Gerechtshof Arnhem, 11-09-2012, BX7758, 11-00852

GERECHTSHOF ARNHEM

Sector belastingrecht

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. Aan belanghebbende zijn over de jaren 2001, 2002, 2003 en 2004 navorderingsaanslagen in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen opgelegd, berekend naar onder meer een belastbaar inkomen uit werk en woning van respectievelijk € 74.301, € 58.944, € 49.832 en € 73.720 Daarbij zijn over genoemde jaren voorts vergrijpboeten aan belanghebbende opgelegd ten bedrage van respectievelijk € 2.126, € 2.204, € 1.798 en € 1.509 en is hem heffingsrente in rekening gebracht ten bedrage van respectievelijk € 970, € 860, € 604 en € 401.

1.2. De navorderingsaanslagen, vergrijpboeten en beschikkingen heffingsrente zijn, na daartegen door belanghebbende gemaakt bezwaar, door de Inspecteur bij uitspraken op bezwaar gehandhaafd.

1.3. De door belanghebbende tegen de uitspraken op bezwaar ingestelde beroepen zijn door de Rechtbank ongegrond verklaard. De vergrijpboeten zijn door de Rechtbank wegens overschrijding van de redelijke termijn verminderd tot onderscheidenlijk € 1.594, € 1.653, € 1.348 en € 1.131.

1.4. Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld bij het gerechtshof te Arnhem (hierna: het Hof). De Inspecteur heeft verweerschriften ingediend.

1.5. Tot de stukken van het geding behoren, naast voormelde stukken, voorts de van de Rechtbank ontvangen dossiers die op deze zaken betrekking hebben.

1.6. Het onderzoek ter zitting in hoger beroep heeft plaatsgehad op 16 augustus 2012 te Arnhem. Aldaar zijn verschenen en gehoord: de gemachtigde van belanghebbende en de Inspecteur.

1.7. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt. Een afschrift hiervan is aan deze uitspraak gehecht.

2. Feiten

2.1. Belanghebbende was in de onderhavige jaren (2001 tot en met 2004) als directeur in dienstbetrekking werkzaam bij de vennootschap X Beheer B.V. (hierna: de werkgever). Belanghebbende is voorts enig aandeelhouder van deze vennootschap en middellijk aandeelhouder van de vennootschap Accountantskantoor X B.V.

2.2. De werkgever heeft in de onderhavige jaren aan belanghebbende een personenauto ter beschikking gesteld. De auto is ook voor privé-doeleinden aan belanghebbende ter beschikking gesteld. Het betrof – achtereenvolgens – de volgende auto’s:

- van 1 januari 2001 tot en met 29 mei 2001 een Audi A6 met kenteken AB-CD-12 met een cataloguswaarde van € 39.254;

- van 1 juni 2001 tot en met 14 mei 2004 een Audi A6 met kenteken 34-EF-GH met een cataloguswaarde van € 48.787;

- van 15 mei 2004 tot en met 31 december 2004 een Lexus RX300 met kenteken 56-IJ-KL met een cataloguswaarde van € 69.252.

2.3. De werkgever heeft de auto’s geleased bij M B.V. (hierna: M). M is een leasemaatschappij die is opgericht door de heer N. Hij was destijds tevens mede-eigenaar van het garagebedrijf O B.V. In 1986 heeft N de aandelen in M verkocht aan P. P verzorgt voor M de administratieve en financiële afhandeling van de leasecontracten. In 2000 is N uitgetreden uit het garagebedrijf O B.V. Sindsdien zijn de aandelen in O B.V. in handen van de zonen van O, te weten Q en R. O B.V. levert de auto’s ter zake van de door M afgesloten leasecontracten.

2.4. Sommige leasecontracten van M kenmerken zich door een korte leaseperiode, een hoge leaseprijs en een lage restwaarde van de auto. Na afloop van de leaseperiode kan de berijder de auto – na tussenkomst van O B.V. – overnemen voor een bedrag dat (nagenoeg) gelijk is aan de (berekende lage) restwaarde van de auto.

2.5. In het onderhavige geval is sprake van dergelijk leasecontracten.

2.6. De Belastingdienst/FIOD-ECD heeft in 2004 een strafrechtelijk onderzoek ingesteld bij M naar de door haar aangeboden leasecontracten met de bovengenoemde kenmerken. In het kader van dit onderzoek is een aantal personen gehoord, waarvan proces-verbaal is opgemaakt. Volgens die processen-verbaal zijn onder meer de volgende verklaringen afgelegd.

De normale lease prijs is inclusief alle autokosten, ik bedoel dus de lease-prijs zoals die normaal is opgebouwd. Autokosten zijn de rente, aanschafprijs en restwaarde, benzinekosten, verzekeringen en belasting en zo.

Dan heb je dus 48 maal de normale lease-prijs = bedrag “x”.

Vervolgens neem ik de fiscale cataloguswaarde die gehanteerd wordt voor de fiscale bijtelling voor de werknemer, maal, toentertijd, 20%, nu 25%, en gedeeld door 12 om naar het maandbedrag toe te rekenen.

Dan vraag je hoeveel maanden moet ik betalen. Daar reken je looptijd bij uit en je hebt het te betalen maandbedrag

(…)

(…)

U vraagt mij wat er aan het einde van contractperiode gebeurd. Die werknemer heeft al die tijd betaald om die restwaarde van de auto te laten zakken. Hij heeft eigenlijk de auto al voor een groot deel betaald. Als u kijkt op uw pagina 10 van bijlage D/1 ziet u een gecalculeerde restwaarde en een veel lager bedrag als afgesproken restwaarde. Die werknemer heeft al die tijd betaald om die auto voor die restwaarde over te nemen. Het belangrijkste in dit systeem is dat hij niets uit dienstbetrekking heeft gekregen, hij heeft zelf betaald voor die auto.

De werknemer betaalt uiteindelijk het restant, je zou het een financiering voor die werknemer kunnen noemen. Hij gebruikt de zaak als doorgeefluik maar omdat hij het via de zaak doet mag hij het aftrekken van zijn privé gebruik auto.

Er zijn ook veel accountants die zelf klanten aanleveren voor dit systeem. (…) Eén ervan is X in Z. De contacten daar zijn met X junior dacht ik.(…)

Als er een nieuwe klant wordt aangeleverd, ga ik er zelf heen. Ik wil niet dat andere mensen dit systeem uitleggen want als het niet goed wordt uitgelegd, wordt het niet goed uitgevoerd en ontstaan er problemen. Bij bestaande klanten kan S het wel uitvoeren, dan is al bij iedereen bekend hoe het precies werkt. (…)”

“(…)

Bij het aangaan van het contract kun je naar een bepaald resultaat toerekenen door te spelen met de duur van het contract en de restwaarde van de auto. Zo kun je zorgen dat de klant voor de inkomstenbelasting op nul uitkomt, ik bedoel dat de bijtelling van de klant voor het privé gebruik auto wordt genivelleerd door de bijdrage van de klant voor de aanschaf van de auto. Zo komt de klant uit op een bijtelling van nihil of bijna nihil en kan hij eventueel aan het einde van de contractsperiode de auto voor de resterende waarde, zijnde de restwaarde plus eventuele kosten, overnemen. Gedurende de contractsperiode heeft de klant tenslotte al betaald voor de overname van de auto.

(…)

S heeft tegen mij gezegd dat accountantskantoor X spontaan klanten aanlevert bij ons voor deze constructie.

“Dit stuk is door mij opgemaakt.

(…)

De leaseprijzen op paginanummer 10 zijn in de linkerkolom de gewone leaseprijzen en de rechterkolom betreft de versnelde leaseprijzen. De reden dat iemand een hoger bedrag aan lease per maand betaalt is dat hij of zij na afloop van de leasetermijn de auto kan overnemen tegen de restwaarde. Hij heeft immers al vooruitbetalingen gedaan op de aankoopsom.

(…)

De extra stortingen door de klant worden door ons afgeschreven op de restwaarde, zodat wij toewerken naar een lagere restwaarde (…) De leaseprijs (…) wordt op de factuur als één bedrag vermeldt zijnde de leaseprijs per maand.

(…)

De reden dat M factureert aan O en O de auto voor hetzelfde bedrag doorverkoopt, is omdat het contractueel is vastgelegd dat O elke auto van M tegen restwaarde kan overnemen. (…)”.

‘(…)

De constructie komt neer op het volgende: Een klant die een auto leasde wordt het standaard leasebedrag plus een verhoging door P in rekening wordt gebracht, volgens mij is dat de basis van de constructie, bijvoorbeeld een standaard leasebedrag van € 1.000, waarop vervolgens de klant wordt verteld dat als ze alvast € 500 per maand op de uiteindelijke aanschafprijs van de auto bij afloop van de leaseperiode. Dus bij een leaseperiode van 24 maanden heb je dan € 12.000 betaald voor de uiteindelijke aanschaf van de auto. (…) Verder bedenk ik mij net dat de extra leasetermijn zodanig is dat deze gelijk is aan de fiscale bijtelling van de klant/berijder. (…) ‘.

30.000 km/jaar “ Looptijd 26 maanden € 1465,25 2.464.51

30.000 km/jaar “ Looptijd 30 maanden € 1.407,45 2.198,12

30.000 km/jaar “ Looptijd 36 maanden € 1.358,81 1.936,03

30.000 km/jaar “ Looptijd 48 maanden € 1.276,01 1.614,99

30.000 km/jaar “ Looptijd 26 maanden € 30.964,00 5.020,00

30.000 km/jaar “ Looptijd 30 maanden € 29.707,00 5.020,00

30.000 km/jaar “ Looptijd 36 maanden € 26.104,00 5.020,00

30.000 km/jaar “ Looptijd 48 maanden € 21.206,00 5.020,00

Kosten zaak € 1.276,01

‘bijdrage in de autokosten” € 1.188,50

------------

Lease-prijs per maand € 2.464,51

Bijdrage in de autokosten € 1.188,50 x 26 € 30.901,00

Restwaarde € 5.020,00

---------------

Betaald € 35.921,00

Verkoop auto voor minimale waarde handelsprijs € 35.000,00

----------------

Netto kosten € 921,00

2001 2002 2003 2004

Autokostenforfait € 7.843 € 8.537 € 8.537 € 13.604

Af: vergoeding aan werkgever € 4.819 € 4.819 € 4.819 € 6.237

Aangegeven bedrag bijtelling € 3.024 € 3.718 € 3.718 € 7.366

De aangiften voor de jaren 2001 tot en met 2004 zijn door belanghebbende berekend naar – onder meer – de volgende belastbare inkomens uit werk en woning € 66.123, € 50.466, € 41.354 en € 67.915. De primitieve aanslagen inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor de jaren 2001, 2002, 2003 en 2004 zijn overeenkomstig de aangiften vastgesteld.

2.10. Naar aanleiding van de bevindingen van het strafrechtelijke onderzoek bij M heeft de Inspecteur zich op het standpunt gesteld dat de door belanghebbende aan zijn werkgever betaalde eigen bijdragen niet kunnen worden aangemerkt als vergoedingen voor het gebruik voor privédoeleinden van de auto’s, maar moeten worden aangemerkt als vooruitbetalingen op de koopsom om de auto’s na afloop van het leasecontract van O B.V. te kunnen overnemen. Voorts heeft de Inspecteur de aangegeven bedragen van het autokostenforfait gecorrigeerd. Dit heeft geleid tot de volgende bedragen.

2001 2002 2003 2004

Autokostenforfait € 11.202 € 12.196 € 12.196 € 13.171

Af: vergoeding aan werkgever € 0 € 0 € 0 € 0

Bijtelling € 11.202 € 12.196 € 12.196 € 13.171

2.11. In verband hiermee zijn de onderhavige navorderingsaanslagen aan belanghebbende opgelegd. De navorderingsaanslagen zijn berekend naar – onder meer – een belastbaar inkomen uit werk en woning van respectievelijk € 74.301, € 58.944, € 49.832 en € 73.720. Daarbij zijn voorts vergrijpboeten van 50% opgelegd, welke belopen € 2.126, € 2.204, € 1.798 en € 1.509.

2.12. Tegen deze navorderingsaanslagen en boetebeschikkingen heeft belanghebbende vergeefs bezwaar aangetekend.

2.13. De Rechtbank heeft belanghebbende eveneens in het ongelijk gesteld. Niettemin heeft de Rechtbank wegens overschrijding van de redelijke termijn de onderwerpelijke vergrijpboeten verminderd met 25% tot € 1.594, € 1.653, € 1.348 en € 1.131.

2.14. Tegen de uitspraak van de Rechtbank heeft belanghebbende hoger beroep ingesteld. Hangende het hoger beroep – naar aanleiding van de door belanghebbende in het hogerberoepschrift vermelde gegevens – heeft de Inspecteur de navorderingsaanslagen, vergrijpboeten en beschikkingen inzake de heffingsrente over de jaren 2001, 2002 en 2003 ambtshalve verminderd. Daarbij zijn de volgende bijtellingen in aanmerking genomen.

2001 2002 2003

Autokostenforfait € 7.843 € 8.537 € 8.537

Af: vergoeding aan werkgever € 0 € 0 € 0

Bijtelling € 7.843 € 8.537 € 8.537

3. Het geschil, de standpunten en conclusies van partijen

3.1. In hoger beroep zijn tussen partijen uitsluitend nog de opgelegde vergrijpboeten in geschil. Volgens belanghebbende kan hem te dezen geen opzet worden verweten. De Inspecteur acht opzet aan de zijde van belanghebbende aanwezig.

3.2. Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden die door hen zijn aangevoerd in de stukken. Voor hetgeen zij daaraan ter zitting hebben toegevoegd, wordt verwezen naar het proces-verbaal van de zitting.

3.3. Belanghebbende concludeert tot – kort gezegd – vernietiging van de boetebeschikkin¬gen.

3.4. De Inspecteur concludeert tot ongegrondverklaring van het hoger beroep.

4. Beoordeling van het geschil

4.1. Belanghebbende heeft zich verenigd met het oordeel van de Rechtbank dat de door hem aan de werkgever betaalde bedragen niet kunnen worden aangemerkt als een ‘vergoeding die de belastingplichtige voor het gebruik voor privé-doeleinden is verschuldigd’ in de zin van artikel 3.145 van de Wet inkomstenbelasting 2001. Voorts heeft belanghebbende zich desgevraagd akkoord verklaard met de navorderingsaanslagen zoals deze in de hogerberoepsfase ambtshalve door de Inspecteur zijn verminderd.

4.2. Partijen houdt nog slechts verdeeld of de onderwerpelijke vergrijpboeten terecht aan belanghebbende zijn opgelegd. Meer in het bijzonder is in geschil of belanghebbende te dezen opzet kan worden verweten.

4.3. Gelijk de Rechtbank heeft geoordeeld, beantwoordt het Hof deze vraag bevestigend. In aanmerking genomen dat belanghebbende

– zelf de aangiften heeft ingediend;

– werkzaam is als accountant binnen het kantoor X in een leidinggevende functie;

– samen met zijn zoon de contacten met M heeft onderhouden en met N gesprekken heeft gevoerd over de constructie;

– het kantoor X actief de lease-constructie ‘in de markt heeft gezet’ door klanten te werven voor de deelname aan het leasesysteem;

– de door hem geleasde auto’s na het verstrijken van de leaseperiode voor een veel lager bedrag heeft kunnen kopen dan de waarde in het economische verkeer van de auto’s en deze auto’s voor een aanzienlijk hoger bedrag heeft doorverkocht aan derden,

acht het Hof met de Inspecteur aannemelijk dat belanghebbende wist dat de door hem aan zijn werkgever betaalde bedragen geen vergoedingen vormden die hij voor het gebruik van de auto’s voor privé-doeleinden was verschuldigd. Van een zogenoemd pleitbaar standpunt is geen sprake. Door in de onderwerpelijke aangiften niettemin – kort gezegd - de ‘eigen bijdragen’ in aftrek te brengen had belanghebbende – naar het Hof aannemelijk acht - (op zijn minst) wetenschap van de aanmerkelijke kans dat daardoor te weinig belasting zou worden geheven en heeft hij die kans toen (telkens) bewust aanvaard (op de koop toegenomen). Gelet hierop heeft de Inspecteur terecht de onderhavige vergrijpboeten opgelegd. Een boete van 50% van de nagevorderde belasting – zoals door de Inspecteur opgelegd – acht het Hof in beginsel passend en geboden. In de door de Rechtbank verleende vermindering van de boeten wegens overschrijding van de redelijke termijn kan het Hof zich vinden. Voor een verdere vermindering ziet het Hof geen grond.

4.4. Het hoger beroep wordt mede geacht te zijn gericht tegen de in rekening gebrachte heffingsrente. In aanmerking genomen dat de navorderingsaanslagen ambtshalve zijn verminderd door de Inspecteur, dient de in rekening gebrachte heffingsrente dienovereenkomstig te worden verminderd. De Inspecteur heeft zulks bij de ambtshalve verleende vermindering gedaan. Voor een verdere vermindering bestaat geen grond nu belanghebbende geen zelfstandige grieven heeft aangevoerd tegen de beschikkingen heffingsrente.

5. Slotsom

Het hoger beroep van belanghebbende is gegrond. De navorderingsaanslagen, vergrijpboeten en beschikkingen inzake de heffingsrente over de jaren 2001, 2002 en 2003 dienen te worden gehandhaafd zoals deze door de Inspecteur ambtshalve zijn verminderd. Voor wat betreft het jaar 2004 dient de uitspraak van de Rechtbank te worden bevestigd.

6. Proceskosten

In aanmerking genomen dat belanghebbende eerst in de fase van het hoger beroep de aan de ambtshalve verleende verminderingen ten grondslag liggende gegevens heeft verstrekt, acht het Hof geen termen aanwezig voor een kostenveroordeling als bedoeld in artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht.

7. Beslissing

Het Hof:

– bevestigt de uitspraak van de Rechtbank voor zover deze betrekking heeft op het jaar 2004;

– vernietigt de uitspraak van de Rechtbank voor zover deze betrekking heeft op de jaren 2001, 2002 en 2003;

– verklaart het beroep bij de Rechtbank in zoverre gegrond;

– vernietigt de uitspraken op bezwaar over de jaren 2001, 2002 en 2003;

– handhaaft de navorderingsaanslagen, de vergrijpboeten en de beschikkingen inzake de heffingsrente over de jaren 2001, 2002 en 2003 op de bedragen waartoe deze nader ambtshalve door de Inspecteur zijn verminderd;

– gelast de Inspecteur aan belanghebbende te vergoeden de door hem voor de procedure bij de Rechtbank en het Hof betaalde griffierechten van in totaal € 151 (€ 39 en € 112).

Deze uitspraak is gedaan door mr. R. den Ouden, voorzitter, mr. A.J. Kromhout en mr. J.B.H. Röben in tegenwoordigheid van mr. W.J.N.M. Snoijink als griffier.

De beslissing is in het openbaar uitgesproken op 11 september 2012.

Tegen deze uitspraak kunnen beide partijen binnen zes weken na de verzenddatum beroep in cassatie instellen bij

de Hoge Raad der Nederlanden (belastingkamer),

Postbus 20303,

2500 EH Den Haag

Daarbij moet het volgende in acht worden genomen:

1 - bij het beroepschrift wordt een afschrift van deze uitspraak overgelegd.

2 - het beroepschrift moet ondertekend zijn en ten minste het volgende vermelden:

a. de naam en het adres van de indiener;

b. de dagtekening;

c. een omschrijving van de uitspraak waartegen het beroep in cassatie is gericht;

d. de gronden van het beroep in cassatie.

Voor het instellen van beroep in cassatie is griffierecht verschuldigd. Na het instellen van beroep in cassatie ontvangt de indiener een nota griffierecht van de griffier van de Hoge Raad.

In het cassatieberoepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.