Gerechtshof 's-Gravenhage, 28-06-2011, BR2600, BK-08/00146

GERECHTSHOF ’s-GRAVENHAGE

Uitspraak van de eerste meervoudige belastingkamer d.d. 28 juni 2011

op het hoger beroep van mevrouw [X] te [Z] (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraak van de rechtbank ’s-Gravenhage van 27 februari 2008, nr. AWB 06/4258 IB/PVV, betreffende de hierna genoemde aanslag en beschikking.

Aanslag, beschikking, bezwaar en geding in eerste aanleg

1.1. De Inspecteur, de voorzitter van het managementteam van de Belastingdienst Holland-Midden, heeft aan belanghebbende voor het jaar 2001 een aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen opgelegd naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 9.257. Bij gelijktijdig genomen beschikking heeft de Inspecteur het verlies uit werk en woning vastgesteld op nihil.

1.2. Bij in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar heeft de Inspecteur de bezwaren van belanghebbende tegen de aanslag en de beschikking afgewezen.

1.3. Belanghebbende heeft tegen de uitspraken op bezwaar beroep bij de rechtbank ingesteld. In verband daarmee is een griffierecht geheven van € 38. De rechtbank heeft het beroep ongegrond verklaard.

Loop van het geding in hoger beroep

2.1. Belanghebbende is van de uitspraak van de rechtbank in hoger beroep gekomen bij het Hof. In verband daarmee is een griffierecht geheven van € 107. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

2.2. De mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgehad ter zitting van het Gerechtshof van 30 september 2009, gehouden te Den Haag. Aldaar zijn beide partijen verschenen. De behandeling van de zaak heeft plaatsgevonden tegelijk met die van de erven [Y], kenmerk BK-08/00147. Bij het einde van de zitting heeft het Hof de behandeling van de zaken geschorst ten behoeve van het horen van getuige-deskundigen, zulks op verzoek van de gemachtigde van belanghebbende. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt. Op 8 oktober 2009 is aan ieder van de partijen een afschrift van het proces-verbaal gezonden.

2.3. Na de schorsing van het onderzoek ter zitting heeft het Hof een raadsheer-commissaris aangewezen teneinde een tweetal getuige-deskundigen te horen, hetgeen heeft plaatsgehad ter zitting van het Gerechtshof van 30 oktober 2009, gehouden te Den Haag. Aldaar zijn beide partijen verschenen, alsmede [A] (hierna: [A]) en [B] (hierna: [B]) als getuige-deskundigen. Van het horen van de getuige-deskundigen zijn processen-verbaal opgemaakt. Op 4 november 2009 zijn aan ieder van de partijen afschriften van de processen-verbaal gezonden. Zij zijn in de gelegenheid gesteld schriftelijk op de inhoud daarvan te reageren. De Inspecteur heeft dat gedaan bij brief van 3 december 2009 en de gemachtigde van belanghebbende bij faxbericht van 31 maart 2010. Partijen hebben kennis kunnen nemen van elkaars reacties.

2.4. Het Hof heeft partijen bij brief van 16 juli 2010 in kennis gesteld van een wijziging van de samenstelling van de kamer die de onderhavige zaak behandelt. Partijen hebben het Hof vervolgens toestemming gegeven zonder nadere mondelinge behandeling uitspraak te doen.

Vaststaande feiten

Op grond van de stukken van het geding en het ter zitting verhandelde is, als tussen partijen niet in geschil, dan wel door een van hen gesteld en door de wederpartij niet of onvoldoende weersproken, in hoger beroep het volgende komen vast te staan:

3.1. Belanghebbende is geboren op [dag en maand] 1928 en was in het onderhavige jaar in algehele gemeenschap van goederen gehuwd met [Y] (hierna: erflater). Op 5 juli 1995 heeft erflater, overleden op [dag en maand] 2006 zich borg gesteld voor leningen bij de [C-bank] (hierna: de bank) ten behoeve van een aantal besloten vennootschappen van zijn schoonzoon [D] (hierna: [D]) voor een bedrag van fl 1.350.000 (€ 612.603).

3.2. [D] was (on)middelijk directeur/aandeelhouder van een aantal besloten vennootschappen (hierna: de groep). In verband met de slechte financiële situatie van de groep medio 1995 heeft de bank erflater bereid gevonden voormelde borgtocht aan te gaan. De bank had dit als voorwaarde gesteld zo blijkt uit een brief van 23 juni 1995 aan [D]. Hierin is onder meer vermeld:

3.3. De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid [F] BV, waarvan erflater directeur en enig aandeelhouder was, had op dat moment ook bedragen aan de groep uitgeleend, evenals een vennootschap van een zoon van erflater.

3.4. In 2001 is gebleken dat [D] vanaf 1999 tekorten van de groep op wederrechtelijke wijze had aangevuld vanuit [F] BV en een vennootschap van een zwager. Voor laatstgenoemde vennootschappen deed [D] de administratie. Nadat een en ander aan het licht was gekomen heeft de bank de schuldleningovereenkomst met [D] opgezegd. Vervolgens zijn de vennootschappen van de groep gefailleerd dan wel ontbonden.

3.5. Op 14 september 2001 is erflater door de bank in zijn hoedanigheid van borg aangesproken. Op grond hiervan heeft erflater, via een rekening-courantboeking bij [F] BV, in 2001 een bedrag van omgerekend € 612.603 aan de bank voldaan. De bank heeft nog een openstaande restvordering met voorrang op [D]. De regresvordering is onbetaald gebleven. Erflater heeft de helft van het betaalde bedrag als negatief resultaat uit overige werkzaamheden in het jaar 2001 ten laste van zijn inkomen uit werk en woning gebracht. De andere helft is in het jaar 2001 in mindering gebracht op het inkomen uit werk en woning van belanghebbende, thans zijn weduwe.

3.6. Erflater heeft voor het jaar 2001 aangifte gedaan naar een belastbaar inkomen van € 263.799 negatief. In afwijking van de aangifte heeft verweerder dit verlies niet geaccepteerd en het belastbare inkomen uit werk en woning vastgesteld op € 30.260.

3.7. Bij brief van 3 juli 2006 aan de gemachtigde van belanghebbende deelt [B], directeur van de bank, het volgende mede:

Deze door een derde ingebrachte zekerheid kan als bijzonder worden aangemerkt. Dit enerzijds vanwege de hoogte van het bedrag en anderzijds vanwege de zwakke positie van de debiteur. [Erflater] is door ons destijds op de voorgeschreven wijze op de risico’s gewezen. Het afgeven van een dergelijke garantie heeft immers gezien de omvang en – in dit geval – ook de familieverhoudingen geen alledaags karakter.

3.8. De getuige-deskundige [B] heeft bij zijn verhoor op 30 oktober 2009 onder meer het volgende verklaard:

3.9. De getuige-deskundige [A] heeft bij zijn verhoor op 30 oktober 2009 ter toelichting en in aanvulling op een door hem overgelegde schriftelijke verklaring onder meer het volgende verklaard:

Een situatie als de onderhavige ben ik nog niet eerder tegengekomen.

Mijn ervaring is mede ontleend aan onderzoek op het terrein van ondernemers en familiebedrijven, in welk verband ik wel situaties van borgstellingen ben tegengekomen, al was mijn onderzoek daar niet specifiek op gericht.”

Omschrijving geschil in hoger beroep en standpunten van partijen

4.2. Voor de standpunten van partijen en de gronden waarop zij deze doen steunen, verwijst het Hof naar de gedingstukken.

Conclusies van partijen

5.1. Het hoger beroep van belanghebbende strekt tot vernietiging van de uitspraken op bezwaar, tot vermindering van de aanslag tot een naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van nihil en wijziging van de beschikking in die zin dat het verlies uit werk en woning wordt vastgesteld op € 300.006.

5.2. De Inspecteur concludeert tot bevestiging van de uitspraak van de rechtbank.

Beoordeling van het hoger beroep

6.2. Zoals de rechtbank met juistheid heeft overwogen rust op belanghebbende de last aannemelijk te maken dat te dezen sprake is van een in het maatschappelijk verkeer – rekening houdend met de familieverhoudingen – ongebruikelijke terbeschikkingstelling als bedoeld in artikel 3.92, derde lid, van de Wet.

6.3. Gelet op de verklaringen van de getuige-deskundigen zoals vermeld onder 3.8 en 3.9, die betrekking hebben op financieringsstructuren voor ondernemingen in het MKB-segment, gelijk de [D]-Groep, acht het Hof belanghebbende in zoverre geslaagd in de op hem rustende bewijslast, dat aannemelijk is dat de borgstelling ten behoeve van de bedrijven van de schoonzoon voor zover uitgaande boven een bedrag van € 250.000 als ongebruikelijk is aan te merken. Het Hof neemt daarbij in aanmerking dat de Inspecteur de deskundigheid van de als getuige-deskundigen door belanghebbende bijgebrachte personen noch hun verklaringen op enige wijze heeft betwist.

6.4. Hetgeen hiervoor is overwogen brengt het Hof tot de conclusie dat het hoger beroep van belanghebbende in zoverre gegrond is dat het inkomen uit werk en woning dient te worden verminderd met (€ 612.603 -/- € 250.000) x 0,50 = € 181.302 en dat beslist dient te worden als hierna is vermeld.

Proceskosten en griffierecht

7.1. Het Hof acht termen aanwezig de Inspecteur te veroordelen in de door belanghebbende gemaakte proceskosten, waarbij het Hof, gelet op de inhoud van de desbetreffende dossiers, de onderhavige zaak en de zaak met het nummer BK-08/00147 aanmerkt als met elkaar samenhangende zaken in de zin van artikel 3 van het Besluit proceskosten bestuursrecht. Het Hof stelt deze kosten, op de voet van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht in verbinding met het vorengenoemde Besluit en de daarbij behorende bijlage, voor de vorenbedoelde zaken tezamen vast op € 1.449 wegens beroepsmatig verleende rechtsbijstand voor de rechtbank en voor het Hof (4,5 punten à € 322 x 1 (gewicht van de zaak)) waarvan te dezen de helft, derhalve (afgerond) € 725 in aanmerking wordt genomen. Voor een hogere vergoeding acht het Hof geen termen aanwezig.

7.2. Voorts dient aan belanghebbende het voor de behandeling voor de rechtbank gestorte griffierecht van € 38, alsmede het voor de behandeling in hoger beroep gestorte griffierecht van € 107, in totaal derhalve € 145 te worden vergoed.

Beslissing

Deze uitspraak is vastgesteld door mrs. J.J.J. Engel, P.J.J. Vonk en J.V. van Noorle Jansen, in tegenwoordigheid van de griffier mr. R.W. Otto. De beslissing is op 28 juni 2011 in het openbaar uitgesproken.

Deze uitspraak is ondertekend door mr. P.J.J. Vonk omdat de voorzitter daartoe niet in de gelegenheid was.

De partij die beroep in cassatie instelt is griffierecht verschuldigd en zal daarover bericht ontvangen van de griffier van de Hoge Raad. In het cassatieberoepschrift kan worden verzocht de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.