Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 27-02-2003, AF7973, 01/01476

HET GERECHTSHOF TE 's-HERTOGENBOSCH

U I T S P R A A K

Uitspraak als bedoeld in artikel 8:66, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: de Awb) van het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch, twaalfde enkelvoudige Belastingkamer, op het beroep van de zes erfgenamen (hierna: belanghebbenden) van mevrouw X, overleden op 20 oktober 1999, laatstelijk gewoond hebbende te Y (hierna: erflater) tegen de uitspraak van het Hoofd van de eenheid Particulieren te P van de rijksbelastingdienst (hierna: de Inspecteur) op het bezwaarschrift betreffende na te melden aanslagen.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. Aan belanghebbenden zijn aanslagen in het recht van successie opgelegd betreffende hun verkrijgingen uit de nalatenschap van erflater, welke aanslagen zijn opgenomen in één aanslagbiljet, aanslagnummer A, successie B nr. C. Voormelde aanslagen zijn elk opgelegd naar een verkrijging van ƒ 24.995,-. De aanslagen zijn, na daartegen tijdig gemaakt bezwaar, bij uitspraak van de Inspecteur verminderd tot een verkrijging van ƒ 24.300,- elk.

1.2. Tegen die uitspraak zijn belanghebbenden tijdig en op regelmatige wijze in beroep gekomen bij het Hof. Ter zake van dit beroep heeft de griffier een recht geheven van ƒ 60,- (€ 27,23). De Inspecteur heeft bij verweerschrift het beroep bestreden.

Belanghebbende heeft, zonder bezwaar van de wederpartij, te dezer zitting een brief van de Bank D met als bijlage vijf verzekeringspolissen aan het Hof en aan de wederpartij overgelegd. Het Hof rekent deze brief met bijlagen tot de stukken van het geding.

1.4. Aan het einde van het onderzoek ter zitting heeft het Hof partijen verzocht een nadere becijfering, zoals hierna omschreven in punt 3.2, van de verkrijging per erfgenaam te geven. Op 18 december 2002 is een begeleidende brief van de Inspecteur ter griffie van het Hof binnengekomen, met als bijlage de hiervoor bedoelde, door beide partijen ondertekende, nadere becijfering van de verkrijging per erfgenaam. Het Hof rekent deze brief met bijlage tot de stukken van het geding.

Het Hof heeft vervolgens het onderzoek ter zitting gesloten en bepaald dat schriftelijk uitspraak wordt gedaan.

2. Feiten

Op grond van de stukken van het geding en de verklaringen van partijen ter zitting staat als tussen partijen niet in geschil, dan wel door een van hen gesteld en door de wederpartij niet of niet voldoende weersproken, het volgende vast.

2.1. Erflater heeft niet bij testament over haar nalatenschap beschikt. Ingevolge de wettelijke bepalingen zijn haar broers en zussen, ieder voor één-zesde gedeelte, erfgenaam.

2.5. Interpolis heeft telkens de verschuldigde koopsom (zowel voor het spaardeel als voor het risicodeel) in rekening gebracht bij de erflater.

2.6. Belanghebbenden hebben gezamenlijk de volgende bedragen op de rekening van de erflater gestort:

2.8. Belanghebbenden hebben op 15 september 2000 voor het recht van successie aangifte gedaan naar een zuiver saldo van de nalatenschap van ƒ 17.559,-, onder vermelding van de vijf uitkeringen, zoals hiervoor onder punt 2.7 vermeld.

2.9. De Inspecteur heeft met dagtekening 24 november 2000 aan belanghebbenden aanslagen in het recht van successie opgelegd, elk naar een verkrijging van ƒ 24.995,-. Naar de mening van de Inspecteur zijn de uitkeringen van E belast op grond van artikel 13 van de Successiewet 1956 (hierna: SW).

2.10. Na tegen de aanslagen gemaakt bezwaar, heeft de Inspecteur bij uitspraak op bezwaar alsnog de in punt 2.6. bedoelde bedragen voor de polissen H, I en J van in totaal ƒ 4.173,- in aftrek toegelaten, als gevolg waarvan de aanslagen zijn verminderd naar een verkrijging van ƒ 24.300,- elk.

3. Geschil, alsmede standpunten en conclusies van partijen

3.1. Het geschil betreft het antwoord op de volgende vraag:

* Is met betrekking tot de uitkeringen van E artikel 13 SW van toepassing?

Belanghebbende is van oordeel dat deze vraag ontkennend moet worden beantwoord. De Inspecteur is de tegenovergestelde opvatting toegedaan.

3.2. Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden welke daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken, van al welke stukken de inhoud als hier ingevoegd moet worden aangemerkt. Ter zitting hebben zij hieraan nog het volgende, zakelijk weergegeven, toegevoegd:

3.3. Belanghebbenden concluderen tot vernietiging van de bestreden uitspraak en tot vermindering van de aanslagen tot een bedrag aan successierecht van ƒ 545,- elk. De Inspecteur concludeert tot bevestiging van de uitspraak.

4. Beoordeling van het geschil

4.1. Ingevolge artikel 13 SW wordt, voor zover hier van belang, al wat tengevolge van of na het overlijden van een erflater wordt verkregen krachtens een overeenkomst van levensverzekering geacht door de bevoordeelde krachtens erfrecht door het overlijden te zijn verkregen, tenzij voor de verkrijging niets aan het vermogen van de erflater is onttrokken.

4.2. Tussen partijen is niet in geschil dat de uitkeringen aan belanghebbenden verkregen zijn tengevolge van het overlijden van erflater krachtens een overeenkomst van levensverzekering. In geschil is of voor de verkrijging van de uitkeringen iets aan het vermogen van erflater is onttrokken.

4.4. Met betrekking tot de polissen I en J.

4.4.1. Blijkens de bij de polissen behorende clausulebladen is de koopsom, hierna ook genoemd premie, voor de uitkering bij overlijden verschuldigd door belanghebbenden, en niet door erflater.

4.4.2. Uit het besluit van de staatssecretaris van 20 maart 1998 (nummer VB97/1414, gepubliceerd in V-N 1998/16.32) blijkt dat met betrekking tot lopende polissen, in ieder geval voor polissen afgesloten vóór of op 19 maart 1997, het vereiste van een ondertekend en gedagtekend aanvraagformulier niet wordt gesteld.

4.4.3. Uit het hiervoor onder 4.4.1 en 4.4.2 overwogene volgt dat de polissen voldoen aan de letterlijke tekst van de door de staatssecretaris gestelde eisen.

4.4.6. Het standpunt in deze, als door de staatssecretaris neergelegd in de beleidsmededeling van 19 maart 1997, weergegeven onder punt 4.3, is juist. Het door hem gestelde in de brief van 12 maart 1999 doet daar niet aan af. Het komt, voor wat betreft de toepasselijkheid van artikel 13 SW aan op, en er dient te worden aangesloten bij, de verschuldigdheid van de premie, en niet bij de betaling.

4.4.7. Dat laatste zou anders kunnen liggen indien partijen niet overeenkomstig de in de polis, of in een daarbijbehorend clausuleblad, opgenomen premiesplitsing zouden hebben gehandeld, met name doordat de betaling van de premie door de erflater niet zou worden of zijn doorbelast aan hen die blijkens de polis de premie verschuldigd zijn. In het onderhavige geval is dat, gelet op het bepaalde in punt 2.6, niet het geval.

4.5. Met betrekking tot de polissen F, G en H.

4.5.1. Vaststaat dat met betrekking tot deze polissen geen premiesplitsing is overeengekomen. Naar het oordeel van het Hof is de premie met betrekking tot de uitkeringen bij overlijden, civielrechtelijk gezien, verschuldigd geworden door erflater. Derhalve kan niet worden gezegd dat er ter zake van de uitkeringen niets is onttrokken aan het vermogen van erflater, zodat ingevolge artikel 13 SW de uitkeringen van E aan belanghebbenden door hen zijn verkregen krachtens erfrecht. Dat belanghebbenden ter zake van de polissen bedragen hebben overgemaakt naar de rekening van erflater, doet daar niet aan af, nu belanghebbenden geacht kunnen worden deswege een schenking aan erflater/premieplichtige te hebben gedaan danwel een vordering wegens onverschuldigde betaling jegens erflater/premieplichtige te hebben verkregen.

4.5.2. Belanghebbenden hebben nog gesteld dat op het moment van overlijden van erflater de termijn van de overgangsregeling, zoals neergelegd in § 6.4 van het besluit van 19 maart 1997 juncto het besluit van 24 juni 1999, nummer LJN VB7999/1337, gepubliceerd in Infobulletin 99/523, nog niet was geëindigd. Ingevolge deze overgangsregeling wordt, kortgezegd, de overeenkomst van levensverzekering op het punt van de premieverschuldigdheid en de premiesplitsing geacht vanaf het moment van het aangaan daarvan te zijn geredigeerd conform de in het besluit van 19 maart 1997 gestelde eisen.

4.5.3. Zoals uit de tekst van § 6 van het besluit van 19 maart 1997, blijkt is deze overgangsregeling alleen van toepassing op polissen waarbij, blijkens de polis of een bijbehorend clausuleblad, premiesplitsing is overeengekomen en de partijen dienovereenkomstig hebben gehandeld. Nu vaststaat dat met betrekking tot de onderhavige polissen geen premiesplitsing is overeengekomen, wordt aan die overgangsregeling niet toegekomen en kan de overgangsregeling naar het oordeel van het Hof in het onderhavige geval niet worden toegepast.

4.6. Uit het hiervoor overwogene volgt dat de uitkeringen betreffende de polissen I en J níet en de uitkeringen betreffende de polissen F, G en H wél onder de werking van artikel 13 SW vallen. Voor dit geval zijn partijen het er over eens dat de bestreden uitspraak moet worden vernietigd en dat de aanslag van ieder der erfgenamen moet worden verminderd tot een naar een verkrijging van ƒ 21.502,-.

5. Griffierecht

Gelet op artikel 8:74, eerste lid, van de Awb dient aan belanghebbenden het door hen gestorte griffierecht te worden vergoed.

6. Proceskosten

Nu het beroep gegrond is, acht het Hof termen aanwezig de Inspecteur te veroordelen in de kosten die belanghebbenden in verband met de behandeling van het beroep bij het Hof redelijkerwijs hebben moeten maken.

Het Hof stelt deze kosten, mede gelet op het bepaalde in het Besluit proceskosten bestuursrecht, op 2 (punten) x € 322,- (waarde per punt) x 1 (wegingsfactor) is € 644,-.

7. Beslissing

Aldus gedaan door T. Blokland, lid van voormelde kamer, en voor wat betreft de beslissing in tegenwoordigheid van M.A.M. van den Broek, griffier, in het openbaar uitgesproken op: 27 februari 2003

Aangetekend in afschrift aan partijen verzonden op: 27 februari 2003

Het aanwenden van een rechtsmiddel:

Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de verzenddatum van deze uitspraak beroep in cassatie worden ingesteld bij de Hoge Raad der Nederlanden. Daarbij moet het volgende in acht worden genomen:

In het cassatieberoepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.