Gerechtshof 's-Gravenhage, 22-06-2010, BN3749, BK-09/00464 tot en met BK-09/00467 en BK-09/00553 tot en met BK-09/00558

Aanslagen, bezwaren en geding in eerste aanleg

1.1. De Inspecteur heeft aan belanghebbende voor de jaren 2001 tot en met 2004 navorderingsaanslagen in de inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (hierna: IB/PVV) opgelegd naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van respectievelijk € 20.642, € 30.833, € 32.824 en € 32.936 (aanslagnummers [xxxx.xx.xxx.x.xx], [x.xx], [x.xx] en [x.xx]), en gelijktijdig bij beschikkingen vergrijpboeten opgelegd, alsmede voor het jaar 2005 een aanslag IB/PVV naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 35.609 (aanslagnummer [xxxx.xx.xxx.x.xx]).

1.2. Bij in een geschrift vervatte uitspraken op bezwaar van 24 september 2007 heeft de Inspecteur de navorderingsaanslag voor het jaar 2001 verminderd tot een naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 19.690, en voorts de beschikkingen vergrijpboeten voor de jaren 2001 tot en met 2004 vernietigd. De navorderingsaanslagen voor de jaren 2002, 2003 en 2004 en de aanslag voor het jaar 2005 heeft de Inspecteur gehandhaafd.

1.3. Belanghebbende heeft tegen de uitspraken op bezwaar beroep bij de rechtbank ingesteld. De rechtbank heeft de beroepen betreffende de navorderingsaanslagen voor de jaren 2002, 2003 en 2004 gegrond verklaard, de desbetreffende uitspraken op bezwaar vernietigd, de navorderingsaanslagen voor de jaren 2002, 2003 en 2004 verminderd tot aanslagen berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van respectievelijk € 28.160, € 21.916 en € 21.884, bepaald dat de uitspraak in de plaats treedt van de vernietigde besluiten en gelast dat de Staat der Nederlanden (Ministerie van Financiën) het door eiser betaalde griffierecht van € 39 vergoedt. De beroepen betreffende de navorderingsaanslag voor het jaar 2001 alsmede de aanslag voor het jaar 2005 heeft de rechtbank ongegrond verklaard.

Loop van het geding in hoger beroep

2.1. Belanghebbende en de Inspecteur zijn van de uitspraak van de rechtbank in hoger beroep gekomen bij het Hof. In verband daarmee is door de griffier van belanghebbende tweemaal een griffierecht geheven van € 110. Belanghebbende en de Inspecteur hebben een verweerschrift ingediend.

2.2. De mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgehad ter zitting van het Gerechtshof van 9 februari 2010, gehouden te Den Haag. Aldaar zijn beide partijen verschenen. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt.

2.3. Na de sluiting van het onderzoek ter zitting heeft het Hof het onderzoek van de zaak heropend en heeft vervolgens tussen het Hof en partijen een briefwisseling plaatsgevonden. Met toestemming van partijen is een nadere mondelinge behandeling achterwege gebleven.

Vaststaande feiten

Op grond van de stukken van het geding en het ter zitting verhandelde is, als tussen partijen niet in geschil, dan wel door een van hen gesteld en door de wederpartij niet of onvoldoende weersproken, in hoger beroep het volgende komen vast te staan:

3.1. Belanghebbende was gehuwd van [dag en maand] 1967 tot [dag en maand] 1995. De echtelijke woning is in 1997 verkocht. In de hier in geding zijnde jaren bezat belanghebbende geen eigen woning als bedoeld in afdeling 3.6 van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: Wet IB 2001). De ex-echtgenote van belanghebbende is op [dag] november 2001 overleden. Belanghebbende heeft in de jaren 1985-1994 een viertal stichtingen opgericht, waarvan hij tevens bestuurder is. In de in geding zijnde jaren heeft belanghebbende geldsommen op de rekeningen van deze stichtingen gestort. Deze geldsommen bestaan uit giften en vanaf 2002 uit bedragen die belanghebbende had bestemd voor alimentatie aan de ex-echtgenote. Deze gereserveerde bedragen zijn niet op een bankrekening ten behoeve van haar of haar erfgenamen overgemaakt.

3.2. Belanghebbende heeft voor de jaren 2001, 2002, 2003 en 2004 aangifte IB/PVV gedaan naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van respectievelijk € 19.327, € 27.730, € 21.127 en € 20.836. In de aangiften heeft belanghebbende een bedrag van respectievelijk € 10.224, € 2.673, € 10.908 en € 11.052 aan alimentatie op het inkomen in aftrek gebracht. Belanghebbende heeft voorts giftenaftrek in aanmerking genomen ten bedrage van respectievelijk € 463, € 430, € 789 en € 1.048. De definitieve aanslagen IB/PVV voor de jaren 2001 tot en met 2004 zijn - zonder nader onderzoek - conform de aangiften vastgesteld.

Omschrijving geschil en standpunten van partijen

4.1. In geschil is of navordering mogelijk is, of aftrek van betaalde alimentatie en van gedane giften terecht is geweigerd en of er sprake is van behoorlijk bestuur. Belanghebbende beantwoordt deze vragen ontkennend en de Inspecteur bevestigend.

4.2. Voor de gronden waarop partijen hun standpunten doen steunen verwijst het Hof naar de gedingstukken.

Conclusies van partijen

5.1. Belanghebbende concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de rechtbank, van de uitspraken op bezwaar en tot het in aftrek toelaten van de alimentatie en de giften volgens aangiften en tot vergoeding van schade en proceskosten.

5.2. De Inspecteur concludeert tot bevestiging van de uitspraken van de rechtbank met betrekking tot de jaren 2001 en 2005 en tot vernietiging van de uitspraken van de rechtbank met betrekking tot de jaren 2002, 2003 en 2004 en bevestiging van de uitspraken op bezwaar voor de jaren 2002, 2003 en 2004.

Beoordeling van het geschil in hoger beroep

6.2. De Inspecteur heeft in eerste aanleg ter zitting verklaard dat de aanleiding voor de controle van de aangiften over de jaren 2001 tot en met 2004 was ingegeven door de bij de aanslagregeling voor het jaar 2005 in het oog springende giftenaftrek. Vervolgens is bij die controle gebleken dat de ex-echtgenote van belanghebbende in november 2001 is overleden. De Inspecteur heeft in dit verband verklaard dat de informatie met betrekking tot dit overlijden omstreeks november 2001, derhalve kort na het overlijden, in de systemen van de Belastingdienst was opgenomen en beschikbaar was voor raadpleging. Het systeem is echter bij de afdoening van de aangiften over de jaren 2001 tot en met 2004 niet geraadpleegd.

6.3. Als regel hoeft de Inspecteur bij het regelen van aanslagen geen kennis te nemen van de binnen de belastingdienst beschikbare gegevens over andere belastingplichtigen of over andere heffingen dan het bij de aanslagregeling aan de orde zijnde middel. Uitzondering op deze regel is mogelijk indien het gaat om samenhang tussen voorheffing en eindheffing bij dezelfde belastingplichtige dan wel wanneer het gaat om gegevens over de echtgenoot van de belastingplichtige. Voormelde uitzonderingen zijn hier niet aan de orde zodat heeft te gelden dat de Inspecteur bij het regelen van de aanslagen IB/PVV van belanghebbende over de jaren 2001, 2002, 2003 en 2004 geen ambtelijk verzuim heeft gepleegd door niet eerst informatie over de ex-echtgenote van belanghebbende te raadplegen. Aldus vormde de in 2005 verkregen informatie een nieuw feit dat grond oplevert de te weinig geheven belasting na te vorderen.

6.6. Ten aanzien van de Stichting [A] heeft de Inspecteur gesteld dat belanghebbende enig bestuurder van deze stichting is, en heeft daaraan de conclusie verbonden dat er geen sprake is van een onafhankelijk bestuur en dat moet worden aangenomen dat de door belanghebbende op de bankrekening van deze stichting gestorte bedragen het vermogen van belanghebbende niet hebben verlaten. Om deze reden stelt de Inspecteur zich op het standpunt dat de aan deze stichting gedane giften niet voor aftrek in aanmerking kunnen komen. Met deze stelling miskent de Inspecteur dat het zijn van enig bestuurder niet voldoende is om het vermogen van de stichting te vereenzelvigen met het vermogen van belanghebbende. Daartoe is tevens vereist dat belanghebbende ook feitelijk heeft beschikt over het vermogen van de stichting voor privédoeleinden. Dit laatste heeft de Inspecteur niet gesteld en zulks is ook overigens niet gebleken.

6.7. Blijkens de nader door belanghebbende bij brief van 30 maart 2010 verstrekte informatie, heeft belanghebbende aan de Stichting [A] giften gedaan en wel in het jaar 2001 ƒ 79, in het jaar 2003 in totaal € 426 en in het jaar 2004 € 75. Deze niet door de Inspecteur weersproken bedragen komen, gelet op het hiervoor onder 6.5 en 6.6 overwogene, in principe voor giftenaftrek in aanmerking. Gelet op de voor die jaren geldende drempels voor giftenaftrek leidt slechts de in het jaar 2003 aan de Stichting [A] gedane gift van in totaal € 426 - minus de voor dat jaar geldende drempel van € 328 - tot een aftrek van € 98. Het hoger beroep van belanghebbende is in zoverre gegrond.

6.8. Voor zover belanghebbende zich beroept op in rechte te honoreren vertrouwen met betrekking tot de giftenaftrek, faalt dit beroep. De Inspecteur heeft onweersproken gesteld dat de stichtingen waaraan belanghebbende zijn giften heeft overgemaakt niet eerder zijn beoordeeld op het punt van de giftenaftrek. Voorts kan, anders dan belanghebbende meent, aan uitlatingen van derden geen in rechte te beschermen vertrouwen worden ontleend dat giften aan deze stichtingen voor aftrek op het belastbare inkomen in aanmerking komen. Het gelijk is ook in dezen aan de zijde van de Inspecteur.

6.10. Belanghebbende heeft tegenover de betwisting door de Inspecteur geen feiten en omstandigheden aannemelijk gemaakt op grond waarvan kan worden geoordeeld dat er ten opzichte van belanghebbende is gehandeld in strijd met enig algemeen beginsel van behoorlijk bestuur.

6.11. Het vorenstaande voert het Hof tot de slotsom dat het hoger beroep van belanghebbende en van de Inspecteur gegrond is.

Proceskosten en griffierecht

Beslissing

Deze uitspraak is vastgesteld door mrs. H.A.J. Kroon, P.J.J. Vonk en J.J.J. Engel, in tegenwoordigheid van de griffier mr. J.H.R. Massmann. De beslissing is op 22 juni 2010 in het openbaar uitgesproken.

De partij die beroep in cassatie instelt is griffierecht verschuldigd en zal daarover bericht ontvangen van de griffier van de Hoge Raad. In het cassatieberoepschrift kan worden verzocht de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.