Gerechtshof Arnhem, 14-01-2002, AD8902, 00-00023

Gerechtshof Arnhem

1. Aanslag, bezwaar en geding voor het Hof

1.1. De aanslag is, in afwijking van de door belanghebbende ingediende aangifte, berekend naar een belastbaar bedrag van ƒ 425.256. Het aanslagbiljet is gedagtekend 31 maart 1999.

1.2. Belanghebbende heeft bij brief van 6 mei 1999, binnengekomen op 7 mei 1999, tegen de aanslag bezwaar gemaakt. De Inspecteur heeft het bezwaar afgewezen en de aanslag bij de bestreden uitspraak van 29 november 1999 gehandhaafd.

1.3. Belanghebbende is van deze uitspraak bij brief van 4 januari 2000, binnengekomen op 6 januari 2000, in beroep gekomen bij het Hof. Het beroepschrift is bij brief van 22 maart 2000 aangevuld. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

1.4. De mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgehad ter zitting van het Hof van 6 november 2001 te Arnhem. Aldaar zijn verschenen en gehoord [A], als gemachtigde van belanghebbende, vergezeld van [B], directrice van belanghebbende, alsmede [de Inspecteur].

1.5. De gemachtigde van belanghebbende heeft ter zitting een pleitnota voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan het Hof en aan de wederpartij. De inhoud van deze pleitnota moet als hier ingelast worden aangemerkt.

1.6. Met toestemming van partijen zijn het door belanghebbende ingediende beroepschrift en de beroepschriften van haar hiervoor genoemde directrice en haar echtgenoot [Y-B] in de bovenvermelde zitting van het Hof gelijktijdig behandeld. Het gaat om de volgende beroepschriften:

2. Feiten

2.1. Het Hof stelt op grond van de stukken en het verhandelde ter zitting, als tussen partijen niet in geschil dan wel door een der partijen gesteld en door de wederpartij niet of onvoldoende weersproken, de volgende feiten vast.

2.2. Belanghebbende exploiteert een toonaangevende trainingsstal voor dressuurpaarden waar op het allerhoogste niveau tegen vergoeding begeleiding en onderricht wordt gegeven aan dressuurpaarden en ruiters. De meeste paarden die worden getraind zijn eigendom van derden. Die paarden worden tijdelijk gestald op het bedrijf van belanghebbende. Belanghebbende koopt ook zelf paarden die zij, na training en scholing, met winst tracht te verkopen. De training en scholing geschiedt door personeelsleden van belanghebbende. In het onderhavige jaar waren gemiddeld 25 paarden op het bedrijf van belanghebbende aanwezig.

2.3. Belanghebbende heeft in 1991 een paard met een boekwaarde van ƒ 1.439 verkocht voor een bedrag van ƒ 850.000. De winst op dit paard bedroeg derhalve ƒ 848.561. Belanghebbende heeft de verkoopwinst opgenomen in een vervangingsreserve en het standpunt ingenomen dat de investering in, en kosten van renovatie van een pand op deze reserve konden worden afgeboekt omdat (brief van de gemachtigde van 13 oktober 1994):

"..zowel het paard als de gebouwen een uitstraling, en dus reclame, voor de kwaliteit van het bedrijf vormden en derhalve dezelfde economische functie hadden."

2.4. De Inspecteur heeft ten aanzien van de in 2.3. bedoelde verkoopwinst aanvankelijk het standpunt ingenomen dat het vormen van een vervangingsreserve niet mogelijk was.

2.5. Belanghebbende heeft met de Inspecteur een compromis gesloten omtrent de vorming van een vervangingsreserve en enige geschilpunten die de persoonlijke aanslagen van de heer en mevrouw [B] betroffen. De toenmalige gemachtigde van belanghebbende heeft bij brief van 8 maart 1995 een compromisvoorstel gedaan dat door alle partijen is ondertekend, en dat - onder meer - het volgende inhoudt:

2.6. Belanghebbende heeft bij overeenkomst van 29 december 1995 een paard genaamd [paard 2] gekocht van haar directrice, [B] voornoemd, voor een bedrag van ƒ 150.000. Met betrekking tot deze verkoop is op die datum een geschrift opgemaakt met - onder meer - de volgende inhoud:

"VASTLEGGING KOOPOVEREENKOMST VERENIGDE SPORTPAARDENHANDEL NEDERLAND

Betalingswijze: (...) verrekening in rekening-courant

Leveringsdatum en plaats: 29 december 1995

(...)

2.7. [D, een deskundige in de paardenbranche] heeft op 28 december 1995 een taxatierapport opgemaakt ten behoeve van de in 2.6. bedoelde verkoop. De nota voor deze taxatie is gedagtekend 4 oktober 1996 en door belanghebbende per bank betaald op 25 november 1996.

2.8. De keuring van [paard 2] door de in de koopovereenkomst genoemde [C] vond plaats op 30 augustus 1996. [Paard 2] werd klinisch gezond verklaard. De nota voor de keuring is gedagtekend 31 augustus 1996 en door belanghebbende per bank betaald op 27 september 1996.

2.9. Op 28 december 1995 bood [D] aan belanghebbende een 2 ½ jarig, niet zadelmak, paard genaamd [paard 4] te koop aan voor een bedrag van ƒ 70.000. [B] heeft [paard 4] op 29 december 1995 beoordeeld, en het paard voor genoemd bedrag en voor rekening van belanghebbende gekocht.

2.10. De Inspecteur is bij het vaststellen van de aanslag ervan uitgegaan dat de investeringen door belanghebbende in de paarden [paard 2] en [paard 4] niet in 1995 hebben plaatsgevonden en dat de aanschaffingskosten derhalve ten onrechte op de vervangingsreserve zijn afgeboekt. Hij heeft uit dien hoofde het aangegeven belastbare bedrag van ƒ 205.256 met ƒ 150.000 en ƒ 70.000 verhoogd, en het belastbare bedrag vastgesteld op ƒ 425.256.

3. Het geschil, de standpunten en conclusies van partijen

3.1. Tussen partijen is in geschil tot welk bedrag de vervangingsreserve van belanghebbende vrijvalt ten gunste van de winst over 1995.

3.2. Belanghebbende stelt zich primair op het standpunt dat [paard 2] in 1995 is aangeschaft. De aanschaffingskosten van ƒ 150.000 moeten worden aangemerkt als kosten van vervanging of herstel als bedoeld in artikel 14, eerste lid, van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 (hierna: de Wet), zodat tot dat bedrag de vervangingsreserve niet ten gunste van haar winst over 1995 behoeft vrij te vallen. Zij heeft in haar beroepschrift haar standpunt dat ook de aanschaffingskosten van [paard 4] op de vervangingsreserve in mindering kunnen worden gebracht, laten varen. Belanghebbende beroept zich subsidiair op de verlenging van de vier-jaarstermijn als bedoeld in het tweede lid van genoemd artikel 14.

3.3. De Inspecteur is van mening dat de vervangingsinvestering niet in 1995 heeft plaatsgevonden. Van verlenging van de vier-jaarstermijn kan naar zijn mening, gelet op het gesloten compromis, geen sprake zijn. Een redelijke uitleg van het compromis verzet zich tegen deze afboeking.

3.4. Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden die door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken. Daaraan is ter zitting - zakelijk weergegeven en kort samengevat - nog het volgende toegevoegd:

3.5. Belanghebbende concludeert tot vernietiging van de bestreden uitspraak en vermindering van de aanslag tot een, berekend naar een belastbaar bedrag van ƒ 275.256. De Inspecteur concludeert tot bevestiging van de uitspraak op het bezwaarschrift.

4. Beoordeling van het geschil

4.1. De Inspecteur heeft in strijd met de wettelijke bepalingen bij één geschrift van 29 november 1999 uitspraak gedaan op één bezwaarschrift van belanghebbende, drie bezwaarschriften van [B] en twee bezwaarschrift van [Y-B], nu artikel 25, zevende lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: de AWR), gelet op de overgangsbepalingen, op die bezwaarschriften niet van toepassing was, nog daargelaten dat het niet mogelijk is in één geschrift uitspraak te doen op bezwaarschriften van verschillende belastingplichtigen. Het Hof zal, temeer nu belanghebbende daarom uitdrukkelijk heeft verzocht en zij niet in haar processuele belangen is geschaad, met toepassing van artikel 6:22 van de Algemene wet bestuursrecht, aan de vormfout van de Inspecteur voorbijgaan en in alle zaken afzonderlijk uitspraak doen.

4.2. Op grond van artikel 14, eerste en tweede lid, van de Wet (voor zover hier van belang) kan, onder voorwaarden, de winst bij vervreemding van een bedrijfsmiddel gereserveerd worden en blijven tot vermindering van de in aanmerking te nemen kosten van vervanging. De aldus gevormde reserve wordt uiterlijk in het vierde kalenderjaar, volgend op dat waarin de reserve is ontstaan, in de winst opgenomen, tenzij voor vervanging een langer tijdvak vereist is dan wel de vervanging, mits daaraan een begin van uitvoering is gegeven, door bijzondere omstandigheden is vertraagd.

4.3. Belanghebbende en de Inspecteur hebben gestreden over het antwoord op de vraag of en in hoeverre de winst die in 1991 bij de verkoop van een paard werd gerealiseerd, opgenomen kon worden in een vervangingsreserve en welke kosten van vervanging op die reserve konden worden afgeboekt. Zij hebben daarover in 1995 een compromis gesloten. Het Hof is van oordeel dat, gelet op de bewoordingen van het compromis en op de door beide partijen verdedigde standpunten, de strekking van het compromis is dat de winst in een vervangingsreserve kan worden opgenomen, dat de aanschafwaarde van alle in de kalenderjaren 1992 tot en met 1995 gekochte paarden op die reserve kan worden afgeboekt, en dat daarop de regeling van artikel 14 van de Wet in volle omvang van toepassing is. De Inspecteur maakt niet aannemelijk dat het compromis de beperking inhoudt dat vervanging uiterlijk in 1995, en onherroepelijk en onvoorwaardelijk zou moeten plaatsvinden. Voorts maakt hij niet aannemelijk dat het compromis inhoudt dat het tweede lid, tweede zinsdeel van genoemd artikel, niet van toepassing kan zijn.

4.4. De Inspecteur heeft nog gesteld dat hij twijfelt aan het vervangingsvoornemen van belanghebbende nu de vervanging slechts bestaat uit het overnemen van een paard van de directeur-grootaandeelhouder van belanghebbende op 29 december 1995 om vrijval van de reserve te voorkomen. Deze stelling kan hem echter niet baten nu de vraag naar het voornemen tot vervanging slechts relevant is op de balansdatum. Voor de toepassing van artikel 14 is voorts niet van belang dat van een (directeur-)grootaandeelhouder is gekocht. Nu de Inspecteur niet heeft gesteld, laat staan aannemelijk gemaakt, dat de overeenkomst van 29 december 1995 niet de wil van beide partijen weergeeft ziet het Hof geen aanleiding aan deze overeenkomst voor de toepassing van artikel 14 van de Wet voorbij te gaan.

4.5. Het Hof acht aannemelijk dat het paard [paard 2] onder gebruikelijke voorwaarden aan belanghebbende is verkocht, dat het risico, behoudens het resultaat van de nog uit te voeren keuring van [paard 2], vanaf de koop voor haar rekening was en dat zij, indien [paard 2] zou worden goedgekeurd zoals bij partijen de stellige verwachting was, volledig aan de overeenkomst was gebonden. Naar het oordeel van het Hof is de overeenkomst van 29 december 1995 een obligatoire overeenkomst onder opschortende voorwaarde (op de vervulling waarvan belanghebbende geen invloed kon uitoefenen) en niet, zoals de Inspecteur heeft gesteld, enkel een aanbod van [B] tot verkoop van [paard 2] aan belanghebbende. Het Hof is van oordeel dat, voor de toepassing van artikel 14 van de Wet, het op deze wijze aangaan van verplichtingen voldoende is om de daaruit voortvloeiende kosten van vervanging in aanmerking te kunnen nemen bij de toepassing van genoemd artikel. Belanghebbende is immers, ook vóór de vervulling van de voorwaarde, reeds aan die overeenkomst gebonden. Hieraan doet niet af dat aan de opschortende voorwaarde pas in de loop van 1996 is voldaan, derhalve na afloop van de in artikel 14 van de Wet bedoelde vier-jaarsperiode.

4.6. Het beroep van belanghebbende is gegrond. Het belastbare bedrag van belanghebbende over 1995 moet worden verminderd tot ƒ 275.256.

5. Proceskosten

Zes van de in 1.6. genoemde beroepschriften, waaronder het onderhavige, zijn ingediend op 6 januari 2000. Voor wat betreft het beroepschrift van belanghebbende is echter geen sprake van beroepen op vergelijkbare gronden en derhalve niet van samenhangende zaken in de zin van het Besluit proceskosten bestuursrecht. Het Hof berekent belanghebbendes proceskosten in overeenstemming met voornoemd Besluit op 2 (proceshandelingen) x ƒ 710 x 1,5 (belang), ofwel ƒ 2.130 voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand. Voor een vergoeding van reis-, verblijf- en verletkosten van belanghebbende is in deze procedure geen plaats, gelet op de uitspraak in de zaak met het nummer 99/01047.

6. Beslissing

Aldus gedaan te Arnhem op 14 januari 2002 door mr. J.B.H. Röben, voorzitter, mw. mr. M.C.M. de Kroon en mr. J.P.M. Kooijmans, raads-heren, in tegen-woor-dig-heid van mr. J.L.M. Egberts, fiscaal jurist, en mw. mr. M.C.G.J. van Well als griffier.

(M.C.G.J. van Well) (J.B.H. Röben)

De beslissing is in het openbaar uitgesproken en afschriften zijn aangetekend per post verzonden op 28 januari 2002

Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de verzenddatum van deze uitspraak beroep in cassatie worden ingesteld bij de Hoge Raad der Nederlanden. Daarbij moet het volgende in acht worden genomen:

Voor het instellen van beroep is een griffierecht verschuldigd. Na het instellen van beroep in cassatie ontvangt u een nota griffierecht van de griffier van de Hoge Raad. Indien u na een mondelinge uitspraak griffierecht hebt betaald ter verkrijging van de vervangende schriftelijke uitspraak van het gerechtshof, komt dit in mindering op het griffierecht dat is verschuldigd voor het indienen van beroep in cassatie.

In het cassatieberoepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.