Gerechtshof 's-Gravenhage, 07-07-2004, AP9605, BK-03/00291

UITSPRAAK

op het beroep van de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid X B.V. te Z tegen de uitspraak van de voorzitter van het managementteam van de Belastingdienst P (hierna: de Inspecteur), betreffende na te noemen aanslag.

1. Aanslag en bezwaar

1.1. Aan belanghebbende is voor het jaar 1998 een aanslag in de vennootschapsbelasting opgelegd naar een belastbaar bedrag van ƒ 302.424.

1.2. Het tegen de aanslag gerichte bezwaar van belanghebbende is bij de bestreden uitspraak afgewezen.

2. Loop van het geding

2.1. Belanghebbende is van de bovenvermelde uitspraak in beroep gekomen bij het Hof. In verband daarmee is door de griffier een griffierecht geheven van € 218. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

2.2. De mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgehad ter zitting van het Hof van 13 april 2004, gehouden te Den Haag. Aldaar zijn beide partijen verschenen. Ter zitting is tevens behandeld het beroep van de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid A B.V., ingenomen onder registratienummer BK-03/00294. Van het verhandelde ter zitting in beide zaken is één proces-verbaal opgemaakt.

3. Vaststaande feiten

Op grond van de stukken van het geding en het ter zitting verhandelde is, als tussen partijen niet in geschil, dan wel door een van hen gesteld en door de wederpartij niet of onvoldoende weersproken, het volgende komen vast te staan:

3.3. Belanghebbende heeft op 1 mei 1995 ƒ 375.000 uitgeleend aan C. De leningsvoorwaarden zijn identiek aan de voornoemde lening aan B. Ook bij deze lening zijn geen zekerheden gesteld. Wel is eind 1995 een akte opgesteld.

3.4. Eind 1995 is D, directeur-grootaandeelhouder van belanghebbende, overleden.

3.5. De schuld genoemd onder 3.2 van B, door een nadere rentebijschrijving over dat jaar inmiddels groot ƒ 633.902, is in 1996 overgenomen door C.

3.11. De bedrijfsactiviteiten van C en B zijn in 1998 beëindigd.

3.12. Belanghebbende heeft in de aangifte voor de vennootschapsbelasting voor het jaar 1998 als boekwaarde aan het begin onderscheidenlijk het einde van het boekjaar als stand van de vorderingen op gelieerde maatschappijen opgegeven ƒ 1.008.902 en ƒ 1.

4. Omschrijving geschil en standpunten van partijen

4.4. Voor de gronden waarop partijen hun standpunten doen steunen verwijst het Hof naar de gedingstukken.

5. Conclusies van partijen

5.1. Het beroep van belanghebbende strekt tot vaststelling van het verlies op ƒ 491.819.

5.2. De Inspecteur concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

6. Overwegingen omtrent het geschil

6.1. Voor de beoordeling of een lening op onzakelijke gronden is verstrekt, zijn de omstandigheden die op het tijdstip van het verstrekken van de lening aan de uitlener bekend zijn of redelijkerwijs bekend hadden kunnen zijn, beslissend. Met betrekking tot de aan C verstrekte lening heeft de Inspecteur zijn standpunt gegrond op het feit dat geen akte van geldlening is opgemaakt, dat de rente zou worden bijgeschreven en dat geen aflossingsschema is overeengekomen. Deze omstandigheden zijn op zichzelf onvoldoende om tot een onzakelijkheid te concluderen, zulks mede in het licht van hetgeen hierna in 6.4 wordt overwogen.

6.2. Voorts heeft de Inspecteur ter zitting als toelichting op zijn standpunt verklaard dat hij het overnemen door C van de schuld van B aan belanghebbende in 1998 beschouwt als een verstrekken van een lening door laatstgenoemde aan C. Het Hof acht dit standpunt niet juist aangezien de positie van belanghebbende als creditrice hierbij niet in het geding is. Nu gesteld noch gebleken is dat de positie van belanghebbende als creditrice is verslechterd als gevolg van deze schuldovername, zal het Hof de Inspecteur niet volgen in zijn opvatting dat voor de beoordeling van de fiscale gevolgen van deze schuldovername dezelfde maatstaven dienen te worden aangelegd als betrof het een nieuwe geldverstrekking.

