Gerechtshof Arnhem, 03-11-2009, BK4806, 08/0006 en 08/0044 en 08/0045

Uitspraak van de eerste meervoudige belastingkamer

op de hoger beroepen van

de inspecteur van de Belastingdienst P (hierna: de Inspecteur)

en van

X te Z (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraken van de rechtbank Arnhem van 20 december 2007, nummers AWB 07/320 (inzake de inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen) en AWB 07/321 (inzake de premie arbeidsongeschiktheidsverzekeringen zelfstandigen)

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1 Aan belanghebbende is voor het jaar 1999 met dagtekening 2 oktober 2003 een aanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen van ƒ 842.194. Tegelijkertijd heeft de Inspecteur bij beschikking ƒ 65.259 heffingsrente in rekening gebracht.

1.2 Eveneens met dagtekening 2 oktober 2003 is aan belanghebbende voor het jaar 1999 een aanslag premie arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen opgelegd, berekend naar een premie-inkomen van ƒ 84.000. Tegelijkertijd heeft de Inspecteur bij beschikking ƒ 625 heffingsrente in rekening gebracht.

1.3 Bij uitspraak op bezwaar van 8 december 2006 heeft de Inspecteur de aanslag inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (hierna: IB/PVV) verminderd tot een naar een belastbaar inkomen van ƒ 838.195 en het bedrag van de heffingsrente verminderd met ƒ 324.

1.4 Bij uitspraak op bezwaar van 24 november 2006 heeft de Inspecteur de aanslag premie arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (hierna: WAZ) en de daarbij behorende beschikking heffingsrente gehandhaafd.

1.5 Belanghebbende is tegen die uitspraken in beroep gekomen bij de rechtbank Arnhem (hierna: de Rechtbank). De Rechtbank heeft in haar in één geschrift vervatte uitspraken van 20 december 2007 het beroep tegen de uitspraak van de Inspecteur inzake de aanslag WAZ ongegrond verklaard, het beroep tegen de uitspraak van de Inspecteur inzake de aanslag IB/PVV en de daarbij behorende beschikking heffingsrente gegrond verklaard, de uitspraak op het bezwaar inzake de aanslag IB/PVV vernietigd, de belastingaanslag verminderd tot een berekend naar een belastbaar inkomen van f 818.195, bepaald dat het bijzondere tarief van 45% van toepassing is op de stakingswinst van f 440.459 en bepaald dat de beschikking heffingsrente dienovereenkomstig dient te worden verminderd. De Rechtbank heeft de Inspecteur veroordeeld in de proceskosten van belanghebbende in bezwaar en beroep ten bedrage van € 966.

1.7 Tot de stukken van het geding behoren de van de Rechtbank ontvangen dossiers die op deze zaken betrekking hebben alsmede alle stukken die, al dan niet met bijlagen, door partijen in hoger beroep zijn overgelegd, en waarvan door de griffier van het Hof afschriften zijn verzonden aan de wederpartij.

1.8 Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 20 januari 2009 te Arnhem. Daarbij zijn verschenen en gehoord belanghebbende en zijn gemachtigde, alsmede de Inspecteur. Het Hof heeft daarop overeenkomstig artikel 8:57 van de Algemene wet bestuursrecht het onderzoek gesloten.

1.9 Na heropening van het onderzoek heeft een tweede onderzoek ter zitting plaatsgevonden op 14 oktober 2009. Daarbij zijn eveneens verschenen en gehoord belanghebbende en zijn gemachtigde, alsmede de Inspecteur.

1.10 Van het verhandelde ter zitting zijn processen-verbaal opgemaakt die aan deze uitspraak zijn gehecht.

2. De vaststaande feiten

2.1 Belanghebbende en zijn voormalige echtgenote (hierna: de echtgenote), dreven tot 1 juli 1999 een tweetal vennootschappen onder firma waarin ieder voor 50 % deelgerechtigd was. In beide vennootschappen onder firma genaamd A en B werd een hoveniersbedrijf geëxploiteerd.

2.2 Tot het ondernemingsvermogen van v.o.f A behoorden voorts kwekerijgronden alsmede een pand aan de A-straat 1-2 te Z dat bestond uit twee winkels (nummers 1 en 2) en een bovenwoning (nummer 1A). De winkels op nummer 1 en 2 werden verhuurd. De bovenwoning werd door belanghebbende en zijn echtgenote als woning gebruikt. Vanuit de bovenwoning verrichtte belanghebbende tevens architectuurwerkzaamheden.

2.3 Op 18 november 1993 hebben belanghebbende en zijn echtgenote een aantal, tot het ondernemingsvermogen van v.o.f. A behorende, percelen kwekerijgronden verkocht aan C.

Als u met mij van mening bent dat de fiscale verwerking van een en ander als hiervoor weergegeven dient plaats te vinden, verzoek ik u een exemplaar van deze brief voor akkoord getekend aan mij toe te zenden.”

Deze brief is door de Inspecteur voor akkoord getekend.

2.5 Op 21 december 1998 zijn belanghebbende en zijn echtgenote met C - en op verzoek van C - nader overeengekomen dat de kwekerijgronden niet uiterlijk 31 december 1998 maar uiterlijk 30 april 1999 geleverd zullen worden. De Inspecteur is van deze wijziging niet op de hoogte gesteld. Op 26 april 1999 zijn de kwekerijgronden daadwerkelijk geleverd.

2.6 Ten gevolge van echtscheiding zijn beide vennootschappen onder firma per 1 juli 1999 ontbonden. Belanghebbende heeft de ondernemingen nadien in de vorm van een eenmanszaak voortgezet.

* Het bedrag stakingswinst overig onroerend goed van ƒ 555.155 betreft de overbrenging van het in 2.2 vermelde pand naar het privé-vermogen van belanghebbende.

2.8 Bij het opleggen van de aanslag IB/PVV is het belastbaar inkomen, als volgt gecorrigeerd:

De Inspecteur heeft de als stakingswinst aangegeven winst kwekerijgronden en overig onroerend goed niet belast tegen het bijzondere tarief van 45% maar tegen het normale progressieve tarief.

2.9 Bij de uitspraak op het bezwaar heeft de Inspecteur de correctie hypotheekrenteaftrek teruggebracht tot f 7.501.

3. Het geschil, de standpunten en conclusies van partijen

3.2 Beide partijen hebben voor hun standpunten aangevoerd wat is vermeld in de van hen afkomstige stukken. Daaraan hebben zij ter zitting toegevoegd hetgeen is vermeld in de aan deze uitspraak gehechte processen-verbaal van de zitting.

3.5 Ter zitting van 14 oktober 2009 hebben partijen verklaard dat - indien de verkoop van kwekerijgronden moet worden aangemerkt als een gedeeltelijke staking van de onderneming - het bijzondere tarief van 45% van toepassing is op een stakingswinst van f 272.084 (te weten de boekwinst van f 440.459, vermeerderd met het gerealiseerde pachtersvoordeel van f 15.000 en verminderd met de toegepaste landbouwvrijstelling van f 163.375 en de stakingswinstvrijstelling van f 20.000).

3.6 Ter zitting van 20 januari 2009 zijn partijen overeengekomen dat de boekwinst op het overig onroerend goed niet tot de stakingswinst behoort en dat de boekwinst zal worden bepaald met inachtneming van een afwaardering wegens zelfbewoning van 35%. De door de Inspecteur in verband hiermee aangebrachte correctie van ƒ 3.375 blijft dus in stand.

3.7 De Inspecteur heeft ter zitting van 20 januari 2009 erkend dat het door belanghebbende ingediende schattingsformulier, gedateerd 24 juli 2000, op grond van het besluit van de staatssecretaris van financiën van 7 maart 2008, nr. CPP2007/3267M, onder andere gepubliceerd in BNB 2006/140, gezien dient te worden als een verzoek om vaststelling van (een) voorlopige aanslag(en). Op grond hiervan zijn partijen ter zitting van 14 oktober 2009 overeengekomen dat de termijn waarover heffingsrente kan worden berekend, voor beide aanslagen moet worden teruggebracht van drie jaar en tien maanden naar tien maanden.

3.8 Voorts heeft belanghebbende ter zitting van 20 januari 2009 verklaard zijn grief tegen de correctie fiscale oudedagsreserve van f 20.000 in te trekken en heeft de Inspecteur verklaard zich niet langer te verzetten tegen de veroordeling tot vergoeding van € 322 vanwege kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van het bezwaar redelijkerwijs heeft moeten maken.

