Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 16-02-2005, AT2495, 99/01046

HET GERECHTSHOF TE 's-HERTOGENBOSCH

UITSPRAAK

Uitspraak van het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch, tweede meervoudige Belastingkamer, op het beroep van de heer X te Y (België), hierna: belanghebbende, met gekozen domicilie te Z, tegen de uitspraak van het Hoofd van de eenheid Grote ondernemingen Breda van de rijksbelastingdienst (hierna: de Inspecteur) op zijn bezwaarschrift betreffende de hem voor het jaar 1993 zonder verhoging opgelegde navorderingsaanslag inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen, aanslagnummer 000.00.000.00

1. Ontstaan en loop van het geding

2. Vaststaande feiten

Blijkens de stukken van het geding en de verklaringen van partijen ter zitting staat tussen partijen het volgende vast:

2.1. Belanghebbende -geboren op 10 februari 1934, in het bezit van de Nederlandse nationaliteit en ook gedurende het onderhavige jaar gehuwd- is op 31 oktober 1974 metterwoon van Nederland naar België verhuisd, alwaar hij sedertdien steeds woonachtig is gebleven.

2.2. Belanghebbende houdt 25% van de aandelen in het zogeheten F-concern. Blijkens een als bijlage 6 bij de motivering van het beroepschrift van 25 januari 2000 in kopie tot de stukken behorend organogram van juni 1994 van dit concern, behoren tot dit concern, naast dochtermaatschappijen in Engeland, Duitsland, Ierland, Spanje, Frankrijk, Hongarije en Zwitserland, drie in België gevestigde 100%-dochtervennootschappen, waaronder Z N.V..

2.3. Sedert het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw tot en met in ieder geval 31 december 1994 was belanghebbende zowel directeur van W Nederland B.V., een in Nederland gevestigde, tot het F-concern behorende vennootschap, als van de onder 2.2 vermelde, in België gevestigde Z N.V.. Tussen partijen is niet in geschil dat belanghebbendes werkzaamheden voor W Nederland B.V. voor de toepassing van de sociale-zekerheidswetgeving van Nederland en, gelet op het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen (hierna: het Hof van Justitie) van 30 januari 1997, nr. C-340/94 (De Jaeck), BNB 1997/308, daarmede ook voor de toepassing van Verordening (EEG) Nr. 1408/71 van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 14 juni 1971 betreffende de toepassing van de sociale zekerheidsregelingen op werknemers en zelfstandigen, alsmede op hun gezinsleden, die zich binnen de Gemeenschap verplaatsen, als werkzaamheden in loondienst moeten worden beschouwd, dat diens werkzaamheden voor Z N.V. voor de toepassing van de sociale-zekerheidswetgeving van België en daarmede ook voor de toepassing van evengenoemde verordening als werkzaamheden anders dan in loondienst moeten worden aangemerkt en dat op belanghebbende derhalve gedurende de evenvermelde periode op grond van het bepaalde in artikel 14 quater, eerste lid, aanhef en onderdeel b, van die verordening, juncto het bepaalde in bijlage VII van die verordening, de sociale-zekerheidswetgeving van zowel Nederland als België van toepassing was.

2.4. Sedert het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw heeft belanghebbende in zijn aangiften voor de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen steeds het standpunt ingenomen dat hij is vrijgesteld van de premieheffing voor de Nederlandse volksverzekeringen. Deze aangiften zijn verzorgd door een Nederlandse belastingadviseur.

2.5. Met dagtekening 30 juni 1987 heeft de Inspecteur der directe belastingen (buitenland) te Brunssum, de toentertijd ten aanzien van belanghebbende voor de heffing van de inkomstenbelasting en de premies volksverzekeringen bevoegde inspecteur, belanghebbende een voorlopige aanslag in de premies volksverzekeringen voor het jaar 1987 opgelegd. Bij brief van 3 juli 1987 heeft belanghebbendes toenmalige belastingadviseur namens belanghebbende tegen deze aanslag bezwaar gemaakt. De motivering van dit bezwaar luidt als volgt:

"Ik mag u erop wijzen dat in dit onderhavige geval er sprake is van een buitenlandse belastingplichtige welke onder de Sociale Verzekeringswetgeving in België valt.

Aangezien betrokkene ook in België een dienstbetrekking heeft en daaruit eveneens loon geniet. Overigens is het plegen van deze voorlopige aanslag in strijd met de EEG verordening 1408/71 in het bijzonder artikel 14 lid 2, letter b, onder i.".

Naar aanleiding van dit bezwaarschrift is evenvermelde voorlopige aanslag vernietigd.

