Gerechtshof 's-Gravenhage, 12-12-2012, BZ0529, BK-11-00035 en BK-11-00036

GERECHTSHOF ’s-GRAVENHAGE

Uitspraak van de derde meervoudige belastingkamer d.d. 12 december 2012

in het geding tussen:

Aanslagen, beschikking, bezwaar en geding in eerste aanleg

1.1. Aan belanghebbende is op 12 mei 2007 door de Inspecteur voor het jaar 2004 een aanslag in de inkomstenbelasting en de premie volksverzekeringen opgelegd naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 205.694 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 16.967. Bij gelijktijdig genomen beschikking is een verzuimboete opgelegd van € 1.134. Voorts is op dezelfde datum aan belanghebbende voor het jaar 2004 een aanslag in de premie ziekenfondswet zelfstandigen opgelegd naar het maximum premie-inkomen van € 29.543.

1.2. De Inspecteur heeft bij in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar de aanslagen en de beschikking gehandhaafd.

1.3. Belanghebbende heeft tegen de uitspraken op bezwaar beroep bij de rechtbank ingesteld. De rechtbank heeft de beroepen ongegrond verklaard.

Loop van het geding in hoger beroep

2.1. Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de rechtbank hoger beroep ingesteld. In verband hiermee is van belanghebbende een griffierecht geheven van € 111. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

2.2. De eerste mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgehad ter zitting van het Hof van 28 maart 2012, gehouden te ’s-Gravenhage. Aldaar zijn beide partijen verschenen. Van het verhandelde ter zitting is door de griffier een proces-verbaal opgemaakt. Naar aanleiding van het verhandelde ter zitting heeft het Hof het onderzoek ter zitting geschorst en heeft vervolgens tussen het Hof en partijen een briefwisseling plaatsgevonden.

2.3. Een nadere mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgehad ter zitting van het Gerechtshof van 20 november 2012, gehouden te Den Haag. Aldaar zijn beide partijen verschenen. Van het verhandelde ter zitting is door de griffier een proces-verbaal opgemaakt.

Vaststaande feiten

3.1. Op grond van de stukken van het geding gaat het Hof in hoger beroep uit van de door de rechtbank onder 1 tot en met 5 van haar uitspraak vermelde feiten, waarbij de rechtbank belanghebbende als eiser en de Inspecteur als verweerder heeft aangeduid.

“1. Verweerder heeft onweersproken gesteld en de rechtbank acht aannemelijk dat aan eiser een aangiftebiljet voor het jaar 2004 is uitgereikt en dat eiser het aangiftebiljet niet vóór de op het aangiftebiljet vermelde datum, zijnde 1 april 2005, heeft ingediend.

2. Verweerder heeft vervolgens op 12 mei 2007 voor het jaar 2004 aan eiser ambtshalve aanslagen inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen en premie ziekenfondswet (hierna: de aanslagen) opgelegd.

3. Eiser is tegen de aanslagen in bezwaar gekomen.

4. Bij uitspraken op bezwaar van 16 mei 2008 zijn de bezwaren ongegrond verklaard.

5. Op 27 juni 2008 heeft eiser hiertegen beroepen ingesteld. Eiser heeft keer op keer verzocht om uitstel voor het indienen van de gronden van de beroepen.”

3.2. Voorts is in hoger beroep op grond van de stukken van het geding als tussen partijen niet in geschil, dan wel door één van hen gesteld en op zichzelf aannemelijk, het volgende komen vast te staan:

3.2.1. Belanghebbende is accountant-administratieconsulent en exploiteert een accountantskantoor in de vorm van een eenmanszaak. Hij is op 2 februari 2008 failliet verklaard nadat in 2006 surseance is aangevraagd.

3.2.2. In 1997 is belanghebbende verwikkeld geraakt in een zakelijk conflict met een tweetal cliënten met civielrechtelijke procedures tot gevolg. Belanghebbende is in 1999 uiteindelijk veroordeeld tot afgifte van bescheiden onder betaling van een dwangsom. Met het zakelijk conflict is fysiek geweld tegen belanghebbende gebruikt in 1997. In de loop van 1999 is belanghebbende pas in staat gebleken zijn werk als accountant te hervatten. Een eerdere faillietverklaring, aangevraagd door een van deze cliënten, is in 2002 door het gerechtshof vernietigd.

Volgens evenvermeld rapport bedroeg per 13 juni 1997 de vordering van belanghebbende op de hiervoor genoemde cliënten fl 65.225 respectievelijk fl. 144.201.

3.2.4. Belanghebbende heeft over de jaren 2001 tot en met 2004 geen aangifte in de inkomstenbelasting en de premie volksverzekeringen gedaan. De winsten over die jaren heeft de Inspecteur ambtshalve vastgesteld op € 125.000, € 175.000, € 205.000 en € 205.000 en de belastbare inkomens uit werk en woning vrijwel dienovereenkomstig.