6.3. Het Hof stelt voorop dat voor de beoordeling van het zakelijke karakter van de leningverstrekking aan C niet de (financiële) situatie van B (geconsolideerd) en de op deze vennootschap betrekking hebbende omstandigheden in ogenschouw dienen te worden genomen. Voor de kredietwaardigheid van een dochtervennootschap zijn, behoudens bijzondere omstandigheden zoals mede-aansprakelijkheidsverklaringen voor schulden van andere groepsmaatschappijen, slechts de (financiële) positie van de betreffende dochtervennootschap en haar omstandigheden bepalend. Voor het onderhavige geval brengt dit mee dat de omstandigheid dat het (geconsolideerde) eigen vermogen van B negatief is, in beginsel niet van belang is.

6.4. Naar uit de in 3.6 tot en met 3.10 vermelde financiële gegevens kan worden afgeleid was voor de financiële positie van C in 1995, het jaar van de verstrekking van de lening, niet dermate slecht dat terugbetaling van de geleende gelden niet verwacht kon worden. Belanghebbende heeft gewezen op de omstandigheid dat in 1995 een incidentele last is genomen wegens het afboeken van een vordering op een buitenlandse leverancier. Naar belanghebbende onweersproken heeft gesteld, is deze afboeking in een later jaar (geheel of ten dele) ongedaan gemaakt. Voorts is onweersproken aangevoerd, dat, als vermeld onder 3.13, in 1998 een aflossing tot een bedrag van ƒ 288.910 heeft plaatsgevonden. Met betrekking tot de aan B verstrekte lening heeft de Inspecteur in het geheel geen feiten en omstandigheden gesteld die betrekking hebben op de situatie zoals die was ten tijde van het verstrekken van deze lening.

6.5. Op grond van het in 6.1 tot en met 6.4 overwogene is het Hof van oordeel dat de Inspecteur niet aannemelijk heeft gemaakt dat belanghebbende bij het verstrekken van de lening aan B en aan C niet zakelijk heeft gehandeld.

6.7. Onder verwijzing naar hetgeen is overwogen onder 6.1 tot en met 6.4 is het Hof van oordeel dat de Inspecteur niet aannemelijk heeft gemaakt dat belanghebbende als geldverstrekker en B en C als geldnemers in werkelijkheid hebben beoogd een kapitaalverstrekking tot stand te brengen. De Inspecteur heeft zich overigens niet op het standpunt gesteld dat de lening zelf is verstrekt onder zodanige voorwaarden dat belanghebbende met het door haar uitgeleende bedrag in zekere mate deel heeft in B en C.

6.8. Voorts is het Hof van oordeel dat de Inspecteur niet aannemelijk heeft gemaakt dat sprake is van een lening, waarbij het belanghebbende reeds aanstonds duidelijk moet zijn geweest dat het door haar ter leen verstrekte bedrag niet of niet ten volle zal kunnen worden terugbetaald. Het Hof betrekt in dit verband mede in zijn overweging dat onweersproken is gebleven de stelling van belanghebbende dat pas na het vrij plotselinge overlijden van de heer D, drijvende kracht achter C, de continuïteit op langere termijn niet haalbaar bleek.

6.9. Gelet op het vorenstaand onder 6.6 tot en met 6.8 overwogene kan de subsidiaire onderbouwing van de Inspecteur de toegepaste correctie niet dragen.

6.10. Voorts overweegt het Hof ambtshalve als volgt. De Inspecteur heeft niet gelijktijdig met het vaststellen van de aanslag op de voet van artikel 20a van de Wet een verliesbeschikking genomen. Om proceseconomische redenen zal het Hof bij zijn beslissing aannemen dat de aanslag tevens omvat een beschikking waarbij het verlies is vastgesteld op nihil en dat het bezwaar, de uitspraak en het beroep tevens op deze beschikking betrekking hebben. Het Hof gaat hiertoe over omdat belanghebbende naar zijn oordeel hierdoor niet in haar belangen wordt geschaad.

7. Proceskosten

7.1. Het Hof acht termen aanwezig de Inspecteur te veroordelen in de door belanghebbende gemaakte proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht, waarbij het Hof, gelet op de inhoud van de desbetreffende dossiers, de onderhavige zaak en de zaak met het nummer BK-03/00294 aanmerkt als met elkaar samenhangende zaken in de zin van artikel 3 van het Besluit proceskosten bestuursrecht. Het Hof stelt deze kosten, op voet van het voornoemde Besluit en de daarbij behorende bijlage, voor de vorenbedoelde zaken tezamen vast op € 1.288 wegens beroepsmatig verleende rechtsbijstand (2 punten á € 322 x 2), waarvan te dezen de helft, derhalve € 644 in aanmerking wordt genomen. Voor een hogere vergoeding acht het Hof geen termen aanwezig.

7.2. Voorts dient aan belanghebbende het voor deze zaak gestorte griffierecht te worden vergoed.

8. Beslissing

(Van Duijvendijk)

(Savelbergh)