Gerechtshof Arnhem, 28-06-2005, AU1022, 04-01141

Gerechtshof Arnhem

Uitspraak

op het beroep van X te Z (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraak van de Inspecteur van de Belastingdienst P (hierna: de Inspecteur) op het bezwaarschrift van belanghebbende betreffende na te melden navorderingsaanslag in de inkomstenbelasting.

1. Aanslag, bezwaar en geding voor het Hof

1.1. Aan belanghebbende is voor het jaar 1999 een navorderingsaanslag in de inkomstenbelasting opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen van ƒ 151.342.

1.2. Belanghebbende heeft tegen de navorderingsaanslag bezwaar gemaakt. De Inspecteur heeft de aanslag bij de bestreden uitspraak gehandhaafd.

1.3. Belanghebbende is van deze uitspraak in beroep gekomen bij het Hof. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

1.4. De mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgehad ter zitting van het Hof van 1 maart 2005 te Arnhem. Aldaar is verschenen en gehoord de Inspecteur. Namens belanghebbende is, hoewel overeenkomstig de wet opgeroepen, niemand verschenen.

2. Feiten

2.1. Belanghebbende is directeur/grootaandeelhouder van de in Z gevestigde besloten vennootschap X BV (hierna: de B.V.). Tussen belanghebbende en de B.V. is op 27 december 1991 een overeenkomst van kapitaalverzekering gesloten. Deze overeenkomst (hierna: de overeenkomst), die op 30 december 1991 bij de belastingdienst Registratie en Successie is geregistreerd, voorziet bij alsdan in leven zijn van belanghebbende in een gegarandeerde uitkering van een bedrag van ƒ 1.197.340 op 31 december 2006 tegen een premiebetaling van in totaal ƒ 660.000.

2.2. Dit bedrag bestaat uit jaarpremies van ƒ 20.000 in de periode 27 december 1991 tot en met 27 december 2005 alsmede een extra premie van ƒ 180.000 in elk van de jaren 1994 en 1995. De overeenkomst voorziet voorts in een uitkering bij overlijden van belanghebbende vóór de einddatum van een kapitaal van ƒ 750.000. De BV heeft deze verplichting bij een professionele verzekeraar herverzekerd door een met ƒ 50.000 per jaar aflopende risicoverzekering. De premie ad ƒ 5.100 per jaar komt voor rekening van de B.V.

2.3. Als begunstigden zijn in artikel 1 van onder 2.1. genoemde kapitaalverzekering aangewezen achtereenvolgens de verzekerde en de erfgenamen van de verzekerde.

2.7. Het voornoemde gegarandeerde eindkapitaal is berekend op basis van 6 percent samengestelde interest.

Op grond van de aanstaande invoering van de Belastingherziening 2001 zijn de heer X en X B.V. overeengekomen de polis onder te brengen bij een professionele verzekeraar.

De vraag is nu hoe hoog de koopsom dient te zijn welke door de vennootschap bij de verzekeringsmaatschappij dient te worden gestort. Daarbij is artikel 3 van de polis van belang.

Naar mijn mening dient artikel 3 van de polis letterlijk te worden gelezen en dient door X B.V. een winstdeling te worden toegekend boven de reeds door de vennootschap gegarandeerde uitkering bij leven ten bedrage van ƒ 1.197.340.

Over de jaren tot en met 1998 is het door X B.V. behaalde rendement berekend, exclusief de waardestijgingen in de onroerende zaken. Hiermee rekening houdend kan de cumulatieve winstdeling per ultimo 2000 worden bepaald op ƒ 289.566.

Gezien het feit dat voor 29 december a.s. de beslissing omtrent de overdracht van het verzekerde kapitaal plaats dient te vinden, verzoek ik u vriendelijk doch dringend op zeer korte termijn dit verzoek in behandeling te nemen.”

