Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 08-05-2018, ECLI:NL:GHARL:2018:4458, 17/00488

De geheimhoudingskamer stelt voorop dat de kamer die de hoofdzaken zal behandelen, zal beslissen over de vraag of de bijlagen 1, 2 en 3 bij de brief van 26 juni 2017 op de zaken betrekking hebbende stukken zijn zoals bedoeld in artikel 8:42 Awb. De geheimhoudingskamer beperkt zich tot de beslissing of beperkte kennisneming van deze stukken gerechtvaardigd is.

De Inspecteur heeft in weerwil van de beslissing van de geheimhoudingskamer van de Rechtbank van 15 november 2016 geweigerd de stukken te overleggen ten behoeve van kennisneming door belanghebbenden.

Op de voet van artikel 8:29, eerste lid, Awb kan de inspecteur, indien daarvoor gewichtige redenen zijn, weigeren stukken, of gedeelten daarvan, te overleggen dan wel deze alleen aan de rechter ter kennis brengen. Het Hof stelt voorop dat bij de toepassing van dit artikellid de grootst mogelijke terughoudendheid dient te worden betracht. Slechts indien de door de Inspecteur voor beperkte kennisneming aangevoerde redenen aanzienlijk zwaarder wegen dan het belang van belanghebbenden bij onbeperkte kennisneming van (delen van) de op de zaak betrekking hebbende stukken, is sprake van gewichtige redenen die beperkte kennisneming rechtvaardigen.

De Inspecteur stelt zich op het standpunt dat voor bijlagen 1, 2 en 3 bij de brief van 26 juni 2017 in hun geheel beperkte kennisneming gerechtvaardigd is. De wetenschap dat de Inspecteur deze stukken heeft waaruit zou kunnen worden opgemaakt dat belanghebbenden over meer bankrekeningen de beschikking hebben (gehad), kan leiden tot anticiperend gedrag bij belanghebbenden. Indien belanghebbenden weten dat de Inspecteur op de hoogte is van het bestaan van deze bankrekeningen, kunnen zij deze bankrekeningen leeghalen en opheffen, hetgeen de invordering bemoeilijkt. In de brief van 29 maart 2018 beroept de Inspecteur zich daarnaast op controlestrategische overwegingen. Indien belanghebbenden weten van welke bankrekeningen de Inspecteur op de hoogte is, zullen zij slechts openheid van zaken geven over deze bankrekeningen en overige in het buitenland gehouden bankrekeningen verzwijgen. Gezien dit risico van anticiperend gedrag is de Inspecteur van mening dat het belang van geheimhouding zwaarder weegt dan het belang van verstrekking van die informatie aan belanghebbenden.

Belanghebbenden stellen zich op het standpunt dat de desbetreffende bankrekeningen al zijn opgeheven en dat het invorderingsbelang geen belang van de Inspecteur is. Voorts stellen belanghebbenden zich op het standpunt dat de inhoud van de brief van 29 maart 2018 buiten beschouwing moet blijven. Deze brief is binnen de tiendagentermijn ingediend, zodat het daarin ingenomen standpunt tardief is. Dit standpunt heeft voorts geen betrekking op de onderhavige jaren, maar op latere jaren. De transacties die via de in de loop van 2014 geopende bankrekeningen zijn gelopen, zijn opgenomen in de aangiften inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen van 2014 en 2015 van [X] . Van de transacties zijn specificaties gemaakt en deze zijn aan de Inspecteur verstrekt.

Om te beginnen verwerpt het Hof het standpunt van belanghebbenden dat de inhoud van de brief van de Inspecteur van 29 maart 2018 als tardief buiten beschouwing moet blijven. Het daarin ingenomen standpunt is een juridisch standpunt dat samenhangt met het eerder ingenomen standpunt over het invorderingsbelang. De Inspecteur heeft ter onderbouwing van het standpunt over het controlestrategische belang bij beperkte kennisneming geen nieuwe feiten ingebracht die aanleiding geven tot nader onderzoek. Voorts heeft de gemachtigde van belanghebbenden voldoende op het nieuwe standpunt kunnen reageren en gereageerd. Belanghebbenden zijn derhalve niet in hun procesbelang geschaad.

Het Hof zal eerst de vraag beantwoorden of beperking van de kennisneming gerechtvaardigd is vanwege controlestrategische overwegingen. Het Hof stelt voorop dat het belang van de Inspecteur duidelijk is: het voorkomen van anticiperend gedrag. De Inspecteur wil voorkomen dat belanghebbenden slechts informatie over vermogensbestanddelen of inkomsten verstrekken wanneer en voor zover zij weten of vermoeden dat de Inspecteur van het bestaan daarvan op de hoogte is. Het is evenwel de vraag of dit belang, gelet op de specifieke omstandigheden van dit geval en afgewogen tegen de belangen van belanghebbenden, van voldoende gewicht is. Het Hof is van oordeel dat dit niet zo is.

Het Hof stelt voorop dat de gelijkheid van partijen in een procedure voor de rechter meebrengt dat partijen niet alleen over dezelfde stukken of relevante gegevens beschikken, maar ook van elkaar weten dat zij deze stukken en gegevens hebben en hierop kunnen reageren. Dat de Inspecteur anticiperend gedrag aan de zijde van belanghebbenden wil voorkomen, is vooral een heffingsbelang voor latere jaren. Het beroep op beperkte kennisneming raakt het heffingsbelang voor de onderhavige jaren niet. Gelet op hetgeen partijen over en weer hebben verklaard en gelet op de inhoud van bijlagen 1, 2 en 3 bij de brief van 26 juni 2017, is het controlestrategische belang voor de onderhavige procedure al met al te licht om als van voldoende gewicht te worden aangemerkt. Bovendien heeft de Inspecteur ter zitting van het Hof aangegeven dat hij over meer informatie beschikt, die evenwel voor latere jaren van belang is. Deze mededeling illustreert dat de Inspecteur kennelijk voldoende andere middelen heeft om relevante informatie te verkrijgen of belanghebbenden ertoe aan te zetten deze te verstrekken.

Het Hof laat in het midden of een invorderingsbelang een belang is dat kan worden meegewogen bij de beoordeling van een verzoek op de voet van artikel 8:29 Awb in een procedure die de heffing van belasting tot voorwerp heeft. Zo een dergelijk belang al kan worden meegewogen, heeft in de onderhavige procedure te gelden dat de Inspecteur onvoldoende concreet heeft gemaakt dat beperkte kennisneming van bijlagen 1, 2 en 3 een zwaarwegend belang oplevert voor de Ontvanger. Het is dan ook de vraag hoe beperkte kennisneming van de gegevens van bijlagen 1, 2 en 3 kan bijdragen tot de invordering van de onderhavige belastingaanslagen, die nog niet onherroepelijk vaststaan.

Het Hof komt tot de slotsom dat de door de Inspecteur meegedeelde beperking van de kennisneming van bijlagen 1, 2 en 3 bij de brief van 26 juni 2017 niet gerechtvaardigd is.

Het Hof zal de Inspecteur de gelegenheid bieden mee te delen welke gevolgen hij aan deze beslissing verbindt.