2.7. Met dagtekening 31 mei 1994 heeft de Inspecteur belanghebbende een voorlopige aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor het jaar 1993 opgelegd. Nadat belanghebbendes belastingadviseur bij schrijven van 2 juni 1994 met dezelfde motivering als in het onder 2.6 vermelde bezwaarschrift had verzocht deze aanslag te verminderen met het daarin begrepen bedrag aan premie volksverzekeringen, heeft de Inspecteur deze aanslag op 5 augustus 1994 beperkt tot alleen een aanslag in de inkomstenbelasting.

2.9. Ook in zijn aangiftebiljet voor de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen over het jaar 1994 -welk biljet op 13 september 1995 bij de Inspecteur is binnengekomen- heeft belanghebbende de vraag of hij in aanmerking komt voor vrijstelling van premie volksverzekeringen dan wel of hij inkomsten heeft genoten waarover hij uitsluitend premie volksverzekeringen is verschuldigd, aangekruist. Daarbij heeft hij vermeld: "Is in België premieplichtig in verband met salaris België.". In overeenstemming met deze aangifte heeft de Inspecteur belanghebbende voor het jaar 1994 met dagtekening 29 februari 1996 een primitieve aanslag in uitsluitend de inkomstenbelasting en niet mede in de premie volksverzekeringen opgelegd.

2.10. Belanghebbendes mede-aandeelhouder in het F-concern is de heer A. De heer A is eveneens in de jaren zeventig van de vorige eeuw metterwoon van Nederland naar België verhuisd en was eveneens sedert het begin van de jaren tachtig van die eeuw zowel directeur van W B.V., als van Z N.V.. Ook hij heeft sedert evenbedoelde jaren tachtig in zijn aangiften voor de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen steeds het standpunt ingenomen dat hij is vrijgesteld van de premieheffing voor de volksverzekeringen. Deze vrijstelling heeft hij, evenals belanghebbende, (uiteindelijk) ook steeds genoten. In verband met het door hem op 15 januari 1994 bereiken van de leeftijd van 65 jaar, geniet de heer A met ingang van 1 januari 1994 een uitkering ingevolge de Algemene Ouderdomswet. Op deze uitkering wordt geen korting toegepast wegens tijdvakken waarover hij niet verzekerd is geweest.

3. Geschil, alsmede standpunten en conclusies van partijen

3.1. Het geschil betreft de volgende vragen:

I. Berust de onderhavige navorderingsaanslag op een feit dat de Inspecteur bekend was of redelijkerwijs bekend had kunnen zijn als bedoeld in artikel 16, eerste lid, laatste volzin, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: de Algemene wet)?

II. Zo ja, is belanghebbende ter zake van dit feit te kwader trouw in de zin van deze wettelijke bepaling?

Belanghebbende is van oordeel dat de onder I vermelde vraag bevestigend en dat de onder II vermelde vraag ontkennend moet worden beantwoord. De Inspecteur is met betrekking tot deze beide vragen de tegenovergestelde opvatting toegedaan.

3.3. Belanghebbende concludeert tot vernietiging van de bestreden uitspraak en van de navorderingsaanslag, terwijl de Inspecteur concludeert tot bevestiging van de bestreden uitspraak.

4. Beoordeling van het geschil

4.1. Het geschil betreft in de eerste plaats de vraag of de onderhavige navorderingsaanslag op een feit berust dat de Inspecteur bekend was of redelijkerwijs bekend had kunnen zijn als bedoeld in artikel 16, eerste lid, laatste volzin, van de Algemene wet.

4.2. Het Hof stelt bij het beantwoorden van deze vraag voorop dat een verandering van inzicht van de inspecteur in de feiten of in het recht geen grond voor het opleggen van een navorderingsaanslag kan opleveren. Dit brengt met zich dat navordering in het onderhavige geval -behoudens indien de in de omschrijving van het geschil onder II vermelde vraag bevestigend moet worden beantwoord- niet is toegestaan indien en voor zover deze berust op een naar aanleiding van het bekend worden van de Inspecteur met het onder 2.3 vermelde arrest van het Hof van Justitie van 30 januari 1997 of van het op dat arrest voortbouwende arrest van de Hoge Raad van 2 juli 1997, BNB 1997/309, opgetreden wijziging in diens inzicht in de te dezen van belang zijnde feiten of van toepassing zijnde rechtsregels.

4.3. Voorts neemt het Hof bij het beantwoorden van de onder 4.1 vermelde vraag in aanmerking dat een inspecteur bij het vaststellen van een aanslag mag uitgaan van de juistheid van de gegevens welke de belastingplichtige in zijn desbetreffende aangifte heeft vermeld, dat hij tot een nader onderzoek in beginsel niet is gehouden en dat hij wel tot een nader onderzoek is gehouden, indien hij, na met een normale zorgvuldigheid kennis te hebben genomen van de inhoud van de aangifte, aan de juistheid van enig daarin opgenomen gegeven in redelijkheid behoort te twijfelen (Hoge Raad 11 april 2001, BNB 2001/260).

4.4. Blijkens het onder 2.3 vermelde arrest van het Hof van Justitie van 30 januari 1997 hangt het voor het antwoord op de vraag of op iemand, zoals belanghebbende, die in België woont en die, beoordeeld naar de naar Nederlands nationaal recht voor de heffing van premie volksverzekeringen geldende maatstaven, zowel in Nederland als in België werkzaamheden in dienstbetrekking verricht, de sociale-zekerheidswetgeving van (alleen) België, dan wel van zowel België als Nederland van toepassing is, af van de omstandigheid of diens in België verrichte werkzaamheden voor de toepassing van de sociale-zekerheidswetgeving van België als werkzaamheden in loondienst moeten worden beschouwd, dan wel als werkzaamheden anders dan in loondienst.

4.7. Op grond van een aan zijn kennis van in het dagelijks leven voorkomende gebeurtenissen ontleende ervaringsregel is het Hof van oordeel dat het in omstandigheden als onder 4.6 vermeld bepaald niet voor de hand ligt dat belanghebbende in het onderhavige jaar, naast het vervullen van zijn dienstbetrekking bij W B.V., in België werkzaamheden verrichtte voor een willekeurige derde, dat wil zeggen niet voor een vennootschap waarin hij aandelenbezit of (mede)zeggenschap had.

4.8. Gelet op hetgeen onder 4.4 tot en met 4.7 is overwogen, is het Hof van oordeel dat de Inspecteur bij het vaststellen van belanghebbendes primitieve aanslag over het jaar 1993 niet zonder meer had mogen uitgaan van de juistheid van het door belanghebbende in zijn aangifte voor dat jaar ingenomen standpunt dat hij niet is onderworpen aan de heffing van premie volksverzekeringen, doch een nader onderzoek had dienen in te stellen naar de vraag of belanghebbende zijn werkzaamheden in België verrichtte voor een vennootschap en, zo ja, of en in welke mate belanghebbende aandelen of zeggenschap in die vennootschap had.

4.9. De omstandigheid dat belanghebbendes belastingadviseur in de onder 2.6 en 2.7 vermelde bezwaarschriften heeft verklaard dat belanghebbende ook salaris in België geniet, zodat hij premieplichtig is in België en niet in Nederland en dat belanghebbende in zijn aangiften heeft verklaard dat hij in België premieplichtig is in verband met salaris aldaar, kan hier niet aan afdoen. Bij dit oordeel neemt het Hof in aanmerking dat op belanghebbende, ongeacht of hij in België in loondienst dan wel anders dan in loondienst werkzaam was, altijd de sociale-zekerheidswetgeving van België van toepassing was, hetzij -in het eerste geval- uitsluitend, hetzij - in het tweede geval- mede. Voorts neemt het Hof bij dit oordeel in aanmerking dat er blijkens de door de Hoge Raad bij zijn arrest van 21 december 1994, BNB 1995/128, aan het Hof van Justitie gestelde vragen te dien tijde onzekerheid bestond over de vraag naar welk recht dient te worden beoordeeld of iemand die in omstandigheden als die van belanghebbende verkeert, in België al dan niet in loondienst werkzaam is en dat de Inspecteur, c.q. diens onder 2.5 genoemde ambtgenoot, zich er derhalve van had behoren te vergewissen -hetgeen zij niet hebben gedaan- of de kennelijk aan vorengenoemde verklaringen ten grondslag liggende kwalificatie van belanghebbendes werkzaamheden in België als zijnde verricht in loondienst in de zin van de onder 2.3 genoemde verordening, was geschied naar Belgisch nationaal sociaal zekerheidsrecht, zeker nu die verklaringen afkomstig zijn van een Nederlandse belastingadviseur, onderscheidenlijk van een van origine Nederlandse belastingplichtige.

