Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 19-11-2003, AO5103, 00/02899

HET GERECHTSHOF TE 's-HERTOGENBOSCH

U I T S P R A A K

Uitspraak als bedoeld in artikel 8:66, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: de Awb) van het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch, vierde meervoudige Belastingkamer, op het beroep van X te Y (België) (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraak van het hoofd van de eenheid Particulieren/Ondernemingen te P van de rijksbelastingdienst (hierna, evenals de voorzitter van het managementteam van het onderdeel Belastingdienst/Z van de rijksbelastingdienst, de thans ten aanzien van belanghebbende bevoegde inspecteur, aan te duiden als: de Inspecteur) op het bezwaarschrift betreffende na te melden aanslag.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. Aan belanghebbende is voor het jaar 1997 een aanslag in de premie volksverzekeringen opgelegd naar een premie-inkomen van ƒ 62.498,-, welke aanslag, na daartegen tijdig gemaakt bezwaar, bij uitspraak van de Inspecteur is gehandhaafd.

1.3. Het eerste onderzoek ter zitting heeft met gesloten deuren plaatsgehad ter zitting van de derde meervoudige Belastingkamer op 8 oktober 2002 te 's-Hertogenbosch. Aldaar zijn toen verschenen en gehoord de gemachtigde van belanghebbende, alsmede, de Inspecteur.

Belanghebbende heeft ter zitting, zonder bezwaar van de wederpartij, een "boekje" overgelegd bestaande uit 42 pagina's.

Het Hof heeft met toepassing van artikel 8:64 van de Awb het onderzoek ter zitting geschorst en daarbij bepaald dat het vooronderzoek wordt hervat. Vervolgens heeft het Hof met toepassing van artikel 8:45 van de Awb partijen verzocht inlichtingen te geven en/of onder hen berustende stukken in te zenden. Deze met partijen gevoerde correspondentie behoort tot de stukken van het geding.

1.4. Vervolgens heeft de derde meervoudige Belastingkamer van het Hof de zaak verwezen naar de vierde meervoudige Belastingkamer.

1.5. Het nadere onderzoek ter zitting heeft met gesloten deuren plaatsgehad op 27 augustus 2003 te 's-Hertogenbosch. Aldaar zijn toen verschenen en gehoord de gemachtigde van belanghebbende, alsmede, de Inspecteur.

Het Hof heeft vervolgens het onderzoek ter zitting gesloten.

2. Feiten

Op grond van de stukken van het geding en het verhandelde ter beider zittingen staat, als tussen partijen niet in geschil, dan wel door een van hen gesteld en door de wederpartij niet of niet voldoende weersproken, het volgende vast:

2.1. Belanghebbende heeft de Belgische nationaliteit, is gehuwd en inwoner van België.

2.2. Belanghebbende werkte in 1997 het gehele jaar in Nederland in dienstbetrekking bij een in Nederland gevestigde werkgever. Belanghebbende is het gehele jaar 1997 aan te merken als een grensarbeider ingevolge artikel 15, derde lid, van de Overeenkomst tussen de regering van het Koninkrijk der Nederlanden en de regering van het Koninkrijk België tot het vermijden van dubbele belasting op het gebied van belastingen naar het inkomen en naar het vermogen en tot het vaststellen van enige andere regelen verband houdende met de belastingheffing, gesloten te Brussel op 19 oktober 1970 (Trb. 1970, 192; hierna: het Verdrag). Derhalve is de woonstaat België bevoegd het loon van belanghebbende in de belastingheffing te betrekken.

2.3. De echtgenote van belanghebbende was in 1997 het gehele jaar in België in dienstbetrekking. Zij ontving een salaris van, omgerekend, ƒ 46.248,-, alsmede Belgisch kindergeld voor een kind, geboren op 10 februari 1981.

2.4. Belanghebbende betaalde in 1997 ƒ 4.112,- aan hypotheekrente, betrekking hebbende op de in België gelegen eigen woning.

2.5. Belanghebbende betaalde in 1997 ƒ 521,- aan A N.V. te Q (België) terzake van pensioensparen. De voorwaarden van deze verzekering zijn gelijkluidend aan de door belanghebbende ingebrachte voorwaarden van B.

2.6. Belanghebbende betaalde in 1997 ƒ 2.018,- aan rente terzake van een persoonlijke lening.

2.8. De Inspecteur heeft bij de bepaling van het premie-inkomen de hypotheekrente, lijfrentepremie en rente van schulden niet in aftrek toegestaan en het premie-inkomen aldus vastgesteld op ƒ 62.498,-. Voorts heeft de Inspecteur belanghebbende ingedeeld in tariefgroep twee.

