Gerechtshof Arnhem, 11-09-2002, AE8941, 01-01410

Gerechtshof Arnhem

U i t s p r a a k

op het beroep van [X] te [Z] (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraak van de Inspecteur van de Belastingdienst/Ondernemingen [P] op het bezwaarschrift van belanghebbende betreffende na te melden aan hem voor het jaar 1997 opgelegde aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen.

1. Aanslag, bezwaar en geding voor het Hof

1.1. De aanslag is, in afwijking van de aangifte en mede op basis van een ingesteld boekonderzoek, berekend naar een belastbaar inkomen van ƒ 66.172,-.

1.2. Belanghebbende heeft tegen de aanslag bezwaar gemaakt. De Inspecteur heeft de aanslag bij de bestreden uitspraak verminderd tot één naar belastbaar inkomen van ƒ 59.310,-.

1.3. Belanghebbende is van deze uitspraak in beroep gekomen bij het Hof. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend. Belanghebbende heeft een conclusie van repliek ingediend, de Inspecteur daarop een conclusie van dupliek. Tenslotte heeft belanghebbende nog nadere stukken ingediend en kort voor de mondelinge behandeling een pleitnota toegezonden aan het Hof en aan de wederpartij, welke met instemming van partijen wordt geacht ter zitting te zijn voorgedragen.

2. Feiten

2.1. Belanghebbende is registeraccountant en heeft op 15 december 1994 zijn aandelen van Accountantskantoor [X-A] BV (waarin een accountantskantoor werd gedreven) verkocht aan de [A] Groep.

2.2. Na deze verkoop van de aandelen heeft belanghebbende nog tot en met 1997 accountantswerkzaamheden verricht voor de [A] Groep. Op basis van de afspraak, zoals geformuleerd in de brief van 23 november 1994 van zijn adviseur aan de Belastingdienst (opgenomen als bijlage 29 bij het verweerschrift): 'Hij zal jaarlijks hooguit enkele diensten voor de [A] Groep verrichten op declaratiebasis'.

2.4. Naast deze werkzaamheden voor de [A] Groep heeft belanghebbende belastingaangiften verzorgd voor een aantal particuliere cliënten, en incidenteel een opdracht verkregen van een zakelijke cliënt.

2.6. De in bovenstaande opsomming opgenomen rentebaten worden gegenereerd door op de balans opgenomen voorschotten en deposito's tot een totaal bedrag ad ƒ 1.693.022,- op een balanstotaal van ƒ 1.780.858,-. (bedragen per ultimo 1997). Deze vorderingen en deposito's vloeien voort uit de opbrengst van de bij 2.1. genoemde aandelenverkoop en zijn door belanghebbende aangemerkt als bedrijfsvermogen, in verband met de financiering van een voorgenomen verwerving van een accountantskantoor.

2.7. Belanghebbende heeft in 1996 en 1997 gedurende een periode van anderhalf jaar onderhandelingen gevoerd over de mogelijke overname van accountantskantoor [B te Q], welke besprekingen uiteindelijk zonder resultaat zijn gebleven. In juni 1998 heeft belanghebbende een eindbalans opgemaakt en zijn accountantswerkzaamheden definitief gestaakt.

3. Het geschil, de standpunten en conclusies van partijen

3.1. Tussen partijen is in geschil het antwoord op de navolgende vragen.

3.1.1. Moet de opbrengst van de door belanghebbende in 1997 verrichte accountantswerkzaamheden worden aangemerkt als winst uit onderneming, hetgeen belanghebbende bepleit, of als inkomsten uit arbeid in de zin van artikel 22, eerste lid, onderdeel b van de Wet op de Inkomstenbelasting 1964, zoals de Inspecteur voorstaat.

3.2. Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden welke door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken. Zij hebben daar ter zitting, zakelijk weergegeven, het volgende aan toe gevoegd.

3.2.1. Belanghebbende gaat ter zitting, het voorlopig oordeel van het Hof gehoord hebbende, alsnog akkoord met de door de Inspecteur aangebrachte correctie ad ƒ 2.500,- zoals omschreven bij 3.1.2.2. zodat dit geschilpunt verder buiten beschouwing blijft.

3.2.2. De Inspecteur corrigeert een rekenfout in de derde kolom op bladzijde 6 van zijn verweerschrift, gemaakt bij het doorrekenen van zijn primaire stelling en komt alsdan op te belasten inkomsten uit arbeid van -/- ƒ 10.045,- en een belastbaar inkomen van ƒ 48.040,-.