4.10. Voor zover de Inspecteur er, gelet op diens onder 4.5 vermelde brieven van 20 oktober 1997 en 22 januari 1998, bij het vaststellen van de primitieve aanslag van uit is gegaan dat een directeur-aandeelhouder met een minderheidsbelang voor de toepassing van de sociale-zekerheidswetgeving van België als werkzaam in loondienst wordt aangemerkt, berust zulks kennelijk op een onjuist inzicht in de feiten of in het recht, nu niet in geschil is dat belanghebbende, hoewel hij slechts een belang van 25% in Idrec N.V. heeft, voor de toepassing van evenbedoelde wetgeving als werkzaam anders dan in loondienst wordt aangemerkt. In zoverre is sprake van een gewijzigd inzicht van de Inspecteur dat geen aanleiding kan geven tot navordering.

4.11. Gelet op het vorenstaande dient de onder 4.1 vermelde vraag bevestigend te worden beantwoord.

4.12. Alsdan betreft het geschil vervolgens de vraag of belanghebbende ter zake van het feit dat zijn werkzaamheden voor Z N.V. voor de toepassing van de sociale-zekerheidswetgeving van België als werkzaamheden anders dan in loondienst moeten worden aangemerkt, te kwader trouw is.

4.13. Van kwade trouw in de zin van artikel 16, eerste lid, laatste volzin, van de Algemene wet is sprake indien de belastingplichtige ten aanzien van het aan de navordering ten grondslag liggende feit de inspecteur opzettelijk de juiste inlichtingen heeft onthouden of opzettelijk onjuiste inlichtingen heeft verstrekt (Hoge Raad 11 juni 1997, BNB 1997/384).

4.14. Het standpunt van de Inspecteur dat belanghebbende te kwader trouw is, berust op de stelling dat belanghebbende in zijn aangifte voor de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen over het jaar 1993 niet de juiste informatie heeft verschaft, zulks in combinatie met het feit dat de heer A met ingang van 1 januari 1994 een volledige (ongekorte) uitkering ingevolge de Algemene Ouderdomswet ontving.

4.15. Gelet op de omstandigheden dat vóór het bekend worden van het onder 2.3 vermelde arrest van het Hof van Justitie van 30 januari 1997 onzekerheid bestond over de vraag naar welk recht -Nederlands of Belgisch- moet worden beoordeeld of iemand die in omstandigheden als die van belanghebbende verkeert, in België al dan niet in loondienst werkzaam is, dat belanghebbende naar nationaal Nederlands recht beoordeeld inderdaad bij Z N.V. in loondienst werkzaam was en dat, gelijk hiervoor onder 4.9 is overwogen, de verklaring dat belanghebbende in België premieplichtig was, op zich niet onjuist is, heeft de Inspecteur, op wie in dezen de bewijslast rust, onvoldoende aannemelijk gemaakt dat belanghebbende door in zijn aangifte te vermelden dat hij in België premieplichtig is in verband met het genieten van salaris aldaar, de Inspecteur met betrekking tot zijn verzekerings- en premieplicht voor de volksverzekeringen welbewust onjuist heeft geïnformeerd.

4.16. Voorts heeft de Inspecteur, op wie in dezen tegenover de betwisting door belanghebbende de bewijslast rust, niet aannemelijk gemaakt dat belanghebbende ten tijde van het doen van diens aangifte voor de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen over het onderhavige jaar (1993) wist dat de heer A een volledige (ongekorte) uitkering ingevolge de Algemene Ouderdomswet ontving.

4.17. Gelet op hetgeen onder 4.13 tot en met 4.16 is overwogen, komt het Hof tot de slotsom dat de Inspecteur niet is geslaagd in het van hem te verlangen bewijs dat belanghebbende hem opzettelijk onjuist heeft geïnformeerd. Derhalve moet de onder 4.12 vermelde vraag ontkennend worden beantwoord.

4.18. Voor het geval moet worden geoordeeld als vermeld onder 4.11 en 4.17 is niet in geschil dat de onderhavige navorderingsaanslag dient te worden vernietigd. Het beroep is mitsdien gegrond.

5. Proceskosten en griffierecht

5.2. De omstandigheid dat het beroep gegrond is, brengt, gelet op het bepaalde in artikel 5, zevende lid, eerste volzin, van de Wet administratieve rechtspraak belastingzaken, met zich dat de Inspecteur aan belanghebbende het door deze voor deze zaak gestorte griffierecht ad fl. 85,= (€ 38,57) dient te vergoeden.

6. Beslissing

Gelet op al het vorenstaande moet worden beslist als volgt:

Aldus vastgesteld op 16 februari 2005 door J.A. Meijer, voorzitter, A.J. van Soest en M.W.C. Feteris, en op die datum in het openbaar uitgesproken in tegenwoordigheid van Th.A.J. Kock, griffier.

Aangetekend in afschrift aan partijen verzonden op: 16 februari 2005

Het aanwenden van een rechtsmiddel:

In het beroepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.