Gerechtshof 's-Gravenhage, 14-07-2009, BJ2838, BK-08/00138

Naheffingsaanslag, bezwaar en geding in eerste aanleg

1.1. Aan belanghebbende is ter zake van de verkrijging van aandelen in een lichaam als bedoeld in artikel 4, eerste lid, onderdeel a van de Wet op belastingen van rechtsverkeer (hierna: de Wet) een naheffingsaanslag in de overdrachtsbelasting opgelegd ten bedrage van € 105.618. Bij uitspraak op bezwaar heeft de voorzitter van het managementteam van de Belastingdienst P (hierna aan te duiden als: de Inspecteur) belanghebbendes bezwaar tegen de naheffingsaanslag afgewezen.

1.2. Belanghebbende heeft tegen de uitspraak op bezwaar beroep bij de rechtbank ingesteld. De rechtbank heeft het beroep ongegrond verklaard.

Loop van het geding in hoger beroep

2.1. Belanghebbende is van de uitspraak van de rechtbank in hoger beroep gekomen bij het Hof. In verband daarmee is door de griffier een griffierecht geheven van € 433. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

2.2. De mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgehad ter zitting van het Gerechtshof van 7 juli 2009, gehouden te Den Haag. Aldaar zijn beide partijen verschenen. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt.

Vaststaande feiten

3. Het Hof gaat uit van de door de rechtbank als volgt vastgestelde feiten, waarbij door de rechtbank belanghebbende als eiseres en de Inspecteur als verweerder is aangeduid:

2.1. Eiseres houdt sinds 2 januari 1997 50% van de aandelen in D B.V. Op 1 juli 2004 heeft eiseres alle aandelen in E B.V. gekocht van F B.V., een volledige (middellijke) dochter van D B.V.

2.2. E B.V. is opgericht op 22 november 2002. Over de verkrijging van onroerende zaken door deze B.V. is overdrachtsbelasting voldaan.

2.3. Eiseres heeft ter zake van de verkrijging van de aandelen in E B.V. op aangifte overdrachtsbelasting voldaan tot een bedrag van € 105.618. Hierbij heeft zij 50% van de door haar verkregen aandelen in aanmerking genomen. Verweerder heeft met dagtekening 20 oktober 2004 en naheffingsaanslag opgelegd van eveneens € 105.618.

2.4. Blijkens het besluit van de staatssecretaris van Financiën van 13 juli 1988, nr. 286-736, gepubliceerd in het Infobulletin 1988/474 (hierna: het Besluit) heeft de staatssecretaris in 1986 de volgende tegemoetkoming verleend:

2.5. Tot de stukken van het geding behoort een brief van de staatssecretaris van Financiën van 25 augustus 2006, gericht aan verweerder, waarvan de tekst luidt:

“(…) Naar aanleiding van uw verzoek om een toelichting op het besluit (…) kan ik u het volgende meedelen.

Wellicht ten overvloede meld ik u dat de toepassing van artikel 63 van de AWR aan mij is voorbehouden. Ik heb de inspecteur voor dit geval of soort gevallen niet gemandateerd de goedkeuring zelf toe te passen.”

Omschrijving geschil, standpunten en conclusies van partijen

4.1. Tussen partijen is in geschil of bij de bepaling van de waarde van de verkrijging de waarde van het reeds bij belanghebbende berustende middellijke belang in mindering dient te worden gebracht, welke vraag door belanghebbende bevestigend en door de Inspecteur ontkennend wordt beantwoord.

4.2. Belanghebbende stelt zich op het standpunt dat door de heffing over het volledige bedrag van de verkrijging in economische zin dubbele heffing optreedt, die de wetgever niet op het oog kan hebben gehad en die de staatssecretaris met zijn onder de feiten vermelde besluit heeft willen voorkomen. Zij concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de rechtbank en van de naheffingsaanslag.

4.3. De Inspecteur heeft het standpunt van belanghebbende gemotiveerd bestreden en stelt zich op het standpunt dat het niet de bedoeling van de wetgever is geweest dat bij de vaststelling van de waarde van de verkrijging rekening wordt gehouden met een reeds bij de verkrijger in bezit zijnd middellijk belang in een onroerendezaaklichaam. De goedkeuring waarop belanghebbende zich beroept, betreft een individueel geval dat niet gelijk is aan dat van belanghebbende en waarop zij zich derhalve niet met vrucht kan beroepen. De Inspecteur concludeert tot bevestiging van de uitspraak van de rechtbank.

Overwegingen omtrent het geschil

5.1. De rechtbank heeft terecht geoordeeld dat uit het systeem van de Wet niet volgt dat geen heffing kan plaatsvinden ter zake van de verkrijging van aandelen in een onroerendezaaklichaam die aan een met de verkrijger verbonden lichaam toebehoorden en die daarom op grond van genoemde bepaling in aanmerking dienden te worden genomen voor de beoordeling van de omvang van het belang in het onroerendezaaklichaam. Ook valt noch uit de tekst van de Wet, noch uit de geschiedenis van totstandkoming ervan af te leiden dat naar de bedoeling van de wetgever een verkrijging als de onderhavige niet voor het volledige bedrag van de waarde ervan aan de heffing onderworpen zou zijn.

5.2. In het besluit van 13 juli 1988, nr. 286-736, heeft de staatssecretaris in een specifiek geval, waarin hij kennelijk een onbillijkheid van overwegende aard aanwezig oordeelde, toepassing […] gegeven aan de hardheidsclausule. Die enkele mededeling kan redelijkerwijs niet worden opgevat als bekendmaking van een beleid om in alle gevallen die min of meer overeenkomen met het geval dat daar aan de orde was, ongeacht de verschillen in feitelijke omstandigheden, een tegemoetkoming op grond van de hardheidsclausule te verlenen.

5.3. In het zojuist bedoelde geval was geen sprake van een koop van aandelen, maar van een liquidatie. Dit brengt mee dat niet, zoals belanghebbende betoogt, slechts een verschil in titel aanwezig is. In het door de staatssecretaris begunstigde geval hield een tussenvennootschap op te bestaan. Aangezien goedkeurende besluiten zich niet lenen voor een uitbreidende toepassing, brengt het verschil tussen de beide situaties mee dat het besluit bij belanghebbende niet het in rechte te honoreren vertrouwen kan wekken dat haar verkrijging zou worden gewaardeerd met inachtneming van haar middellijke belang in het onroerendezaaklichaam en voorts dat niet kan worden geoordeeld dat sprake is van feitelijk en rechtens gelijke situaties die grond zouden moeten opleveren voor toepassing van het gelijkheidsbeginsel.

5.4. Het vorenoverwogene brengt mee dat het hoger beroep ongegrond is.

Proceskosten

Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten.

Beslissing

Het Gerechtshof bevestigt de uitspraak van de rechtbank.

Deze uitspraak is vastgesteld door mrs. P.J.J. Vonk, J.W. baron van Knobelsdorff en H.J. van den Steenhoven, in tegenwoordigheid van de griffier mr. J.H.R. Massmann. De beslissing is op 14 juli 2009 in het openbaar uitgesproken.

De partij die beroep in cassatie instelt is griffierecht verschuldigd en zal daarover bericht ontvangen van de griffier van de Hoge Raad. In het cassatieberoepschrift kan worden verzocht de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.