Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 14-01-2020, ECLI:NL:GHARL:2020:250, 18/00315 en 18/00446 en 18/00447

Voor het jaar 2010 is in geschil of het beroep onverschoonbaar prematuur is ingediend en, zo niet, of de Inspecteur terecht correcties heeft aangebracht ter zake van (1) de afwaardering van de vorderingen op [J] B.V. en (2) de niet voldane huurbaten door [H] B.V.. Voor het jaar 2011 is in geschil of het bezwaar terecht niet-ontvankelijk is verklaard.

Belanghebbende beantwoordt deze vragen ontkennend en concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de Rechtbank, vernietiging van de uitspraken op bezwaar en vermindering van de bestreden aanslagen en dienovereenkomstige vermindering van de bestreden beschikking heffingsrente.

De Inspecteur beantwoordt de hiervoor – onder 3.1 – vermelde vragen bevestigend en concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de Rechtbank betreffende de aanslag in de Vpb voor het jaar 2010 en de daarbij behorende beschikking heffingsrente betreft en tot bevestiging van de uitspraak van de Rechtbank betreffende die voor het jaar 2011.

De Inspecteur stelt primair dat belanghebbende onverschoonbaar prematuur beroep heeft ingesteld bij de rechtbank. Daarbij stelt hij zich op het standpunt dat het biljet van 17 december 2016, waarbij de aanslag bij wijze van uitspraak op bezwaar formeel is verminderd, moet worden aangemerkt als uitspraak op bezwaar en niet de eerdere brief van 31 augustus 2016, waarin de motivering van die uitspraak is gegeven. Op de gronden die de Rechtbank in haar bestreden uitspraak heeft gegeven, is het Hof van oordeel dat in de onderhavige situatie sprake is van een ontvankelijk beroep. Hetgeen de Inspecteur dienaangaande in hoger beroep heeft gesteld maakt dat oordeel niet anders, sterker nog: de Inspecteur heeft desgevraagd ter zitting van het Hof verklaard dat de beslissing op het bezwaar materieel reeds was genomen ten tijde van de indiening van het beroep.

De Inspecteur heeft subsidiair gesteld dat belanghebbende ten onrechte de rentebijboeking over haar rekening-courantvordering aan haar (50%) dochtermaatschappij [J] B.V., ad € 178.882, ten laste van de winst heeft afgewaardeerd. Dienaangaande heeft hij onder meer gesteld dat de vordering van belanghebbende op [J] B.V. ultimo 2010 niet een lagere economische verkeerswaarde had dan haar nominale waarde. Hij verwijst dienaangaande onder meer naar de jaarrekening van [J] B.V. van 2010.

Belanghebbende stelt zich in haar hoger beroep – kort gezegd – op het standpunt dat zij gelet op de slechte solvabiliteit van [H] B.V. in 2010 tegenover de vordering in rekening-courant in verband met door [H] B.V. schuldig gebleven huurpenningen over het desbetreffende lopende jaar direct - dat wil zeggen: in hetzelfde jaar - een voorziening wegens oninbaarheid mocht vormen.

Het Hof heeft ter zitting dit standpunt met partijen besproken en komt tot de conclusie dat partijen in wezen verdeeld houdt of belanghebbende in het onderhavige jaar een informele kapitaalstorting heeft gedaan – via [G] B.V. – in kleindochtermaatschappij [H] B.V..

Vaststaat dat belanghebbende de door [H] B.V. verschuldigde huur in 2010, ad € 327.996, niet als winst is verantwoord en tevens niet als vordering (in rekening-courant) is geboekt, omdat belanghebbende, naar haar gemachtigde ter zitting van het Hof desgevraagd heeft verklaard, reeds ten tijde van het verschijnen van de huurtermijnen wist dat deze door [H] B.V. nooit zouden worden betaald.

Voor de beantwoording van de vraag of een geldverstrekking door een moedervennootschap aan haar dochtervennootschap wat betreft de fiscale gevolgen als een geldlening dan wel als een kapitaalverstrekking heeft te gelden, is in beginsel de civielrechtelijke vorm beslissend. Deze regel lijdt in drie gevallen uitzondering, te weten:

1. indien alleen naar de schijn sprake is van een lening, terwijl partijen in werkelijkheid hebben beoogd een kapitaalverstrekking tot stand te brengen,

2. indien de lening is verstrekt onder zodanige voorwaarden dat de schuldeiser met het door hem uitgeleende bedrag in zekere mate deel heeft in de onderneming van de schuldenaar, en

3. ingeval - kort gezegd - de geldlening is verstrekt onder zodanige omstandigheden dat aan de uit die lening voortvloeiende vordering, naar de uitlener reeds aanstonds duidelijk moet zijn geweest, voor het geheel of voor een gedeelte geen waarde toekomt omdat het door hem ter leen verstrekte bedrag niet of niet ten volle zal kunnen worden terugbetaald (onder meer HR 24 mei 2002, nr. 37071, ECLI:NL:HR:2002:AE3171, BNB 2002/231).

Naar het oordeel van het Hof laten de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting geen andere gevolgtrekking toe dan dat zich hier de derde uitzondering voordoet. Ter zitting van het Hof heeft belanghebbendes gemachtigde immers verklaard dat op het moment van het ontstaan van de in rekening-courant schuldig gebleven bedragen deze reeds oninbaar waren. Er is in het onderhavige geval aldus sprake van een (middellijke) informele kapitaalstorting door belanghebbende in haar kleindochtermaatschappij [H] B.V., voorafgegaan door een onttrekking door belanghebbende in 2010 van € 327.996. De Inspecteur heeft de correctie ter zake van de niet voldane huurbaten dan ook terecht aangebracht.

