Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 22-10-2002, AF0600, 97/01029

BELASTINGKAMER

Nr. 97/01029

De naheffingsaanslag is opgelegd naar een bedrag van ƒ 78.600,-- aan enkelvoudige belasting, zonder verhoging.

Na bezwaar heeft de Inspecteur de aanslag bij de bestreden uitspraak gehandhaafd. Belanghebbende is van deze uitspraak in beroep gekomen bij het Hof.

De Inspecteur heeft een vertoogschrift ingediend, waarin hij zich nader op het standpunt stelt dat hij (aanvankelijk) ten onrechte maar één naheffingsaanslag heeft opgelegd ten name van de beide hierboven genoemde verkrijgers, dat hij, in overleg met de wederpartij en het Hof uit praktische overwegingen de onderwerpelijke naheffingsaanslag met de helft (oftewel ƒ 39.300,--) zal verminderen en dat hij aan mevrouw X2 voornoemd alsnog te dezer zake een naheffingsaanslag zal opleggen tot een bedrag van ƒ 39.300,--.

Belanghebbende heeft te dezer zitting een pleitnota voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan het Hof en aan de wederpartij. De inhoud van deze pleitnota moet als hier ingelast worden aangemerkt.

Zonder bezwaar van de wederpartij heeft belanghebbende bij zijn pleitnota vier bijlagen overgelegd.

De Inspecteur heeft te dezer zitting zonder bezwaar van de wederpartij twee landkaarten overlegd.

Naar aanleiding van het te dezer zitting door het Hof tot belanghebbende gerichte verzoek om schriftelijk nadere inlichtingen te verstrekken, heeft tussen het Hof en partijen wederom een briefwisseling plaatsgevonden, waarbij het bepaalde in de artikelen 14, lid 1, aanhef en onderdeel 2(, en 16 van de Wet administratieve rechtspraak belastingzaken overeenkomstige toepassing heeft gevonden.

Partijen hebben het Hof schriftelijk laten weten het niet wenselijk te achten hun standpunten nogmaals mondeling toe te lichten.

- B (hierna B)

- N.V. C (hierna NV C)

- De gemeente D c.a.

- De gemeente E.

2.2. Dat convenant dient nog wel ter goedkeuring aan de B te worden voorgelegd. Bij besluit van 23 juni 1994, had de Regioraad van het B reeds op basis van een milieueffectrapportage (MER) dat gebied aangewezen als het meest ideale gebied voor een vuilstort.

De B mocht blijkens artikel 10.1 van het convenant bovendien zijn goedkeuring niet ongemotiveerd dan wel op onredelijke gronden onthouden.

2.3.1. In artikel 8.5 van het convenant verklaren de beide hiervoor genoemde gemeenten te zullen streven naar wijziging van de bestemmingsplannen.

In artikel 8.6 wordt een vergoedingsregeling getroffen voor aanspraken van derden ex artikel 49 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening jegens gemeenten.

2.6. De NV C is een jointventure van publieke en private partijen betrokken bij de uitvoering van de ontwikkeling van dat gebied.

De NV C heeft belanghebbende in 1994 en 1995 regelmatig met onteigening gedreigd.

Belanghebbende was in 1995 bezig zijn bedrijfsopvolging te regelen.

Medio 1996 werd duidelijk dat er geen vuilstort zou behoeven te komen. Het gebied bleef echter bestemd als natuurgebied en element van een ecologische verbindingszone binnen de zogenaamde Ecologische Hoofdstructuur (hierna: EHS).

2.10. Naar aanleiding van het beroepschrift heeft de Inspecteur de onderwerpelijke naheffingsaanslag ambtshalve verminderd met

ƒ 39.300,-- en heeft hij ten name van de echtgenote van belanghebbende alsnog een naheffingsaanslag opgelegd voor laatstgenoemd bedrag aan enkelvoudige belasting, zonder verhoging, waarbij partijen voorts hebben afgesproken dat de uitkomst in de onderhavige zaak onverkort zal gelden voor de aan de echtgenote van belanghebbende opgelegde naheffingsaanslag.

De Inspecteur baseerde zijn weigering allereerst op het standpunt dat op 12 oktober 1995 ten aanzien van de door belanghebbende vervreemde landerijen nog geen sprake was van "vastgestelde plannen", als bedoeld in artikel 1, lid 2, letter c, ten vierde, van de ministeriële regeling van 21 februari 1996, nr WV95/995M, VN 1996, blz. 1035 (hierna: de ministeriële regeling).

Na de tweede zitting baseerde hij zijn weigering primair op het standpunt dat de vrijstelling slechts van toepassing kan zijn wanneer er een democratisch genomen besluit is specifiek met betrekking tot de door belanghebbende verkochte landerijen. Het moet aldus de Inspecteur duidelijk zijn dat overheidsbeleid de aanleiding vormde tot de verkoop.

3.3. Belanghebbende concludeert tot vernietiging van de bestreden uitspraak en van de naheffingsaanslag, zoals deze luidt na de door de Inspecteur toegepaste ambtshalve vermindering.

De Inspecteur concludeert, naar het Hof verstaat, tot vernietiging van zijn uitspraak en tot handhaving van de naheffingsaanslag zoals deze luidt na de door hem verleende ambtshalve vermindering van ƒ 39.300,--.

"1. in het Structuurschema Groene Ruimte ter realisering van de ecologische hoofdstructuur is begrensd als een reservaatsgebied of een natuurontwikkelingsproject als bedoeld in de regeling Beheersovereenkomsten en natuurlijke ontwikkeling;

2. in het Structuurschema Groene Ruimte is omschreven als een strategisch groenproject voor welk gebied de hoofdfunctie als gevolg van het daarvoor geldende gebiedsperspectief is of wordt gewijzigd in natuur, bos, landschap, openluchtrecreatie of een combinatie daarvan;

3. in een vastgesteld landinrichtingsplan, dan wel een ontwerp daarvan, als bedoeld in (...) is aangewezen voor de ontwikkeling en instandhouding van natuur- en landschappelijke waarden;

4. als gevolg van planologische maatregelen in vastgestelde plannen van rijk, provincie en gemeente is of zal worden bestemd voor niet agrarische doeleinden.".

In alle gevallen geldt de in artikel 15, lid 1, letter t, WBR gestelde eis dat de verkoop moet zijn veroorzaakt door overheidsbeleid inzake de ontwikkeling van de natuurlijke en landschappelijke waarden of de ruimtelijke ordening.

Vastgestelde plannen zijn, zo blijkt uit de tekst van de ministeriële regeling, daarbij echter alleen vereist bij overheidsbeleid inzake de ruimtelijke ordening, dat wil zeggen bij een herkomst uit een in artikel 1, lid 2, letter c, onderdelen 3 en 4, genoemd gebied. Bij een herkomst uit een van de onder ten eerste en ten tweede genoemde gebieden geldt naar het oordeel van het Hof daarom onverkort de toezegging dat "een dergelijke bedrijfsverplaatsing (...)echter alleen (kan) geschieden op basis van vrijwilligheid" (Memorie van Toelichting, Kamerstukken II, 1995/96, 24423, nr.3, VN 1995, blz. 3395).

4.1.2 Belanghebbende heeft in zijn beroepschrift gesteld dat de landerijen van belanghebbende uit een hiervoor onder ten vierde bedoeld gebied herkomstig waren en zich beperkt tot de verdediging van de stelling dat er wel een vastgesteld plan was. Ter zitting van 20 september 2000 is hij daarop teruggekomen met de stelling dat veeleer sprake was van herkomst uit een onder hiervoor ten eerste of ten tweede genoemd gebied. Dat zou betekenen dat voldoende zou zijn dat de verkoop weliswaar werd veroorzaakt door overheidsbeleid inzake de ontwikkeling van de natuurlijke en landschappelijke waarden maar overigens op vrijwillige basis - zonder overheidsdwang - plaatsvond.

In verband daarmee is de zaak aan het einde van de zitting van 20 september 2000 aangehouden.

In zijn brief van 30 oktober 2000 heeft belanghebbende de nieuwe stelling nader gemotiveerd. De Inspecteur heeft de juistheid van de nieuwe stelling op pagina 3 van zijn brief van 29 november 2000 weersproken met het standpunt dat belanghebbende de juistheid daarvan onvoldoende heeft aangetoond.

Belanghebbende heeft die stelling in zijn pleitnota voor de zitting van 27 februari 2002 opnieuw gemotiveerd en in dat verband ook verwezen naar de eindbestemming van het F-gebied als genoemd in onderdeel 7.3 van het convenant als weergegeven in onderdeel 2.5 van deze uitspraak. Ter zitting van 27 februari 2002 heeft de Inspecteur desgevraagd ter zake opgemerkt dat niet valt na te gaan in hoeverre de landerijen van belanghebbende in de aldaar bedoelde ontwikkeling zouden worden betrokken. Hij heeft zich op het standpunt gesteld dat er naar zijn oordeel alleen plaats is voor de vrijstelling wanneer er specifiek ten aanzien van geleverde landerijen (zoals die van belanghebbende) een democratisch genomen besluit was. Het zou anders te vaag blijven wat de aanleiding voor de verkoop en levering was.

Belanghebbende heeft ter zitting van 27 februari 2002 naar het oordeel van het Hof overtuigend doen aangeven dat het hele F-gebied en dus ook zijn landerijen vanaf 1990 onafgebroken in alle overheidsplannen rondom de ontwikkelingen van de EHS zijn betrokken als natuurgebied en als element van een ecologische verbindingszone. Van 1990 tot 1996 waren er naar belanghebbende heeft gesteld tijdelijk plannen om een vuilstort aan te leggen naast belanghebbendes terreinen en zou belanghebbende mogelijk zelfs onteigend worden omdat hij weg moest uit de bij de vuilstort behorende bufferzone.

Naar het oordeel van het Hof heeft belanghebbende daarmee voldoende aannemelijk gemaakt dat het gebied F waarin zijn landerijen lagen, valt onder de onder ten eerste en ten tweede bedoelde gebieden.

4.1.3 De Inspecteur stelt zich, naar het oordeel van het Hof ten onrechte, verder op het standpunt dat er op het moment van de levering (12 oktober 1995) te onduidelijk was wat er met belanghebbendes landerijen zou gaan gebeuren. Gezien het voorgaande kan dat in het midden blijven. Belangrijk is slechts of voldaan is aan de wettelijke voorwaarde dat hij is vertrokken door overheidsbeleid inzake de ontwikkeling van de natuurlijke en landschappelijke waarden.

De overeenkomst en het convenant welke kort voor de levering van de landerijen (op 29 september 1995) waren gesloten (zie onderdelen 2.1 tot en met 2.5 van deze uitspraak) bevatten als vrijwel elke overeenkomst van samenwerking van overheden en participatie door private partijen weliswaar onzekerheden en voorwaarden. Maar die voorwaarden waren in het licht van de inhoud van de overeenkomst en het convenant naar het oordeel van het Hof niet van groot gewicht. Het was naar het oordeel van het Hof na 29 september 1995 objectief beschouwd dan ook niet meer redelijk te denken dat de bedrijfsvoering en de bedrijfsopvolging ter plekke verder ongestoord konden plaatsvinden. Het Hof begrijpt dan ook heel goed dat ook belanghebbende toen dacht dat hij verder door overheidsbeleid (en eventueel door onteigening) zou worden gehinderd in de bedrijfsvoering en de bedrijfsopvolging. Daar komt bij dat de Inspecteur op de zitting van 27 februari 2002 toegaf dat de prijs niet bijzonder hoog was, zodat ook zijns inziens daarin niet de oorzaak van de verkoop behoeft te worden gezocht.

4.2.2. Voor het antwoord op deze subsidiaire stelling verwijst het Hof naar de feiten vermeld in onderdeel 2.3.2 en onderdeel 2.5 van deze uitspraak. Daaruit blijkt naar het oordeel van het Hof dat de ontwikkeling van een agrarische naar een recreatieve landschappelijke functie van het F-gebied ten tijde van de levering niet meer te keren was. Belanghebbende heeft overigens ook voldoende aannemelijk gemaakt dat het na de levering ging om een tijdelijke voortzetting en dat door alle betrokkenen onverwijld en zonder omwegen gewerkt is aan de hervestiging (en de bedrijfsopvolging) elders.

Om al die redenen gaat het Hof voorbij aan het feit dat NV C als koper in de akte van koop en levering de agrarische gebruiksopties voorshands openhield.

Verder is het naar het oordeel van het Hof tegenwoordig zo dat extensieve recreatieve en landschappelijke functies vaak steunen op (voortzetting van) bepaalde agrarische activiteiten. Beslissend is dan naar het oordeel van het Hof of er objectief beschouwd sprake is van een landbouwbedrijf als bedoeld in artikel 8, letter b, van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 (hierna: Wet IB'64).

Belanghebbende heeft naar het oordeel van het Hof met wat hij in dit verband heeft aangevoerd voldoende aannemelijk gemaakt dat de agrarische activiteiten, waaronder het houden, fokken en weiden van dieren, in hoofdzaak tot doel en functie hadden de ondersteuning van de recreatieve en landschappelijke functie van het gebied waarin de door belanghebbende verkochte landerijen gelegen zijn. Gesteld noch gebleken is dat met die activiteiten in dat kader zelfstandig naar opbrengst of meerwaarden werd of redelijkerwijs kon worden gestreefd. Naar het oordeel van het Hof kan dan niet meer kan worden gezegd dat die agrarische activiteiten kunnen worden aangemerkt als het drijven van een landbouwbedrijf als bedoeld in artikel 8, letter b, Wet IB'64.

Aangetekend in afschrift aan partijen verzonden

op: 22 oktober 2002

1. Het instellen van beroep in cassatie geschiedt door het indienen van een

beroepschrift bij dit gerechtshof (Postadres: Postbus 70583, 5201 CZ

's-Hertogenbosch).

2. Bij het beroepschrift wordt een afschrift van de bestreden uitspraak

overgelegd.

3. Het beroepschrift wordt ondertekend en bevat ten minste:

a. de naam en het adres van de indiener;

b. de dagtekening;

c. een omschrijving van de uitspraak waartegen het beroep in cassatie

is gericht;

d. de gronden van het beroep in cassatie.

Voor het instellen van beroep in cassatie is een griffierecht verschuldigd.

Na het instellen van beroep ontvangt U een nota griffierecht van de griffier van de Hoge Raad. Indien U na een mondelinge uitspraak griffierecht hebt betaald ter verkrijging van de vervangende schriftelijke uitspraak van het gerechtshof, komt dit in mindering op het griffierecht dat is verschuldigd voor het indienen van beroep in cassatie.