Gerechtshof 's-Gravenhage, 31-07-2012, BZ1733, BK-09/00739-09/00761, 11/00219

GERECHTSHOF ’s-GRAVENHAGE

Uitspraak van de derde meervoudige belastingkamer d.d. 31 juli 2012

in het geding tussen:

(Navorderings)aanslagen, verhogingen, boetebeschikkingen, bezwaar en geding in eerste aanleg

1.1. De Inspecteur heeft aan belanghebbende navorderingsaanslagen in de inkomstenbelasting en de premie volksverzekeringen (hierna: IB/PVV) voor de jaren 1990 tot en met 2000 opgelegd. Voorts heeft de Inspecteur aan belanghebbende aanslagen IB/PVV voor de jaren 2001 tot en met 2003 opgelegd. De navorderingsaanslagen voor de jaren 1990 tot en met 1997 zijn telkens verhoogd met 100 percent van de nagevorderde belasting, van welke verhogingen de Inspecteur geen kwijtschelding heeft verleend. Bij gelijktijdig met de (navorderings)-aanslagen voor de jaren 1998 tot en met 2000 en de jaren 2001, 2002 en 2003 genomen beschikkingen zijn vergrijpboetes van 100 percent opgelegd.

1.2. De Inspecteur heeft tevens aan belanghebbende navorderingsaanslagen vermogensbelasting voor de jaren 1991 tot en met 2000 opgelegd. De navorderingsaanslagen voor de jaren 1991 tot en met 1998 zijn telkens verhoogd met 100 percent van de nagevorderde belasting, van welke verhogingen de Inspecteur geen kwijtschelding heeft verleend. Bij gelijktijdig met de navorderingsaanslagen voor de jaren 1999 en 2000 genomen beschikkingen zijn vergrijpboetes van 100 percent opgelegd.

1.3. De Inspecteur heeft bij in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar van 29 juni 2007 de onderhavige (navorderings)aanslagen, verhogingen respectievelijk boetebeschikkingen gehandhaafd.

1.4. Belanghebbende heeft daartegen bij brief van 6 augustus 2007, ontvangen door de rechtbank op 7 augustus 2007, beroep ingesteld. De gronden zijn daarna aangevuld bij brief van 5 september 2007, ingekomen bij de rechtbank op 6 september 2007.

1.6. De beroepen zijn vervolgens op 2 april 2009 ter zitting van de meervoudige kamer van de rechtbank behandeld. Tevens zijn ter zitting de beroepen behandeld van de echtgenote van belanghebbende, [Y], inzake de aan haar opgelegde aanslagen IB/PVV voor de jaren 2002 en 2003 en de gelijktijdig met die aanslagen genomen boetebeschikkingen. Voormelde beroepen zijn bij de rechtbank onder de nummers 07/5854-5855 IB/PVV geregistreerd.

Loop van het geding in hoger beroep

2.1. Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de rechtbank hoger beroep ingesteld. Van belanghebbende is in hoger beroep een griffierecht geheven van in totaal € 110 voor de behandeling van alle zaken. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

2.2. Het Hof heeft voorafgaande aan de mondelinge behandeling nadere stukken ontvangen met dagtekening 19 april 2012 en 21 april 2012 van respectievelijk de Inspecteur en belanghebbende. Een afschrift van de stukken is aan de wederpartij gezonden. De mondelinge behandeling van de zaken heeft plaatsgehad ter zitting van het Hof van 2 mei 2012, gehouden te ’s-Gravenhage. Aldaar zijn beide partijen verschenen.

Vaststaande feiten

3.1. Op grond van de stukken van het geding gaat het Hof in hoger beroep uit van de volgende door de rechtbank in haar uitspraak vermelde feiten, waarbij de rechtbank belanghebbende als eiser en de Inspecteur als verweerder heeft aangeduid.

“Algemeen

2.1. Eiser, geboren op [dag en maand] 1957, drijft in firmaverband met zijn echtgenote, geboren op [dag en maand] 1961, een onderneming. Zij hebben drie minderjarige kinderen.

2.2. In 1994 hebben (ex-)medewerkers van de Kredietbank Luxembourg te Luxemburg (hierna: de KB Lux) kennelijk documenten en microfiches van de KB Lux ontvreemd. Deze gegevens zijn in handen gekomen van de Belgische autoriteiten. Op 27 oktober 2000 zijn deze gegevens door de Belgische autoriteiten op basis van de Europese Richtlijn 77/799/EEG (hierna: de Richtlijn) in het kader van een zogenoemde spontane uitwisseling van inlichtingen verstrekt aan het Ministerie van Financiën te Den Haag. De Belastingdienst/FIOD heeft naar aanleiding van deze gegevens vervolgens onderzoek gedaan, later bekend geworden als het Rekeningenproject. Het onderzoek richtte zich op het vaststellen van de identiteit van Nederlandse rekeninghouders waarvan de gegevens waren vermeld op de afdrukken van de microfiches. Het Rekeningenproject is eind 2001 van start gegaan.

2.3. Verweerder heeft informatie ontvangen van rekeningen bij de KB Lux (hierna: het renseignement). De daarop voorkomende getallen zijn rekeningnummers en de daarbij behorende saldi per 31 januari 1994 in Nederlandse guldens. Het renseignement luidt, voor zover hier van belang, als volgt:

Navorderingsaanslagen 1990 tot en met 2000

2.4. Eiser is in 1990 en volgende jaren beschreven voor de inkomsten- en de vermogensbelasting. Eiser heeft in zijn aangiften inkomstenbelasting / premie volksverzekeringen over de jaren 1997 tot en met 2000 geen rente-inkomsten uit buitenlandse banktegoeden aangegeven. Voorts heeft hij in zijn aangiften vermogensbelasting over de jaren 1998 tot en met 2000 geen buitenlandse banktegoeden aangegeven.

2.5. Verweerder heeft eiser en diens echtgenote bij brief van 24 juni 2002 verzocht gegevens en inlichtingen te verstrekken ter zake van hun in het buitenland aangehouden bankrekening. In deze brief staat – voor zover van belang – het volgende vermeld:

2.6. Naar aanleiding van vorengenoemde vragenbrief hebben eiser en diens echtgenote, in een door hen op 2 juli 2002 ondertekende “Verklaring buitenlandse bankrekeningen”, erkend dat zij ná 1 januari 1990 rekeninghouder zijn (geweest) van een rekening bij de KB Lux met rekeningnummer [xxxxxx] (hierna: de KB Lux rekening).

2.7. Bij brief van 2 juli 2002 heeft verweerder eiser en diens echtgenote verzocht om nadere gegevens en inlichtingen omtrent de voormelde KB Lux rekening te verstrekken. In deze brief staat het volgende – voor zover van belang – vermeld:

Algemeen:

Crediteringen:

Debiteringen:

Opbrengsten:

Tevens verzoek ik u mij de volgende bescheiden te verstrekken:

2.8. Eiser en diens echtgenote hebben bij brief van 12 juli 2002 aangegeven dat zij niet over de bankafschriften van de KB Lux rekening beschikken. Bij brief van 25 juli 2002 heeft verweerder eiser en diens echtgenote, wederom onder verwijzing naar de hiervoor onder 2.5 genoemde artikelen inzake omkering van de bewijslast en het plegen van een strafbaar feit, nogmaals in de gelegenheid gesteld om gegevens over de KB Lux rekening te verstrekken. Daarbij heeft verweerder gewezen op de mogelijkheid om de gevraagde gegevens bij de KB Lux op te vragen.