2.11. De in artikel 3 van de overeenkomst geregelde winstdelingsregeling is voor het eerst door de B.V. voor het boekjaar 1998 toegepast. De voorziening inzake kapitaalverzekering is per 31 december 1998 uit hoofde van de winstdelingsregeling verhoogd met een bedrag van ƒ 169.847. Per 31 december 1999 en 31 december 2000 is de voorziening uit dien hoofde verder verhoogd met ƒ 56.788 respectievelijk ƒ 575.477. De hoogte van het bedrag van de toegerekende winst wordt bepaald door het door de B.V. in het betreffende jaar behaalde rendement. Bij de bepaling van het over het jaar 2000 toe te rekenen winstdeel heeft de B.V. voorts rekening gehouden met bij verkoop in 2001 van vaste activa vrij te vallen stille reserves.

2.12. De B.V. heeft bij de afkoop van de verzekering per 31 december 2000 de afkoopwaarde berekend op ƒ 1. 688.386, als volgt:

3. Het geschil

3.2. Hetgeen partijen voorts tijdens de mondelinge behandeling hebben aangevoerd, is zakelijk weergegeven in “het proces-verbaal van het verhandelde ter zitting “dat aan deze uitspraak is aangehecht en daarvan deel uitmaakt.

4. Overwegende omtrent het geschil

4.1. Tussen partijen is niet in geschil dat de overeenkomst als zodanig voldoet aan het begrip levensverzekering als bedoeld in artikel 25, lid 1, onderdeel c van de Wet op de inkomstenbelasting 1964, tekst 1991.

4.2. De Inspecteur neemt het standpunt in dat in het bijzonder één element uit de overeenkomst, de winstdelingsregeling, niet zakelijk genoemd kan worden in die zin, dat zakelijk handelende van elkaar onafhankelijke partijen de in de overeenkomst opgenomen winstdelingsregeling niet zó zouden hebben uitgewerkt als in het onderhavige geval is gebeurd. De Inspecteur wijst daarbij met nadruk op het feit dat de verzekering voorziet in een gegarandeerd eindkapitaal, dat bij de berekening van dit eindkapitaal reeds een aanzienlijk hogere rentevoet (6%) is gehanteerd dan de voor langjarige verplichtingen uit kapitaalverzekeringen gebruikelijke rekenrente van 4%, terwijl de B.V. daarnaast nog kosten voor haar rekening neemt, rechtstreeks verband houdend met de overeenkomst, als gevolg waarvan het daadwerkelijke rendement voor de verzekerde nog betekenend hoger dan 6% komt te liggen en wel op circa 6,6%.

4.3. De Inspecteur stelt – en belanghebbende erkent; zie laatste alinea pagina 6 beroepschrift – dat de B.V. de gestorte premies rechtstreeks heeft aangewend ter financiering van haar ondernemingsactiviteiten, met andere woorden dat de B.V. de gestorte premies in feite heeft laten functioneren als eigen, risicodragend vermogen. De wijze van toepassing van de winstdelingsregeling – aan de (som van de) gestorte premies, in voorkomend geval inclusief de over voorgaande jaren reeds toegerekende winstdelen, wordt blijkens het beroepschrift een zelfde rendement toegekend als aan het eigen vermogen van de B.V. – is met die benadering in overeenstemming.

4.4. De Inspecteur merkt terecht op dat een zakelijk handelend verzekeraar die zich verplicht heeft tot uitkering te zijner tijd van een bepaald geldbedrag, in beginsel niet-risicodragend zal beleggen ten einde ter zijner tijd aan zijn verplichtingen te kunnen voldoen en dat, indien die verzekeraar al een deel van de premies risicodragend zou beleggen, hij niet zoals belanghebbende kennelijk voorstaat, de volledig daarmee behaalde winst, maar een geobjectiveerd rendement zal toekennen aan de verzekerde.

4.5. Aldus heeft de B.V. in feite met ingang van het jaar 1998 gepoogd de in de overeenkomst opgenomen winstdelingsregeling zó toe te passen, dat de voordelen voor de verzekerde van een in de toekomst gegarandeerde en tevens naar een op zichzelf reeds naar een betrekkelijk hoog rendement berekende uitkering gecombineerd werden met de voordelen voor die verzekerde van een fractieverzekering. Hierbij wordt opgemerkt dat de formulering van de in de overeenkomst opgenomen winstdelingsregeling geenszins dwingt tot de door de B.V. voorgestane toepassing.

4.6. Het standpunt van de Inspecteur dat de door de B.V. in het onderhavige geval voorgestane toepassing onzakelijk is en bewust ten voordele van haar directeur/grootaandeelhouder zijnde belanghebbende bedoeld, acht het Hof mede bij gebrek aan aanwijzingen in een andere richting, juist.

4.7. Belanghebbende heeft voorts niet aannemelijk gemaakt dat tenminste enig deel van het toegekende winstaandeel niettemin als zakelijke last van de B.V. moet worden beschouwd.

4.8. Er zijn geen omstandigheden gebleken die de Inspecteur de vrijheid ontnemen om de wijze van uitvoering door de B.V. van de winstdelingsregeling op fiscale merites te beoordelen. Het enkele feit dat de overeenkomst destijds is geregistreerd kan niet meebrengen dat de Inspecteur het recht tot beoordeling als hiervoor bedoeld, zou zijn komen te vallen.

4.9. Evenmin kan belanghebbende in dezen enig vertrouwen ontlenen aan het uitblijven van een reactie van de Inspecteur op de brief van de gemachtigde van de B.V. van 15 december 2000, reeds omdat – zoals de Inspecteur terecht opmerkt – een reactie op zo korte termijn als waarom de B.V. verzocht, zeker in die periode van het jaar in redelijkheid niet verwacht kon worden.

4.10. Voorts merkt het Hof in dezen op dat de aangifte voor het jaar 1998, waarin de door de B.V. voorgestane toepassing van de winstdelingsregeling voor het eerst gestalte heeft gekregen, reeds circa begin maart 2000 bij de Inspecteur is ingediend, derhalve ruim vóór datering van voormelde brief.

4.11. Hetgeen belanghebbende voorts heeft aangevoerd, kan niet leiden tot de conclusie dat de Inspecteur ten onrechte het bedrag van ƒ 56.788 niet als bedrijfslast bij de B.V. heeft aanvaard.

4.12. Het is voorts onaannemelijk dat belanghebbende als directeur/grootaandeelhouder van de B.V. zich van deze bevoordeling door de B.V. van zichzelf niet bewust is geweest.

4.13. Belanghebbende heeft op grond van de overeenkomst, zodra de minimale afkoopwaarde van ƒ 100.000 is bereikt, hetgeen bij de aanvang van het onderhavige jaar reeds het geval is, het onvoorwaardelijk recht op afkoop van de verzekering en uitkering van de afkoopwaarde waartoe behoort het hem op basis van de winstdelingsregeling van artikel toekomende op elk door hem gewenst moment.

4.14. Belanghebbendes stelling dat een navordering rechtvaardigend feit ontbreekt, moet worden verworpen. De Inspecteur heeft voldoende aannemelijk gemaakt dat uit belanghebbendes aangifte dan wel uit andere op zijn eenheid aanwezige gegevens niet bleek van enige aanwijzing in de richting van de onderhavige, niet aangegeven uitdeling.

4.15. De Inspecteur heeft dan ook terecht voormeld bedrag van ƒ 56.788 als een uitdeling aangemerkt en dit bedrag tot het inkomen van belanghebbende gerekend.

4.16 . Belanghebbendes beroep is niet gegrond.

5. Proceskosten

Het Hof acht geen termen aanwezig voor een kostenveroordeling als bedoeld in artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht.

6. Beslissing

Het beroep is ongegrond.

(A. Vellema) (N.E. Haas)

Afschriften zijn aangetekend per post verzonden op

In het cassatieberoepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.