Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 03-03-2003, AF7453, 00/00689

HET GERECHTSHOF TE 's-HERTOGENBOSCH

U I T S P R A A K

Uitspraak van het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch, tiende enkelvoudige Belastingkamer, op het beroep van X te Y (hierna: de belanghebbende) tegen de door het hoofd van de eenheid Ondernemingen P van de rijksbelastingdienst (hierna: de Inspecteur) gedane uitspraak van 15 november 1999 op het bezwaarschrift betreffende de aan belanghebbende opgelegde navorderingsaanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor het jaar 1996, aanslagnummer 1.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. De Inspecteur heeft een navorderingsaanslag opgelegd met dagtekening 22 oktober 1999. Nadat de belanghebbende tijdig in bezwaar is gekomen, heeft de Inspecteur bij uitspraak op bezwaar, gedagtekend 15 november 1999, de navorderingsaanslag gehandhaafd.

Tegen die uitspraak is door de belanghebbende tijdig beroep ingesteld bij het Hof. Ter zake van dit beroep heeft de Griffier van de belanghebbende een recht geheven van fl. 60,= (€ 27,23). De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

1.2. Het onderzoek ter zitting van de zaak heeft met gesloten deuren plaatsgevonden ter zitting van het Hof van 20 september 2002 te Bergen op Zoom. Aldaar zijn toen verschenen en gehoord de belanghebbende, de heer X, tot zijn bijstand vergezeld van de heer A, in zijn hoedanigheid van Hoofd van de Sociale Dienst van de gemeente Z, alsmede, de Inspecteur.

Zonder bezwaar van de wederpartij heeft de belanghebbende ter zitting een kopie overgelegd van twee geschriften. Het Hof rekent deze twee geschriften tot de gedingstukken.

1.3. Het Hof heeft in deze zaak op 4 oktober 2002 mondeling uitspraak gedaan. Afschriften van het proces-verbaal van die uitspraak zijn op 14 oktober 2002 aan partijen verzonden. De Inspecteur heeft tijdig verzocht de mondelinge uitspraak te vervangen door een schriftelijke; ter zake van dit verzoek heeft de Inspecteur een recht van € 163,50 voldaan.

2. Vaststaande feiten

Het Hof stelt op grond van de stukken en het verhandelde ter zitting, als tussen partijen niet in geschil dan wel door een der partijen gesteld en door de wederpartij niet of onvoldoende weersproken, de volgende feiten vast:

2.1. De belanghebbende is geboren in juli 1942. De belanghebbende is gehuwd met mevrouw B geboren in augustus 1943.

2.2.2. A B.V. is opgericht in juni 1988. De belanghebbende treedt op als bestuurder van A B.V. In september 1996 is A B.V. in staat van faillissement verklaard. In 1998 is de vennootschap ontbonden.

2.2.3. B B.V. is opgericht in oktober 1996. Vanaf de oprichtingsdatum heeft B B.V. de activiteiten van A B.V. overgenomen. B B.V. is in oktober 1998 in staat van faillissement verklaard. De belanghebbende treedt op als bestuurder van B B.V.

2.2.4. C B.V is opgericht in augustus 1992. De belanghebbende treedt op als bestuurder van deze vennootschap. D B.V. is opgericht in september 1994. De belanghebbende treedt eveneens voor deze vennootschap op als bestuurder.

2.2.5. E B.V. is opgericht in december 1995 en houdt alle aandelen in B B.V. De belanghebbende en zijn echtgenote treden op als bestuurders van E B.V. De belanghebbende en zijn echtgenote houden ieder 20% van de aandelen in E B.V. Drie kinderen van de belanghebbende houden ieder 20% van de aandelen in E B.V.

2.3. Bij beschikking van 18 mei 1995 heeft de gemeente Z aan de belanghebbende op grond van het Bijstandsbesluit Zelfstandigen een geldlening verstrekt ad fl. 300.000,= als bijstand ter voorziening in bedrijfskapitaal.

2.4. In een brief van 10 september 1996 schrijven Burgemeester en wethouders van de gemeente Z de belanghebbende het volgende: "(...)Op grond van artikel 12 van het Bijstandsbesluit Zelfstandigen is het mogelijk een gedeelte van de verstrekte geldlening om te zetten in een bedrag om niet. Hiertoe dient een vergelijk te worden gemaakt tussen het behaalde bedrijfsresultaat en de voor u geldende jaarnorm. Het verschil, tot maximaal de jaarnorm, is het bedrag welke omgezet kan worden in een verstrekking om niet.

Voor de toepassing van artikel 12 BZ is uitgegaan van de bedrijfsresultaten over 1994. Hoewel zowel voor C B.V. als voor D BV geldt dat een bescheiden winst is behaald, wordt dit volledig teniet gedaan door het sterk negatieve bedrijfsresultaat van A B.V. Voor 1994 gaan wij derhalve uit van een winst ad nihil. Dit betekent dat een bedrag gelijk aan de jaarnorm kan worden omgezet in een bedrag om niet.

De jaarnorm is vastgeld op f 24.663,24. (...)

Voorts kunnen wij u mededelen dat een bedrag ad f 108.278,64 van de belastingdienst P terug is ontvangen aangezien de schuldsanering zoals beoogd niet volledig is geslaagd. Het huidige saldo van de lening, exclusief rente, is als volgt berekend:

Hoofdsom

Huidige saldo

f 157.058,12

(...)".

2.5. In een andere brief eveneens met dagtekening 10 september 1996 ter zake van een advies voor Burgemeester en wethouders met als onderwerp omzetting geldlening "om niet" staat de volgende passage: "(...) Bij beschikking van 18 mei 1995 is aan de heer X een geldlening verstrekt op grond van het Bijstandsbesluit Zelfstandigen. In artikel 12 van het oude BZ (artikel 8 Bbz) was opgenomen dat een gedeelte van de verstrekte geldlening achteraf omgezet kan worden in een bedrag om niet.

In het jaar van verstrekking of het jaar voor verstrekking van de geldlening wordt een vergelijk gemaakt tussen het bedrijfsresultaat en de voor betrokkene geldende jaarnorm. Het verschil, tot maximaal de jaarnorm, wordt omgezet is het bedrag wat van de geldlening kan worden omgezet in een bedrag om niet.

Het bedrijfsresultaat in het jaar 1994 was sterk negatief. Hoewel met D BV en de C BV bescheiden winsten zijn behaald wordt dit volledig teniet gedaan door een negatief bedrijfsresultaat van de A BV ad f 251.578,00.

De jaarnorm kan als volgt worden berekend:

f 2.208,00

totaal

f 24.663,24

(...)1. Op grond van artikel 12 BZ oud (artikel 8 Bbz) de bij beschikking van 18 mei 1995 verleende geldlening voor een bedrag ad fl. 24.633,24 omzetten in een verstrekking om niet. De rente herberekenen (...)".

2.6. Bij beslissing van het kantongerecht d.d. 7 oktober 1996 is bepaald dat de gemeente Z een bedrag ad fl. 157.058,= kan terugvorderen van de belanghebbende en zijn echtgenote ingevolge de Algemene Bijstandswet en is voorts voor dit laatste bedrag en een bedrag ad fl. 15.477,98 aan rente een aflossingsregeling vastgesteld.

2.8. De gemeente heeft het vorenbedoelde bedrag gebruteerd en daarop loonbelasting/premie volksverzekeringen ingehouden. De Inspecteur heeft de helft van het gebruteerde bedrag, fl. 15.082,=, in het belastbare inkomen begrepen en fl. 2.751,= aan loonbelasting/premie volksverzekeringen als voorheffing verrekend. De andere helft heeft de Inspecteur begrepen in het belastbaar inkomen van belanghebbendes echtgenote.

Ter zake van vorenbedoelde uitkering is een loonheffing verrekend van fl. 2.751,=.

2.11. Op 11 november 1999 bij schrijven met dagtekening 10 november 1999 is de belanghebbende tegen de aanslag in bezwaar gekomen.

2.12. Bij uitspraak op bezwaar, gedagtekend 15 november 1999, heeft de Inspecteur de navorderingsaanslag gehandhaafd.

2.13. De belanghebbende is tegen deze uitspraak op bezwaar op 22 december 1999, bij brief met dagtekening 10 december 1999, in beroep gekomen.

3. Geschil, alsmede standpunten van partijen

3.1.1. In geschil zijn de antwoorden op de volgende vragen:

3.1.2. Indien de vorenstaande geschilpunten in het voordeel van de Inspecteur moeten worden beantwoord is niet in geschil dat het belastbaar inkomen fl. 34.257,= bedraagt.

3.2. Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden welke door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken, waaronder de door de belanghebbende tijdens het onderzoek ter zitting overgelegde stukken, van al welke stukken de inhoud als hier ingevoegd moet worden aangemerkt. Zij hebben hieraan ter zitting kort weergegeven, nog het volgende toegevoegd:

4. Conclusies van partijen

5. Overwegingen omtrent het geschil

5.4. Uit de tekst van artikel 34 Wet LB 1964 blijkt, dat ter vergemakkelijking van de heffing van inkomstenbelasting van periodieke uitkeringen of verstrekkingen of van uitkeringen ter vervanging van gederfde of te derven periodieke uitkeringen of verstrekkingen bij algemene maatregel van bestuur regels worden gesteld. Artikel 11, eerste lid, aanhef Uitv. Besl. 1965 bepaalt, dat loonbelasting mede wordt geheven van natuurlijke personen die inkomsten genieten die tot het belastbare inkomen (...)in de zin van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 behoren.

5.5. Uit het onder punt 5.4 overwogene volgt, dat de omzetting van de door de gemeente als bijstand ter voorziening in bedrijfskapitaal verstrekte geldlening in een bedrag om niet, een bedrag ter grootte van de zogenaamde jaarnorm, slechts dan in de heffing van loon- en inkomstenbelasting kan worden betrokken, indien dit bedrag kan worden aangemerkt als een periodieke uitkering of verstrekking of als een uitkering ter vervanging van gederfde of te derven periodieke uitkeringen of verstrekkingen, nu voor wat betreft de inkomstenbelasting in het onderhavige geval geen sprake is van winst uit onderneming.

5.6. Het Hof is van oordeel, dat de door de gemeente als bijstand ter voorziening in bedrijfskapitaal verstrekte geldlening, klaarblijkelijk op de voet van artikel 9 en 10 Bijstandsbesluit Zelfstandigen, éénmalig, althans incidenteel, van karakter is en derhalve niet kan worden aangemerkt als een periodieke uitkering of verstrekking. Evenmin kan de omzetting van een deel van vorenbedoelde geldlening in een bedrag om niet op de voet van artikel 12 Bijstandsbesluit Zelfstandigen worden aangemerkt als een periodieke uitkering of verstrekking, omdat deze omzetting eveneens éénmalig, althans incidenteel, van karakter is. Ingevolge artikel 5, tweede lid Bijstandsbesluit Zelfstandigen is het mogelijk dat de door gemeente als bijstand ter voorziening in bedrijfskapitaal verstrekte geldlening mede ziet op de voorziening in de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan. De wetgever heeft met artikel 4 Algemene Bijstandswet (oud) en de regelgever heeft met de bepaling in artikel 5, tweede lid Bijstandsbesluit Zelfstandigen ervoor gekozen de voorziening in de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan te laten plaatsvinden door de éénmalige, althans incidentele, verstrekking van een geldlening en door de éénmalige, althans incidentele, omzetting van die geldlening in een bedrag, ter grootte van de jaarnorm, om niet. De belanghebbende had derhalve rechtens geen aanspraak op een voorziening in de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan in de vorm van een periodieke uitkering of verstrekking, zodat de bovenbedoelde verstrekking van een geldlening en bovenbedoelde omzetting van de geldlening in een bedrag om niet evenmin als een uitkering ter vervanging van gederfde of te derven periodieke uitkeringen of verstrekkingen kunnen worden aangemerkt.

5.7. Voor zover de Inspecteur heeft willen betogen, dat op grond van het gebruik van het woord uitkering, in plaats van periodieke uitkering, in artikel 11, eerste lid, onderdeel k Uitv. Besl. 1965 over het onderhavige bedrag van fl. 15.082,= loon- en inkomstenbelasting moet worden geheven overweegt het Hof het volgende. Ten eerste strijdt de in vorige volzin bedoelde uitleg met de aanhef van het eerste lid van artikel 11 Uitv. Besl. 1965, waarin is bepaald dat loonbelasting alleen wordt geheven van inkomsten die ingevolge de Wet IB 1964 tot het belastbare inkomen behoren. Nu in het onderhavige geval het vorenbedoelde bedrag ad fl. 15.082,= terzake van de omzetting van de geldlening in een bedrag om niet niet behoort tot het belastbare inkomen, omdat het vorenbedoelde bedrag niet behoort tot winst uit onderneming of kan worden aangemerkt als een periodieke uitkering of verstrekking of een vervanging daarvan en evenmin onder enige andere bron van inkomen kan worden gerangschikt, is geen sprake van inkomsten die ingevolge de Wet IB 1964 tot het belastbare inkomen behoren. Ten tweede is het Hof van oordeel, dat een uitleg als bedoeld in de eerste volzin niet als juist kan worden aanvaard, omdat in dat geval de regelgever met artikel 11, eerste lid, onderdeel k Uitv. Besl. 1965 zijn bevoegdheid als bedoeld in artikel 34 Wet LB 1964 te buiten zou zijn gegaan. Artikel 34 Wet LB 1964 bepaalt immers, dat slechts regels worden gesteld ter zake van periodieke uitkeringen of verstrekkingen of uitkeringen ter vervanging van gederfde of te derven periodieke uitkeringen of verstrekkingen.

5.8. Aan het vorenoverwogene in punt 5.4 tot en met 5.7 doet niet af, dat de staatssecretaris van Financiën met betrekking tot het Bijstandsbesluit Zelfstandigen in een resolutie van 20 november 1990, V-N 1990, blz. 3773-3783 en met betrekking tot het per 1 januari 1996 in werking getreden Besluit Bijstandverlening Zelfstandigen in een besluit van 26 juni 1996, V-N 1996, blz. 2686-2695 aan de gemeenten en de rijksbelastingdienst heeft voorgeschreven dat de omzetting van een door een gemeente als bijstand ter voorziening in bedrijfskapitaal verstrekte geldlening in een bedrag om niet in de loon- en inkomstenbelasting moet worden betrokken.

5.9. Uit vorenoverwogene vloeit voort, dat het gelijk met betrekking tot de eerste vraag aan de belanghebbende is. Voor dit geval is niet in geschil, dat de bestreden uitspraak moet worden vernietigd en dat de navorderingsaanslag moet worden vernietigd. De overige vragen behoeven geen beantwoording.

6. Proceskosten en griffierecht

6.1. Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht, nu de belanghebbende daarom niet heeft verzocht en ook niet is gebleken dat de belanghebbende, die zich niet heeft laten bijstaan door een beroepsgemachtigde, kosten als bedoeld in artikel 1 van het Besluit proceskosten bestuursrecht heeft gemaakt.

6.2. De omstandigheid dat het beroep van de belanghebbende gegrond wordt verklaard, brengt met zich dat de Staat der Nederlanden, gelet op het bepaalde in artikel 8:74 van de Algemene wet bestuursrecht, aan de belanghebbende het door deze voor deze zaak gestorte griffierecht ad fl. 60,= (€ 27,23) dient te vergoeden

7. Beslissing

Aldus gedaan door P. Fortuin, lid van voormelde Kamer, en voor wat betreft de beslissing in tegenwoordigheid van A.R. Veldt, griffier, in het openbaar uitgesproken op: 3 maart 2003

Aangetekend in afschrift aan partijen verzonden op: 3 maart 2003

Het aanwenden van een rechtsmiddel:

Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de verzenddatum van deze uitspraak beroep in cassatie worden ingesteld bij de Hoge Raad der Nederlanden. Daarbij moet het volgende in acht worden genomen: