Gerechtshof Den Haag, 15-07-2021, ECLI:NL:GHDHA:2021:1453, BK-21/00059 en BK-21/00060

“Inbreukprocedure

inmiddels door de Europese Commissie is begonnen, haar geen aanleiding geeft om de

zaken aan te houden.

Schending hoorplicht

29 maart 2019. Op 28 maart 2019 heeft de gemachtigde een e-mailbericht aan verweerder

gestuurd waarin hij aan de doorgang van het hoorgesprek op 29 maart 2019 de voorwaarde

verbindt dat de kentekengegevens van de desbetreffende auto’s in de dossiers zitten. Als

alternatieve datum voor een hoorgesprek heeft eiseres 5 april 2019 voorgesteld. Verweerder

heeft niet op dit e-mailbericht gereageerd omdat gemachtigde een e-mailverbod had. Op het

hoorgesprek op 29 maart 2019 is namens eiseres niemand verschenen. Uit de stukken van

het geding volgt niet dat verweerder aan eiseres heeft meegedeeld dat het gesprek toch door

zou gaan. Verweerder heeft, wat er overigens zij van het e-mailverbod, wel kennis genomen

van het e-mailbericht van gemachtigde. Uit het niet verschijnen op 29 maart 2019 heeft hij

daarom niet zonder meer kunnen en mogen afleiden dat eiseres heeft afgezien van het horen.

Verweerder had eiseres daarom nogmaals in de gelegenheid moeten stellen om te worden

gehoord dan wel navraag moeten doen of eiseres bedoelde geheel van het hoorrecht af te

zien. Nu hij dat niet heeft gedaan is sprake van schending van de hoorplicht. Aan de

schending van de hoorplicht kan in dit geval echter worden voorbij gegaan omdat eiseres

niet is benadeeld. Partijen verschillen immers niet van mening over de feiten maar over de

vraag of de wijze van heffing van Bpm in overeenstemming is met het Unierecht en over de

bewijslastverdeling3. Gelet hierop en op het standpunt van verweerder gedurende de gehele

procedure, zal het horen van eiseres in bezwaar niet tot een ander besluit leiden. De

rechtbank zal de zaken daarom niet terugwijzen naar verweerder maar zelf in de zaken

voorzien.

Bewijslast

op de belastingplichtige die zich beroept op een vermindering van de door hem op aangifte

voldane Bpm, de plicht rust om feiten te stellen en, zo nodig, aannemelijk te maken die

kunnen leiden tot een vermindering van de verschuldigde belasting. De enkele stelling dat

de nationale wettelijke bepalingen in strijd zijn met het Unierecht, is daarvoor onvoldoende.

Voor het oordeel dat de bewijslastverdeling in de onderhavige regelgeving tussen enerzijds

de belastingplichtige en anderzijds de belastingheffende instantie dusdanig ongelijk is dat

daarmee sprake is van de door eiseres gestelde schending van het Unierecht, vindt de

rechtbank geen aanleiding.

Ex-rentals

wanneer voertuigen gelijksoortig zijn het volgende overwogen:

“Wanneer deze producten op de markt voor tweedehands voertuigen van die lidstaat te koop

worden aangeboden, moeten zij worden beschouwd als ‘gelijksoortige producten’, zijnde

producten van dezelfde soort als ingevoerde tweedehands voertuigen, wanneer zij zich door

hun eigenschappen en door de behoeften waarin zij voorzien, in een concurrentieverhouding

bevinden. De mededinging tussen twee modellen hangt af van de mate waarin zij voldoen

aan een aantal vereisten op het punt van, onder meer, prijs, afmetingen, comfort, prestaties,

verbruik, duurzaamheid en betrouwbaarheid. Het referentievoertuig moet het voertuig zijn

waarvan de kenmerken het dichtst aanleunen bij die van het ingevoerde voertuig. Dat houdt

in dat rekening wordt gehouden met het model, het type en andere kenmerken, zoals de

aandrijving of de uitrusting, de ouderdom en de kilometerstand, de staat van onderhoud of

het merk (zie met name arresten van 19 september 2002, Tulliasiamies en Siilin, C-101/00,

Jurispr. blz. 1-7487, punten 75 en 76, en 20 september 2007, Commissie/Griekenland,

C-74/06, Jurispr. blz. 1-7585, punten 29 en 37).”

aanwijsbaar onderscheidende eigenschap van een auto. Een niet ex-rental auto bevindt zich

ten opzichte van ex-rental auto’s dan ook niet in een concurrentieverhouding als bedoeld in

het hiervoor aangehaalde arrest van het HvJ. De rechtbank volgt eiseres daarom niet in haar

stelling dat ook bij de waardebepaling van een niet ex-rental moet worden uitgegaan van de

waarde van een in Nederland aanwezige ex-rental. Eiseres heeft niet gesteld en ook

anderszins is niet gebleken dat de hier in geding zijnde auto’s ex-rentals zijn. Er is dan ook

geen aanleiding desalniettemin uit te gaan van referentievoertuigen met een verhuurverleden

(zie ook het arrest van de Hoge Raad van 28 februari 20207). De verwijzing van eiseres naar

een e-mail van de directeur van XRAY, leidt niet tot een ander oordeel nu de door de

directeur vermelde gemiddelde afwaardering van 7,5% van de XRAY waarde ziet op auto’s

met een aantoonbaar verhuurverleden.

Verschil in heffingsmodaliteiten

aangiften heeft voldaan. Met de enkele stelling dat er een verschil is tussen het moment van

voldoening van de Bpm en de daadwerkelijke registratie van het voertuig, is zij daarin niet

geslaagd. Eiseres heeft niets aangevoerd op grond waarvan kan worden geoordeeld dat er

een zodanig lange periode is verstreken tussen voldoening en tenaamstelling dat zij te veel

Bpm heeft voldaan. De stelling van eiseres dat verweerder daartoe de kentekengegevens

moet verstrekken, volgt de rechtbank niet. De enkele omstandigheid dat verweerder bij de

controle van eventuele door eiseres gestelde feiten gebruik kan maken van de door hem bij

de RDW opgevraagde kentekengegevens, maakt niet dat eiseres niet langer aan haar

primaire bewijslast behoeft te voldoen. Eiseres heeft ter zitting gesteld dat verweerder op

grond van paragraaf 2 onder 3 van het Besluit Fiscaal Bestuursrecht de kwestie inzake het

overleggen van de kentekengegevens aan de zogenoemde kennisgroep van de

Belastingdienst had moeten voorleggen en dat de kennisgroep dan zou hebben bevestigd dat

verweerder de kentekengegevens moest overleggen. Zo uit voornoemd Besluit al zou volgen

dat verweerder deze kwestie had moeten voorleggen aan de kennisgroep, kan aan het

achterwege laten daarvan niet de conclusie worden verbonden dat het standpunt van eiseres

in deze juist is. Eiseres heeft haar enkele stelling dat de kennisgroep haar standpunt zou

volgen niet met enig bewijs gestaafd.

Rentenadeel door verschil in heffingsmodaliteiten

tegen de voldoening op aangifte uitsluitend betrekking kan hebben op de hoogte van de

materiële belastingschuld. De door eiseres gestelde renteschade vindt niet zijn grondslag in

de hoogte van de verschuldigde belasting maar in het moment van de betaling daarvan.

Voor het rentenadeel dat eiseres stelt te ondervinden van de eerdere betaling, dient eiseres

zich dan ook tot de civiele rechter te wenden.

Correctiefactor algehele staat van de auto

gemaakt dat in de onderhavige gevallen rekening dient te worden gehouden met een

correctiefactor vanwege de staat van de auto’s. Verweerder heeft in dat kader ter zitting

gesteld dat het aanvinken van de betreffende vakjes in de koerslijst zou betekenen dat de

koerslijst betrekking heeft op auto’s met meer dan gemiddelde schade waardoor de koerslijst

niet langer bruikbaar is voor de waardebepaling van een ingevoerde auto waarvan niet is

gebleken dat sprake is van dergelijke schade. Indien sprake is van een auto met meer dan

gemiddelde schade, moet eiseres dat aannemelijk maken met een taxatierapport. In het arrest

van de Hoge Raad van 15 november 20198 is weliswaar geoordeeld dat alle in een koerslijst

gespecificeerde factoren van invloed kunnen zijn op de prijs die de wederverkoper bereid is

te betalen bij de inkoop van een particulier van een in Nederland geregistreerd, gebruikt

motorvoertuig, maar daaruit volgt niet dat altijd een vermindering in aanmerking kan

worden genomen vanwege de staat van de auto. Een dergelijke vermindering is alleen aan

de orde als ook de ingevoerde auto in een mindere staat verkeert. De rechtbank ziet geen

aanleiding om aan te nemen dat dit hier het geval is. De rechtbank ziet dan ook geen

aanleiding eiseres op dit punt te volgen.

Co2

hoge Co2-uitstootwaarde is uitgegaan, en daarmee de verschuldigde Bpm op een te hoog

bedrag is berekend, omdat niet uitgesloten kan worden dat de uitstoot is berekend op basis

van de sinds 2018 gebruikte WLTP-methode, de opvolger van de NEDC-methode. Zij wijst

in dit verband op niet nader geconcretiseerde rapporten van KPMG en TNO. Om tot een

realistische uitstootwaarde te komen, dient een WLTP waarde met ingang van

1 september 2017 te worden teruggerekend naar een NEDC waarde. Eiseres heeft in de

aangifte de Co2-uitstootwaarde vermeld die op het keuringsformulier van de RDW is

ingevuld. Zij stelt dat uit dat formulier niet blijkt waarop de RDW die uitstoot heeft

gebaseerd en of en in hoeverre de RDW de uitstootwaarde heeft herrekend naar een NEDC

waarde. Volgens eiseres moet verweerder bewijzen dat niet van een te hoge Co2-uitstoot is

uitgegaan. Zoals hiervoor bij 8 is overwogen rust de bewijslast voor belastingverminderende

factoren op eiseres. Met de enkele stelling dat vermoedelijk van een te hoge Co2-uitstoot is

uitgegaan, is zij daarin niet geslaagd. De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat

verweerder ter zitting heeft verklaard dat de auto door de RDW is gekeurd en dat daarbij

wordt uitgegaan van de Co2-uitstoot zoals die is vermeld op het buitenlandse

kentekenbewijs. Volgens verweerder wordt de Co2-uitstootwaarde zoals vermeld op dat

kentekenbewijs, indien nodig, altijd teruggerekend naar een NEDC waarde, waardoor per

definitie wordt uitgegaan van de laagst mogelijke uitstootwaarde.

Immateriële schade

overschrijding van de redelijke termijn. De rechtbank stelt vast dat de onderhavige zaken

van eiseres op hetzelfde onderwerp betrekking hebben en gezamenlijk en in samenhang met

elkaar zijn behandeld in bezwaar en beroep. Gelet daarop is de rechtbank van oordeel dat bij

de beoordeling van de vraag of recht bestaat op vergoeding van immateriële schade, deze

zaken als samenhangende zaken dienen te worden aangemerkt.

het beroep gezamenlijk langer duurt dan twee jaar. De behandeltermijn vangt aan op het

moment dat verweerder het bezwaarschrift ontvangt en eindigt met de uitspraak van de

rechtbank. Als uitgangspunt voor de hoogte van de schadevergoeding hanteert de

Hoge Raad een tarief van € 500 per halfjaar dat de redelijke termijn is overschreden, waarbij

het totaal van de overschrijding naar boven wordt afgerond. Heeft de procedure tot de

uitspraak van de rechtbank langer dan twee jaar geduurd, dan dient vervolgens voor de

bezwaar- en de beroepsfase afzonderlijk te worden bezien of sprake is van een langere

behandelingsduur dan gerechtvaardigd, waarbij in beginsel geldt dat de bezwaarfase binnen

een halfjaar en de beroepsfase binnen anderhalfjaar zou moeten worden afgerond9.

verweerder heeft de uitspraken op bezwaar gedaan op 15 mei 2019. De uitspraak van de

rechtbank wordt op 22 december 2020 gedaan, zodat de bezwaar- en beroepsfase ruim twee

jaar en vier maanden hebben geduurd. Dit betekent dat eiseres recht heeft op een vergoeding

van immateriële schade tot een bedrag van € 500. De rechtbank ziet geen aanleiding om de

redelijke termijn in de bezwaarfase te verlengen met de periode gelegen tussen het door

eiseres afgezegde hoorgesprek van 4 december 2018 en het in 7 vermelde emailbericht van

28 maart 2019. Van de overschrijding van de redelijke termijn dient dan ook een periode

van (afgerond) 3 maanden te worden toegerekend aan de bezwaarfase. Een overschrijding

van (afgerond) 1 maand dient aan de beroepsfase te worden toegerekend. Verweerder dient

daarom van de schadevergoeding van € 500 een bedrag van € 375 (3/4 deel van € 500) te

vergoeden en de Minister € 125 (1/4 deel van € 500). Omdat het bedrag van de

schadevergoeding minder dan € 5.000 beloopt, behoeft de Minister, gelet op zijn

beleidsregel van 8 juli 201410, niet in de gelegenheid te worden gesteld hierop schriftelijk of

mondeling verweer te voeren.

verklaard. Wel ziet de rechtbank in de schending van de hoorplicht en overschrijding van de

redelijke termijn aanleiding tot een proceskostenvergoeding en vergoeding van het

griffierecht.

Verzoek prejudiciële vragen

Proceskosten

Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht (Besluit)

voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 1.050 (1 punt voor

het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde

per punt van € 525), waarbij de rechtbank de zaken aanmerkt als samenhangend als bedoeld

in artikel 3, eerste lid, van het Besluit. Van overige voor vergoeding in aanmerking

komende kosten is de rechtbank niet gebleken. Voor een integrale proceskostenvergoeding

ziet de rechtbank geen aanleiding. Een hogere dan forfaitaire vergoeding op grond van

artikel 2, derde lid, van het Besluit kan slechts worden toegepast indien er sprake is van een

bijzondere omstandigheid. Uit de gedingstukken en hetgeen eiseres heeft gesteld, valt naar

het oordeel van de rechtbank niet op te maken dat sprake is van bijzondere omstandigheden.

Het enkele feit dat eiseres zich op de zitting door twee personen heeft laten

vertegenwoordigen, kan niet als zodanig worden aangemerkt aangezien eiseres daar

kennelijk zelf voor heeft gekozen.

Hoogte griffierecht

geheven. Nu verweerder zal worden opgedragen het betaald griffierecht aan eiseres te

vergoeden, behoeft de stelling van eiseres dat de hoogte van het griffierecht moet worden

afgestemd op de hoogte van de onderliggende vordering daarom geen behandeling.

Rente over het griffierecht

griffierecht. De rechtbank honoreert die aanspraak in zoverre dat recht bestaat op een

vergoeding van wettelijke rente indien het griffierecht niet aan eiseres wordt uitbetaald

binnen vier weken na de datum van deze uitspraak. Dit heeft ook te gelden voor de overige

op grond van deze uitspraak aan eiseres te betalen vergoedingen.”