Het Hof stelt voorop dat ingevolge artikel 6:7 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) de termijn voor het indienen van een bezwaarschrift zes weken bedraagt. Deze termijn vangt ingevolge artikel 22j van de Algemene wet inzake rijksbelastingen aan op de dag na die van dagtekening van een aanslagbiljet of van het afschrift van een voor bezwaar vatbare beschikking, tenzij de dag van dagtekening is gelegen vóór de dag van de bekendmaking, dan wel op de dag na die van de voldoening of de inhouding onderscheidenlijk de afdracht. Ingevolge artikel 6:9, eerste lid, van de Awb is een bezwaarschrift tijdig ingediend indien het voor het einde van de termijn is ontvangen.

Er is niet gesteld of gebleken dat de aanslag in de Vpb voor het jaar 2011 met dagtekening 26 september 2015 niet op de voorgeschreven wijze voordien bekend is gemaakt. Dit betekent dat de laatste dag van de bezwaartermijn, mede gelet op het bepaalde in de Algemene termijnenwet, 9 november 2015 was.

Belanghebbende heeft voor het jaar 2011 elektronisch een verbeterde aangifte voor het jaar 2011 ingediend, welke door de Inspecteur is ontvangen op 13 november 2015, derhalve na afloop van de bezwaartermijn.

Belanghebbende heeft gesteld dat zich feiten en omstandigheden hebben voorgedaan op grond waarvan de indiening van het bezwaarschrift buiten de termijn als verschoonbaar in de zin van artikel 6:11 van de Awb moet worden aangemerkt. Zij heeft daartoe – kort gezegd – gesteld dat de voormalige gemachtigde van belanghebbende op basis van onjuiste jaarstukken binnen het concern, waartoe belanghebbende behoort, fouten heeft gemaakt in de aanvankelijk ingediende aangifte voor het jaar 2011. Zij heeft in hoger beroep daaraan nog toegevoegd dat de ontvankelijkheid van het bezwaar des te meer klemt daar de Inspecteur voor het jaar 2011 ook nog een navorderingsaanslag heeft opgelegd. Naar het oordeel van het Hof, vormt hetgeen belanghebbende aldus heeft aangevoerd geen feiten of omstandigheden als hiervoor bedoeld. Het Hof is van oordeel dat van een verschoonbare termijnoverschrijding geen sprake is en motiveert dat als volgt. Indien een belanghebbende in staat was om binnen de wettelijke bezwaartermijn tegen een aanslag bezwaar te maken, maar dat niet heeft gedaan omdat hij daartoe binnen de bezwaartermijn geen reden had, doet zich niet een geval voor waarin de belanghebbende redelijkerwijs niet in staat was tijdig een rechtsmiddel aan te wenden. Een nadien opgekomen reden kan niet bewerkstelligen dat een inmiddels plaatsgehad hebbende niet-verschoonbare termijnoverschrijding alsnog verschoonbaar wordt (Hoge Raad 11 juni 2004, nr. 39.009, ECLI:NL:HR:2004:AP1368). De latere aanpassing van de jaarstukken binnen het concern en de daarop volgende indiening van herziene aangiften zijn dus geen aanleiding om belanghebbende alsnog in haar bezwaar te ontvangen.

Belanghebbende heeft zich voorts beroepen op het gelijkheidsbeginsel en klaagt in dat verband over schending van de zogenoemde meerderheidsregel. Belanghebbende heeft dienaangaande verwezen naar de herziene aangiften die zijn ingediend door een met haar gelieerde vennootschap, [O] B.V., waar - naar zij stelt - de Inspecteur de bezwaren ondanks termijnoverschrijding wel ontvankelijk heeft verklaard en de herziene aangiften heeft gevolgd. De Inspecteur betwist dat daar sprake was van een situatie dat het bezwaar ontvankelijk is verklaard en stelt dat het intern bij de afhandeling van deze zaken fout is gegaan. Partijen verschillen in dat verband van mening over de vraag welke inspecteur het bezwaar van [O] B.V. voor de Vpb 2011 heeft afgedaan. Belanghebbende stelt dat dat de Inspecteur van de Belastingdienst/kantoor Almere is, terwijl de Inspecteur stelt dat het desbetreffende bezwaar is afgedaan door de inspecteur van de Belastingdienst/kantoor Amsterdam.

Het Hof is van oordeel dat, nog daargelaten dat belanghebbende tegenover de gemotiveerde betwisting door de Inspecteur niet aannemelijk heeft gemaakt dat de Inspecteur de termijnoverschrijding bij de herziene aangiften van [O] B.V. verschoonbaar heeft geacht en de bezwaren ontvankelijk heeft verklaard, de algemene beginselen van behoorlijk bestuur geen rol spelen bij de ambtshalve te verrichten beoordeling door de rechter van de ontvankelijkheid van het bezwaar. In het midden kan blijven wie het bezwaar van [O] B.V. heeft behandeld. Het beroep op het gelijkheidsbeginsel faalt.

Het hoger beroep van belanghebbende voor het jaar 2011 is dan ook ongegrond.