2.9. Bij brief van 20 augustus 2002 geeft de door eiser ingeschakelde gemachtigde aan dat van niet-administratieplichtigen, zoals eiser en diens echtgenote, niet kan worden geëist dat zij bepaalde bescheiden en gegevens, waarover zij niet (meer) beschikken, bij een derde opvragen ten einde de door verweerder gestelde vragen te kunnen beantwoorden. Voorts geeft de gemachtigde aan dat eiser en diens echtgenote, gelet op de in de brief van 25 juli 2002 neergelegde strafdreiging, zich toch genoodzaakt voelden om alsnog informatie bij de KB Lux op te vragen, en dat zij die informatie bij brief van 9 augustus 2002 bij de KB Lux hebben opgevraagd. De gemachtigde heeft in dat kader om uitstel verzocht tot 25 september 2002. Verweerder heeft hierop bij brief van 2 september 2002 gereageerd. In deze brief staat – voor zover van belang – het volgende vermeld:

“Met betrekking tot uw cliënten [eiser en diens echtgenote] het volgende.

2.10. Een reactie van de zijde van eiser is vervolgens uitgebleven.

2.12. Verweerder heeft voorts bij brief van 25 april 2003 eiser in kennis gesteld van zijn voornemen om navorderingsaanslagen op te leggen voor de inkomstenbelasting / premie volksverzekeringen over de jaren 1991 tot en met 2000 en voor de vermogensbelasting over de jaren 1992 tot en met 2000, met verhogingen respectievelijk vergrijpboetes van 100%. Vervolgens zijn met dagtekening 23 mei 2003, 27 mei 2003, 30 mei 2003 en 31 mei 2003 de aangezegde navorderingsaanslagen, verhogingen respectievelijk vergrijpboetes opgelegd. Bij brieven van 24 juni 2003 heeft eiser hiertegen bezwaar gemaakt.

2.13. De in de navorderingsaanslagen begrepen verhogingen dan wel vergrijpboetes zijn op de voet van respectievelijk artikel 18, eerste lid, van de Awr (tekst tot en met 1997) en artikel 67e van de Awr (tekst vanaf 1998) opgelegd.

Aanslagen 2001 tot en met 2003

2.15. Eiser heeft over de jaren 2001 tot en met 2003 aangifte gedaan naar een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van nihil, rekening houdende met de volgende bedragen aan bezittingen (inclusief binnenlandse banktegoeden) en schulden:

2001 2002 2003

Eiser heeft voor die jaren geen aangifte gedaan van buitenlandse banktegoeden.

2.17. Met dagtekening 7 april 2004 heeft verweerder aan eiser een aanslag over het jaar 2001 opgelegd naar een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 18.446. Verweerder heeft daarbij de correctie ten aanzien van de KB Lux rekening volledig bij eiser in aanmerking genomen.

2.21. De in de aanslagen begrepen vergrijpboetes zijn op de voet van artikel 67d van de Awr opgelegd.”

Omschrijving geschil en standpunten van partijen

4.1. Tussen partijen is in geschil of de (navorderings)aanslagen rechtmatig en tot het juiste bedrag zijn opgelegd, welke vraag belanghebbende ontkennend beantwoordt en de Inspecteur bevestigend. Voorts is de hoogte van de opgelegde verhogingen en vergrijpboetes in geschil.

De Inspecteur stelt ten aanzien van de door hem gemaakte schatting, in navolging van de arresten van de Hoge Raad van 15 april 2011, nr. 09/03075, LJN BN 6324 en BN 6350, zich nader op het standpunt dat de correcties dienen te worden teruggebracht waarbij rekening wordt gehouden met een factor 1 in plaats van factor 1,5.

De redelijke termijn gaat pas in op het moment dat de Inspecteur belanghebbende heeft meegedeeld dat hij van een strafbaar feit wordt verdacht. De redelijke termijn gaat niet in op het door de gemachtigde gestelde moment.

De gemachtigde stelt dat belanghebbende in bewijsnood verkeert. Als belanghebbende in 2002 de KB Lux zou hebben geschreven toen de Inspecteur haar om inlichtingen vroeg had hij nog inlichtingen over het jaar 1992 kunnen krijgen. Dan was het hoe en wat van de rekening duidelijk geweest. Overigens geeft de KB Lux ook na 10 jaar nog een verklaring af wanneer de rekening is geopend en welk bedrag er toen op is gestort. Belanghebbende heeft zichzelf in bewijsnood gebracht. Bovendien gold voor de rekeningen geen zogenoemd ”Postverbot”. Raadpleging over een langere periode blijft dan mogelijk.

De Inspecteur verwerpt het standpunt dat de verhogingen en de boetes zouden moeten worden gematigd in verband met de omkering van de bewijslast. Belanghebbende heeft als rekeninghouder de beschikking of kan de beschikking krijgen over de gegevens waarmee de belastingschuld nauwkeurig kan worden vastgesteld.

In het geval sprake is van overschrijding van de redelijke termijn dienen de verhogingen en de boetes te worden verminderd met twintig percent.

4.4. Voor een verdere uiteenzetting van de standpunten van partijen en de gronden waarop zij deze doen steunen verwijst het Hof naar de gedingstukken.

Conclusies van partijen

5.1. Het hoger beroep van belanghebbende strekt tot vernietiging van de uitspraken van de rechtbank, zowel van de enkelvoudige als van de meervoudige kamer, tot vernietiging van de uitspraken op bezwaar en primair tot vernietiging van de navorderingsaanslagen en boetebeschikkingen en subsidiair tot vermindering van de (navorderings)aanslagen naar door het Hof vast te stellen belastbare inkomens, respectievelijk vermogens, verhogingen en boetes. Voorts strekt het hoger beroep tot het toekennen van een proceskostenvergoeding en een vergoeding wegens immateriële schade.

5.2. De Inspecteur heeft voor de jaren 1992 tot en met 2003 geconcludeerd tot vernietiging van de uitspraken van de meervoudige kamer van de rechtbank, tot vernietiging van de uitspraken op bezwaar en tot vermindering van de navorderingsaanslagen voor de jaren 1990 tot en met 2000 tot de bedragen aan nagevorderde belasting als hierna weergegeven.

Oordeel van de rechtbank

6. De rechtbank heeft het volgende overwogen, waarbij de rechtbank belanghebbende als eiser en de Inspecteur als verweerder heeft aangeduid:

“Ontvankelijkheid beroep navorderingsaanslag inkomstenbelasting / premie volksverzekeringen 1998

4.1. De rechtbank kan verweerder niet volgen in zijn stelling dat het beroep inzake de navorderingsaanslag inkomstenbelasting / premie volksverzekeringen over het jaar 1998 niet-ontvankelijk is, omdat het beroep, gelet op de dagtekening van de ambtshalve vermindering van 16 september 2003, niet tijdig zou zijn ingediend. Vorengenoemde verminderingsbeschikking bevat immers geen beslissing op het bezwaar van 24 juni 2003 van eiser en kan ook overigens niet worden aangemerkt als een besluit waartegen beroep mogelijk is de zin van de Awr. In dit geval dient voor de aanvang van de beroepstermijn dan ook te worden uitgegaan van de uitspraak op bezwaar van 29 juni 2007. Daarvan uitgaande moet worden geoordeeld dat eiser tijdig beroep heeft ingesteld. Het beroep is dus ontvankelijk.

Onjuiste aanslagnummers in uitspraken op bezwaar

4.2. De omstandigheid dat verweerder in een aantal uitspraken op bezwaar onjuiste aanslagnummers heeft vermeld, brengt niet mee dat die uitspraken dienen te worden vernietigd. Eiser is hierdoor immers niet in zijn belangen geschaad, aangezien hij tijdig tegen die uitspraken in beroep is gekomen. De rechtbank ziet dan ook aanleiding deze verzuimen onder toepassing van artikel 6:22 van de Awb te passeren.

De op de zaak betrekking hebbende stukken

4.3. De rechtbank verwijst met betrekking tot het - in de pleitnota herhaalde - verzoek van eiser om overlegging van alle cijfermatige gegevens naar de uitspraak van de enkelvoudige geheimhoudingskamer van de rechtbank van 23 maart 2009 op dit punt. Nu de rechtbank reeds op dat verzoek heeft beslist en voorts tegen een dergelijke tussenuitspraak niet eerder kan worden opgekomen dan in hoger beroep tegen de einduitspraak, gaat de rechtbank aan hetgeen eiser overigens in zijn pleitnota omtrent de door de rechtbank gevolgde artikel 8:29 Awb-procedure heeft aangevoerd voorbij.