2.9. De aanslag premieheffing is berekend naar het premiemaximum van ƒ 45.960,-.

2.10. Het wereldinkomen van belanghebbende en zijn echtgenote was in 1997 voor minder dan 90% onderworpen aan Nederlandse premieheffing.

3. Geschil, alsmede standpunten en conclusies van partijen

3.1. Het geschil betreft het antwoord op de volgende vragen:

Belanghebbende is van oordeel dat de vragen een tot en met vier bevestigend moeten worden beantwoord en vraag 5 ontkennend. De Inspecteur is de tegenovergestelde opvatting toegedaan.

3.2. Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden welke daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken, van al welke stukken de inhoud als hier ingevoegd moet worden aangemerkt. Ter zitting van 8 oktober 2002 hebben zij hieraan nog het volgende, zakelijk weergegeven, toegevoegd.

Ter zitting van 27 augustus 2003 hebben partijen nog het volgende, zakelijk weergegeven, toegevoegd:

3.3. Belanghebbende concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de bestreden uitspraak en vermindering van de aanslag overeenkomstig zijn in de stukken ingenomen standpunten. De Inspecteur concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

4. Beoordeling van het geschil

4.1. Het Hof zal allereerst de vijfde in geschil zijnde vraag behandelen.

4.2. Ingevolge artikel 13, eerste lid en tweede lid, aanhef en onderdeel a, van de Verordening van de Raad van de Europese Gemeenschappen betreffende de toepassing van de sociale zekerheidsregelingen op werknemers en zelfstandigen, alsmede op hun gezinsleden, die zich binnen de gemeenschap verplaatsen, van 14 juni 1971, nr. 1408/71 (hierna: de Verordening), is belanghebbende uitsluitend onderworpen aan de sociale verzekeringswetgeving van de werkstaat Nederland.

4.3. De heffing van de premie volksverzekeringen is gebaseerd op de Wet financiering volksverzekeringen (hierna: de WFV). Ingevolge het bepaalde in artikel 1 van de WFV wordt onder volksverzekeringen verstaan: de verzekeringen bedoeld in artikel 6 van de Algemene Ouderdomswet (hierna: AOW), artikel 13 van de Algemene nabestaandenwet (hierna: ANW), artikel 5 van de AWBZ en artikel 4 van de Algemene Arbeidsongeschiktheidswet (hierna: AAW).

4.4. Vaststaat dat belanghebbende verzekerde is ingevolge het eerste lid, aanhef en onderdeel b, van de in overweging 4.3. genoemde artikelen van de AOW, ANW, AWBZ en AAW.

4.6. Belanghebbende heeft ter zitting opgemerkt dat hem een geval bekend is waarbij het kind van een in België wonende persoon, die in Nederland werkt, geen recht op prestaties ingevolge de AWBZ heeft. In het buitenland wonende gezinsleden van verzekerden zijn echter zélf niet verzekerd ingevolge de AWBZ. Zij zijn derhalve niet premieplichtig en hebben geen recht op prestaties.

4.7. Belanghebbende bepleit aftrek van de negatieve inkomsten uit de eigen woning, gelegen in België.

"De maatstaf voor de heffing van de premie voor de volksverzekeringen is het premie-inkomen van de premieplichtige.".

Artikel 8 van de WFV bepaalt, voorzover hier van belang:

"Voor de heffing van de premie voor de volksverzekeringen bij wege van aanslag wordt onder premie-inkomen verstaan het belastbare inkomen of het belastbare binnenlandse inkomen in de zin van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 [...]".

De WFV koppelt dus het premie-inkomen aan het belastbare binnenlandse inkomen.

Artikel 48, eerste lid, van de Wet bepaalt:

"1. Ten aanzien van buitenlandse belastingplichtigen wordt de belasting geheven naar het belastbare binnenlandse inkomen.".

Artikel 49, eerste lid, aanhef en onderdeel c, van de Wet bepaalt, voorzover hier van belang:

Tot het belastbare binnenlandse inkomen van belanghebbende behoren blijkens de artikelen 48 en 49 van de Wet niet de zuivere inkomsten uit zijn in België gelegen eigen woning. Zowel het huurwaardeforfait als ook de hypotheekrente en andere rente en kosten met betrekking tot de eigen woning in België behoren derhalve niet tot zijn premie-inkomen.

4.9. Belanghebbende heeft gesteld dat hij wordt gediscrimineerd ten opzichte van de niet in Nederland wonende Nederlanders die in dienstbetrekking staan tot een Nederlandse publiekrechtelijke rechtspersoon (hierna: ambtenaren), ten aanzien van wie de onderhavige aftrek wel wordt toegestaan.

4.10. Belanghebbende, die geen ambtenaar is, doet een beroep op het gelijkheidsbeginsel in de meest ruime zin des woords. Hij bepleit te dezen dezelfde behandeling als die door de Inspecteur aan ambtenaren wordt verleend. Wat er ook zij van het antwoord op de vraag of die behandeling door de Inspecteur van ambtenaren rechtens juist is, strandt het beroep van belanghebbende reeds op het feit, dat zijn geval rechtens niet vergelijkbaar is met het geval van een ambtenaar. Immers, ingevolge artikel 13, tweede lid, onderdeel d, van de Verordening "is op ambtenaren en met hen gelijkgestelden, de wetgeving van toepassing van de Lid-Staat waaronder de dienst waarbij zij werkzaam zijn, ressorteert;", terwijl belanghebbende onderworpen is aan de wetgeving van zijn werkstaat (zie 4.2).

4.12. Dit betekent naar het oordeel van het Hof dat belanghebbende noch op de beginselen, noch op enige vrije verkeersbepaling van het gemeenschapsrecht een beroep kan doen.

4.13. Om dezelfde reden kan belanghebbende naar het oordeel van het Hof ook geen beroep doen op artikel 26 van het Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (hierna: IVBPR). Het Hof ziet althans geen reden om in dit verband voor het gemeenschapsrecht en het IVBPR verschillende maatstaven te hanteren. Dat leidt het Hof ook af uit hetgeen is beslist in Hoge Raad 2 november 2001, nr. 36 207, BNB 2001/426.

4.14. Anders dan belanghebbende kennelijk meent, is aftrek van negatieve inkomsten uit de eigen woning niet een aftrek met het oog op de persoonlijke en gezinssfeer, als bedoeld in het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen 14 februari 1995, nr. C-279/93, BNB 1995/187 (hierna: de zaak Schumacker). Dat heeft de Hoge Raad expliciet beslist in het arrest van 20 december 2000, nummer 35 576, BNB 2001/192.

4.15. Het is juist dat de wetgever met ingang van 1 januari 2001 de onderhavige aftrek aan niet-ingezetenen onder voorwaarden toestaat, doordat buitenlands belastingplichtigen kunnen kiezen voor toepassing van de regels voor binnenlands belastingplichtigen. De betreffende wetswijziging was in 1997 echter nog niet van kracht. Uit niets blijkt dat de wetgever terugwerkende kracht wenste, dan wel dat er sprake is van enige toezegging van die strekking gedaan van de zijde van het bestuur.

4.16. Belanghebbende bepleit voorts aftrek van de betaalde premies voor pensioensparen, alsmede van de betaalde rente ter zake van een persoonlijke lening.

4.17. Het inkomen van de echtgenote van belanghebbende is onderworpen aan Belgische belasting- en premieheffing. Nu het onzuivere wereldinkomen van belanghebbende en zijn echtgenote niet voor ten minste 90% aan de heffing van inkomstenbelasting of van premie volksverzekeringen is onderworpen, is voor aftrek als vermeld in 4.16 geen plaats.

4.18. Het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen overwoog in de zaak Schumacker:

4.19. Belanghebbende heeft gesteld dat de door de Staatssecretaris gestelde grens van 90%, gelet op het overwogene in de zaak Schumacker, te hoog is. Volgens belanghebbende is deze grens te stellen op 50% vermeerderd met de kleinste eenheid van munt in de desbetreffende lidstaat, zodat 50,0000001% ook voldoet. Voorts stelt belanghebbende dat uit de zaak Schumacker volgt, dat het inkomen van de echtgenote buiten beschouwing moet worden gelaten. Uit de hiervoor opgenomen rechtsoverweging 38 volgt dat belanghebbendes stelling onjuist is.

4.20. Belanghebbende heeft zich ten aanzien van de in geding zijnde aftrekposten ter zitting nog beroepen op de Europese Grondwet. Deze kan hem echter niet baten, reeds omdat deze zich nog in een voorbereidende fase bevindt.

"De belastbare som voor de premieheffing in geval van heffing bij wijze van aanslag is het premie-inkomen verminderd met de voor de premieplichtige als belastingplichtige in aanmerking te nemen belastingvrije som als bedoeld in artikel 53 van de Wet op de inkomstenbelasting 1964."

"De in Nederland wonende belastingplichtige die in het kalenderjaar onafgebroken gedurende meer dan zes maanden gehuwd is geweest zonder duurzaam gescheiden van zijn echtgenoot te leven kan de basisaftrek overdragen aan zijn in Nederland wonende echtgenoot, indien de belastingplichtige in het kalenderjaar geen inkomen heeft genoten of een inkomen dat na verrekening van verliezen uit voorafgaande jaren minder bedraagt dan de basisaftrek. (...)."

4.23. Naar nationaal recht bezien, heeft belanghebbende geen recht op de belastingvrije som van tariefgroep 3, reeds omdat belanghebbende en zijn echtgenote niet in Nederland wonen.

4.24. Ingevolge artikel 25, § 3, van het Verdrag genieten natuurlijke personen die inwoner zijn van een van de staten in de andere staat dezelfde persoonlijke aftrekken, tegemoetkomingen en verminderingen uit hoofde van burgerlijke staat of samenstelling van het gezin als de laatstbedoelde staat aan zijn eigen inwoners verleent.

4.25. Deze bepaling van het Verdrag brengt mee dat ten aanzien van belanghebbende de belastingvrije som moet worden vastgesteld als ware hij en zijn echtgenote inwoners van Nederland.

4.26. Indien belanghebbende en zijn echtgenote in Nederland zouden wonen en overigens in gelijke omstandigheden zouden verkeren, zou ook met het, in België verdiende, inkomen van de echtgenote van belanghebbende rekening worden gehouden. Van een ongelijke behandeling van inwoners en niet-inwoners is derhalve geen sprake.

4.27. Belanghebbende heeft, naar het Hof verstaat, gesteld dat zijn echtgenote weliswaar een hoger inkomen heeft dan de basisaftrek, maar dat de belasting- en premieheffing over dat inkomen aan België is toegewezen en dat Nederland deswege niet bevoegd is om dat inkomen noch direct, noch indirect in de heffing te betrekken.

4.28. Dat het inkomen van de echtgenote van belanghebbende niet is onderworpen aan Nederlandse belasting- en premieheffing is juist. Nederland heft ook niet over dat inkomen. Dit betekent echter niet, dat Nederland zo ver dient te gaan, dat bij de bepaling van belanghebbendes tariefgroep geen rekening mag worden gehouden met het inkomen van belanghebbendes echtgenote. Het volgen van belanghebbendes standpunt zou betekenen dat hij gunstiger zou worden behandeld dan inwoners van Nederland. Dan pas zou er sprake zijn van een ongelijke behandeling van inwoners en niet inwoners, hetgeen het Verdrag in het onder 4.24 aangehaalde artikel 25 juist tracht te voorkomen.

4.29. Uit het voorgaande volgt dat de echtgenote van belanghebbende de basisaftrek niet kan overdragen aan belanghebbende, en belanghebbende dus geen recht heeft op indeling in tariefgroep 3, omdat niet is voldaan aan de voorwaarde dat de echtgenote in het kalenderjaar geen inkomen heeft genoten of een inkomen dat na verrekening van verliezen uit voorgaande jaren minder bedraagt dan de basisaftrek. De Inspecteur heeft belanghebbende dan ook terecht ingedeeld in tariefgroep 2.

4.30. Gelet op al het vorenoverwogene is het gelijk geheel aan de Inspecteur. Voor dit geval zijn partijen het er over eens dat het beroep ongegrond moet worden verklaard.

5. Proceskosten

Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 van de Awb.

6. Beslissing

Het Hof verklaart het beroep ongegrond.

Aldus gedaan door P.J.M. Bongaarts, voorzitter, J.W. van der Voort en J. Swinkels, en voor wat betreft de beslissing in tegenwoordigheid van M.A.M. van den Broek, griffier, in het openbaar uitgesproken op: 19 november 2003

Aangetekend in afschrift aan partijen verzonden op: 21 november 2003

Het aanwenden van een rechtsmiddel:

Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de verzenddatum van deze uitspraak beroep in cassatie worden ingesteld bij de Hoge Raad der Nederlanden. Daarbij moet het volgende in acht worden genomen: