Gerechtshof 's-Gravenhage, 11-01-2012, BV6885, BK-10-00200

GERECHTSHOF ’s-GRAVENHAGE

Uitspraak van de derde meervoudige belastingkamer d.d. 11 januari 2012

in het geding tussen:

inzake het hoger beroep van de Inspecteur tegen de uitspraak van de rechtbank ’s-Gravenhage van 26 februari 2010, nr AWB 09/861 IB/PVV, betreffende de hierna te vermelden aanslag.

Aanslag, bezwaar en geding in eerste aanleg

1.1. De Inspecteur heeft aan belanghebbende voor het jaar 2003 een aanslag in de inkomstenbelasting en de premie volksverzekeringen opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 1.024.959, een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 1.000.000 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 108.608, alsmede bij beschikking een boete van € 391.127.

1.2. De Inspecteur heeft, nadat belanghebbende op 1 februari 2008 beroep had ingesteld tegen het uitblijven van de uitspraak op bezwaar, op 15 augustus 2008 uitspraak op bezwaar gedaan en daarbij de aanslag verminderd tot een berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 24.959, een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van nihil en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 44.899. De boete is vervallen.

Loop van het geding in hoger beroep

2.1. De Inspecteur is van de uitspraak van de rechtbank in hoger beroep gekomen bij het Hof. Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend en daarbij tevens incidenteel hoger beroep ingesteld. De Inspecteur heeft vervolgens gerepliceerd en het incidenteel hoger beroep beantwoord. Belanghebbende heeft een conclusie van dupliek ingediend.

2.2. Voorafgaand aan de zitting heeft het Hof van de Inspecteur op 23 mei 2011 een nader stuk ontvangen en van belanghebbende op 27 mei 2011. Op 7 juni 2011 heeft de Inspecteur een pleitnota bij faxbericht aan het Hof gezonden waarvan op 7 juni 2011 bij faxbericht en per gewone post een afschrift is toegezonden aan de gemachtigde van belanghebbende. De mondelinge behandeling van de zaken heeft plaatsgehad ter zitting van het Hof van 8 juni 2011, gehouden te ’s-Gravenhage. Aldaar zijn beide partijen verschenen. Van het verhandelde ter zitting is door de griffier een proces-verbaal opgemaakt.

Vaststaande feiten

Op grond van de stukken van het geding en het ter zitting verhandelde staat in hoger beroep het volgende vast:

3.2. [XY] was tot zijn overlijden aandeelhouder van de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid [A] B.V., gevestigd te [Q] (hierna: de BV). In de BV wordt een vleeshandel gedreven. Op 4 oktober 1989 heeft de BV aan hem kapitaal in contanten terugbetaald, in totaal ongeveer fl. 3.000.000. [XY] had ten tijde van de terugbetaling geen rekening-courantschuld aan de BV. Tot 4 oktober 1989 was [XY] directeur van de BV. Een kopie van de akte en de openingsbalans per 23 juni 1988 waarbij [XY] een rekening-courantvordering had op de BV van ƒ 518.795 (€ 235.419) behoort tot de stukken van het geding.

3.3. Op 1 juli 1989 is [XY] naar Zwitserland geëmigreerd. Hij heeft daar gewoond tot 5 oktober 2000. De woning te [Q] bleef zijn eigendom. [XY] hield een rekening aan bij de [B-bank] in [T] (Zwitserland). Het saldo daarvan bedroeg ten tijde van overlijden volgens de aangifte voor de successierechten ruim één miljoen euro. Ingevolge de in 3.1 genoemde akte van verdeling kwam aan [Y] en belanghebbende alsmede aan hun kinderen, drie van [Y] en twee van belanghebbende, elk eenzevende gedeelte van het tegoed op deze rekening toe.

3.4. Op 5 december 1996 heeft [XY], als Stifter, een zogenoemde Stiftung opgericht naar het recht van Liechtenstein.

Der Stiftungsrat ist berechtigt, den Sitz der Stiftung jederzeit an einen beliebigen Ort im In- oder Ausland zu verlegen.

Art. 3

sowie die Verfolgung ähnlicher Zwecke.

Die Stiftung kann ferner ausserhalb des Familienkreises Ausschüttungen an bestimmte oder bestimmbare natürliche oder juristische Personen, Institutionen udgl. vornehmen oder ihnen sonstige wirtschaftliche Vorteile gewähren.

