
U |
19.945,00 |
||
|
62000910 |
Opbrengst leges |
I |
-47.516,00 |
||
|
Saldo 62000 Rijbewijs |
-8.733,00 |
||||
|
925 Gemeentelijke basisadministratie |
|||||
|
62020 Gemeentelijke basisadministratie |
|||||
|
62020010 |
Persoonsregistratie |
U |
4.500,00 |
||
|
62020020 |
Rijksleges persoonsregistratie |
U |
18.000,00 |
||
|
62020700 |
Doorberekende kosten bedrijfsvoering |
U |
187.608,00 |
||
|
62020910 |
Opbrengst leges |
I |
-15.575,00 |
||
|
Saldo 62020 Gemeentelijke basisadministratie |
194.533,00 |
||||
|
Totaal Baten |
-198.767 |
||||
|
Totaal Lasten |
421.903 |
|
Vertaling naar begrotingsboekje: |
||
|
Burger zaken (pagina 12): |
||
|
Externe baten |
183.192,00 |
|
|
Variabele directe kosten |
-66.185,00 |
|
|
Vaste kosten bedrijfsvoering |
-145.610,00 |
|
|
Kapitaallasten |
0 |
|
|
Reserveringen |
0 |
|
|
Saldo |
-28.603,00 |
|
Gemeentelijke basisadministratie (pagina 13) |
||
|
Externe baten |
15.575,00 |
|
|
Variabele directe kosten |
-22.500,00 |
|
|
Vaste kosten bedrijfsvoering |
-187.608,00 |
|
|
Kapitaallasten |
0 |
|
|
Reserveringen |
0 |
|
|
Saldo |
-194.533,00 |
|
Primitieve Begroting 2014 |
|||||
|
Grootboeknummer |
Omschrijving Grootboeknummer |
Inkomsten/ Uitgaven |
Begroting |
||
|
Programma 7 Wenjen & Omjouwing |
|||||
|
350 Vergunningverlening |
|||||
|
61280 Behandeling bouwaanvragen |
|||||
|
61280005 |
Advertentiekosten |
U |
10.000,00 |
||
|
61280010 |
Diverse kosten bouw- en woningtoezicht |
U |
15.939,00 |
||
|
61280015 |
Veiligheidsregio bijdrage WABO |
U |
76.780,00 |
||
|
61280700 |
Doorberekende kosten bedrijfsvoering |
U |
625.688,00 |
||
|
61280800 |
Tegenboeking leges Centrale As |
U |
|||
|
61280910 |
Opbrengst leges |
I |
-144.950,00 |
||
|
61280911 |
Inkomsten wijzigen bestemmingsplan-nen |
I |
-2.500,00 |
||
|
61280912 |
Inkomsten procedures planschade |
I |
-1.200,00 |
||
|
61280913 |
Dwangsommen |
I |
-600,00 |
||
|
Saldo 61280 |
579.157,00 |
||||
|
61290 Welstandsadvisering |
|||||
|
61290005 |
Plan- en advieskosten |
U |
20.000,00 |
||
|
61290910 |
Terugontvangst leges schoonheidscie. |
I |
-20.000,00 |
||
|
Saldo 61290 |
0,00 |
||||
|
61300 Uitvoering bouw en woningtoezicht |
|||||
|
61300005 |
Bijdrage aan het NEM |
U |
454,00 |
||
|
Saldo 61300 |
-454,00 |
||||
|
61310 BAG |
|||||
|
61310005 |
Kosten BAG |
U |
300,00 |
||
|
61310700 |
Doorberekende kosten bedrijfsvoering |
U |
4.832,00 |
||
|
Saldo 61310 |
5.132,00 |
||||
|
Totaal Baten |
-169.250 |
||||
|
Totaal Lasten |
753.993 |
|
Vertaling naar begrotingsboekje: |
||
|
Externe baten |
169.250 |
|
|
Variabele directe kosten |
-123.473 |
|
|
Vaste kosten bedrijfsvoering |
-630.520 |
|
|
Kapitaallasten |
0 |
|
|
Reserveringen |
0 |
|
|
Saldo |
-584.743” |
In de aanvulling op het hogerberoepschrift, waarbij de onder 2.8 vermelde overzichten zijn gevoegd, heeft de heffingsambtenaar onder meer geschreven:
“Ter illustratie van de werkwijze in de nadere toelichting de onderbouwing van de grootste post in de begrotingsposten. In de programmabegroting is in het programma onderdeel ‘Vergunningverlening’ een bedrag van € 630.520,- aan vaste kosten bedrijfsvoering opgenomen. In bijlage drie is dit bedrag terug te vinden door de doorberekende kosten bedrijfsvoering van de verschillende grootboeknummers op te tellen. Te weten:
350 Vergunningverlening 61280 Behandeling bouwaanvragen € 625.688
350 Vergunningverlening 61310 BAG € 4.832
Totaal € 630.520
De grootste post ‘Behandeling bouwaanvragen’ ad. € 625.688 betreft het aantal uren maal het uurtarief dat aan de betreffende taak in de begroting aan personeelsinzet wordt toegerekend. Vanuit twee afdeling zijn er uren toegerekend aan de ‘Behandeling bouwaanvragen’. Het betreft de afdeling ‘Gemeentelijke ontwikkeling’ en de afdeling ‘Vergunningverlening Bouwen’ voor respectievelijk 5.144 uren en 4.965 uren.
De verschillende afdelingen kennen verschillende uurtarieven. De uurtarieven worden berekend door de totale directe en indirecte kosten van de afdeling te delen door het aantal productieve uren van de afdeling.
Dat levert voor de beide afdeling de volgende uurtarieven op:
Gemeentelijke ontwikkeling Totale kosten € 2.652.936/ 42.514 uren = € 62,40 uurtarief
Vergunningverlening Bouwen Totale kosten € 4.564.435/ 74.371 uren = € 61,37 uurtarief
Aan de ‘Behandeling bouwaanvragen’ toegerekende uren levert een totaaltelling op van:
(5.144 uren x uurtarief € 62,40) + (4.965 uren x uurtarief € 61,37) = € 625.688.
Dat is het bedrag dat op het grootboek is begroot.”
Tot de gedingstukken behoort een door belanghebbende overgelegd Excel bestand, genaamd “Kostenonderbouwing legesverordening 2014”, dat een onderbouwing geeft van de tarieventabel behorende bij de Verordening. Dit bestand, dat is opgesteld door ANG, bevat per titel een onderverdeling naar hoofdstukken en onderdelen. Belanghebbende heeft tevens de tabel “Recapitulatie Kostendekkendheidsonderzoek tarieventabel Dantumadiel 2014” in het geding gebracht. Deze recapitulatie komt cijfermatig overeen met de totaalbedragen van de titels en hoofdstukken in voornoemd Excel bestand. Deze recapitulatie luidt (samengevat) als volgt (in €):
|
kosten |
opbrengsten |
percentage |
|
|
Titel 1 Algemene dienstverlening |
181.729 |
209.797 |
115% |
|
Titel 2 Dienstverlening vallend onder fysieke leefomgeving/omgevingsvergunning |
326.080 |
207.382 |
64% |
|
Titel 3 Dienstverlening vallend onder Europese dienstenrichtlijn |
37.961 |
9.117 |
24% |
|
Totaal |
545.770 |
426.297 |
78% |
3 Geschil
In hoger beroep is in geschil of de aanslag leges moet worden vernietigd omdat aan de Legesverordening 2014 verbindende kracht moet worden ontzegd. Het geschil spitst zich toe op de vraag of de geraamde baten uitgaan boven de geraamde lasten ter zake als bedoeld in artikel 229b van de Gemeentewet (hierna ook: de opbrengstlimiet).
De heffingsambtenaar beantwoordt deze vraag ontkennend en concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de Rechtbank.
Belanghebbende beantwoordt deze vraag bevestigend en concludeert tot bevestiging van de uitspraak van de Rechtbank.