Gerechtshof Leeuwarden, 23-05-2007, BA6098, BK 1174/04 Vennootschapsbelasting

Uitspraak van het Gerechtshof te Leeuwarden, eerste meervoudige belastingkamer, op het beroep van X B.V. te Z (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraak van de inspecteur van de Belastingdienst/Noord/kantoor Emmen (hierna: de inspecteur) gedaan op het bezwaarschrift van belanghebbende tegen de aan haar opgelegde aanslag vennootschapsbelasting voor het jaar 1999.

2.1. Belanghebbende is houder van alle aandelen C B.V. (verder de Werkmaatschappij); zij vormt daarmee een fiscale eenheid in de zin van artikel 15 van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969. D is de enige aandeelhouder van belanghebbende.

2.6. Op 17 juni 1999 is vergunning voor de sloop van het Pand verleend.

2.7. Het Pand is in 1999 volledig gesloopt. De sloopkosten bedroegen ƒ 2.270.

2.8. De toelichting op de winst- en verliesrekening van de maatschap over 1999 vermeldt (bedragen in guldens):

2.9. Omstreeks 14 juli 1999 heeft belanghebbende aan een aannemer de opdracht tot ‘nieuwbouw en uitbreiding’ van haar ‘kantoor aan de a-straat te Z’ verleend (eerder aangeduid met de Nieuwbouw). De aanneemsom bedroeg ƒ 640.600.

2.10. Op 13 september 1999 is een (bouw)vergunning voor het ‘gedeeltelijk vernieuwen en vergroten’ van het perceel (…) a-straat 8-10 te Z’ verleend.

2.11. In 1999 heeft de maatschap ƒ 72.020 in de Nieuwbouw geïnvesteerd. Dit bedrag is geactiveerd.

2.12. Op 30 maart 2000 heeft de aannemer een eerste termijn ad ƒ 70.466 gedeclareerd. Volgens de jaarrekening over 2000 bedragen de investeringen in de Nieuwbouw (exclusief de inrichting) in totaal ƒ 742.146 (€ 336.771).

2.13. Na voltooiing (ná 31 december 1999) is de functie van de Nieuwbouw - te weten de huisvesting van de notarispraktijk - gelijk aan die van het (gesloopte) Pand.

2.14. G, taxateur onroerende zaken werkzaam bij de Belastingdienst/Randmeren/kantoor Zwolle, heeft de Nieuwbouw ten behoeve van de Belastingdienst/Noord/kantoor Assen getaxeerd. In zijn rapport, gedagtekend 18 mei 2004, is onder meer het volgende vermeld:

2.15. Bij de aanslagregeling vennootschapsbelasting 1999 is de inspecteur van de aangifte van belanghebbende afgeweken. Hij heeft onder meer de aangegeven winst met het onder 2.8 vermelde bedrag van ƒ 193.110 verhoogd.

2.16. Belanghebbende heeft tegen deze correctie bezwaar gemaakt. In het ‘verslag van het horen’ van 17 augustus 2004 is onder meer het volgende vermeld:

2.17. Bij uitspraak op bezwaar heeft de inspecteur het belastbare bedrag van belanghebbende verlaagd met (100/110 x ƒ 7.151 =) ƒ 6.501.

3. Het geschil en de standpunten van partijen.

3.1 In geschil is of goed koopmansgebruik belanghebbende toestaat de boekwaarde van het Pand in 1999 geheel ten laste van haar winst te brengen. Voorts is (ook overigens) de waardering van de Nieuwbouw in geschil.

3.2 Voor de standpunten van partijen verwijst het Hof naar de stukken van het geding en het proces-verbaal van de zitting van 24 januari 2007, waarvan een kopie aan deze uitspraak is gehecht.

4. De overwegingen omtrent het geschil:

4.1. Vaststaat dat het Pand in 1995 niet door belanghebbende is verworven met het oog op een sloop daarvan in 1999. Vaststaat voorts dat belanghebbende respectievelijk de maatschap het Pand tot (kort voor) de sloop als huisvesting voor haar notarispraktijk hebben gebruikt en dat de sloop van het Pand werd verricht teneinde de ondergrond daarvan vrij te maken voor het realiseren van de Nieuwbouw.

4.2. Belanghebbende heeft (primair) gesteld dat ‘de functionaliteit’ van het Pand in het kader van haar bedrijfsuitoefening als (redelijk) “versleten” mag worden beschouwd, en dat dit een volledige sloop rechtvaardigde. Opoffering van het Pand in plaats van een ingrijpende verbouwing lag volgens haar dan ook in de rede. De inspecteur heeft het standpunt van belanghebbende gemotiveerd betwist.

4.3. Naar het oordeel van het Hof bestaat in een geval als het onderhavige, waarbij een kantoorpand wordt gesloopt teneinde nieuwbouw van dat kantoorpand te realiseren en waarbij – mede op grond van hetgeen hieromtrent namens belanghebbende ter zitting is verklaard – aannemelijk is te achten dat het gesloopte pand aan de vooravond van de sloop nog als kantoorpand in gebruik was, de kostprijs van een nieuw kantoorpand in beginsel uit de boekwaarde van het opgeofferde gebouw, in casu zijnde - na uitspraak op bezwaar - ƒ 203.000, te vermeerderen met de investeringen ter zake van de nieuwbouw (verg. HR 28 oktober 1992, nr. 28.374, BNB 1993/37). Het is op grond hiervan in beginsel in strijd met goedkoopmansgebruik om – zoals belanghebbende voorstaat – de boekwaarde van het Pand, zijnde (100/110 van) ƒ 203.000, in één keer in het jaar van sloop ten laste van het resultaat over 1999 te brengen.

4.4. Het Hof verstaat het standpunt van belanghebbende nader aldus dat zij stelt dat het Pand – zoals ook aan de orde was in het arrest HR 21 april 1993, nr. 28.418, BNB 1993/240 – kort voor de sloop ‘versleten’ was en dat de bedrijfswaarde nagenoeg nihil was, althans belangrijk lager dan de boekwaarde, weshalve een afwaardering tot nihil in overeenstemming met goedkoopmansgebruik zou zijn.

4.6.1. Subsidiair heeft belanghebbende gesteld dat ‘de bedrijfswaarde van het nieuwe pand aanzienlijk lager is dan de optelsom van de taxatiewaarde van het gesloopte pand direct voorafgaande aan de sloop en de kosten van de nieuwbouw’. Met de inspecteur verstaat het Hof belanghebbende aldus dat zij meent dat goedkoopmansgebruik toestaat ƒ 203.000 af te boeken van de maatschapwinst omdat zonder die afboeking de boekwaarde van de Nieuwbouw per 31 december 1999 hoger zou zijn dan per die datum de bedrijfswaarde daarvan voor de maatschap zou zijn.

4.6.2. Indien belanghebbende subsidiair heeft bedoeld te stellen dat de boekwaarde van de Nieuwbouw eerst na de voltooiing van het nieuwe pand (in 2000 of 2001) hoger zou zijn dan de bedrijfswaarde per dat tijdstip, kan daaraan worden voorbijgegaan omdat daar dan voor de vaststelling van de jaarwinst over 1999 geen gevolgen aan zijn te verbinden.

4.6.3. De inspecteur heeft het subsidiaire standpunt van belanghebbende gemotiveerd betwist.

4.8. Voor dat geval is niet in geschil dat de inspecteur de aanslag bij uitspraak op bezwaar op het juiste bedrag heeft vastgesteld.

Gedaan op 23 mei 2007 door mr. E.A.G. van der Ouderaa, raadsheer en voorzitter, mr. E.F. Faase, raadsheer, en mr. P.F. Goes, raadsheer, en op die dag in het openbaar uitgesproken door voornoemde voorzitter, in tegenwoordigheid van de griffier mr. J. Couperus en ondertekend door de voorzitter en de griffier.