3.3. Belanghebbende concludeert tot vernietiging van de bestreden uitspraak en vermindering van de aanslag tot één naar een belastbaar inkomen van ƒ 9.817,-.

3.4. De Inspecteur concludeert tot vernietiging van zijn uitspraak, waarbij nog werd uitgegaan van de stelling dat er in het geheel geen bron van inkomen is, welke stelling de Inspecteur inmiddels heeft verlaten, en concludeert tot vermindering van de aanslag tot één naar een belastbaar inkomen van ƒ 48.040,- in het geval dat de opbrengsten uit accountantswerkzaamheden worden aangemerkt als inkomsten uit arbeid en ƒ 38.979,- in het geval dat de opbrengsten uit accountantswerkzaamheden worden aangemerkt als winst uit onderneming.

4. Beoordeling van het geschil

4.2. De overige werkzaamheden voor de particuliere cliënten en de zakelijke cliënt zijn wat betreft de daarmee gegenereerde omzet dermate beperkt van aard en omvang, dat ze noch op zichzelf beschouwd, noch in samenhang met de bij 4.1. genoemde werkzaamheden kunnen worden aangemerkt als de exploitatie van een onderneming.

4.4 Nu het accountantswerkzaamheden betreft welke door belanghebbende in het economisch verkeer zijn verricht en voorts een dienstverband is gesteld noch gebleken, heeft de Inspecteur de daarmee samenhangende opbrengsten naar het oordeel van het Hof terecht belast als inkomsten uit arbeid, niet in dienstbetrekking, in de zin van artikel 22, eerste lid, onderdeel b van de Wet op de Inkomstenbelasting 1964.

4.5 Nu de Inspecteur in het gelijk wordt gesteld in zijn bij punt 3.1.1. verwoorde primaire standpunt, behoeven de overige geschilpunten geen behandeling meer.

4.6 Het gelijk is aan de inspecteur. Het beroep is in zoverre gegrond dat het belastbaar inkomen moet worden teruggebracht tot ƒ 48.040,- overeenkomstig het primaire standpunt van de Inspecteur en met inachtneming van de bij 3.2.2. vermelde correctie.

5. Proceskosten

5.1. Nu de uitspraak van de Inspecteur, overeenkomstig zijn conclusie, wordt vernietigd acht het Hof termen aanwezig de Inspecteur te veroordelen in de kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van zijn beroep bij het Hof redelijkerwijs heeft moeten maken. Het Hof stelt deze kosten vast op 2 ½ punten maal € 322,- maal wegingsfactor 1 ofwel € 805,-.

6. Schadevergoeding

6.1. Belanghebbende heeft tevens verzocht om vergoeding van de door hem in de bezwaarfase gemaakte kosten. Aangezien het beroep gegrond is, is belanghebbende in zijn verzoek tot schadevergoeding ontvankelijk.

6.2. Nu de uitspraak van de Inspecteur, overeenkomstig zijn conclusie, wordt vernietigd staat daarmee de onrechtmatigheid van het primaire besluit (de aanslag welke bij bezwaar onvoldoende verminderd werd) vast. Deze onrechtmatigheid moet aan de inspecteur worden toegerekend omdat in het geval dat gehandeld is in strijd met de wet sprake is van een oorzaak die - in de bewoordingen van artikel 6:162, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek - naar de in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt (vergelijk Hoge Raad 20 februari 1998, nr. 16 474, NJ 1998/526). De inspecteur is gehouden de dientengevolge door belanghebbende geleden schade te vergoeden.

6.3. Het Hof begrijpt uit de conclusie van repliek van belanghebbende dat de gevraagde schadevergoeding ad ƒ 1.574,- (€ 714,47) betrekking heeft op kosten van ingeroepen beroepsmatige rechtsbijstand. De inspecteur heeft niet gesteld dat het inroepen van rechtsbijstand door belanghebbende en/of de kosten daarvan niet redelijk zijn. Het hof vindt - mede gelet op de gecompliceerdheid van de meervoudig behandelde zaak - geen aanleiding tot een andersluidend oordeel. De kosten van rechtsbijstand vormen derhalve schade die door de inspecteur moet worden vergoed.

7. Beslissing

Het Hof vernietigt de bestreden uitspraak.

Aldus gedaan te Arnhem op 11 september 2002 door mrs. A.M. van Amsterdam, F.J.P.M. Haas en J.A. Wolt, raadsheren, in tegenwoordigheid van mr. D.N.N. Jansen als griffier.

(D.N.N. Jansen) (A.M. van Amsterdam)

De beslissing is in het openbaar uitgesproken en afschriften zijn aangetekend per post verzonden op 11 september 2002