Die Stiftung ist im Rahmen der Vermögensverwaltung befugt, alle Rechtsgeschäfte abzuschliessen, welche der Vergeltung und Verwirklichung ihres Zweckes dienen. Ein nach kaufmännischer Art geführtes Gewerbe wird nicht betrieben.

Der Stiftungsgenuss kann den Begünstigten durch ihre Gläubiger auf dem Wege des Sicherungsverfahrens, der Zwangsvollstreckung oder des Konkurses nicht entzogen werden (Art. 567 PGR).

Die Stiftungsbegünstigung sowie noch nicht angefallene Stiftungsleistungen dürfen ohne einstimmige Zustimmung des Stiftungsrates nicht veräussert, übertragen oder belastet werden.

Die Zuwahl von Mitgliedern erfolgt durch den Stiftungsrat. Im Falle der Demission, Handlungsunfähigkeit oder des Todes eines der Mitglieder des Stiftungsrates sind die verbleibenden Mitglieder berechtigt, die Ersatzwahl zu treffen. Ist kein Mitglied des Stiftungsrates mehr vorhanden oder ist der Stiftungsrat funktionsunfähig, so steht das Recht zur Ernennung neuer Stiftungsräte dem gesetzlichen Repräsentanten zu.

Der Stiftungsrat vertritt die Stiftung in rechtsverbindlicher Weise gegenüber den Stiftungsberechtigten und Dritten. Er konstituiert sich selbst und bezeichnet diejenigen Personen, welche zur Vertretung der Stiftung befugt sind, sowie die Art der Zeichnung.

Der Stiftungsrat kann die Ausübung von Befugnissen an eine oder mehrere Personen übertragen, die nicht Mitglieder des Stiftungsrates sein müssen.

Der Stiftungsrat fasst seine Beschlüsse mit einfacher Mehrheit in Sitzungen oder auf schriftlichem Wege. Der Stiftungsrat wird zu Lasten des Stiftungsvermögens für seine Bemühungen entsprechend den üblichen Ansätzen entschädigt.

Das Schiedsgericht wird wie folgt bestellt: Jede Partei wählt einen Schiedsrichter, und diese bestimmen den Obmann. Klagen verschiedene Parteien gemeinsam, so haben sie sich auf einen einzigen Schiedsrichter zu einigen; dasselbe gilt, wenn mehrere Parteien gemeinsam eingeklagt werden.

Zögert eine der Parteien während dreissig Tagen nach ergangener Aufforderung mit der Bezeichnung des Schiedsrichters oder können sich die Schiedsrichter innert dreissig Tagen nach ihrer Bestellung auf einen Obmann nicht einigen, so wird der Vorsitzende des FL-Obergerichtes von einer bzw. der nicht säumigen Partei oder Parteien ersucht, den Schiedsrichter bzw. den Obmann zu bestimmen.

3.4.2 De Stiftungsrat, die de Stiftung bestuurt, bestaat uit twee Liechtensteinse (natuurlijke) personen en de Zwitserse notaris [notaris]. [XY] heeft geen deel uitgemaakt van de Stiftungsrat.

3.4.3. Op grond van artikel 5 van de Statuten is door de Stiftungsrat onder meer op 20 juni 2003 een zogenoemd Begünstigtenreglement vastgesteld waarin belanghebbende is aangewezen als Begünstigte (hierna: begunstigde) van de Stiftung. Dit reglement houdt in:

“Gestützt auf Art. 5 der Stiftungsstatuten vom 27. Januar 1999 erlässt der unterzeichnende Stiftungsrat hiermit in Abänderung des Reglements vom 31. Oktober 2001 folgendes

B e g ü n s t i g t e n r e g le m e n t

a) [Y] (geboren am (. . .)) mit einem Anteil von 22.75% (zweiundzwanzigkommafünfundsiebzig Prozent) am Ertrag und Kapital der Stiftung.

b) [X] (geboren am (. . .)) mit einem Anteil von 22.75% (zweiundzwanzigkommafünfundsiebzig Prozent) am Ertrag und Kapital der Stiftung.

c) [Persoon 1] (geboren am [dag en maand] 1935) mit einem Gesamtanteil von 7.00% (sieben Prozent genau) am Ertrag und Kapital der Stiftung.

mit einem Gesamtanteil von 47.50% (siebenundvierzigkommafünfzig Prozent) am Ertrag und Kapital der Stiftung zu jeweils gleichen Teilen:

2) Im Falle des Ablebens von [Y] und/oder [X] geht ihre/seine jeweilige Begünstigung zu gleichen Teilen auf ihre/seine jeweiligen Kinder über.

3) Im Falle des Ablebens von [persoon 1] geht ihr Begünstigungsanteil zur Hälfte (3.5%) auf [Y] und zur anderen Hälfte (3.5%) auf [X] über.

4) Im Falle des Ablebens eines oder mehrerer Kinder geht der entsprechende Begünstigungsanteil zu gleichen Teilen auf seine/ihre überlebenden Geschwister über.

2) Die jeweiligen Eltern, [Y] und [X], können bei Bedarf für Ihre eigenen Kinder dem Stiftungsrat die Autorisation erteilen, im Einzelfall auch Ausschüttungen vorzunehmen, wenn die in Absatz 1 dieser Bestimmung genannte Altersgrenze nicht erreicht ist.

3) Sollten die in Absatz 2 dieser Bestimmung genannten Personen dauernd ausser Stande sein, diese Autorisation zu erteilen, können im Falle von [Y] ihre älteste Tochter [persoon 2] nach Erreichen ihres dreissigsten Lebensjahres und im Falle von [X] [persoon 7] (geboren am (. . .)) die im vorgenannten Absatz genannte Autorisation erteilen.

[U], den 20. Juni 2003

Der Stiftungsrat:

3.5. De zus van belanghebbende, [Y], heeft een bedrag van € 226.890 (NLG 500.000) toegekend gekregen op grond van een besluit van de Stiftungsrat van 22 mei 2002. Dit besluit is gebaseerd op artikel 6 van de Statuten en op artikel 1 van het Begünstigtenreglement van 31 oktober 2001. Voornoemd bedrag is in twee tranches uitgekeerd op 5 juni 2002 en op 7 juni 2002. De bedragen zijn afkomstig van de onder 3.3 genoemde bankrekening van [B-bank] van de vader van belanghebbende.

3.6. Belanghebbende heeft op 29 mei 2000 aan [D-accountants] betreffende een schuld die hij had aan [E] BV het volgende geschreven:

“Mijn schuld aan de vennootschap [E], die onder meer tijdens de nieuwbouw van het pand [a-straat 1] ontstaan is, zou afgelost kunnen worden middels een uit te keren dividend. De directie van [E] BV geeft er echter de voorkeur aan om het eigen vermogen te laten stijgen, dit is ook hetgeen de bankier van [E] BV wenselijk acht. Gezien het belang van de vennootschap, dat voorrang heeft voor de belangen van de aandeelhouder, zie ik weinig mogelijkheden om hierin verandering aan te brengen. Blijft over de mogelijkheid dat ik door vererving van een substantieel bedrag in staat zal worden gesteld de schuld af te lossen. Volgens de ingesloten statuten van de buitenlandse stichting [A] ben ik begunstigde van 25% van het kapitaal in voornoemde stichting. Het kapitaal in de stichting [A] schat ik op circa 5 tot 6 miljoen gulden en wordt te zijner tijd (de oprichter van de stichting woont al meer dan 10 jaar buiten Nederland) vrij van successie en/of andere belastingrechten aan de begunstigden uitgekeerd. Voor zover van belang verklaar ik bij deze dat ik mij verplicht onmiddellijk na effectieve begunstiging door de stichting [A], mijn schuld aan [E] BV zal aflossen. Tot het moment van aflossing is met de directie van [E] BV afgesproken dat de rente over het uitstaande bedrag in mindering wordt gebracht op mijn salaris. Zonder andersluidend bericht van u en/of de Belastingdienst [V] Ondernemingen 1, ga ik ervan uit dat het vorenstaande acceptabel is voor laatstgenoemde Belastingdienst.

Bovenstaande brief is samen met een brief van 26 juni 2000 met betrekking tot de aangifte voor de vennootschapsbelasting betreffende het jaar 1998 ten name van [F] BV aan de Belastingdienst gezonden. Hierin wordt tevens opgemerkt dat de statuten van de Stiftung aan de Belastingdienst zullen worden gezonden.

3.7. Aan de [G-bank] is in november 2000 het voorstel gedaan om de afspraak met de Belastingdienst inhoudende dat belanghebbende zijn rekening-courantschuld aan [E] BV zou aflossen uit een uitkering uit de Stiftung [A] over te nemen. De bank heeft volgens de offerte van 21 oktober 2002 de kredietfaciliteit gecontinueerd waarbij onder de voorwaarden is opgenomen dat eventuele uitkeringen uit de Stichting [A] dienden te worden aangewend ter aflossing van de schuld van belanghebbende aan [F] BV.

3.8. Belanghebbende heeft in het onderhavige jaar op 16 februari 2006 aangifte gedaan naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 24.959 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 8.608. Belanghebbende heeft ter zake van de Stiftung geen bedrag(en) aangegeven.

De Algemene wet inzake rijksbelastingen bepaalt dat een ieder gehouden is desgevraagd aan de inspecteur gegevens en inlichtingen te verstrekken en de boeken, bescheiden en andere gegevensdragers of de inhoud daarvan - zulks ter keuze van de inspecteur - waarvan de raadpleging van belang kan zijn voor de vaststelling van de feiten die van belang zijn voor de belastingheffing voor dit doel beschikbaar te stellen. De informatieplicht geldt voor een ieder, dus zowel voor binnenlandse als voor buitenlandse belastingplichtigen. Mocht u niet in staat zijn volledig aan uw informatieverplichting te voldoen dan verzoek ik u zich als bestuurslid in verbinding te stellen met de perso(o)n(en) die u bijstaa(t)(n) in de volledige beantwoording van mijn vragen.

3.11. Na correspondentie heeft de Inspecteur op 30 december 2006 de onder 1.1 vermelde aanslag met boetebeschikking opgelegd. Bij uitspraak op bezwaar heeft hij een bedrag van € 657.257 aangemerkt als gemiddelde van de waarde op 1 januari 2003 en op 31 december 2003 van het aandeel van belanghebbende in het vermogen in de Stiftung. Dit bedrag heeft de Inspecteur in de heffing betrokken als onderdeel van de gemiddelde rendementsgrondslag voor het bepalen van het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen (box 3). In zijn brief van 10 juli 2008 heeft de Inspecteur een forfaitaire proceskostenvergoeding van € 603,75 aan belanghebbende toegekend voor de bezwaarfase.

3.12. De Inspecteur heeft tijdens de zitting bij de rechtbank verklaard dat het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van belanghebbende bij de uitspraak op bezwaar onjuist is vastgesteld en dat het juiste bedrag € 34.898 dient te zijn.

Omschrijving geschil in hoger beroep en standpunten van partijen

4.1. Tussen partijen is in geschil of aan belanghebbende als begunstigde van de Stiftung een vermogensrecht toekomt met een waarde in het economische verkeer in de zin van artikel 5.3, lid 2, aanhef en onderdeel f, van de Wet IB 2001, welke vraag belanghebbende ontkennend en de Inspecteur bevestigend beantwoordt. Bij bevestigende beantwoording is de waarde van het vermogensrecht in geschil. Belanghebbende stelt deze op nihil, de Inspecteur op € 657.257.

4.2. Voorts is in geschil of belanghebbende recht heeft op een hogere vergoeding voor de in de bezwaarfase gemaakte kosten van beroepsmatig verleende rechtsbijstand dan de rechtbank in beroep heeft toegekend. Belanghebbende stelt de toe te kennen vergoeding nader op € 13.055 (dit is inclusief € 805 forfaitaire kostenvergoeding voor het beroep die niet wordt bestreden) en de Inspecteur op het door de rechtbank toegekende bedrag van € 4.500.

4.3. De Inspecteur heeft in hoger beroep voor zijn standpunt – zakelijk weergegeven – aangevoerd:

4.4. Belanghebbende heeft – zakelijk weergegeven – het volgende aangevoerd:

4.7. Voor een verdere uiteenzetting van de gronden waarop partijen hun standpunten doen steunen verwijst het Hof naar de gedingstukken.

Conclusies van partijen

5.1. Het hoger beroep van de Inspecteur strekt tot vernietiging van de uitspraak van de rechtbank behoudens de proceskostenveroordeling en teruggave van het griffierecht, vernietiging van de uitspraak op bezwaar en vermindering van de aanslag tot een naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 24.959, een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van nihil en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 34.898.

5.2. Belanghebbende concludeert in hoger beroep tot bevestiging van de uitspraak van de rechtbank behoudens de proceskostenveroordeling en tot veroordeling van de Inspecteur in de proceskosten in bezwaar en beroep tot een bedrag van € 13.055 onder toekenning van een proceskostenvergoeding voor het hoger beroep en incidenteel hoger beroep.

Oordeel van de rechtbank

6. De rechtbank heeft in beroep onder meer het volgende overwogen, waarbij belanghebbende is aangeduid als “eiser” en de Inspecteur als ”verweerder”.

4.1. De rechtbank stelt het volgende voorop. Blijkens het vermelde onder 1.4 heeft verweerder eerst (ruim) zeven maanden nadat het beroepschrift is ingediend uitspraak op bezwaar gedaan. Het beroep van eiser wordt op grond van artikel 6:20, vierde lid, van de Awb aangemerkt als mede te zijn gericht tegen die uitspraak op bezwaar. Nu verweerder alsnog uitspraak op bezwaar heeft gedaan, is het processuele belang van het beroep wegens het uitblijven van de uitspraak op bezwaar komen te vervallen. Het beroep is dan ook in zoverre niet-ontvankelijk.

Bewijslastverdeling inzake de begunstiging bij de Stiftung

4.2. Wat betreft de positie van eiser als begunstigde bij de Stiftung stelt verweerder zich op het standpunt dat eiser niet volledig heeft voldaan aan zijn informatieverplichting op grond van artikel 47 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) en dat dit tot omkering en verzwaring van de bewijslast moet leiden op grond van artikel 27e van de AWR. Hiertoe voert verweerder met name aan dat de ‘letter of wishes’ en de jaarlijkse vermogensopstellingen van de Stiftung desgevraagd niet door eiser aan hem zijn verstrekt.

4.3. De rechtbank oordeelt als volgt. Gesteld noch gebleken is dat eiser over de door verweerder gevraagde gegevens beschikt of beschikte. Voorts is niet in geschil dat eiser de betreffende gegevens heeft opgevraagd bij de Stiftung maar deze vervolgens niet heeft ontvangen. Gelet op een en ander is naar het oordeel van de rechtbank in dit geval geen sprake van het niet (volledig) voldoen aan de informatieverplichting van artikel 47 AWR. De stelling van verweerder dat eiser op grond van de Liechtensteinse wetgeving recht heeft op verstrekking van de betreffende gegevens door de Stiftung leidt de rechtbank niet tot een ander oordeel. Het enkele feit dat het verkrijgen van informatie van een derde niet rechtens wordt afgedwongen kan naar het oordeel van de rechtbank niet tot schending van artikel 47 AWR leiden. Derhalve kan in het midden blijven of in het onderhavige geval het verzoek om informatie door eiser aan de Stiftung op grond van Liechtensteinse wetgeving kon worden afgedwongen.

4.4. Verweerder stelt zich voorts op het standpunt dat eiser de meest gerede partij is om gegevens met betrekking tot zijn positie als begunstigde bij de Stiftung te verstrekken. De rechtbank begrijpt dit standpunt aldus dat in dit geval zou moeten worden afgeweken van de hoofdregel van de bewijslastverdeling dat het op de weg van verweerder ligt om aannemelijk te maken dat de positie van eiser als begunstigde van de Stiftung voor hem kwalificeert als een vermogensrecht met een waarde in het economische verkeer in de zin van artikel 5.3, tweede lid, aanhef en letter f, van de Wet IB 2001. De rechtbank is evenwel van oordeel dat hetgeen verweerder heeft aangevoerd onvoldoende is om van die hoofdregel af te wijken gezien het volgende. De stelling van verweerder dat eiser zijn verzoek om informatie aan de Stiftung door middel van een rechtszaak af zou kunnen dwingen leidt daar niet toe. Eiser kan hiertoe niet worden verplicht. Voorts heeft verweerder aangevoerd dat het voor de Belastingdienst welhaast een onmogelijke opgave is bewijs te leveren in situaties als de onderhavige waarbij doelvermogens ondergebracht worden in landen die bewust geen inlichtingenverplichtingen aangaan met andere staten. Dit is evenwel niet aan eiser te wijten, hij is immers niet de oprichter van de Stiftung, en hieruit volgt niet dat eiser wel, of beter, in staat is tot de bewijs-levering. Daarom moet de bewijslast naar het oordeel van de rechtbank bij verweerder blijven zoals voornoemd.

Begunstiging bij de Stiftung

4.5. Tijdens de parlementaire behandeling van artikel 5.3, tweede lid, aanhef en letter f, van de Wet IB 2001 is onder meer het volgende opgemerkt:

“De leden van de fractie van de VVD vragen welk criterium wordt aangelegd om te bepalen of er een rechthebbende op trustvermogen is in de zin van de vermogensrendementsheffing. De vraag of er een rechthebbende is in de zin van de vermogensrendementsheffing houdt verband met de vraag of er een of meer personen zijn aan te wijzen die een op geld waardeerbaar belang ontlenen aan dat trustvermogen. Of en in hoeverre van een dergelijk belang sprake is hangt sterk af van de omstandigheden van het geval waarbij onder meer de bepalingen in de trustakte een rol spelen maar bijvoorbeeld ook de wijze waarop de trustee gebruik heeft gemaakt van zijn eventuele bevoegdheid om - al dan niet onherroepelijk - beneficiaries aan te wijzen. Zolang iemand geen enkel recht op een uitkering uit het trustvermogen heeft, juridisch noch feitelijk, ook geen voorwaardelijk recht, maar slechts een blote verwachting bestaat dat zij op enig moment een uitkering uit het trustvermogen zou kunnen ontvangen, zal deze persoon (nog) niet als rechthebbende op het trustvermogen kunnen worden aangemerkt aangezien voor hem een op geld waardeerbaar belang bij dat vermogen ontbreekt. Wij tekenen hier voor de goede orde bij aan dat wij ter zake de ontwikkelingen nauwlettend zullen volgen, mede om te voorkomen dat de trust een nieuw belastingontwijkingsvehikel wordt.”

Kamerstukken II 1999/2000, 26 727, nr. 17, p. 115 (NNV).

Uit deze parlementaire behandeling leidt de rechtbank af dat een betrokkene bij een trust een overig vermogensrecht in de zin van artikel 5.3, tweede lid, aanhef en letter f, van de Wet IB 2001 heeft als hij een (voorwaardelijk) recht heeft op een uitkering uit het trustvermogen, juridisch of feitelijk, en daarmee meer dan een blote verwachting heeft dat hij op enig moment een uitkering uit het trustvermogen zou kunnen ontvangen. Naar het oordeel van de rechtbank geldt dit evenzeer voor een betrokkene bij een naar Liechtensteins recht opgerichte Stiftung in die zin dat ook daarbij, voor de vraag of hij een vermogensrecht in vorenbedoelde zin heeft, beslissend is of hij meer dan een blote verwachting heeft dat hij op enig moment een uitkering uit het Stiftungsvermogen zou kunnen ontvangen.

4.6. Uit de onder 2.2 en 2.4 geciteerde bepalingen van de Statuten en het Begünstigten-reglement van de Stiftung volgt dat eiser in zijn kwaliteit als begunstigde van de Stiftung slechts een verwachting heeft dat te eniger tijd aan hem een uitkering uit het Stiftungsvermogen zal kunnen worden gedaan en niet dat hij enig (voorwaardelijk) recht op een uitkering heeft. Dit baseert de rechtbank in het bijzonder ook op artikel 6 van de Statuten en artikel 4 van het Begünstigtenreglement. Gelet hierop dient verweerder feiten en omstandigheden aannemelijk te maken op basis waarvan, zoals hij stelt, eiser feitelijk wel meer dan een blote verwachting heeft dat hij op enig moment een uitkering uit het Stiftungsvermogen zou kunnen ontvangen. Verweerder is hier, met hetgeen hij heeft aangevoerd, naar het oordeel van de rechtbank niet in geslaagd. De rechtbank heeft hierbij het volgende in aanmerking genomen. Uit de archiefstukken uit het jaar 2000, waar verweerder zich op beroept, kan dit niet worden afgeleid nu uit die stukken slechts blijkt dat eiser er destijds vanuit ging dat de mogelijkheid bestond dat hij op enig moment een uitkering uit het Stiftungsvermogen zou ontvangen. Voorts leidt het feit dat de zus van eiser een uitkering van de Stiftung heeft ontvangen, op zich evenmin tot de conclusie dat eiser meer dan een verwachting heeft dat hij een uitkering zal ontvangen. Ook hetgeen verweerder voor het overige heeft aangevoerd, is naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende om aan te nemen dat eiser meer dan een blote verwachting op uitkering uit het Stiftungsvermogen heeft. Die overige stellingen zijn immers, naar de rechtbank begrijpt, er in essentie op gericht aannemelijk te maken dat het de bedoeling van de vader van eiser als initiatiefnemer tot oprichting van de Stiftung is geweest om het Stiftungsvermogen aan eiser en de andere begunstigden te doen toekomen. Daarbij heeft verweerder aangevoerd dat het bestuur van de Stiftung op grond van de zogenoemde vertrouwensleer, dan wel op grond van het Liechtensteinse recht - en in afwijking van de Statuten van de Stiftung -, met de wensen en verwachtingen van de oprichter rekening moet houden. Als dit laatste al zou worden aangenomen dan betekent dit naar het oordeel van de rechtbank niet dat eiser meer dan een blote verwachting ten aanzien van het Stiftungsvermogen heeft omdat gesteld noch gebleken is aan wie van de begunstigden op welk moment volgens de bedoeling van vader had moeten worden uitgekeerd en nu evenmin gesteld of gebleken is dat de kring van begunstigden van de Stiftung niet kon worden gewijzigd.

4.7. Nu de rechtbank, zoals hiervoor overwogen, van oordeel is dat de positie van eiser als begunstigde van de Stiftung voor hem niet leidt tot een vermogensrecht in de zin van artikel 5.3, tweede lid, aanhef en letter f, van de Wet IB 2001, komt zij niet toe aan de in geschil zijnde vraag wat de waarde van dit recht is.

Slotsom

4.8. Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep, dat op grond van artikel 6:20, vierde lid, van de Awb geacht wordt mede gericht te zijn tegen de uitspraak op bezwaar, in zoverre gegrond te worden verklaard.

5. Proceskosten

5.1. Eiser heeft verzocht hem een integrale vergoeding toe te kennen voor de in de bezwaarfase gemaakte kosten van beroepsmatig verleende rechtsbijstand, welke kosten blijkens specificaties, behorende bij een brief van de gemachtigde van eiser van 14 januari 2008, als bijlagen overgelegd bij het beroepschrift, zijn geraamd op € 42.456,54. Ter zitting heeft de gemachtigde van eiser verklaard dat hij om een forfaitaire vergoeding verzoekt voor de in de beroepsfase gemaakte kosten van beroepsmatig verleende rechtsbijstand.

5.2. Ingevolge het derde lid van artikel 2 van het Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: het Besluit) kan in bijzondere omstandigheden van de in het eerste lid van dat artikel gegeven normering worden afgeweken. Gelet op de feiten en omstandigheden van het geval vindt de rechtbank aanleiding voor toekenning van een proceskostenvergoeding in afwijking van de forfaitaire bedragen van het Besluit. Hierbij heeft de rechtbank in aanmerking genomen dat verweerder bij het aanbrengen van de correctie inzake de winst uit aanmerkelijk belang en het opleggen van de boete betreffende die post ernstig onzorgvuldig heeft gehandeld gelet op het niet in geschil zijnde feit dat de belasting-ambtenaar, die de aanslag ter behoud van rechten heeft opgelegd, niet beschikte over de informatie, op grond waarvan de correctie en boete achterwege zou zijn gebleven, - terwijl eiser die wel tijdens vooroverleg in de jaren 2002 en 2003 aan de Belasting-dienst had verstrekt -, enkel omdat die informatie niet op de juiste wijze was vastgelegd in de geautomatiseerde systemen van de Belastingdienst. Daarbij komt dat uitstel voor het doen van aangifte was verleend waardoor de aanslagtermijn niet afliep eind december 2006 zodat het opleggen van de aanslag “ter behoud van rechten” in december 2006 niet nodig was om termijnoverschrijding te voorkomen. De rechtbank stelt de vergoeding in redelijkheid vast op € 4.500, nu dit bedrag aan kosten redelijkerwijs aan de betwisting van de voornoemde correctie en de boete kan worden toegerekend. Voorts vindt de rechtbank aanleiding verweerder te veroordelen in de kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van het beroep redelijkerwijs heeft moeten maken. Deze kosten zijn op de voet van het Besluit voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 805 (1 punt voor het indienen van een beroepschrift, 0,5 punt voor het indienen van een conclusie van repliek, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 322 en een wegingsfactor 1) en dus voor de bezwaar- en beroepsfase op in totaal € 5.305.

Beoordeling van het hoger beroep

Positie vader en de Stiftung

7.2.1. Het Hof is op grond van het volgende, in onderling verband beschouwd, van oordeel dat aannemelijk is dat de vader van belanghebbende het economische belang bij en de feitelijke beschikkingsmacht over het op naam van de Stiftung gestelde vermogen heeft behouden. Het Hof overweegt hiertoe als volgt.

7.2.2. Op zichzelf is al weinig aannemelijk dat de vader van belanghebbende vermogen uit handen zou geven op de wijze zoals gesteld dat hij zou hebben gedaan. Er van uitgaande dat het zijn bedoeling was om, zoals uit het Begünstigtenreglement kan worden afgeleid, het ingebrachte of overgedragen vermogen te zijner tijd ten goede te laten komen aan zijn kinderen en zijn levenspartner, is immers niet voor de hand liggend dat hij zich voor de verwezenlijking van die bedoeling volledig afhankelijk zou maken van de medewerking en de goede wil van derden.

De uitkering aan belanghebbendes zuster, de wijziging van het Begünstigtenreglement, alsmede de passage in voormelde brief van belanghebbende geven naar ’s Hofs oordeel uitdrukking aan de werkelijke verhouding tussen [XY] en de Stiftung. Die was dat de Stiftung voor hem en na hem voor zijn erven een werktuig vormde c.q. zou vormen om over het daarin gebrachte vermogen naar zijn/hun goeddunken te beschikken, zonder dat de Stiftung of haar organen enige zelfstandige bevoegdheid hadden, zowel wat betreft de besluitvorming als de uitvoering.

7.2.4. Gelet op hetgeen belanghebbende heeft gesteld, gaat het Hof er bij voormelde oordelen van uit dat het Begünstigtenreglement de uitdrukking van de intentie van de vader van belanghebbende vormt met betrekking tot de vraag aan wie te gelegener tijd – waarschijnlijk na zijn overlijden - het ten name van de Stiftung gestelde vermogen diende toe te komen. De kinderen zijn tijdens het leven van de vader nog geen rechthebbenden op het vermogen van de Stiftung geworden.

De vererving in 2003

7.3. De vader van belanghebbende is op [dag en maand] 2003 overleden. Hij had de Nederlandse nationaliteit en woonde al weer enige tijd in Nederland. De verdeling van de nalatenschap heeft plaats gevonden naar Nederlands recht. Belanghebbende alsmede de zuster van belanghebbende zijn de enige erfgenamen onder last van uitvoering van het testament. Het Hof gaat ervan uit dat het Begünstigtenreglement, zoals dat ten tijde van de vererving gold, de wil van de vader van belanghebbende weergeeft waaraan de kinderen uitvoering dienen te geven. Bij gebreke aan enig andersluidend gegeven komt dan aan belanghebbende een zevende deel van het door de vader via de Stiftung apart gehouden vermogensgedeelte toe.

Vermogensrecht voor 2003

7.4. Uit het vorenoverwogene vloeit voort dat belanghebbende na het overlijden van zijn vader, krachtens diens intentie zoals tot uitdrukking gebracht in het Begünstigtenreglement, een vermogensrecht behorend tot box 3 heeft gekregen, te weten een deel van diens vermogen waar het ten name van de Stiftung gestelde vermogen toe behoorde. De gemiddelde waarde van dat vermogensrecht stelt het Hof op de uitkomst van de door de Inspecteur gemaakte berekening (onderdeel 4.3.4) die het Hof op zich aannemelijk voorkomt. Belanghebbende heeft hetgeen zij daartegen in heeft gebracht met onvoldoende bewijsmiddelen gestaafd. Het Hof acht niet aannemelijk dat het ingebrachte bedrag lager is geweest dan het bedrag waarover de broer van belanghebbende destijds in verband met de rekening-courantvordering heeft verklaard.

7.5. Het 7.2.1 tot en met 7.4 overwogene leidt ertoe dat het hoger beroep van de Inspecteur gegrond is en dat de aanslag dient te worden vastgesteld op een naar een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 34.898.

Incidenteel hoger beroep

Proceskosten

Het Hof acht geen termen aanwezig de Inspecteur te veroordelen in de door belanghebbende gemaakte proceskosten in hoger beroep.

Beslissing

Deze uitspraak is vastgesteld door mrs. B. van Walderveen, Th. Groeneveld en J.J.J. Engel, in tegenwoordigheid van de griffier mr. Y. Postema. De beslissing is op 11 januari 2012 in het openbaar uitgesproken.