Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 13-11-2003, AO2337, 99/01646

HET GERECHTSHOF TE 's-HERTOGENBOSCH

U I T S P R A A K

Uitspraak van het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch, tweede meervoudige Belastingkamer, op het beroep van X te Y tegen de uitspraak van het hoofd van de eenheid douane district P van de rijksbelastingdienst (hierna: de Inspecteur) op het bezwaarschrift betreffende de hem met verhoging opgelegde naheffingsaanslag in de accijns, aanslagnummer 1, en het bij het vaststellen van die aanslag met betrekking tot de verhoging genomen kwijtscheldingsbesluit.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. De vorenvermelde naheffingsaanslag is opgelegd tot een bedrag van fl. 176.437,= aan accijns, met een verhoging van 100%, van welke verhoging de Inspecteur bij het vaststellen van de naheffingsaanslag heeft besloten 50% kwijt te schelden.

1.2. De mondelinge behandeling van de zaak heeft voor wat betreft de accijns met gesloten deuren en voor wat betreft de verhoging in het openbaar plaatsgehad ter zitting van het Hof van 14 mei 2002 te 's-Hertogenbosch. Aldaar zijn verschenen en gehoord de belanghebbende en de gemachtigde van de belanghebbende, alsmede, de Inspecteur.

De Inspecteur heeft het Hof bij de brief d.d. 27 februari 2000 een niet-geanonimiseerde versie van de eerste bijlage bij het vertoogschrift doen toekomen. Met tijdens de mondelinge behandeling door de Inspecteur gegeven toestemming is deze bijlage overhandigd aan de belanghebbende en met toestemming van de belanghebbende rekent het Hof deze bijlage alsnog tot de stukken van het geding.

De Inspecteur heeft tijdens de mondelinge behandeling een pleitnota voorgedragen en een exemplaar daarvan overgelegd aan het Hof en aan de wederpartij. De belanghebbende heeft, zonder bezwaar van de Inspecteur, tijdens de mondelinge behandeling een brief d.d. 20 januari 1999 van A B.V. overgelegd. De pleitnota en de brief rekent het Hof tot de stukken van het geding.

2. Feiten

Het Hof stelt op grond van de stukken en het verhandelde tijdens de mondelinge behandeling, als tussen partijen niet in geschil dan wel door een der partijen gesteld en door de wederpartij niet of onvoldoende weersproken, de volgende feiten vast:

2.1. Op 4 oktober 1996 constateerden agenten van de Politie Y dat een pick-up auto met gedoofde lichten wegreed uit de richting van Aweg 1. Tijdens de rit verloor deze auto acht dozen. De bestuurder van de auto is op verdenking van diefstal aangehouden. Naar aanleiding van een melding van de Politie Y op 4 oktober 1996 is door de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst, Vestiging P (hierna: de FIOD), in 1996 en 1997 een onderzoek (hierna: het FIOD-onderzoek) naar de vermoedelijke overtreding van artikel 5 van de Wet op de accijns (hierna: de Wet) ingesteld tegen, onder anderen, de belanghebbende. Het FIOD-onderzoek betreft het voorhanden hebben van accijnsgoederen, in het bijzonder partijen whisky, die niet overeenkomstig de bepalingen van de Wet in de heffing zijn betrokken.

2.2. Uit het FIOD-onderzoek is gebleken dat een partij whisky, groot 19.008 flessen, inhoud 0,7 liter, van het merk Baltiyar, met een alcoholpercentage van 40 vol%, op 25 juli 1996 is verkocht door de firma B N.V. te Q, België, aan A B.V. te R, Nederland. Voor het vervoer naar Nederland op 25 juli 1996 van deze partij whisky is gebruik gemaakt van een door B N.V. te Q afgegeven accijnsgeleidedocument (hierna: AGD) nummer 2. Het derde exemplaar van dit AGD is door B N.V. terugontvangen met een stempel van de Douane te Y. De partij whisky is echter niet aangebracht bij de Nederlandse douane.

2.3. B N.V. te Q, België, heeft aan de FIOD overgelegd een afschrift van een vergunning accijnsgoederenplaats, kenmerk 3, op naam van A B.V. te R. Tijdens het FIOD-onderzoek is komen vast te staan dat de douane nooit een dergelijke vergunning aan A B.V. heeft verleend.

2.4. Ter zake van (de inslag van) de litigieuze whisky is geen accijns op aangifte voldaan. Na de vaststelling dat de whisky evenmin naar een accijnsgoederenplaats is overgebracht, heeft het FIOD-onderzoek zich verder toegespitst op de vraag wie de whisky voorhanden heeft gehad in de zin van de Wet. In dit kader is de belanghebbende een aantal keer verhoord, waarvan processen-verbaal zijn opgemaakt (hierna: de FIOD processen-verbaal).

2.5.2. Vervolg van belanghebbendes verklaring van 4 oktober 1996 ter zake van een fax van 13 september 1996 afkomstig van B NV:

2.5.3. Vervolg van belanghebbendes verklaring van 4 oktober 1996:

2.5.4. Verklaring van de belanghebbende van 5 oktober 1996 omtrent de reden van het weghalen van de partij whisky uit de loods in de Ehaven:

2.5.5. Vervolg van belanghebbendes verklaring van 5 oktober 1996 ter zake van een fax, in beslaggenomen bij de op 4 oktober 1996 gedane huiszoeking op belanghebbendes woonadres:

2.5.6. Verklaring van de belanghebbende van 6 oktober 1996 inzake de bij de huiszoeking op 4 oktober 1996 op belanghebbendes woonadres in beslaggenomen fax van 14 september 1996 afkomstig van B:

2.5.7. Vervolg van de verklaring van de belanghebbende van 6 oktober 1996:

2.6. De belanghebbende is niet strafrechtelijk vervolgd terzake van belastingfraude met betrekking tot onderhavige zaak.

2.7. De Inspecteur heeft de belanghebbende op 15 april 1998 over de verhoging en de kwijtschelding, van 50%, daarvan schriftelijk gemotiveerd bericht. De Inspecteur verwijt de belanghebbende primair opzet en subsidiair grove schuld.

2.8. Van mening zijnde dat de belanghebbende de onder punt 2.2 bedoelde partij whisky voorhanden heeft gehad waarover geen accijns is voldaan, heeft de Inspecteur de belanghebbende de onderhavige naheffingsaanslag opgelegd. De in deze naheffingsaanslag begrepen accijns heeft hij berekend als volgt: ((19.008 x 0,7 (liter)): 100 x 40 (vol%)) x fl. 33,15 (tarief per hectoliter bij een temperatuur van 20°C per vol% alcohol) = fl. 176.437,=. De naheffingsaanslag is opgelegd met een verhoging, waarvan 50% kwijtschelding is verleend.

3. Het geschil, de standpunten en conclusies van partijen

3.2. Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden welke door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken, waaronder de onder punt 1.2 vermelde pleitnota, het afschrift van het proces-verbaal en de brief, van al welke stukken de inhoud als hier ingevoegd moet worden aangemerkt. Tijdens de mondelinge behandeling hebben zij hieraan nog het volgende, kort weergegeven, toegevoegd:

De verhoging is naar mijn mening in strijd met de beginselen van behoorlijk bestuur, in het bijzonder het gelijkheidsbeginsel, opgelegd.

Aanspraak wordt gemaakt op vergoeding van proceskosten als bedoeld in artikel 5a van de Wet administratieve rechtspraak belastingzaken (hierna: de Warb). Aanspraak wordt uitsluitend gemaakt op vergoeding van de kosten van de belanghebbende in verband met de behandeling van het beroep bij het Hof door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand ingevolge het Besluit proceskosten fiscale procedures.

3.3. De belanghebbende concludeert tot vernietiging van de bestreden uitspraak en de naheffingsaanslag met de verhoging. De Inspecteur concludeert tot bevestiging van de bestreden uitspraak.

4. Overwegingen omtrent het geschil

4.1. De belanghebbende stelt dat de bestreden uitspraak onvoldoende dan wel onzorgvuldig is gemotiveerd. Daargelaten wat daarvan zij, merkt het Hof op dat deze klacht ongegrond is reeds omdat blijkens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad der Nederlanden de loop van de procedure in belastingzaken meebrengt dat, indien de uitspraak op een bezwaarschrift niet of niet voldoende met redenen is omkleed, dit alleen ten gevolge heeft dat het Hof verplicht is zelf de gronden daarvoor in zijn uitspraak op te nemen (onder meer: de arresten van de Hoge Raad der Nederlanden van 15 april 1953, nummer 11 275, onder meer gepubliceerd in BNB 1953/155, van 4 april 1973, nummer 17 036, onder meer gepubliceerd in BNB 1973/117, van 25 oktober 1978, nummer 18 967, onder meer gepubliceerd in BNB 1978/311, van 26 maart 1980, nummer 19 418, onder meer gepubliceerd in BNB 1980/161*, van 26 februari 1986, nummer 23 567, onder meer gepubliceerd in BNB 1986/138).

4.2. Ingevolge artikel 1, tweede lid, van de Wet wordt accijns geheven ter zake van, onder meer, de uitslag van accijnsgoederen. In artikel 2f van de Wet is, voor zover hier van belang, bepaald dat mede als uitslag wordt aangemerkt het voorhanden hebben van een accijnsgoed dat niet overeenkomstig de bepalingen van de Wet in de heffing is betrokken. Tussen partijen is niet in geschil dat de onderhavige partij whisky niet overeenkomstig de bepalingen van de Wet in de heffing is betrokken. Nu niet is gebleken dat dit op een onjuist standpunt berust, volgt het Hof partijen hierin.

4.4. Uit de door de belanghebbende tegenover de FIOD afgelegde en ondertekende verklaringen vermeld onder de punten 2.5.1 tot en met 2.5.7 blijkt, dat:

Uit deze verklaringen volgt naar het oordeel van het Hof, dat de belanghebbende de feitelijke beschikkingsmacht over de goederen had, waardoor bij hem de verschuldigde accijns nageheven kan worden. De ongemotiveerde en categorische ontkenning van de belanghebbende in zijn bezwaar- en beroepschrift en tijdens de mondelinge behandeling doen aan dit oordeel niet af, nu de belanghebbende daar geen enkele onderbouwing aan heeft gegeven. Het Hof hecht geloof aan de door de belanghebbende afgelegde en in de processen-verbaal vastgelegde verklaringen. Voorts is niet van belang, dat de belanghebbende niet strafrechtelijk is vervolgd voor accijnsfraude, immers zoals de Hoge Raad der Nederlanden in zijn arrest van 19 juni 1996, nummer 31 079, onder meer gepubliceerd in BNB 1996/286 en van 10 maart 1999, nummer 33 840, onder meer gepubliceerd in BNB 1999/209, heeft geoordeeld, dient de belastingrechter de hem ter beschikking staande bewijsmiddelen zelfstandig te waarderen.

4.5. Ook de onder punt 1.2 vermelde tijdens de mondelinge behandeling door de belanghebbende overgelegde brief kan de belanghebbende naar het oordeel van het Hof niet baten, nu uit die brief niet volgt dat de belanghebbende niet de beschikkingsmacht had over de litigieuze accijnsgoederen en voorts het Hof geloof hecht aan de door de belanghebbende afgelegde en in de processen-verbaal vastgelegde verklaringen.

4.6. Uit het onder 4.2 tot en met 4.5 overwogene vloeit voort dat belanghebbende de litigieuze partij whisky voorhanden heeft gehad in de zin van artikel 2f van de Wet. Op de voet van artikel 51a, aanhef en onder f, van de Wet heeft de Inspecteur terecht van de belanghebbende accijns nageheven. Met betrekking tot de tweede vraag is het gelijk derhalve aan de zijde van de Inspecteur.

4.7. De derde vraag betreft de verhoging en de kwijtschelding daarvan.

4.8. De Inspecteur heeft de belanghebbende voorafgaand aan het opleggen van de naheffingsaanslag schriftelijk gemotiveerd bericht over de verhoging en de kwijtschelding daarvan. Tegenover de motivering van de (kwijtschelding van de) verhoging door de Inspecteur heeft de belanghebbende zijn stelling, dat de oplegging van de verhoging in strijd is met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, in het bijzonder het gelijkheidsbeginsel, niet nader onderbouwd en naar het oordeel van het Hof dan ook niet aannemelijk gemaakt.

4.9. Op grond van de door de belanghebbende afgelegde en in de processen-verbaal vastgelegde verklaringen en het dienaangaande onder 4.4 overwogene is het Hof van oordeel, dat de belanghebbende willens en wetens feitelijk heeft beschikt over de litigieuze accijnsgoederen en dat hij, in het bijzonder gelet op de onder 2.5.1 en 2.5.3 aangehaalde verklaringen, daarbij willens en wetens het risico heeft aanvaard dat aan de verplichtingen van de Wet tot voldoening en betaling van accijns ten onrechte niet werd voldaan. Aldus is naar het oordeel van het Hof sprake van voorwaardelijke opzet, op grond waarvan de Inspecteur terecht een verhoging heeft opgelegd en op grond waarvan de Inspecteur terecht heeft besloten kwijtschelding van de verhoging te verlenen tot op 50%.

4.10. Echter, in het tijdsverloop tussen het door de Inspecteur indienen van het vertoogschrift op 29 februari 2000 en de door het Hof op 19 november 2001 geplande mondelinge behandeling, welke behandeling toen op verzoek van de belanghebbende is uitgesteld en die vervolgens op 14 mei 2002 plaatsgevonden heeft, - welk tijdsverloop vrijwel uitsluitend een gevolg is van de tot en met het jaar 2002 bestaande structurele onderbezetting van de Belastingkamer van dit Hof - vindt het Hof aanleiding de verhoging te matigen. Voorts is tussen de mondelinge behandeling van 14 mei 2002 en de uitspraak heden eveneens anderhalf jaar verstreken. Het Hof is van oordeel, dat de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6, eerste lid, van het Europees Verdrag ter Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden is overschreden. Mede gelet op hetgeen de Hoge Raad der Nederlanden heeft overwogen in zijn arrest van 3 oktober 2000, nr. 00775/99, NJ 2000,721, is het Hof van oordeel dat deze overschrijding dient te leiden tot een matiging van de verhoging, na kwijtschelding, met 10 percent, zodat de verhoging na kwijtschelding moet worden vastgesteld op 45%, hetgeen het Hof passend en geboden acht. De verhoging bedraagt na kwijtschelding: fl. 79.396,65, zijnde € 36.028,63.

5. Proceskosten en griffierecht

5.1. In de omstandigheid dat de bestreden uitspraak moet worden vernietigd, vindt het Hof, nu bijzondere omstandigheden niet zijn gesteld of gebleken, aanleiding de Inspecteur te veroordelen in de kosten die de belanghebbende in verband met de behandeling van zijn beroep bij het Hof redelijkerwijs heeft moeten maken. Het Hof stelt deze kosten met inachtneming van het bepaalde in het Besluit proceskosten fiscale procedures op 1 punt maal fl. 710,= maal wegingsfactor 2 ofwel fl. 1.420,= (€ 644,37).

5.2. Nu de bestreden uitspraak wordt vernietigd, dient de Inspecteur, gelet op het bepaalde in artikel 5, zevende lid, eerste volzin, van de Warb, aan de belanghebbende het door hem voor deze zaak gestorte griffierecht ad fl. 85,= (€ 38,57) te vergoeden.

6. Beslissing

Gelet op al het vorenstaande moet als volgt worden beslist:

Aldus vastgesteld op 13 november 2003 door P. Fortuin, voorzitter, J.W. Verstraate en M.E. van Hilten, en op die dag in het openbaar uitgesproken in tegenwoordigheid van Th.A.J. Kock, griffier.

Het aanwenden van een rechtsmiddel:

Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de verzenddatum van deze uitspraak beroep in cassatie worden ingesteld bij de Hoge Raad der Nederlanden. Daarbij moet het volgende in acht worden genomen:

In het cassatieberoepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.