Verlengde navorderingstermijn

Bewijslastverdeling

4.5. Verweerder heeft gesteld dat eiser gedurende de gehele periode vanaf 1990 tot en met 2003 heeft beschikt over de hiervoor onder 2.3. bedoelde rekeningen, alsmede over één of meer daaraan gekoppelde (tegen-)rekeningen. Verweerder heeft ter onderbouwing van deze stelling verwezen naar het bij de KB Lux in die jaren in gebruik zijnde systeem van zicht- en tegenrekeningen en het percentage meewerkers dat in de jaren 1990 tot en met 2000 over deze rekeningen beschikte. Voor de berekening van de jaren 2001 tot en met 2003 is bij het opleggen van de aanslag uitgegaan van het berekende saldo ultimo 2000, hetgeen is verhoogd met een veronderstelde aangroei. Op grond van de door verweerder verstrekte statistische gegevens van meewerkende rekeninghouders die vóór de renseignementsdatum en ná die datum over een KB Lux rekening beschikte, acht de rechtbank aannemelijk dat eiser gedurende de gehele door verweerder in aanmerking genomen periode houder was van de op de afdruk van het microfiche vermelde rekeningen, alsmede over één of meer tegenrekeningen, en tevens gerechtigd was tot de daarop staande tegoeden.

4.6. Uit de in het geding gebrachte aangiftebiljetten inkomstenbelasting / premie volksverzekeringen over de jaren 1997 tot en met 2000 en vermogensbelasting over de jaren 1998 tot en met 2000 blijkt onomstotelijk dat eiser voor deze jaren geen rente-inkomsten uit buitenlandse tegoeden heeft opgegeven noch de buitenlandse tegoeden. Uit de aangiftebiljetten 2001 tot en met 2003 blijkt evenmin dat de buitenlandse tegoeden begrepen zijn in de aangegeven bezittingen (inkomsten uit sparen en beleggen).

4.7. Gelet op het vorenoverwogene gaat de rechtbank er vanuit dat eiser ook in de daaraan voorafgaande jaren geen rente-inkomsten uit buitenlandse tegoeden heeft opgegeven noch deze tegoeden zelf. Derhalve is de rechtbank van oordeel dat eiser gedurende de gehele door verweerder gestelde periode rekeninghouder is geweest bij de KB Lux van twee rekeningen en één (of meer) tegenrekening(en), waarvan hij de inkomsten noch de tegoeden tot zijn belastbare inkomsten respectievelijk zijn belastbare vermogen (tot en met 2000) en belastbare inkomsten uit sparen en beleggen (vanaf 2001) heeft gerekend. De enkele stelling dat de bewijslast dienaangaande op verweerder rust en dat hij daarin niet is geslaagd, is onvoldoende.

4.8. Ingevolge artikel 47, eerste lid, van de Awr is een ieder verplicht desgevraagd aan de inspecteur de gegevens en inlichtingen te verschaffen en bescheiden over te leggen die voor de belastingheffing te zijnen aanzien van belang kunnen zijn en de boeken, bescheiden en andere gegevensdragers waarvan de raadpleging van belang kan zijn voor de vaststelling van de feiten welke invloed kunnen uitoefenen op de belastingheffing te zijnen aanzien, voor dit doel beschikbaar te stellen.

4.9. Vaststaat dat eiser en diens echtgenote in de door hen op 2 juli 2002 ondertekende verklaring hebben erkend dat zij ná 1 januari 1990 houder zijn (geweest) van een rekening bij de KB Lux. Voorts staat vast dat verweerder nadien eiser herhaaldelijk om nadere gegevens, zoals de jaarlijkse rente- en saldigegevens, van die rekening heeft verzocht en dat eiser daarbij is gewezen op de gevolgen van het niet voldoen aan de inlichtingenverplichting als hiervoor onder 4.8. genoemd. Op grond van artikel 47, eerste lid, van de Awr was eiser verplicht om die gegevens aan verweerder te verstrekken. Nu eiser deze gegevens niet heeft verstrekt, heeft hij niet aan zijn inlichtingenverplichting voldaan. De rechtbank is dan ook, met verweerder, van oordeel dat in dit geval ingevolge het bepaalde in artikel 27e, aanhef, onderdeel b, en slot, van de Awr, de bewijslast dient te worden omgekeerd. Hieruit volgt dat de beroepen van eiser ongegrond moeten worden verklaard, tenzij zou blijken dat en in hoeverre de uitspraken op bezwaar onjuist zijn. Het ligt mitsdien op de weg van eiser om aan te tonen dat de uitspraken op bezwaar niet in stand kunnen blijven. Naar het oordeel van de rechtbank is eiser hierin niet geslaagd.

4.10. De rechtbank verwerpt eisers stelling dat verweerder in verband met de bewaarplicht van eiser als administratieplichtige geen vragen over de periode vóór 1995 mocht stellen. Uit de tot de gedingstukken behorende vragenbrieven van verweerder volgt immers dat verweerder eiser op basis van de verplichtingen als bedoeld in artikel 47, eerste lid, van de Awr, en niet op basis van de - voor administratieplichtigen geldende - verplichtingen als bedoeld in artikel 52 van de Awr, om gegevens en inlichtingen betreffende de KB Lux rekening heeft gevraagd. De omstandigheid dat verweerder in zijn brief van 2 september 2002 heeft aangegeven dat eiser als administratieplichtige dient te worden aangemerkt, maakt dit niet anders. Naar het oordeel van de rechtbank kan uit die brief niet worden afgeleid dat verweerder daarmee is teruggekomen op zijn eerdere - in de vragenbrieven van 24 juni 2002, 2 juli 2002 en 25 juli 2002 - ingenomen standpunt omtrent de wettelijke grondslag van zijn onderzoeksbevoegdheden. Aldus kon eiser aan die brief niet het in rechte te beschermen vertrouwen ontlenen dat verweerder in zijn geval geen vragen over de periode vóór 1995 (meer) zou mogen stellen. De stelling van eiser in diens pleitnota dat verweerder voor de jaren tot en met 2000 in het midden heeft gelaten of hij de KB Lux rekening tot het ondernemings- dan wel tot het privé-vermogen van eiser heeft gerekend, doet, wat daar overigens ook van zij, aan voormeld oordeel niet af. Voor zover eiser heeft bedoeld te stellen dat aan hem als particulier geen bewaarplicht is opgelegd, kan hem dit evenmin baten, aangezien eiser ingevolge artikel 47, eerste lid, van de Awr verplicht was om de door verweerder opgevraagde gegevens, ook die over de periode vóór 1995, te verstrekken. De in artikel 47, eerste lid, van de Awr opgenomen verplichtingen zijn immers niet aan een termijn gebonden.

4.11. Ook de stellingen van eiser dat hij geen dagafschriften van de KB Lux heeft ontvangen en dat de KB Lux in verband met haar bewaarplicht van tien jaar, medio 2002 geen gegevens meer kon verstrekken over de jaren 1990 en 1991, doen aan de omkering van de bewijslast niet af. De rechtbank acht daarbij van belang dat de KB Lux, naar verweerder onweersproken heeft gesteld, een zogenoemd “Postverbot” hanteert, hetgeen inhoudt dat bankafschriften uitsluitend ter plekke bij de KB Lux kunnen worden ingezien en afgehaald. Verweerder heeft er daarbij op gewezen dat die bankafschriften in de meeste gevallen ter plekke bij de KB Lux worden vernietigd, met als doel de bij de KB Lux gehouden bankrekeningen uit het zicht van de fiscus te houden. Daarnaast mocht van eiser redelijkerwijs worden verwacht dat hij met enige inspanning bij de KB Lux nadere informatie zou opvragen omtrent de KB Lux rekening. Nu verweerder ter zitting heeft gesteld dat de KB Lux op verzoek van haar rekeninghouders overzichten verstrekt, dient eiser zijn stelling aannemelijk te maken dat hij, ondanks een verzoek daartoe, geen gegevens van de KB Lux heeft ontvangen. Eiser heeft dit laatste niet aannemelijk gemaakt. De enkele, blote stelling van eiser op dit punt is hiervoor onvoldoende.

Redelijke schatting

4.12. Op verweerder rust ondanks de omkering van de bewijslast wel de verplichting om een redelijke schatting te maken van de verzwegen inkomens- en vermogensbestanddelen. Verweerder heeft ter onderbouwing van de door hem gecorrigeerde inkomens- en vermogensbestanddelen een berekening overgelegd, welke nader is toegelicht in het verweerschrift onder 6.6. In aanvulling op deze berekening heeft verweerder ter zitting nog verklaard dat de vermogens voor de rendementsgrondslag over de jaren 2001 tot en met 2003 te hoog zijn vastgesteld en dat deze, op grond van het gelijkheidsbeginsel, dienen te worden verminderd conform hetgeen in de notities voor het opleggen van aanslagen 2001 tot en met 2003 betreffende het Rekeningenproject (bijlage 66 van het beroepschrift) staat vermeld.

4.13. Alhoewel aan de berekeningswijze van verweerder een zekere grofheid niet kan worden ontzegd, is die berekeningswijze op zichzelf bezien niet zodanig willekeurig en onbetrouwbaar dat de daaruit voortvloeiende schatting als onredelijk ter zijde moet worden geschoven. In situaties als de onderhavige is dat nu eenmaal eigen aan te maken schattingen en dient te worden aanvaard dat daarbij nog enige marge in aanmerking wordt genomen, teneinde te voorkomen dat door voorzichtig te schatten - objectief - een te laag bedrag in de heffing wordt betrokken en de desbetreffende belanghebbende op die wijze wordt “beloond” voor het niet doen verstrekken van de door verweerder gevraagde gegevens en inlichtingen. Voorts heeft de rechtbank in aanmerking genomen dat verweerder slechts over beperkte gegevens beschikte, te weten de microfiches, de bekende rentepercentages van KB Lux en de gegevens die verkregen zijn van de meewerkende KB Lux rekeninghouders, terwijl eiser daarentegen juist degene is die over informatie van de KB Lux rekening beschikt dan wel zou kunnen beschikken en dus in staat is om aan te tonen dat de correcties in zijn geval lager moeten zijn. Nu hij dit heeft nagelaten, is verweerder aangewezen op het maken van een schatting. Op basis van de wel beschikbare gegevens en de gevolgde werkwijze moet de schatting zeker als redelijk worden aangemerkt. Dat de schatting niet volledig statistisch kan worden onderbouwd, maakt dit niet anders. Dergelijke hoge eisen worden immers aan een redelijke schatting niet gesteld. Hetgeen eiser overigens omtrent de berekeningswijze van verweerder heeft aangevoerd, zoals onder meer de toepassing van de factor 1,5 en de zogenoemde 95%-norm, brengt evenmin mee dat de schatting onredelijk zou zijn. Naar het oordeel van de rechtbank past het eiser in deze ook niet om verweerder de ruwheid van zijn schatting te verwijten, nu hij in geen enkel stadium van het geschil bereid is gebleken aan zijn wettelijke inlichtingenverplichting te voldoen om het door hem veroorzaakte gebrek aan informatie op te heffen, zodat verweerder gedwongen was om tot een schatting over te gaan.

4.15. De aanslagen dienen als volgt te worden verminderd:

2001 2002 2003

4.16. Tot slot wijst de rechtbank er nog op dat eiser in reactie op de aan hem gerichte vragenbrieven geen nadere gegevens omtrent de KB Lux rekening heeft verstrekt. De vraag of verweerder, naar eiser heeft gesteld, op eiser een ongeoorloofde druk zou hebben uitgeoefend door de correcties veel te hoog vast te stellen, wat daar overigens gelet op het vorenoverwogene ook van zij, kan daarom in het midden blijven.

Gelijkheidsbeginsel

4.17. Eiser heeft aangevoerd dat verweerder de onderhavige (navorderings-)aanslagen in strijd met het gelijkheidsbeginsel heeft opgelegd, aangezien binnen het Rekeningenproject aan overleden of geëmigreerde belastingplichtigen geen aanslagen zijn opgelegd. Verweerder heeft het bestaan van een dergelijk beleid echter gemotiveerd betwist. Nu eiser zijn stelling op dit punt niet nader heeft onderbouwd, dient zijn beroep op het gelijkheidsbeginsel reeds hierom te worden verworpen.

Bewijsaanbod

4.18. Eiser heeft nog aangegeven dat hij zonodig nader bewijs van zijn stellingen aanbiedt. De rechtbank wijst dit voorwaardelijke bewijsaanbod af, nu eiser niet concreet heeft aangegeven welke feiten hij precies wil bewijzen.

Verhogingen / vergrijpboetes

4.21. De stelling van eiser dat verweerder heeft gehandeld in strijd met het verbod op détournement de pouvoir, omdat het in het Rekeningenproject gevolgde boetebeleid, naast het bestraffen van degenen die inkomens- en/of vermogensbestanddelen hebben verzwegen, ook als middel zou zijn gebruikt om informatie te verkrijgen, faalt eveneens. Er zijn geen feiten en omstandigheden aannemelijk geworden op grond waarvan zou kunnen worden geoordeeld dat verweerder de hem toegekende bevoegdheden op een daartoe niet bedoelde wijze heeft aangewend.

Redelijke termijn

4.22. De rechtbank ziet aanleiding om de verhogingen respectievelijk de vergrijpboetes in verband met de overschrijding van de redelijke termijn, naar tussen partijen overigens niet meer in geschil is, te matigen. De rechtbank is van oordeel dat, anders dan eiser van mening is, pas voor het eerst bij brieven van 10 december 2002, 25 april 2003, 23 september 2004 en 11 oktober 2006, waarin de verhogingen en vergrijpboetes voor de onderliggende jaren zijn aangekondigd, jegens eiser een handeling is verricht waaraan hij in redelijkheid de verwachting kon ontlenen dat aan hem voor de onderliggende jaren verhogingen respectievelijk vergrijpboetes zouden worden opgelegd.

4.25. Gelet op het vorenoverwogene dienen de onderstaande verhogingen en vergrijpboetes tot de volgende bedragen te worden verminderd:

Navorderingsaanslagen verhoging / boete verhoging / boete na matiging

Aanslagen

Slotsom

4.26. Gelet op het vorenoverwogene zijn de beroepen, voor zover gericht tegen de aanslagen inkomstenbelasting / premie volksverzekeringen over de jaren 2001 tot en met 2003, en de in de (navorderings-)aanslagen begrepen verhogingen respectievelijk vergrijpboetes gegrond. De beroepen zijn voor het overige ongegrond.”

Overwegingen omtrent het hoger beroep

Beslissing van de enkelvoudige geheimhoudingskamer van de rechtbank

7.1.1. Belanghebbende betwist het oordeel van de enkelvoudige geheimhoudingskamer van de rechtbank die op de voet van artikel 8:29, derde lid van de Awb, heeft beslist op het verzoek van belanghebbende tot het overleggen van het complete en ongeschoonde “Draaiboek Rekeningenproject”, de complete en ongeschoonde nieuwsbrieven die zijn verschenen gedurende het rekeningenproject, alle cijfermatige gegevens en de stukken waarin het in KB Lux-zaken toegepaste boetebeleid is vastgelegd. Deze kamer heeft bij uitspraak van 23 maart 2009 alle verzoeken afgewezen. In hoger beroep richten de grieven van belanghebbende zich in het bijzonder tegen de overwegingen 2.14, 2.16 en 2.17 van de uitspraak van de rechtbank. Dienaangaande overweegt het Hof dat hetgeen belanghebbende in hoger beroep heeft aangevoerd niet tot een andersluidend oordeel kan leiden dan waartoe de rechtbank is gekomen.

Identificatie

7.2.1. Het Hof verwijst naar het proces-verbaal van identificatie en hetgeen de Inspecteur daaromtrent heeft aangevoerd. Belanghebbende en haar echtgenoot hebben het bestaan van de bankrekening bij Kredietbank Luxembourg te Luxemburg (hierna: KB Lux) niet betwist doch om hen moverende redenen wensen zij beiden geen antwoord te geven in de vorm van het overleggen van bescheiden, het beantwoorden van vragen dan wel anderszins verstrekken van informatie. Naar ’s Hofs oordeel bestaat er derhalve geen twijfel over de juistheid van de identificatie.

7.2.2. Belanghebbende stelt dat sprake is geweest van een beleggingsrekening. Belanghebbende heeft geen feiten en/of omstandigheden aangevoerd die aanwijzing bieden voor de juistheid van die stelling. De Inspecteur heeft gesteld dat de benaming van de rekening “Ter LDO” rekening termijndeposito’s of spaarrekeningen zijn en dat geen beleggingsrekeningen op de microfiches zijn aangetroffen. Het Hof hecht geloof aan die stelling van de Inspecteur.

(Verlengde) navorderingstermijn; algemeen

7.3.1. Belanghebbende heeft gesteld dat de Belastingdienst reeds in 1996 beschikte over aanwijzingen als bedoeld in de arresten van het Hof van Justitie EG van 11 juni 2009, X en E.H.A. Passenheim-van Schoot, C-155/08 en C-157/08, BNB 2009/222 maar heeft nagelaten de mogelijkheid te benutten de Belgische autoriteiten op grond van de Richtlijn 77/799 EG om bijstand te verzoeken, welk nalaten in de visie van belanghebbende ertoe leidt dat de verlengde navorderingstermijn van twaalf jaar niet van toepassing is. Het Hof verwerpt die stelling. Belanghebbende ziet eraan voorbij dat uit het dossier niet naar voren komt dat de lidstaat Nederland of de Nederlandse belastingdienst in 1996 beschikte over aanwijzingen dat hij tegoeden aanhield in het buitenland. Het moet immers gaan om aanwijzingen op basis waarvan een onderzoek kan worden ingesteld waarbij de mogelijkheden tot bijstand op grond van de Richtlijn kunnen worden benut. Dat is niet het geval. Het Hof van Justitie EG heeft dit in de eerder genoemde arresten van 11 juni 2009 uitgelegd in de rechtsoverwegingen 64 tot en met 65, waar het volgende is geoordeeld:

Verder geldt dat artikel 9 van de Richtlijn nog niet bindend was voor België en Luxemburg.

7.3.3. Het standpunt van belanghebbende dat uit de in 7.3.1 genoemde arresten van het Hof van Justitie EG volgt dat de verlengde navorderingstermijn van twaalf jaar voor navordering niet geldt voor de tijd die nodig is voor het verkrijgen van inlichtingen bij de belastingplichtige zelf of derden binnen Nederland vindt geen grond in evenvermelde arresten van het Hof van Justitie EG of in de arresten van de Hoge Raad die daarna zijn gewezen.

7.3.4. Voor elk van de navorderingsaanslagen die zijn opgelegd met gebruikmaking van de verlengde navorderingstermijn moet worden beoordeeld of het tijdsverloop tussen het moment waarop de Inspecteur aanwijzingen van het bestaan van de KB Lux-rekening heeft verkregen en het tijdstip waarop hij de navorderingsaanslagen heeft opgelegd, aanvaardbaar is.

7.3.5. Het onderzoek dient zich in het onderhavige geval te richten op de navorderings-aanslagen IB/PVV voor de jaren 1990 tot en met 1997 en de navorderingsaanslagen vermogensbelasting voor de jaren 1991 tot en met 1997 die, naar tussen partijen kennelijk niet in geschil is, zijn opgelegd met gebruikmaking van de verlengde navorderingstermijn.

7.3.6. De navorderingsaanslagen IB/PVV voor de jaren 1998 tot en met 2000 zijn opgelegd op 23 mei 2003, evenals de navorderingsaanslagen vermogensbelasting voor de jaren 1998 tot en met 2000. Voor die jaren is door de Inspecteur derhalve geen gebruik gemaakt van verlenging van de termijn voor navordering van vijf jaar. Voorzover belanghebbende stelt dat de navorderingsaanslagen die zijn opgelegd met toepassing van de navorderingstermijn van vijf jaar niet met de nodige voortvarendheid zijn opgelegd en deze aanslagen, naar belanghebbende stelt, om die reden niet in stand kunnen blijven, verwerpt het Hof die stelling, reeds omdat de in 7.3.1 genoemde arresten niet inhouden dat het beginsel van evenredigheid ook geldt in het geval artikel 16, vierde lid, van de Awr geen toepassing vindt. Het Hof zal derhalve de hiervoor in 7.3.2 geformuleerde toets van voortvarendheid bij de hier bedoelde navorderingsaanslagen niet aanleggen.

7.3.7. De tijd die de Inspecteur heeft besteed aan het verkrijgen van de inlichtingen die nodig zijn voor het bepalen van de verschuldigde belasting en die welke noodzakelijkerwijs is gemoeid met het voorbereiden en vaststellen van een navorderingsaanslag, zoals de identificatie en het overige fiscale onderzoek, is naar het oordeel van het Hof voor elk van de opgelegde navorderingsaanslagen aanvaardbaar. Daarbij heeft het Hof in aanmerking genomen de massaliteit van het aantal gegevens, de massaliteit van de vermeende rekeninghouders en de ten aanzien van ieder van hen te betrachten zorgvuldigheid om tot een eenduidige identificatie te komen. De gang van zaken die uiteindelijk heeft geleid tot de identificatie van belanghebbende is door de Inspecteur uitgebreid beschreven.

Bewijslastverdeling

7.4.1. De Inspecteur heeft belanghebbende gevraagd gegevens en inlichtingen te verschaffen over de door hem in het buitenland aangehouden bankrekeningen. Daarbij is belanghebbende erop gewezen dat hij verplicht is die gegevens en inlichtingen te verstrekken en dat het niet voldoen aan deze verplichting leidt tot omkering en verzwaring van de bewijslast.

7.4.2. Vaststaat dat in het kader van de vaststelling van de navorderingsaanslagen geen door de Inspecteur verlangde gegevens of inlichtingen over enige op naam van belanghebbende staande in het buitenland aangehouden bankrekening is verstrekt, terwijl belanghebbende reeds buiten eigen toedoen als houder van die buitenlandse rekening was geïdentificeerd, de Inspecteur van die gegevens en inlichtingen derhalve het bestaan mocht aannemen en voldoende aannemelijk is geworden dat belanghebbende over die gegevens en inlichtingen beschikte of kon beschikken maar niet de moeite heeft genomen om inlichtingen van de KB Lux te verzoeken en ook niet het door de Belastingdienst toegezonden formulier ter verkrijging van inlichtingen van de KB Lux wilde invullen en verzenden aan de KB Lux. Gelet op hetgeen hiervoor onder 2.5 tot en met 2.10 en onder 2.18 is vastgesteld heeft belanghebbende niet voldaan aan zijn verplichting ingevolge artikel 47, eerste lid, van de Awr. Hieruit volgt dat het Hof de beroepen met betrekking tot de nagevorderde belasting over de navorderingsjaren op grond van het bepaalde in artikel 27e, onderdeel b, van de Awr ongegrond dient te verklaren, tenzij blijkt dat en in hoeverre de uitspraken op het bezwaar onjuist zijn.

Redelijke schatting

7.5.1. Belanghebbende is - naar het Hof bewezen acht - houder van de rekening bij de KB Lux. Belanghebbende heeft geen opening van zaken hierover gegeven. Dit betekent dat de Inspecteur ter vaststelling van de over de betrokken jaren verschuldigde belasting is aangewezen op een schatting.

7.5.2. Bij het maken van die schatting mag de Inspecteur de navorderingsaanslag niet naar willekeur vaststellen. De navorderingsaanslag moet berusten op een redelijke schatting van de te weinig betaalde belasting. Wat betreft de gemaakte schatting leidt het Hof uit de gedingstukken af dat de Inspecteur gebruik heeft gemaakt van een combinatie van de gegevens op de microfiches en de verkregen gegevens van de KB Lux-rekeninghouders die hebben toegegeven een rekening bij de KB Lux te hebben of te hebben gehad.

7.5.3. Gelet op het hiervoor onder 7.3.2 tot en met 7.3.8 overwogene gecombineerd met de ervaringen met de rekeninghouders die wel hebben toegegeven een rekening bij de KB Lux te hebben en ook opening van zaken hebben gegeven omtrent de hoofdsom en de behaalde inkomsten, kon de Inspecteur er redelijkerwijs van uitgaan, daarbij in aanmerking genomen het achterwege blijven van een opening van zaken door belanghebbende, dat belanghebbende in alle jaren waarop de navorderingsaanslagen zien houder is geweest van KB Lux-rekeningen. Het tegendeel is niet gebleken.

7.5.4. De Inspecteur heeft de hoogte van de correctie voor elk jaar gebaseerd op een modelmatige berekening. Als uitgangspunt heeft te gelden dat deze berekening jegens de betreffende rekeninghouder (weigeraar en geïdentificeerde ontkenner) redelijk en dus niet willekeurig mag zijn. Deze mag echter, gelet op de mate waarin gegevens slechts summier beschikbaar zijn, wel enige ruwheid vertonen (vgl. HR 15 april 2011, nr. 09/03075, LJN BN6324).

7.5.6. Het model houdt tevens in dat de correcties bij de weigeraars als groep hoger dienen te zijn dan die bij de meewerkers als groep. Daartoe zijn de saldi en rentebaten waarvan op basis van de hiervoor vermelde uitgangspunten is uitgegaan vermenigvuldigd met een factor 1,5. Hiervoor is het argument gebruikt dat het gemiddelde saldo op microfiches bij ontkenners en weigeraars circa 1,5 maal hoger is dan bij meewerkers. Dit argument is evenwel in laatstbedoeld arrest als ontoereikend beoordeeld aangezien, naar is komen vast te staan bij de meewerkers, geen relevant verband bestaat tussen de hoogte van het renseignementsbedrag en de hoogte van de fiscale correctie waaruit volgt dat dan ook voor de correctie van de weigeraars/ontkenners het verschil in hoogte van de renseignementsbedragen geen rol kan spelen bij het berekenen van de correctie.

7.5.7. Naar uit het arrest van de Hoge Raad nr. 09/03075 voortvloeit dient in het geval de Inspecteur bij zijn berekening van de correcties zich op de hiervoor onder 7.5.6 vermelde factor van 1,5 baseert en voorts ook de modelmatige berekening heeft gehanteerd, deze factor 1,5 uit de berekening bij weigeraars/ontkenners te worden geëlimineerd omdat deze leidt tot willekeurige uitkomsten.

7.5.8. Vaststaat dat in het onderhavige geval de Inspecteur bij het vaststellen van de onderhavige navorderingsaanslagen uitgegaan is van het hiervoor beschreven model inclusief de vermenigvuldiging met de factor 1,5. In zoverre is op dat punt geen sprake van een redelijke schatting.

7.5.9. De Inspecteur beschikt niet meer over de aangiftegegevens en gegevens van de primitieve aanslagen van belanghebbende voor de inkomstenbelasting en de premie volksverzekeringen over de jaren 1990 tot en met 1996. De schatting van een aangegeven inkomen dan wel een bij de primitieve aanslag vastgesteld inkomen voor deze jaren op bedragen gelijk aan de voor die jaren geldende belastingvrije som is met geen enkel feitelijk gegeven onderbouwd en is naar het oordeel van het Hof in beginsel niet redelijk. Het Hof heeft als enig gegeven het verloop van de door belanghebbende aangegeven en door de Inspecteur vastgestelde inkomens van belanghebbende over de latere jaren. Het Hof zal desondanks bij gebreke aan gegevens het destijds bij de aanslag vastgestelde inkomen voor de hiervoor vermelde jaren volgen zoals de inspecteur deze in de bijlage bij zijn pleitnota heeft verstrekt. Hierbij heeft het Hof in aanmerking genomen dat van de zijde van belanghebbende geen enkele medewerking is gegeven aan het verstrekken van gegevens over die jaren. Ook heeft belanghebbende niet gesteld dat hij niet meer over deze gegevens beschikte doch zich louter op het standpunt gesteld dat de bewijslast bij de Inspecteur rust. Ook in het nader stuk van 21 april 2012 van de kant van belanghebbende wordt dat standpunt ingenomen.

7.5.10. De Inspecteur beschikt evenmin over de aangiftegegevens van belanghebbende voor de vermogensbelasting over de jaren 1991 tot en met 1997. De schatting van het vastgestelde vermogen voor die jaren heeft de Inspecteur afgeleid uit de aangiftegegevens van belanghebbende voor de latere jaren waarbij een zeer aanzienlijk vermogen is aangegeven voor de vermogensbelasting. Gelet op de hoogte van dit vermogen is de aanwezigheid van een overeenkomstig hoog vermogen voor de voorafgaande jaren nog redelijk om aanwezig te veronderstellen, wederom bezien in het licht van het ontbreken van gegevensverstrekking door belanghebbende. Het Hof volgt ook hierin de schatting van de Inspecteur als zijnde niet onredelijk gegeven de concrete omstandigheden zoals vermeld in 7.5.9.

Gelijkheidsbeginsel

7.6.1. Belanghebbende heeft een beroep op het gelijkheidsbeginsel gedaan nu weigeraars/ontkenners met gerenseigneerde saldi boven een bedrag van ƒ 500.000 nadeliger zijn behandeld bij de berekening van de correcties op het inkomen respectievelijk het vermogen dan de weigeraars/ontkenners met lagere saldi. Naar ’s Hofs oordeel faalt het beroep in zoverre nu beide categorieën feitelijk en daarmee ook rechtens niet gelijk zijn. Voorts is het Hof van oordeel – vergelijk overweging 7.5.1 tot en met 7.5.9 - dat de Inspecteur bij de schatting van de verzwegen inkomsten op basis van de gehanteerde uitgangspunten deze inkomsten niet onredelijk heeft geschat. Ook in zoverre faalt het hoger beroep.

7.6.2. Ook het beroep op een gelijke behandeling voor zover zich dat richt tegen het veronderstelde beleid inzake de fiscale behandeling van de erven van overleden belastingplichtigen en geëmigreerde belastingplichtigen faalt. De Inspecteur heeft het bestaan van een dergelijk beleid gemotiveerd bestreden. Belanghebbende op wie de bewijslast rust heeft geen dan wel volstrekt onvoldoende feiten en omstandigheden aangedragen om die stelling te schragen. In zoverre belanghebbende wijst op het door de enkelvoudige kamer van de rechtbank weigeren van de verzochte informatie zoals deze is opgenomen in “Zoeklicht” en/of in de “applicatie correcties” kan dat niet tot een andersluidend oordeel leiden (vergelijk overweging 7.1 hiervoor).

Tot slot

7.7. Hetgeen belanghebbende overigens of anderszins heeft aangevoerd ter betwisting van de voortvarendheid van het vaststellen van de onderwerpelijke (navorderings)aanslagen en/of de juistheid van de correcties zoals de Inspecteur die op het inkomen dan wel het vermogen van belanghebbende heeft aangebracht, kan niet tot vernietiging van de onderhavige (navorderings)aanslagen dan wel een vermindering leiden anders dan het vervallen van de factor anderhalf. Daar is mede onder begrepen het beroep dat belanghebbende heeft gedaan op de Besluiten van de Staatssecretaris van Financiën van 19 juli 1996, nr. PFC 96-854, 30 oktober 1998, nr. PFC 98-742, en 3 april 2000, nr. AFZ 2000-956, ertoe strekkend dat de Inspecteur over de jaren 1990 tot en met 1995 geen vragen had mogen stellen. Het aldaar vermelde vormt geen beletsel tot het stellen van vragen in de onderhavige constellatie en het als gevolg daarvan opleggen van (navorderings)aanslagen met verhogingen en het nemen van boetebeschikkingen.

Verhogingen en boetes

7.8.2. Het Hof heeft hiervoor geoordeeld zonder de toepassing van het leerstuk van de omkering van bewijslast dat de Inspecteur is geslaagd in het bewijs dat belanghebbende in de onderwerpelijke jaren houder van een of meer KB Lux-rekeningen is geweest. Belanghebbende heeft het zijn van rekeninghouder in voormelde zin ook niet bestreden. Met inachtneming van de hiervoor weergegeven criteria oordeelt het Hof verder, gelet op de gegevens op de microfiches, dat belanghebbende bij de KB Lux – een bank, gevestigd in een land met een bankgeheim - een bankrekening heeft geopend en heeft aangehouden en dat zij de tegoeden en de daarmee behaalde voordelen bewust buiten het zicht van de fiscus heeft gehouden. Uit de overgelegde aangiftegegevens van de vermogensbelasting vanaf 1998 kan worden afgeleid, dat belanghebbende een vermogen had dat altijd hoger was dan de belastingvrije som Voor de jaren 2001 en 2002 is de reeds aangegeven rendementsgrondslag hoger dan het heffingvrij vermogen. Niet aangegeven rente- en vermogensbestanddelen leiden bij belanghebbende steeds tot heffing van inkomsten- en vermogensbelasting. Belanghebbende heeft voor de inkomstenbelasting vanaf 1990 en de vermogensbelasting vanaf 1991 in beginsel over elk van de nagevorderde jaren te weinig belasting betaald. Het vorenoverwogene levert in beginsel bewijs op dat het voor elk van die genoemde jaren aan opzet van belanghebbende is te wijten dat hij tot het uiteindelijke beloop van de navorderingsaanslagen, te weinig belasting heeft betaald. Belanghebbende heeft geen feiten of omstandigheden aangevoerd dan wel, tegenover de gemotiveerde betwisting door de Inspecteur, aannemelijk gemaakt waaruit een argument is te destilleren om het tegendeel bewezen te achten. Dat bewijs geldt evenwel niet voor alle nagevorderde jaren. Voor de aan het jaar 1997 voorafgaande inkomstenbelastingjaren kan - bij gebreke aan aangifte- en aanslaggegevens waardoor in plaats daarvan deze gegevens zijn geschat - niet zonder gebruikmaking van het leerstuk van omkering van de bewijslast tot de conclusie worden gekomen dat sprake is van niet aangegeven vermogensbestandde(e)len. Dit heeft het hierna te noemen gevolg voor de boeteoplegging.

7.8.4. Voor de hoogte van de voor elk van de jaren gepleegd beboetbaar feit opgelegde boete en ter beantwoording van de vraag of deze boete telkenjare passend en geboden is, neemt het Hof als uitgangspunt dat, naar de Inspecteur aannemelijk heeft gemaakt, belanghebbende gedurende die reeks van jaren tegoeden op een bankrekening heeft aangehouden in een land met een bankgeheim, met de bedoeling de daaruit genoten voordelen buiten het zicht van de Nederlandse fiscus te houden, en dat bij de beboeting de omvang van de verzwegen belasting dient te worden bepaald aan de hand van de bedragen die voor de heffing zijn vastgesteld. Bekend is dat een bank in het algemeen over tegoeden op een rekening jaarlijks rente bijschrijft. Naar ervaringsregelen worden dergelijke tegoeden bewust verborgen gehouden en worden deze niet onbekommerd uitgeput.

7.8.5. Ingeval van ‘opzet’ bedraagt de boete 50 percent, tenzij sprake is van strafverzwarende omstandigheden, in welk geval de boete tot 100 percent kan worden verhoogd. Als strafverzwarende omstandigheden gelden listigheid, valsheid en samenspanning, alsmede het feit dat het ten onrechte niet geheven bedrag (verhoudingsgewijs) omvangrijk is geweest.

7.8.6. Naar het oordeel van het Hof is aannemelijk dat belanghebbende er bewust voor gekozen heeft twee bankrekeningen aan te houden in een land met een bankgeheim teneinde aldus het tegoed en de inkomsten daaruit op een listige wijze voor de inspecteur verborgen te houden.

7.8.7. Het in 7.8.6 overwogene neemt niet weg dat bij de beoordeling of een boete in de omstandigheden van het geval telkens passend en geboden is, acht dient te worden geslagen op de proportionaliteit van die boete in verband met de ernst van het gepleegde feit. Bij de beoordeling van die ernst dient mede acht te worden geslagen op de wijze waarop de hoogte van de verschuldigde belasting is komen vast te staan, waaronder ook valt de omstandigheid dat hiertoe de zogenoemde omkering van de bewijslast is toegepast (HR 18 januari 2008, nr. 41832, LJN BC1962, BNB 2008/165).Voor gevallen als de onderhavige verdient daarbij opmerking dat de berekening van de verschuldigde belasting is gebaseerd op de hoogste inkomens- en vermogenscorrecties binnen een vergelijkingsgroep. Bij de beoordeling van de rechtmatigheid van deze grondslag is in aanmerking genomen dat de Inspecteur door toedoen van de rekeninghouder over minimale gegevens beschikt. Bij beoordeling van de proportionaliteit van de boete kan aan het gebrek aan medewerking van de rekeninghouder echter niet een zodanige betekenis worden toegekend als bij toepassing van de omkering van de bewijslast voor de materiële belasting. (vgl. HR 15 april 2011, nrs. 09/03075 en 09/05192, LJN BN6324 en LJN BN6350).

7.8.8. In de onderhavige gevallen is de hoogte van de verschuldigde belasting komen vast te staan met toepassing van die zogenoemde omkering van de bewijslast. Daarbij heeft de Inspecteur de tegoeden van belanghebbende bij de KB Lux en de daaruit genoten inkomsten geschat aan de hand van de gegevens van derden. Het schatten van de tegoeden en inkomsten brengt naar zijn aard de mogelijkheid mee dat de in werkelijkheid aanwezige tegoeden en daaruit genoten inkomsten lager zijn. In dit verband acht het Hof van belang dat bij de schatting van de hoogte van de correcties een onzekerheidsmarge is aangehouden. Ook onder die omstandigheden acht het Hof in het onderhavige geval een boete van 50 percent van de nagevorderde belasting passend en geboden, behoudens de gevolgen wegens overschrijding van de redelijke termijn.

7.8.9. Belanghebbende heeft een gedeelte van een brief overgelegd met betrekking tot gegevens van meewerkers waaruit naar voren komt hoeveel van hen in 1990 tot en met 2000 een rekening hadden bij KB Lux. Daaruit komt naar voren dat de eis van 50 percent inzake het als aanvullend bewijs dienen voor beboetingsdoeleinden is verhoogd tot 75 percent (bijlage bij gemachtigdes pleitnotities voor de mondelinge behandeling van het hoger beroep op 2 mei 2012). De Inspecteur heeft de juistheid van het gestelde in de voormelde brief gemotiveerd weersproken. De gemotiveerde weerspreking is opgenomen in het proces-verbaal van de zitting van 2 mei 2012 waarnaar wordt verwezen. Het in de brief vermelde betreft achterhaald beleid. De staatssecretaris stelt zich op het standpunt dat een percentage van 50 voldoet om gewicht toe te kennen voor het opleggen van verhogingen dan wel boeten. Het Hof sluit zich aan bij het standpunt van de Inspecteur, zowel met betrekking tot het aldaar vermelde omtrent het beleid als dat de aldaar gestelde ervaringsregel het Hof aanvaardbaar voorkomt.

7.8.10. Ook heeft belanghebbende een beroep gedaan op het gelijkheidsbeginsel in die zin dat meewerkers gunstiger worden behandeld ter zake van de boeteoplegging dan weigeraars/ontkenners. Dit ten onrechte. Naar ’s Hofs oordeel faalt dit betoog en verwijst daartoe naar hetgeen de rechtbank (4.20) heeft overwogen. Het Hof onderschrijft dat oordeel en maakt dat tot de zijne.

Overschrijding redelijke termijn

7.9.1. Het Hof volgt het oordeel van de rechtbank in 4.24 en volgende van haar uitspraak omtrent de overschrijding van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 EVRM in bezwaar en beroep alsmede dat daarvoor geen rechtvaardiging kan worden aangenomen. De door de rechtbank toegepaste vermindering van de opgelegde verhogingen en vergrijpboeten acht het Hof juist, neemt deze over en maakt deze tot de zijne op de aldaar vermelde gronden

Slotsom: vermindering van de navorderingsaanslagen, verhogingen en boetes

7.10.1. Op grond van al het vorenoverwogene komen de navorderingsaanslagen voor vermindering in aanmerking. Het Hof zal uitgaande van de gegevens die de Inspecteur in het nadere stuk van 19 april 2012 voor de zitting van 2 mei 2012 heeft verstrekt en waaruit blijkt dat de factor 1,5 uit de berekening is geëlimineerd, de correcties en de navorderingsaanslagen IB/PVV 1990 tot en met 2000 en de navorderingsaanslagen vermogensbelasting 1990 tot en met 2000 als volgt verminderen.

Jaar Vastgesteld inkomen in ƒ Correctie in ƒ Gecorrigeerd inkomen ƒ IB na te vorderen in ƒ

7.10.2. Zoals hiervoor is overwogen komen ter zake van de navorderingsaanslagen IB/PVV 1990 tot en met 1996 en vermogensbelasting 1990 tot en met 2000 de verhogingen te vervallen. Evenzo worden de boetebeschikkingen over de jaren 2001 tot en met 2003 vernietigd. Resteert derhalve verhogingen respectievelijk boetebeschikkingen van 35 percent over de jaren 1997 tot en met 2000 en wel tot de navolgende bedragen:

Jaar

7.10.3. De navorderingsaanslagen inkomstenbelasting voor de jaren 2001, 2002 en 2003 worden als volgt verminderd, waarbij de boetebeschikkingen zijn vernietigd:

7.10.4. De beschikkingen heffingsrente dienen dienovereenkomstig te worden verminderd.

Immateriële schadevergoeding

8.2.1. De bezwaarschriften IB 1990 en VB 1991 respectievelijk IB 1991 tot en met 2000 onderscheidenlijk VB 1992 tot en met 2000 zijn ingediend op 10 februari 2003 respectievelijk 24 juni 2003. De Inspecteur heeft op 29 juni 2007 bij uitspraak op bezwaar de bezwaren van belanghebbende tegen alle hiervoor vermelde (navorderings)aanslagen afgewezen. Het beroep bij de rechtbank is op 7 augustus 2007 ingediend. De gemachtigde heeft het beroep op 13 maart 2007 aangevuld, waarna de Inspecteur op 8 mei 2007 een verweerschrift heeft ingediend. De mondelinge behandeling van de zaak voor de rechtbank vond plaats op 2 april 2009 en de rechtbank heeft op 2 september 2009 uitspraak gedaan. De uitspraak is op 2 september 2009 verzonden aan partijen. Op 14 oktober 2009 heeft belanghebbende pro forma hoger beroep ingesteld. De aanvulling op het hoger beroep is op 22 december 2009 ontvangen. Het verweerschrift is ingediend op 4 maart 2010. De zitting voor het Hof vond plaats op 2 mei 2012. Op 31 juli 2012 wordt uitspraak in hoger beroep gedaan.

8.2.2. Het Hof zal gelet op de gezamenlijke behandeling, voor de bepaling van de redelijke termijn uitgaan van de ontvangst van het eerste bezwaarschrift. Vanaf de ontvangst van het eerste bezwaarschrift op 10 februari 2003 tot de uitspraak van de rechtbank op 2 september 2009 is zes jaar en zeven maanden verstreken. Derhalve vier jaar en zeven maanden (afgerond vijf jaar) te lang in vergelijking met de termijn van twee jaar die als redelijk kan worden beschouwd. Van deze overschrijding zal het Hof de helft toerekenen aan de procedure in bezwaar en de helft aan de procedure voor de rechtbank. Vanaf de ontvangst van de motivering van het hoger beroepschrift op 22 december 2009 tot aan de uitspraak op 31 juli 2012 is een periode van twee jaar en zeven maanden verstreken, derhalve zeven maanden (afgerond een jaar) te lang in verhouding tot de periode van twee jaar die als redelijk wordt beschouwd. Deze overschrijding komt voor rekening van het Hof. Voor de overschrijdingen in de drie genoemde procesfasen heeft het Hof in de dossiers geen rechtvaardiging aangetroffen en gesteld noch gebleken is van bijzondere omstandigheden die de toekenning van een vergoeding voor immateriële schade verhinderen, Het Hof zal op de voet van artikel 8:73 van de Awb de Staat, de minister van veiligheid en justitie, veroordelen tot het betalen van een schadevergoeding van € 3.500 voor de overschrijding in beroep en hoger beroep en de Inspecteur tot het betalen van een schadevergoeding van € 2.500 voor de overschrijding in bezwaar.

8.2.3. Gelet op de omstandigheid dat alle jaren in samenhang met elkaar gezamenlijk zijn behandeld in bezwaar, beroep en hoger beroep, zal het Hof het bedrag van beide bedragen, onder aansluiting bij de factor samenhang die is neergelegd in het Besluit proceskosten bestuursrecht, welk besluit eveneens op artikel 8:73 van de Awb is gegrond, vermenigvuldigen met factor 1,5 tot € 9.000.

Proceskosten en griffierecht

9.1.1. Het Hof acht termen aanwezig de Inspecteur te veroordelen in de door belanghebbende gemaakte proceskosten, waarbij het Hof, gelet op de inhoud van de desbetreffende dossiers de zaken van belanghebbende BK-09/00739 tot en met BK-09/00761, BK-11/00219 en, de zaken BK-09/00762 tot en met BK-09/00763 met betrekking tot de echtgenote van belanghebbende aanmerkt als met elkaar samenhangende zaken in de zin van artikel 3 van het Besluit proceskosten bestuursrecht. Het Hof stelt deze kosten, op de voet van artikel 8:75 van de Awb in verbinding met het vorengenoemde Besluit en de daarbij behorende bijlage, voor de vorenbedoelde zaken tezamen vast op € 1.966,50 wegens beroepsmatig verleende rechtsbijstand voor het Hof (2 punten à € 437 x 1,5 (gewicht van de zaken voor het Hof)), vermenigvuldigd met factor 1,5 wegens vier of meer samenhangende zaken.

9.1.2. De rechtbank heeft belanghebbende reeds voor de kosten in de bezwaar- en de beroepsfase een vergoeding toegekend.

9.1.3. Belanghebbenden hebben geen bijzondere omstandigheden gesteld of aannemelijk gemaakt op grond waarvan een hogere proceskostenvergoeding zou moeten worden toegekend.

9.2. Voorts dient aan belanghebbenden het voor de behandeling in hoger beroep gestorte griffierecht van € 110 te worden vergoed.

Beslissing

Deze uitspraak is vastgesteld door mrs. B. van Walderveen, J.J.J. Engel en H.J. van den Steenhoven, in tegenwoordigheid van de griffier mr. D.J. Jansen. De beslissing is op 31 juli 2012 in het openbaar uitgesproken.

De partij die beroep in cassatie instelt is griffierecht verschuldigd en zal daarover bericht ontvangen van de griffier van de Hoge Raad. In het cassatieberoepschrift kan worden verzocht de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.