3.2.5. Voor het onderhavige jaar heeft de Inspecteur het verzamelinkomen op € 222.561 gesteld: € 205.000 winst uit onderneming, € 694 huurwaarde eigen woning en € 16.967 voordeel uit sparen en beleggen.

Omschrijving geschil in hoger beroep en standpunten van partijen

4.1. Tussen partijen is in geschil of de Inspecteur de onde 1.1 vermelde aanslagen juist heeft geschat, welke vraag belanghebbende ontkennend en de Inspecteur bevestigend beantwoordt.

4.2. Voor de standpunten van partijen en de gronden waarop zij deze doen steunen, verwijst het Hof naar de gedingstukken.

Conclusies van partijen

5.1. Belanghebbende heeft in hoger beroep geconcludeerd tot vernietiging van de uitspraak van de rechtbank, vernietiging van de uitspraken op bezwaar, tot vermindering van de aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen tot een naar een belastbaar inkomen uit werk en woning op negatief € 19.008 en tot vermindering van de aanslag in de premie ziekenfondsverzekering zelfstandigen naar een premie-inkomen van negatief € 1.355.

5.2. De Inspecteur concludeert tot bevestiging van de uitspraak van de rechtbank.

Oordeel van de rechtbank

6. De rechtbank heeft het beroep ongegrond verklaard en daartoe het volgende overwogen, waarbij de rechtbank belanghebbende als eiser en de Inspecteur als verweerder heeft aangeduid:

“7. Vaststaat dat eiser geen aangifte heeft gedaan. Het bepaalde in artikel 27e van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) brengt dan met zich dat de rechtbank het beroep ongegrond verklaart tenzij is gebleken dat en in hoeverre de uitspraak op bezwaar onjuist is.

8. De stelling van eiser dat hij de vereiste aangifte eerst kan indienen, nadat hij de beschikking heeft gekregen over de dagafschriften van de boedelrekening vanaf de datum van zijn faillissement kan niet worden aanvaard. Ter zitting heeft eiser betoogd dat pas dan duidelijk zal worden in hoeverre de debiteuren die in 2004 als dubieus werden aangemerkt, ook daadwerkelijk niet aan hun verplichtingen ten opzichte van eiser hebben voldaan. Eiser stelt zich op het standpunt dat hij eerst kennis moet nemen van de uitkomst van de procedures die de curator heeft gevoerd, alvorens hij zijn jaarstukken definitief kan opmaken. Verweerder heeft ter zitting naar voren gebracht dat eiser als voormalig accountant-administratieconsulent geacht wordt op de hoogte te zijn van de wijze waarop hij dubieuze debiteuren in de jaarstukken dient te verwerken. Het afboeken van vorderingen dient te geschieden in het boekjaar waarin duidelijk wordt dat de vorderingen oninbaar zijn, en niet zoals eiser blijkbaar voorstaat met terugwerkende kracht in het boekjaar waarin de vorderingen zijn ontstaan. De rechtbank is dan ook van oordeel dat eiser op geen enkele wijze aannemelijk heeft gemaakt dat het voor hem noodzakelijk is over de afschriften van de boedelrekening vanaf datum faillissement te beschikken om de jaarstukken over 2004 af te maken en de gronden van het beroep in te dienen. Eiser beroept zich weliswaar op een toezegging van een controlerend ambtenaar rond het jaar 2000, die met zijn zienswijze zou hebben ingestemd, doch desgevraagd heeft hij hier geen nadere informatie over kunnen geven.

9. De rechtbank is van oordeel dat verweerder, die ter ondersteuning van zijn standpunt heeft verwezen naar door hem overgelegde stukken in de gelijktijdig met de onderhavige zaken ter zitting behandelde zaak met procedurenummer AWB 08/4999 IB/PVV, betreffende de aan eiser opgelegde aanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen voor het jaar 2003, met de gegevens die hij had, eisers belastbare inkomen en premie-inkomen in redelijkheid heeft vastgesteld, waarbij de rechtbank in aanmerking neemt dat verweerder onweersproken heeft gesteld dat eiser geen bezwaren heeft ingediend tegen de aan hem opgelegde aanslagen inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen voor de jaren 2000 tot en met 2002 waarbij voor het jaar 2000 het belastbaar inkomen is vastgesteld op f 182.800 en voor de jaren 2001 en 2002 het belastbaar inkomen uit werk en woning is vastgesteld op respectievelijk € 125.000 en € 175.000.”

Beoordeling van het hoger beroep

7.2. Vervolgens is te beoordelen (vgl. HR 27 januari 2006, nr. 39 872, LJN AV0401), of sprake is van een willekeurige schatting van het inkomen door de Inspecteur en, zo nee, of is gebleken dat en in hoeverre de uitspraak op bezwaar onjuist is.

7.3. Het Hof is van oordeel dat de Inspecteur, bij gebreke aan enige concrete gegevens over het jaar 2004 en de daaraan voorafgaande jaren, het belastbare inkomen voor het onderhavige jaar kon schatten. De Inspecteur mocht er daarbij vanuit gaan dat, toen belanghebbende in 1999 weer in staat was gebleken zijn praktijk te hervatten en de winst in 2000 een aanzienlijke stijging te zien gaf ten opzichte van het voorafgaande jaar, de winst per jaar geleidelijk zou toenemen. De door de Inspecteur geschatte stijging van € 30.000 per jaar komt het Hof redelijk voor. Uitgaande van vorengenoemde stijging wordt evenwel niet verklaard waarom de Inspecteur voor het onderhavige jaar het belastbaar inkomen uit werk en woning heeft bepaald op € 205.000. Een stijging van meer dan € 30.000 per jaar is niet onderbouwd en acht het Hof niet redelijk. Het Hof zal in goede justitie overgaan tot een schatting van een inkomen uit werk en woning van € 170.000 voor het jaar 2004 en de aanslag in de inkomstenbelasting dienovereenkomstig verminderen. Tot een vermindering van het maximum premie-inkomen leidt het vorenoverwogene niet. De aanslag ziekenfondswet zelfstandigen blijft ongewijzigd.

7.5. Belanghebbende heeft gesteld dat van de zijde van de Inspecteur een toezegging is gedaan dan wel bij belanghebbende op andere wijze rechtens te beschermen vertrouwen is gewekt met name met betrekking tot de juistheid van de afboeking van oninbare debiteuren in 2004. De Inspecteur heeft dat bestreden. De gedingstukken bevatten geen aanwijzingen voor de juistheid van die stelling. Belanghebbende heeft niet aannemelijk gemaakt dat een dergelijke toezegging is gedaan dan wel anderszins vertrouwen is gewekt.

7.6.1. Het Hof ziet ambtshalve aanleiding de opgelegde verzuimboete te verminderen wegens overschrijding van de redelijke termijn in beroep. De redelijke termijn, die in de fase van bezwaar en beroep, in totaal twee jaar bedraagt, is met een termijn van meer dan 12 maanden overschreden. De aanslag was gedagtekend 12 mei 2007, het bezwaarschrift is ingekomen op 25 juni 2007, belanghebbende is op 13 december 2007 uitgenodigd voor een hoorgesprek op 8 januari 2008, dit heeft geen doorgang gevonden vanwege het uitspreken van het faillissement, vervolgens is belanghebbende uitstel verleend voor reactie op de voorgestelde afdoening van het bezwaar tot 20 april 2008, waarna op 16 mei 2008 uitspraak op bezwaar is gedaan door de Inspecteur. Het beroep tegen de uitspraak op bezwaar is bij de rechtbank binnengekomen op 27 juni 2008 en op 29 september 2008 is belanghebbende bij vereenvoudigde uitspraak niet-ontvankelijk verklaard in beroep. De uitspraak is verzonden op 7 oktober 2008. Belanghebbende heeft hiertegen op 18 november 2008 verzet ingesteld en op 16 september 2009 is belanghebbende op het verzet gehoord. De rechtbank heeft het verzet ter behandeling verwezen naar de meervoudige kamer, waarna op 13 januari 2010 een mondelinge behandeling plaatsvond en op 27 januari 2010 uitspraak op verzet is gedaan. Vervolgens is de zaak inhoudelijk behandeld op zitting door de rechtbank op 12 november 2010, na een uitstelverzoek van belanghebbende voor de zitting van 21 september 2010. De rechtbank heeft op 26 november 2010 uitspraak gedaan, die is verzonden op 10 december 2010. Belanghebbende heeft op 24 januari 2011 hoger beroep ingesteld.

7.6.2. Het Hof is van oordeel dat de onjuist bevonden niet-ontvankelijkverklaring heeft geleid tot een overschrijding in beroep met een periode van een jaar en vier maanden waarvoor in het kader van de beoordeling van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 EVRM geen rechtvaardiging kan worden aangenomen. Het Hof vindt hierin aanleiding de boete te verminderen tot € 1.000.

Proceskosten en griffierecht

8.2. Voorts dient aan belanghebbende het voor de behandeling voor de rechtbank gestorte griffierecht van € 41, alsmede het voor de behandeling in hoger beroep gestorte griffierecht van € 111 te worden vergoed.

Beslissing

Deze uitspraak is vastgesteld door mr. B. van Walderveen, mr. J.J.J. Engel, mr.drs. T.A. Gladpootjes, in tegenwoordigheid van de griffier mr. Y. Postema. De beslissing is op 12 december 2012 in het openbaar uitgesproken.

De partij die beroep in cassatie instelt is griffierecht verschuldigd en zal daarover bericht ontvangen van de griffier van de Hoge Raad. In het cassatieberoepschrift kan worden verzocht de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.