4. Beoordeling van het geschil

De IB/PVV

4.1 Met betrekking tot de correcties ter zake van de verkoop van de kwekerijgronden is het Hof van oordeel dat belanghebbende er redelijkerwijs niet van uit hoefde te gaan dat alleen het verstrijken van de eindtermijn, veroorzaakt door het honoreren van een verzoek van de koper om later geleverd te krijgen, tot gevolg zou hebben dat de Inspecteur zich niet meer aan zijn ongeclausuleerde akkoordverklaring zou hoeven te houden.

4.2 Het Hof stelt vast dat tussen partijen niet in geschil is dat het kwekerijbedrijf naast de tuinarchitectuurwerkzaamheden als een zelfstandig onderdeel van belanghebbendes onderneming was aan te merken. Gelet op de arresten van de Hoge Raad van 11 juli 1984, nr. 22 219, BNB 1984/311 en van 16 oktober 1985, nr. 23 025, BNB 1985/320 is een dergelijk zelfstandig onderdeel van de onderneming gestaakt in het geval, zoals in het onderhavige, dit is verkocht, ook indien de onderneming in zijn geheel niet is ingekrompen. Nu ook de Inspecteur blijkens de bij zijn uitspraak op bezwaar behorende brief van 24 november 2006 van mening is dat de tuinarchitectuurwerkzaamheden al vóór de verkoop van de kwekerijgronden een onderdeel van belanghebbendes onderneming vormden, is er geen sprake geweest van een situatie, zoals bedoeld in genoemde arresten, waarin in onmiddellijke samenhang met de staking zodanige gelijksoortige activiteiten zijn geëntameerd dat de onderneming, economisch gezien, dezelfde is gebleven. Slechts in dat laatste geval, waarvan in casu geen sprake is, is er dan geen sprake van staking en bestaat er geen recht op de zogenoemde stakingsfaciliteiten. Dat de omstandigheden in 1999 zodanig waren dat niet meer gesproken kon worden van een “duurzame inkrimping/gedeeltelijke staking”, doet daar niet aan af.

4.3 Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen brengt een redelijke uitleg van de overeenkomst naar het oordeel van het Hof mee dat er geen belemmeringen zijn om de Inspecteur te houden aan zijn in 2.4 vermelde akkoordverklaring. Het gelijk is derhalve aan belanghebbende. De boekwinst in verband met de verkoop van de kwekerijgronden dient als stakingswinst tegen het bijzondere tarief van 45% belast te worden. Tussen partijen is niet in geschil dat deze stakingswinst ƒ 272.084 bedraagt.

De WAZ

Slotsom

Op grond van het vorenstaande is het hoger beroep van belanghebbende met betrekking tot de aanslag WAZ (hofkenmerk 08/00045), voorzover dit betrekking heeft op de beschikking heffingsrente gegrond.

Het beroep van belanghebbende met betrekking tot de aanslag IB/PVV (hofkenmerk 08/00044) is eveneens gegrond. De aanslag IB/PVV moet worden berekend naar een belastbaar inkomen van f 818.195 (te weten het aangegeven belastbaar inkomen van f 787.319 vermeerderd met correcties van f 3.375 + f 20.000 + f 7.501 ter zake van zelfbewoning, FOR en hypotheekrente). De vastgestelde heffingsrente (IB/PVV) moet worden berekend over een periode van tien maanden.

Het hoger beroep van de Inspecteur (hofkenmerk 08/00006) is, gezien hetgeen is overwogen onder 3.5, eveneens gegrond.

5. Kosten

De proceskosten van belanghebbende in hoger beroep zijn in overeenstemming met het Besluit proceskosten bestuursrecht te berekenen op € 805 (samenhangende zaken; 1 punt voor het indienen van het hoger beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting en 0,5 punt voor de nadere zitting, met een waarde per punt van € 322 en een wegingsfactor 1) aan kosten van door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand en op belanghebbendes reis en verblijfkosten voor het bijwonen van de zittingen van het Hof, begroot op € 25.

6. Beslissing

Het Gerechtshof:

De beslissing is in het openbaar uitgesproken op 3 november 2009.

De griffier, De voorzitter,

(A. Vellema) (A.J. Kromhout)

Afschriften zijn aangetekend per post verzonden op